T.C.
TARIM VE KÖYÝÞLERÝ BAKANLIÐI
HUKUK MÜÞAVÝRLÝÐÝ

ANKARA
04.08.2005

SAYI : ÝD.2005-1084/ 8039
KONU: T.M.M.O.B. ZÝRAAT MÜHENDÝSLERÝ ODASI

DANIÞTAY 10. DAÝRE BAÞKANLIÐINA

ESAS NO:2005-3757

CEVAP VEREN (DAVALI): TARIM VE KÖYÝÞLERÝ BAKANLIÐI-ANKARA

DAVACI: T.M.M.O.B. ZÝRAAT MÜHENDÝSLERÝ ODASI

VEKÝLÝ: AV.ZUHAL DÖNMEZ
BESTEKAR SOK. NO: 49/5 KAVAKLIDERE/ANKARA

DAVA KONUSU: DAVACININ, 25.3.2005 TARÝH VE 25766 SAYILI RESMÝ GAZETEDE YAYINLANAN "TARIM ARAZÝLERÝNÝN KORUNMASI VE KULLANILMASINA DAÝR YÖNETMELÝK"ÝN, 4 ÜNCÜ MADDESÝNDEKÝ "TARIM ARAZÝLERÝ SINIFI", "MUTLAK TARIM ARAZÝLERÝ", "DÝKÝLÝ TARIM ARAZÝLERÝ", "ÖZEL ÜRÜN ARAZÝLERÝ", "MARJÝNAL TARIM ARAZÝLERÝ", "ÖRTÜ ALTI TARIM ARAZÝLERÝ", "SULU TARIM ARAZÝLERÝ", "ARSA", "YERLEÞÝM ALANI" TANIMLARININ; 6'ncý maddesinin; 8 inci maddesinin birinci fýkrasýnýn birinci cümlesindeki "...12 ve 14 üncü..." ibaresinin: 9 uncu maddesinde yer alan "...marjinal tarým arazileri içerisinden karþýlanýr..." cümlesinin ve "…ekonomik verimi olmayan dikili tarým arazileri, özel ürün arazileri ve mutlak tarým arazileri sýrasý takip edilerek karþýlanýr." cümlesinin; 10 uncu maddesinin birinci fýkrasýndaki, "Marjinal tarým arazilerinden baþlamak kaydýyla..." cümlesinin b, e, f, g bentlerinin; 11 inci maddenin birinci fýkrasýndaki "... her sýnýf ve özellikte tarým arazileri, tarýmsal faaliyetlerin zarar görmemesi için gerekli tedbirlerin alýnmasý þartýyla, tarým dýþý faaliyetlere tahsis edilebilir." cümlesinin, "b" bendinde yer alan "…üretim, depolama tesisleri ve bunlara ait ek tesisler..." ibaresi ile c, d, e bentlerinin ve ayný maddenin 2 nci ve 3 üncü fýkralarýnýn; 12 nci maddesinin 1 inci fýkrasýndaki "...plan ve projeleri Ýl Müdürlüðü tarafýndan incelenerek tarýmsal nitelikli olduðuna karar verilen diðer tesislerle..." cümlesi ile 2 inci fýkrasýnýn; 14 üncü maddesinin; 16 nci maddesinin" 1 inci fýkrasýnýn 1 inci cümlesinin; 17 inci ve 19 uncu maddelerinin iptali ve öncelikle yürütmenin durdurulmasý istemidir.

TEBELLÜÐ TARÝHÝ: 06.07.2005

TALEP KONUSU: 12.05.2005 tarihli dava dilekçesi ve Sayýn Mahkemenizin 17.06.2005 gün ve E:2005/3757 Sayýlý ara kararýna karþý cevaplarýmýzýn sunulmasý ile hukuki dayanaðý bulunmayan davanýn ve yürütmenin durdurulmasý talebinin reddine karar verilmesi istemimizden ibarettir.

CEVAPLARIMIZ: Bilindiði üzere, Mülga Köy Hizmetleri Genel Müdürlüðü'NCE ÇIKARILIP, 26.08.1998 GÜN VE 23445 SAYILI RESMÝ GAZETE'de yayýmlanan "Tarým Alanlarýnýn Tarým Dýþý Gaye Ýle Kullanýlmasýna Dair Yönetmelik" Sayýn Dairenizin 29.11.2000 tarih ve E: 1999/130, K:2000/5886 sayýlý kararýyla iptal edilmiþ ve tarým dýþý kullaným kararlarýnýn Bakanlýðýmýz tarafýndan verilmesi kararlaþtýrýlmýþtýr.

Danýþtay 10. Dairesinin yukarýda sözü edilen 29.11.2000 tarih ve E.1999/130, K. 2000/5886 sayýlý kararý göz önünde bulundurularak Bakanlýðýmýz karar yetkisi kendisinde olmak üzere mülga Köy Hizmetleri Genel Müdürlüðünden sorumlu Devlet Bakanlýðý ile birlikte, 10 Aðustos 2001 Tarih ve 24489 sayýlý Resmi Gazete'DE YAYIMLANARAK YÜRÜRLÜÐE GÝREN "TARIM ARAZÝLERÝNÝN KORUNMASI VE KULLANILMASINA DAÝR YÖNETMELÝK"Ý ÇIKARMIÞ VE BU YÖNETMELÝKLE TARIM DIÞI KULLANIM ÝZNÝ KARARLARI BAKANLIÐIMIZCA VERÝLMEKTE ÝKEN, MÜRACAATLARIN MAHALLÝNDE SONUÇLANDIRILMASI YOLU ÝLE HEM ARAZÝYÝ YERÝNDE ÝNCELEYEN TEKNÝK PERSONELÝN DAHA SAÐLIKLI KARAR VEREBÝLECEÐÝ DÜÞÜNCESÝ HEM DE ZAMAN VE EMEK KAYIPLARINI EN AZA ÝNDÝRMEK AMACIYLA, BAKANLIÐIMIZIN ANA HÝZMET BÝRÝMLERÝ, HUKUK MÜÞAVÝRLÝÐÝ, TEFTÝÞ KURULU VE KÖY HÝZMETLERÝ GENEL MÜDÜRLÜÐÜMÜZDEN ÝLGÝLÝ UZMANLARIN KATILIMI ÝLE 13 HAZÝRAN 2003 TARÝH VE 25317 SAYILI RESMÝ GAZETE’DE YAYIMLANAN YÖNETMELÝK ÇIKARILARAK 10.08.2001 TARÝHLÝ YÖNETMELÝK YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILMIÞTIR.

T.M.M.O.B. ZÝRAAT MÜHENDÝSLERÝ ODASI BAÞKANI SAYIN GÖKHAN GÜNAYDIN TARAFINDAN, 13.06.2003 TARÝH VE 25137 SAYILI RESMÝ GAZETE'de yayýmlanan Tarým Arazilerinin Korunmasý ve Kullanýlmasýna Dair Yönetmeliðin tamamýna yakýn maddelerinin iptali ve yürütmenin durdurulmasý istemiyle idaremize karþý Sayýn Dairenizin 2003/3518 sayýlý esasýnda dava açýlmýþ, görülmekte olan iþ bu davada Dairenizin 20.01.2004 tarih ve E:2003/3518 sayýlý kararýyla Yönetmeliðin 3. maddesinin e,g,ý,i,j,k,m,n,o,ö fýkralarýna ve 11. maddenin 2. paragrafýna yönelik yürütmenin durdurulmasý isteminin reddine oybirliðiyle, 5. maddesinde yer alan "bu yönetmeliðin 9,10,11 ve 13'ÜNCÜ MADDELERÝNDE YER ALAN ÝSTÝSNALAR HARÝÇ" ÝBARESÝNÝN VE 6. MADDESÝNÝN 2. PARAGRAFINA YÖNELÝK YÜRÜTMENÝN DURDURULMASI ÝSTEMÝNÝN KABULÜNE OYBÝRLÝÐÝYLE, 7. MADDESÝNÝN ÝLK PARAGRAFINDAKÝ "11 VE 13'üncü" ibaresine, 8. maddesindeki "marjinal tarým arazileri içerisinden veya" ibaresine, 9.maddenin ilk paragrafýndaki "marjinal tarým arazilerinden baþlamak kaydýyla veya" ibaresini ve (b), (e) ve (f) fýkralarýna. 10. maddesinin (b) fýkrasýndaki "üretim ve depolama tesisleri ile bunlara ait ek tesisler" ibaresine ve (c) ve (d) fýkralarýyla son paragrafýna, 13. maddesinin ilk paragraf hariç tüm bölümlerine yönelik yürütmenin durdurulmasý isteminin reddine oyçokluðuyla karar verilmiþtir.

Yukarýda sözünü etmiþ olduðumuz dava süreci devam etmekte iken, baþka bir anlatýmla Sayýn Dairenizin 2003/3518 sayýlý esasýna kayýtlý olan dava henüz esastan neticelenmeden, 5286 sayýlý Yasa ile Köy Hizmetleri Genel Müdürlüðünün kapatýlarak görevlerinin Ýstanbul ve Kocaeli Ýllerinde Büyükþehir Belediye Baþkanlýklarýna, diðer illerde ise Ýl Özel Ýdare Müdürlüklerine devredilmesi ve dolayýsýyla da Köy Hizmetleri Bölge Müdürlüklerinin de kapatýlmýþ olmasý üzerine 13 Haziran 2003 tarihli Resmi Gazete’de yayýmlanarak yürürlüðe giren Tarým Arazilerinin Korunmasý ve Kullanýlmasýna Dair Yönetmelik uygulanamaz hale gelmiþtir. Bunun üzerine uygulamada herhangi bir boþluk yaþanmamasý için Köy Hizmetleri Genel Müdürlüðünün kapanýþ tarihi olan 16.03.2005 tarihinden geçerli olmak üzere, 25.03.2005 ve 25766 sayýlý Resmi Gazetede yayýmlanarak yürürlüðe giren iþ bu dava konusu Tarým Arazilerinin Korunmasý ve Kullanýlmasýna Dair Yönetmelik, Bakanlýðýmýzýn ana hizmet birimlerinin ilgili uzmanlarý, Hukuk Müþavirliði ile Teftiþ Kurulunun katýlýmý ve Ýl Özel Ýdare Müdürlüklerinin baðlý olduðu Bakanlýk olan Ýçiþleri Bakanlýðý ile iþbirliði yapýlmak suretiyle hazýrlanmýþtýr. ( EK- 1 ve EK- 2 )

Ýdaremizin buradaki amacý Danýþtay 10. Dairesinin kararýný iþlemez hale getirmek deðil, uygulamada boþluk yaratmamaktýr. Ayrýca, getirilen düzenleme anýlan Dairenin 20.01.2004 tarihli yürütmeyi durdurma kararýna aykýrý bir düzenleme olmayýp tamamen yüce mahkemenin kararýna uygun olarak hazýrlanmýþtýr. Ýleride maddeler tek tek incelendiðinde de görüleceði üzere daha önceki davaya konu olan 13 Haziran 2003 tarihli Resmi Gazete’de yayýmlanarak yürürlüðe giren Tarým Arazilerinin Korunmasý ve Kullanýlmasýna Dair Yönetmelikte Danýþtay'IN KARARI VE MEVCUT YASALARA UYGUN DÜZENLEME DIÞINDA HERHANGÝ BÝR YENÝ DÜZENLEME GETÝRÝLMEMÝÞTÝR. YÖNETMELÝKTE YER ALAN ÝSTÝSNALARIN BÜYÜK BÝR ÇOÐUNLUÐU, TARIM ARAZÝLERÝNÝN KORUNMASI ÝÇÝN UYGULAMADA KARÞILAÞILAN YASAL BOÞLUKLARI DOLDURMAK AMACINA YÖNELÝK KAMU YATIRIMLARI VEYA KAMU YARARI OLAN ÝSTÝSNALARDIR. DÝÐER ÝSTÝSNALAR ÝSE TARIMIN BÝTKÝSEL VE HAYVANSAL ÜRETÝMÝN BÜTÜNÜNDEN OLUÞTUÐU GERÇEÐÝNDEN HAREKETLE TARIMSAL AMAÇLI TESÝSLER ÝÇÝN GETÝRÝLEN ÝSTÝSNALARDIR. ALTERNATÝFÝNÝN BULUNUP BULUNMAMASI HUSUSU, DAVACININ ANLADIÐI MANADAN DAHA ÖTE BÝR ANLAM ÝFADE ETMEKTEDÝR. ÇÜNKÜ, ALTERNATÝFSÝZ BÝR ALANDA YAÞAMAK O YERLEÞÝM ALANINDA YAÞAYANLARIN SUÇU OLMADIÐI GÝBÝ ALTERNATÝFÝ VAR ÝSE ZATEN ÝZÝN VERÝLMESÝ MÜMKÜN DEÐÝLDÝR. ALTERNATÝFÝ YOK ÝSE DE, KAMU HÝZMETLERÝNDEN YARARLANMAK O YERLEÞÝM ALANINDA YAÞAYANLARIN DA EN DOÐAL HAKKI OLMASI GEREKÝR. DAVACI FARKINDA OLMASA BÝLE BU YAKLAÞIM AYNI ZAMANDA ARAZÝ RANTÝYECÝLERÝNÝN DE ÖNÜNÜ TIKAYAN ÖNEMLÝ BÝR DÜZENLEMEDÝR.

GENEL TEKNÝK KONULARIN AÇIKLIÐA KAVUÞTURULMASINDAN SONRA ÞÝMDÝ DAVA KONUSU OLAN YÖNETMELÝK MADDELERÝNÝ TEK TEK ÝNCELEYELÝM:

DAVA DÝLEKÇESÝ ÝNCELENDÝÐÝNDE KONUNUN ÜÇ BAÞLIK ALTINDA TOPLANMIÞ OLDUÐU GÖRÜLMEKTEDÝR. BÝRÝNCÝSÝ ÖZELLÝKLE TANIMLAR, SINIFLAMA SÝSTEMÝ VE ARAZÝ DEÐERLENDÝRMEYE ESAS TEKNÝK KONULAR, ÝKÝNCÝSÝ BAKANLIÐIMIZ MERKEZ VE TAÞRA TEÞKÝLATI ÝLE ÝLGÝLÝ ÝDARÝ KONULAR, ÜÇÜNCÜSÜ YASAL MEVZUAT VE ÝLERÝ SÜRÜLEN HUKUKA AYKIRILIK ÝDDÝALARIDIR.

1) YÖNETMELÝÐÝN TANIMLARLA ÝLGÝLÝ 4. MADDESÝ HAKKINDAKÝ ÝDDÝALARA KARÞI CEVAPLARIMIZ.

A-SAYIN DAÝRENÝZÝN 2003/3518 ESAS SAYISINA KAYITLI DAVADA OLDUÐU GÝBÝ, ÝÞ BU DAVADA DA YÖNETMELÝÐÝN "TANIMLAR BAÞLIÐI ALTINDA BULUNAN 4. MADDESÝNDE YER ALAN TARIM ARAZÝLERÝ SINIFI'nýn yeni bir sýnýflama olduðu ileri sürülmekte ve dünya ölçeðinde kullanýldýðý iddia edilen Arazi Kullaným Kabiliyet Sýnýflamasý (AKK) yerine geliþtirildiði belirtilmektedir. Bilindiði gibi þimdiye kadar tarým dýþý amaçlý arazi deðerlendirilmesinde AKK kullanýlmýþtýr. Bu sýnýflama sistemi 1961 yýlýnda ABD Tarým Bakanlýðý (USDA) tarafýndan arazilerin tarýmsal kullanýmýnda toprak erozyonu, toprak sýkýþmasý gibi arazi bozulmalarýný önlemek, iþletme bazýnda tarýmsal faaliyetlerin arazi bozulmasýna neden olmamasý için geliþtirilmiþ bir sistem olup ülke ve bölgesel planlamalarda yararlanýlmýþ özellikle makineli tarýmýnda (mechanized agriculture) arazi bozulmalarýnýn fazla olmasý bu sistemin önemini artýrmýþtýr.

Topraklar ve iklim ile ilgili fiziksel özelliklerin deðerlendirilmesine dayanan bu sistem, dünyanýn hiçbir ülkesinde tarým arazilerinin amaç dýþý kullanýmý önlemek için kullanýlmamaktadýr. Türkiye de 1965 yýlýnda mülga TOPRAKSU Genel Müdürlüðü çalýþmalarýnda kullanmak üzere bir takým uzman, toprak etüt standartlarýný hazýrlarken ABD’den alýnan bu sistemi ayný amaçla kullanmak üzere yayýmlamýþtýr (Ek 3a TE-Standart I. 1965).

AKK sistemine göre araziler sekiz sýnýfa ayrýlmýþ olup ilk dört sýnýf arazinin toprak iþlemeli tarýma (kültüvasyona) uygun olduðu V., VI. ve VII. Sýnýf arazilerin genellikle mera, orman için uygun olduðu, VIII. Sýnýf arazileri ise daimi karla kaplý araziler, çýplak kayalýklar,sahil kumullan, ýrmak yataklarý, su yüzeyleri gibi araziler olduðu ifade edilmektedir. AKK sisteminin amacý çeþitli kaynaklarda þöyle ifade edilmektedir.

EK 3b: TE-Standart I TOPRAKSU 1965: Arazi iþleme þekillerinin belirlenmesi, çiftlik planlamasý, tarýmý sýnýrlayan faktörlerin belirlenmesi.

EK 4: Uygulama Ýçin Toprak Bilgisi Köy Hizmetleri Genel Müdürlüðü 1991. M. Yüksel DiZDAR: AKK’nýn amacýný þöyle belirlemiþtir. "Toprak erozyonuna yol açmayacak þekilde arazilerin en yoðun tarýmsal kullanýmýný saðlayacak tarýmsal kullaným ve muhafaza tedbirlerinin bir kombinasyonuna götürecek ilgili bütün verileri bir araya getirmektir.

EK 5: Land Evaluation (RUS.18) Ýnternational Ýnstitute For Aerospace Survey and Earth Sciences 1995 H. Huizing; K. De Bie The Netherlands: Bu kaynakta da AKK'NIN TOPRAK MUHAFAZA VE EROZYON TEDBÝRLERÝ YÖNÜNDEN ÖNEMLÝ OLDUÐUNU VE SADECE GENEL BÝR YAKLAÞIM GETÝRDÝÐÝNÝ, BU SÝSTEMLE FARKLI KULLANIMLAR ÝÇÝN OBJEKTÝF KARÞILAÞTIRMALARIN YAPILMASININ MÜMKÜN OLMADIÐI ÝFADE EDÝLMEKTEDÝR.

EK 6: NATÝONAL LAND EVALUATÝON AND SÝTE ASSESSMENT HANDBOOK 1983 310-VI USDA SCS: ABD TARIM BAKANLIÐI TARAFINDAN YAYINLANAN BU EL KÝTABINDA AKK'nýn, lokal planlamacýlarýn bölgesel ve eyalet düzeyinde yapacaklarý plan ve uygulamalarda tarýmsal sýnýrlamalarýn derecesinin belirlenmesinden kullanabilecekleri ifade edilmektedir.

EK 7: AKK sýnýtlama sistemi “Soil Survey Manual” 1993 USDA Handbook no: 18 adlý yayýnda da AKK sisteminin makineli tarýmsal üretim için geliþtirildiðini el iþçiliðine dayanan tarýmsal faaliyetlerde kullanýlamaz denilmektedir. Yani makineli tarýmda toprak kaybýný ve bozulmasýný önlemek için bu sistemin kullanýldýðý açýkça belirtilmektedir.

Daha önceki yönetmeliklerde ülkemizde uzun süredir kullanýldýðý için AKK sistemine yer verilmiþtir. Oysa tarým arazilerinin amaç dýþý kullanýmýný önlemek için dünyada kullanýlan yegane sýnýflama sistemi olan Tarým arazilerinin önem sýnýflamasý Bakanlýðýmýz literatürüne girmiþtir. Bu sistem ABD’de 1970’li yýllarýn ikinci yarýsýndan itibaren ülkemizde de 1980’li yýllarýn ortalarýnda literatüre girmiþtir. Bu sistemin tek amacý vardýr o da tarým arazilerinin tarým dýþý amaçla kullanýlmasýný önlemek ve saðlýklý tarýmsal planlamalar yapmaktýr. Üstelik bu tanýmlar getirilirken sadece dünyadaki literatür deðil ülkemiz ihtiyaçlarý gözetilerek aslýndan sapmalar olmadan ülkemizin ihtiyacýný karþýlayacak þekilde düzenlenmiþtir. Bakanlýðýmýz ilgili birimlerinin günlerce yaptýðý çalýþmalar sonucu bu tanýmlar yapýlmýþtýr. AKK sisteminin amaçlarý yukarýda yeterince anlatýlmýþtýr. AKK'NIN YAYIMLANDIÐI TE-STANDART I KÝTAPÇIÐIN ÝLK SAYFASINDA (EK- 3A ) YENÝDEN GÖZDEN GEÇÝRÝLECEÐÝ VE ÝLAVELER YAPILACAÐI DA ÝFADE EDÝLMÝÞTÝR. ÇÜNKÜ ALTMIÞLI YILLARDA ÜLKEMÝZDE YETERÝNCE ÝKLÝM, TOPRAK VE DÝÐER ARAZÝ VERÝLERÝNÝ BULMAK MÜMKÜN DEÐÝLDÝ. (1960’LARDA ÜLKEMÝZDE KAÐNI VE KARASABAN VARDI.) BUGÜNE KADAR 1965 TARÝHLÝ BU ÇALIÞMAYA HÝÇBÝR ÝLAVE YAPILMADIÐINDAN GÜNÜN ÝHTÝYAÇLARINI KARÞILAMAKTAN UZAKTIR. DÜNYADA AKK SÝSTEMÝNÝ TARIM ARAZÝLERÝNÝN TARIM DIÞI AMAÇLA KULLANIMINI ÖNLEMEK ÝÇÝN KULLANAN TEK BÝR ÜLKE YOK ÝKEN DÜNYADA KABUL GÖRDÜÐÜ ÝDDÝASI TAMAMEN GERÇEKLERDEN UZAK BÝR DEÐERLENDÝRMEDÝR. EÐER BÝLGÝLERÝNE ULAÞAMADIÐIMIZ BÝRTAKIM 3. DÜNYA ÜLKELERÝNDE KULLANILIYORSA BÝZÝM BU ÜLKELERÝ ÖRNEK ALMAMIZ SÖZ KONUSU OLAMAZ. ANCAK, BUNUNLA BÝRLÝKTE ARAZÝ SINIFLAMA SÝSTEMLERÝNÝN GELÝÞTÝRÝLDÝÐÝ PEK ÇOK GELÝÞMÝÞ ÜLKEDE VE DÝÐER ÜLKELERDE TARIM ARAZÝLERÝNÝN AMAÇ DIÞI KULLANIMINA DAÝR ÇALIÞMALARDA KULLANILAN TARIM ARAZÝLERÝNÝN ÖNEMÝNE GÖRE YAPILAN TARIM ARAZÝLERÝ SINIFLAMASI VE BUNUNLA ÝLGÝLÝ TANIMLARA DA ( PRÝME FARMLAND, UNÝQUE FARMLAND...) YER VERÝLMÝÞTÝR.

TARIM ARAZÝLERÝNÝN ÖNEM SINIFLAMASINDA TARIM ARAZÝLERÝ TARIMSAL ÜRETÝMDEKÝ ÖNEMÝNE GÖRE DÖRT KATEGORÝYE AYRILMIÞTIR. HER KATEGORÝNÝN TANIMLARI YAPILMIÞ, NASIL BELÝRLENECEÐÝ VE ÖNEM DERECESÝ AYRI AYRI ÝZAH EDÝLMÝÞTÝR. TARIM ARAZÝLERÝNÝN ÖNEM SINIFLAMASI ÇEÞÝTLÝ KAYNAKLARDA ÞÖYLE ÝFADE EDÝLMEKTEDÝR.

EK 8: 1539 SAYILI ABD TARIM ARAZÝLERÝNÝ KORUMA POLÝTÝKALARI KANUNU: BU KANUNDA TARIM ARAZÝLERÝNÝN AMAÇ DIÞI KULLANIMINI ÖNLEMEK ÝÇÝN 1. PRÝME FARMLAND, 2. UNÝQUE FARMLAND, 3. STATEWÝDE ÝMPORTANCE FARMLAND, 4. LOCAL ÝMPORTANCE FARMLAND ; OLMAK ÜZERE DÖRT KATEGORÝYE AYIRMIÞ VE BU KANUNLA TARIM ARAZÝLERÝNÝN AMAÇ DIÞI KULLANIMINI ÖNLEMEYE ÇALIÞMAKTADIR. BU KANUN HER BEÞ YILDA BÝR YENÝLENMEKTE VE EK- 9’DA YER ALAN 1994 YILINDA ÇIKARILAN 4201 SAYILI TARIM ARAZÝLERÝNÝ KORUMA POLÝTÝKALARI KANUNUNDA DA AYNI TANIMLARA YER VERÝLMÝÞTÝR.

EK 7: BU SINIFLAMA SÝSTEMÝNE "SOÝL SURVEY MANUAL" 1993 USDA HANDBOOK NO: 18 ADLI YAYINDA DA YER VERÝLMÝÞ OLUP TARIM ARAZÝLERÝNÝN AMAÇ DIÞI KULLANIMINDA TARIM ARAZÝLERÝ ÖNEM SINIFLAMASI KULLANILMAKTADIR.

EK 10: ABD TARIM BAKANLIÐI TARIM ARAZÝLERÝNÝN AMAÇ DIÞI KULLANIMINI ÖNLEMEK ÝÇÝN ENVANTER ÇALIÞMALARINI BAÞLATMIÞ VE TARIM ARAZÝLERÝNÝ; 1. EN ÝYÝ (MUTLAK) TARIM ARAZÝLERÝ, 2. KENDÝNE ÖZGÜ TARIM (ÖZEL ÜRÜN) ARAZÝLERÝ, 3. EYALET DÜZEYÝNDE ÖNEMLÝ EK TARIM ARAZÝLERÝ, 4. YEREL DÜZEYDE ÖNEMLÝ EK TARIM ARAZÝLERÝ OLMAK ÜZERE DÖRT KATEGORÝDE ÝNCELEMÝÞTÝR. BU ÇALIÞMA ABD TARIM BAKANLIÐINDAN ALINMIÞ BÝR ÇALIÞMA OLUP YÖNETMELÝKTE YER ALAN TARIM ARAZÝLERÝ SINIFLAMASIYLA ÖRTÜÞMEKTEDÝR.

EK 11: KANADA TARIM BAKANLIÐI DA TARIM ARAZÝLERÝNÝN AMAÇ DIÞI KULLANIMINI ÖNLEMEK ÝÇÝN TARIM ARAZÝLERÝ ÖNEM SINIFLAMA SÝSTEMÝNÝ KULLANMAKTADIR (PRÝME FARMLAND, UNÝQUE FARMLAND) "A GUÝDE TO THE LAND EVALUATÝAN AND AREA REVÝEW (LEAR) SYSTEM FOR AGRÝCULTURE" 2002 ADLI YAYINDA TANIMLARI VE KRÝTERLERÝ ORTAYA KOYMAKTADIR.

GÖRÜLDÜÐÜ GÝBÝ TARIM ARAZÝLERÝNÝN ÖNEMÝNE GÖRE SINIFLANDIRILMASI TAMAMEN TARIM ARAZÝLERÝNÝN AMAÇ DIÞI KULLANIMINI ÖNLEMEK ÝÇÝN GELÝÞTÝRÝLMÝÞ BÝR SÝSTEMDÝR. ÜLKEMÝZDE AKK YERÝNE BU SÝSTEMÝN YÖNETMELÝÐE KONMASININ NEDENÝ DÝÐER ÜLKELERDE OLDUÐU GÝBÝ DAHA ÇOK TARIM ARAZÝSÝNÝ ETKÝLÝ BÝR ÞEKÝLDE KORUMAKTIR. AKK ÝLE SADECE I;II;III;IV. SINIF SULU, I;II. SINIF KURU TARIM ARAZÝLERÝ ÝLE EKONOMÝK VERÝM ALINAN DÝKÝLÝ TARIM ARAZÝLERÝNÝN KORUNMASI HEDEFLENMÝÞTÝR. BU DA ÜLKEMÝZDE YAKLAÞIK 12 MÝLYON HEKTAR TARIM ARAZÝSÝNE TEKABÜL EDER, TARIM ARAZÝLERÝNÝN ÖNEM SINIFLAMASININ YÖNETMELÝKTE YER ALMASI ÝLE 16 MÝLYON HEKTAR TARIM ARAZÝNÝN KORUNMASI HEDEFLENMEKTEDÝR. HER NE KADAR DAVACI DÝLEKÇESÝNDE BU UYGULAMA ÝLE KAFALARIN KARIÞTIRILDIÐI ÝDDÝA EDÝLMEKTE ÝSE DE, DÜNYADA KULLANILAN BU SÝSTEMÝN YÖNETMELÝÐE GÝRMESÝYLE ÝLAVE 4 MÝLYON HEKTAR TARIM ARAZÝSÝ DE YÖNETMELÝK KAPSAMINDA KORUMA ALTINA ALINMIÞTIR. ÜLKEMÝZ TARIM ARAZÝLERÝNÝN YAPILAÞMAYA KARÞI YETERÝNCE KORUNAMAMASI, PLANSIZ VE ÇARPIK YAPILAÞMANIN ARTMASINDA ÞÝMDÝYE KADAR SADECE AKK SÝSTEMÝNÝN KULLANILIYOR OLMASININ ÖNEMLÝ PAYI VARDIR. ÇÜNKÜ AKK SÝSTEMÝ MAKRO DÜZEYDE BÖLGESEL VEYA ÜLKESEL PLANLARIN YAPILMASI VE MAKÝNELÝ TARIMDA ARAZÝ BOZULMALARINI ÖNLEMEK ÝÇÝN GELÝÞTÝRÝLMÝÞ BÝR SÝSTEM OLUP TARIM ARAZÝLERÝNÝN AMAÇ DIÞI KULLANIMINI ÖNLEMEYE YÖNELÝK BÝR SÝSTEM DEÐÝLDÝR. GETÝRÝLEN YENÝ SÝSTEMLE BU SORUN ORTADAN KALDIRILMIÞTIR. DAVA KONUSU OLAN YENÝ YÖNETMELÝKTE; TARIM ARAZÝLERÝNÝ DAHA ETKÝLÝ KORUMAK ÝÇÝN, MÜKERRER ÇALIÞMALARI ORTADAN KALDIRMAK VE AÞIRI BÜROKRASÝYÝ ÖNLEYEREK HIZLI KARARLAR VERMEK AMACIYLA AKK ÝLE ELDE EDÝLEN ARAZÝ BÝLGÝLERÝNÝ DE KAPSAYAN ARAZÝ ÖNEM SINIFLAMASINA YER VERÝLMÝÞTÝR.

AYRICA, MÜLGA KÖY HÝZMETLERÝ GENEL MÜDÜRLÜÐÜ AKK SINIFLAMASINI BÖLGE MÜDÜRLÜKLERÝNDE BULUNAN UZMANLAR ARACILIÐI ÝLE YAPMAKTA ÝDÝ. 5286 SAYILI YASA ÝLE KÖY HÝZMETLERÝ BÖLGE MÜDÜRLÜKLERÝNÝN KAPATILARAK GÖREVLERÝNÝN ÝSTANBUL VE KOCAELÝ ÝLLERÝNDE BÜYÜKÞEHÝR BELEDÝYE BAÞKANLIKLARINA, DÝÐER ÝLLERDE ÝSE ÝL ÖZEL ÝDARE MÜDÜRLÜKLERÝNE DEVREDÝLMESÝ SONUCU HER ÝLDE TOPRAK ETÜT YAPACAK UZMAN PERSONEL DE BULUNMAMAKTADIR. BUNUN DIÞINDA ZÝRAAT FAKÜLTELERÝMÝZÝN YENÝDEN YAPILANMASI SONUCU HALEN TOPRAK BÖLÜMÜ MEZUNU ZÝRAAT MÜHENDÝSÝ DE MEZUN OLMAMAKTADIR. BAKANLIÐIMIZ HÝZMET ÝÇÝ EÐÝTÝMÝ ÝLE BU SORUNU GÝDEREREK TOPRAK VE ARAZÝ ETÜTLERÝNÝ YAPACAK NÝTELÝKTE HER ÝLDEN YETERLÝ SAYIDA TEKNÝK ELEMAN YETÝÞTÝRMÝÞTÝR. BÖYLECE, UYGULAMADA TARIM ARAZÝLERÝNÝN KORUNMASI YÖNÜNDE DAHA ÝSABETLÝ VE HIZLI KARARLAR ÜRETÝLMEKTEDÝR.

YÖNETMELÝÐÝN 17. MADDESÝNE GÖRE ÇIKARILACAK GENELGE VE TALÝMATLARLA BU TANIMLARIN DEÐÝÞTÝRÝLEBÝLECEÐÝ ÝDDÝA EDÝLMEKTEDÝR. BÝLÝNDÝÐÝ ÜZERE, TALÝMAT VE GENELGELER, YÖNETMELÝKLERÝN UYGULANMASINDA KARÞILAÞILABÝLECEK SORUNLARI AÞMAK, UYGULAMANIN ANLAÞILMASINI KOLAYLAÞTIRMAK ÜZERE ÇIKARILIR. YÖNETMELÝÐE AYKIRI BÝR TALÝMAT VE GENELGENÝN ÇIKARILMASI YASAL OLARAK MÜMKÜN DEÐÝLDÝR. ZATEN TARIM ARAZÝLERÝ SINIFLARININ AYRI AYRI TANIMI DA, YÖNETMELÝÐÝN AYNI MADDESÝ ÝÇERÝSÝNDE YER ALMAKTADIR.

AÇIKLANAN NEDENLERLE YÖNETMELÝÐÝN TANIMLAR BAÞLIKLI 4. MADDESÝNDE YER ALAN "TARIM ARAZÝLERÝ SINIFI" TANIMININ ÝPTALÝ ÝSTEMÝ, HAKLI NEDENLERE DAYANMAMAKTADIR.

B- YÝNE 4. MADDEDE YER ALAN "MUTLAK TARIM ARAZÝSÝ" TANIMINA YAPILAN ÝTÝRAZDA BELÝRTÝLEN ÝDDÝA ÝLE BÝRÝNCÝ MADDEDE YER ALAN ÝDDÝA ÇELÝÞMEKTEDÝR. BÝRÝNCÝ MADDEDE BU TANIMLARIN YENÝ OLDUÐU ÝDDÝA EDÝLÝRKEN BURADA 1980'li yýllarda Köy Hizmetleri Genel Müdürlüðünün literatüründe yer aldýðý ifade edilmektedir. Bu doðrudur sadece literatürde yer alan bu sistemi Bakanlýðýmýz geliþtirerek dünyadaki benzerleri gibi ülkemizde uygulamaya baþlamýþ bulunmaktadýr. Eðer bu tanýmlarda yer alan sýnýflarýn nasýl tespiti konusunda Bakanlýðýmýz talimatlarý ve diðer mevzuatlarý biraz incelenmiþ olsa idi bu tanýmýn yoruma açýk olduðu söylenemezdi. (EK 12. Yeter Gelirli Tarýmsal Ýþletme Büyüklüklerinin tespitine dair Teblið. Resmi Gazete sayý 25154) AKK'NIN NASIL TESPÝT EDÝLECEÐÝ KONUSUNDA DA BÝR MEVZUAT BULUNMAMAKTADIR. PEK ÇOK PARAMETRELERÝ YORUMA AÇIK OLAN BU SÝSTEM (EROZYON DERECESÝ, SEL BASMASI, DRENAJ KABÝLÝYETÝ GÝBÝ) ETÜDÜ YAPANA GÖRE DEÐÝÞMEKTEDÝR. UYGULAMADA PEK ÇOK ÖRNEÐÝNÝ GÖRMEK MÜMKÜNDÜR. OYSA TARIM ARAZÝLERÝ SINIFLAMA SÝSTEMÝNDE YORUMA AÇIK HÝÇBÝR BELÝRLEME KRÝTERÝ OLMAYIP, HERKESÝN ANLAYABÝLECEÐÝ ÖLÇÜLEBÝLÝR, SOMUT KRÝTERLERDÝR. ÝL MÜDÜRLÜKLERÝNDE YETERÝNCE ELEMAN BU KONUDA EÐÝTÝLMÝÞ OLUP ARAZÝ SINIFLAMASI YAPACAK DÜZEYDEDÝR. ETÜT RAPORLARI SADECE TOPRAKLARIN ÖZELLÝKLERÝNÝ BELÝRLEMEYE YÖNELÝK OLMAYIP, ARAZÝLERÝN TÜM ÖZELLÝKLERÝNÝ (ÝKLÝM, TOPOGRAFYA, TARIMSAL FAALÝYETLER V.B. ) BELÝRLEMEYE YÖNELÝK OLMALIDIR.

YÖRE ORTALAMASI MUTLAK TARIM ARAZÝSÝ TANIMLAMASININ KRÝTERLERÝNDEN SADECE BÝRÝSÝ OLUP; BURADA O YÖREDE EKÝMÝ- DÝKÝMÝ YAPILAN ÜRÜNLERÝN VERÝMÝNÝN UZUN YILLAR ORTALAMASI ALINMAKTADIR. BU SOMUT BÝR ÝFADEDÝR VE HERHANGÝ BÝR YERE ÇEKÝLMESÝ MÜMKÜN DEÐÝLDÝR.

GÖRÜLDÜÐÜ GÝBÝ YÖNETMELÝÐÝN TANIMLAR BAÞLIKLI 4. MADDESÝNDE BULUNAN "MUTLAK TARIM ARAZÝSÝ" TANIMININ ÝPTALÝ ÝSTEMÝ, TAMAMEN BÝLÝMSELLÝKTEN UZAK VE BU SEBEPLE DE HUKUKÝ DAYANAKTAN YOKSUNDUR.

C- YÖNETMELÝÐÝN 4. MADDESÝNDE YER ALAN ÖZEL ÜRÜN TANIMINA YAPILAN ÝTÝRAZ DA AYNI ÝDDÝALARI TAÞIMAKTADIR. DAVA DÝLEKÇESÝNDE ÝDDÝA EDÝLDÝÐÝ GÝBÝ BAZI DÝKÝLÝ TARIM ARAZÝLERÝNÝ DE BU KATEGORÝYE ALAN ÜLKELER VARDIR. ANCAK ÜLKEMÝZDE DÝKÝLÝ TARIM ARAZÝLERÝNÝN ÖNEMLÝ YERÝ VARDIR. ÖRNEÐÝN ÇAY RÝZE ÝÇÝN KAYISI MALATYA ÝÇÝN, GÜL ISPARTA ÝÇÝN, FINDIK KARADENÝZ BÖLGESÝ, ZEYTÝN MARMARA BÖLGESÝ ÝÇÝN SON DERECE ÖNEMLÝDÝR. HEM EKONOMÝK OLARAK HEM DE EKOLOJÝK OLARAK ÖZEL YÖNETÝM VE DEÐERLENDÝRME ÝSTEKLERÝ NEDENÝYLE DÝKÝLÝ TARIM ARAZÝLERÝ KATEGORÝSÝ AYRI ELE ALINMIÞTIR. ÖZEL ÜRÜNLER ÝDDÝA EDÝLDÝÐÝ GÝBÝ SADECE ÇELTÝK DEÐÝL PEK ÇOK ÜRÜN ÝÇÝN ÖZEL ÜRÜN ARAZÝLERÝ VARDIR. ÖRNEÐÝN TUZLU BÝR ARAZÝDE ÞEKER PANCARI VE PAMUK YETÝÞTÝRÝLEBÝLDÝÐÝ ÝÇÝN BU ARAZÝLER HER ÝKÝ ÜRÜN ÝÇÝNDE ÖZELDÝR. EÐER AKK SÝSTEMÝNÝ KULLANMIÞ OLSA ÝDÝK TUZLULUKTAN DOLAYI TARIM DIÞINA ÇIKARILACAK IV. SINIF ARAZÝ, BU SÝSTEMLE ÖZEL ÜRÜN KATEGORÝSÝNE GÝRDÝÐÝ ÝÇÝN KORUNACAKTIR. AKK SÝSTEMÝNDE VI. SINIF OLAN BÝR ARAZÝ ÇOK YILLIK YONCA, KORUNGA GÝBÝ YEM BÝTKÝLERÝ ÝÇÝN EKONOMÝK TARIM YAPILAN ÖZEL ÜRÜN ARAZÝSÝ OLDUÐU ZAMAN KORUNACAKTIR. ÝÞTE BU NEDENLE YÖNETMELÝKTE YER ALMIÞTIR. ÝDDÝA EDÝLDÝÐÝ GÝBÝ 4. MADDEDE YER ALAN “ÖZEL ÜRÜN ARAZÝLERÝ” TANIMI, YÖNETMELÝK AMACIYLA ÇELÝÞMEMEKTE TAM TERSÝNE YÖNETMELÝÐÝ AMACINA UYGUN HALE GETÝRMEKTEDÝR. ARZ EDÝLEN SEBEPLERLE, TANIMIN ÝPTALÝ TALEBÝ HUKUKÝ DAYANAKTAN YOKSUNDUR.

D- AYNI MADDEDE YER ALAN "MARJÝNAL TARIM ARAZÝLERÝ" TANIMININ DA SON DERECE MESNETSÝZ ÝDDÝALARLA ÝPTALÝ ÝSTENMEKTEDÝR. EKLERDE YER ALAN ULUSLARARASI TANIMLAR VE ÜLKEMÝZDE YAPILAN TANIMLAR ÝNCELENDÝÐÝNDE; YEREL ÖNEME SAHÝP TARIM ARAZÝLERÝ OLARAK BELÝRTÝLMEKTEDÝR. TÜRKÇE'ye tercüme yapýlýrken bire bir tercümeler bazen tam anlamý ifade etmede yetersiz kalmaktadýr. Bu nedenle anlamý ve belirleme kriterlerinde bir deðiþiklik yapmadan Türkçe karþýlýðýný daha iyi ifade ettiði için marjinal tarým arazisi ifadesi kullanýlmýþtýr. Bu tanýmlama üniversitelerimiz ve Bakanlýðýmýzýn ilgili birimleri tarafýndan da daha anlaþýlýr bulunmuþ ve Yönetmeliðe konmuþtur. Tanýmlar içerisinde belirleme kriterleri ve fiziki özellikleri olduðu gibi anlatýlmýþ olsa idi Yönetmeliðin hacmi belki de mevcut hacminin dört katý olacaktý. Taným nesneyi kýsa ve vurgulayýcý bazý özelliklerini belirten kýsa ifadelerle anlatmaktýr. Belirleme ve deðerlendirmeye esas özelliklerinin izahý Bakanlýðýmýz diðer mevzuatlarýnda yer almakta ve baþarý ile uygulanmaktadýr. (EK-12.Yeter Gelirli Tarýmsal Ýþletme Büyüklüklerinin tespitine dair Teblið. Resmi Gazete sayý 25154). Davacý literatürde bunu fark etmemiþ olabilir, ancak uluslararasý literatürlerde ve Bakanlýðýmýz literatüründe yer almýþtýr. AKK sýnýflamasýný belirleme kriterleri hiçbir mevzuatta yer almamasýna raðmen davacýnýn bu konudaki ýsrarýný anlamak mümkün deðildir. Tarým arazilerinin etkin korunmasý ve arazi spekülasyonlarýnýn önlenmesi için Bakanlýðýmýz her türlü tedbiri almaya kararlýdýr. Bu konuda yeterli teknik ve idari kapasitemiz mevcuttur ve olanaklarýmýzý kullanma ýsrarýmýz devam edecektir. Tarým dýþý amaçlý arazi taleplerinin marjinal tarým arazilerinden karþýlanmasý suretiyle. tarýmda kalmasý gereken mutlak. dikili ve özel ürün alanlarýnýn korunmasý saðlanacaktýr. Dava dilekçesinde bir taraftan "Dünya Tarým ve Gýda Örgütü (FAO) gibi uluslararasý kuruluþlarla, ABD baþta olmak üzere birçok geliþmiþ ülkede "marjinal arazi" kavramý, iþlemli tarým bir yana, otlatma alanlarýndan bile çýkarýlma çabalarýna konu olmaktadýr" denilmekte diðer taraftan marjinal tarým arazisi tanýmý ile tarým arazilerini tarým dýþý amaçla kullanmak isteyenlere kolaylýk saðlandýðý belirtilmektedir. Bu durumda bir taraftan marjinal arazilerin tarým yapýlamayacak hatta mera olarak bile kullanýlamayacak araziler olduðunu örneklerle anlatýrken diðer taraftan korunmasý gerektiðini savunmak büyük bir çeliþki oluþturmaktadýr. Bilimsellikten uzak ve hukuki hiçbir temeli olmayan Yönetmeliðin 4. maddesinde bulunan "marjinal tarým arazileri" tanýmýnýn iptali talebinin haklý sebepleri bulunmamaktadýr.

e- Yönetmeliðin 4. maddesinde örtü altý tarýmý da tarif edilmektedir. Örtü altý tarýmý küçük alanlarda büyük boyutta üretim yapýlan yerlerdir. Bu þekilde yapýlan üretimin geleneksel iþlemlerle yapýlmasý mümkün deðildir. Sosyal yardýmlaþma fonundan finanse edilen çiftçiler bile örtü altý tarýmý þartlarýna uygun sulama metodunu seçmeden ekonomik tarým yapamaz. Bu taným, Bakanlýðýmýz ilgili ve sorumlu birimleri tarafýndan yapýlmýþ, gerçeðe en yakýn tanýmdýr. Tarýmsal üretimin örtü altýnda yapýlmasýnýn bile ileri tarým tekniði olduðu hususunun davacý tarafýndan biliniyor olmasý gerektiðini düþünüyoruz. Tamamen mesnetsiz iddiadan ibaret olan Yönetmeliðin 4. maddesinde bulunan "örtü altý tarým arazileri" tanýmýnýn iptal talebi bilimsel ve hukuki dayanaktan yoksundur.

f- Yönetmeliðin 4. maddesinde yer alan sulu tarým arazisi tanýmý 3083 sayýlý Sulama Alanlarýnda Arazi Düzenlemesine Dair Tarým Reformu Kanunundan alýnmýþtýr. Çünkü Tarým Reformu Uygulama Alaný ilan edilen alanlardaki tarým dýþý amaçla arazi kullaným talepleri bu kanuna göre deðerlendirilmektedir. Bu durumda Bakanlýðýn bir birimi farklý bir taným uygularken diðer biriminin farklý bir taným uygulamasý idareye olan güvenin zedelenmesine yol açacaktýr. Bu nedenle kanunda yer alan tanýma baðlý kalýnmýþtýr. Burada dava dilekçesinde de belirtildiði üzere, Devlet tarafýndan kamunun kaynaklarýnýn önemli bir bölümünün ayrýlarak gerçekleþtirilen sulama yatýrýmlarý ile yapýlmýþ tesislerle sulu tarým arazisi niteliði kazanmýþ arazilerin korunmasý amaçlanmýþtýr. Yer altý sularý tamamen devletin kontrolündedir. Kaçak yer altý suyu kullananlarýn ayný kategoriye konulmasý düþünülemez. Ýptal istemi hem mevcut kanunlara aykýrý hem de bilimsellikten uzak iddialar içerdiðinden yersizdir.

g- Arsa ve yerleþim alaný tanýmlarýnýn iptali yönündeki talep, Davacýnýn konuya yaklaþýmýndaki eksik deðerlendirmesine güzel bir örnektir. Ülkemizde köy ve kasabalar kadimden beri mevcut olup bu yönetmelik ve evveliyatýnýn yürürlük tarihi mart 1989’dur. Kadimden beri var olan, ancak mevcut yasalara uygun planý bulunmayan pek çok köy ve kasabayý yok saymak ülke gerçeklerine ters düþen bir yaklaþýmdýr. Ayrýca Yargýtay Ýçtihadý Birleþtirme Büyük Genel Kurulunun EK-13'DE YER ALAN KARARINDA DA ARSA SAYILACAK YERLER BELÝRLENMÝÞ VE YAPILAN TANIM BU KARARA UYGUN OLUP, ÝLGÝLÝ KURUMLARIN KATILIMI ÝLE YAPILAN TOPLANTILARDA DA BU TANIM UYGUN BULUNARAK YÖNETMELÝÐE KONMUÞ VE UYGULAMADA ÖNEMLÝ BÝR BOÞLUK DOLDURULMUÞTUR. ÝDDÝALAR TAMAMEN YERSÝZ OLUP ÝPTAL ÝSTEMÝ HUKUKEN ÝSABETLÝ DEÐÝLDÝR.

13 HAZÝRAN 2003 TARÝHLÝ RESMÝ GAZETE’DE YAYIMLANAN TARIM ARAZÝLERÝNÝN KORUNMASI VE KULLANILMASINA DAÝR YÖNETMELÝK ÝLE ÝLGÝLÝ AÇILAN DAVADA DA AYNI KONULAR GÜNDEME GETÝRÝLMÝÞ VE DANIÞTAY 10. DAÝRESÝ 20.01.2004 TARÝH VE E.2003/3518 SAYILI KARARINDA "…TARIMSAL ARAZÝLERÝ, TARIMSAL ÜRETÝMDEKÝ ÖNEMÝNE GÖRE DÖRT KATEGORÝYE AYIRAN TARIM ARAZÝLERÝ ÖNEM SINIFLAMASI SÝSTEMÝNÝN DE TARIM ARAZÝLERÝNÝN AMAÇ DIÞI KULLANIMINI ÖNLEMEYE YÖNELÝK OLDUÐU ANLAÞILMAKTADIR.

BU NEDENLE, YUKARIDA YAZILI MEVZUAT HÜKÜMLERÝNÝN DAVALI ÝDAREYE VERDÝÐÝ YETKÝ ÇERÇEVESÝNDE, BELLÝ BÝR ALANIN DÜZENLENMESÝ AMACIYLA HAZIRLANAN VE GENEL DÜZENLEYÝCÝ KURALLAR ÝÇEREN YÖNETMELÝKTE GEÇEN KAVRAMLARI TANIMLAYAN VE YUKARIDA BAHSEDÝLEN DÜZENLEMELERDE HUKUKA AYKIRILIK GÖRÜLMEMÝÞTÝR" DENÝLMEKTEDÝR. DANIÞTAY'ýn bu açýk kararýna raðmen davacýnýn ayný konuyu ayný gerekçelerle yeniden gündeme getirmesini anlamakta zorluk çektiðimizi belirtmek isteriz.

2) Tarým Arazilerinin Korunmasý ve Kullanýlmasýna Dair Yönetmelik uygulamasý Danýþtay 10. Dairesinin 29.11.2000 tarih ve E.1999/130. K.2000/5886 sayýlý kararý üzerine 2001 Aðustos ayýndan itibaren Bakanlýðýmýz tarafýndan yürütülmeye baþlamýþtýr. Bundan önce bu Yönetmelik kapsamý dýþýnda olan 4086 Kanunla deðiþik 3573 sayýlý Zeytinciliðin Islahý ve Yabanilerinin Aþýlattýrýlmasý Hakkýnda Kanun ve 4342 sayýlý Mera Kanunu kapsamýndaki yerler ile 2844 sayýlý Fýndýk Üretiminin Planlanmasý ve Dikim Alanlarýnýn Belirlenmesi Hakkýnda Kanun gereði mera, zeytinlik ve fýndýk üretim alanlarýnýn tespit, tahsis, tahdit ve gerektiðinde tarým dýþý amaçlarla kullaným kararlarý Bakanlýðýmýz Tarýmsal Üretim ve Geliþtirme Genel Müdürlüðü (TÜGEM) tarafýndan verilmekte idi. Konusu ayný olan bu Yönetmelik kapsamýndaki hizmetler de, 441 sayýlý Kanun Hükmünde Kararnamenin 2. maddesinin (i) bendi ve 9. maddesinin (g) bendi, 3573, 2844 ve 4342 sayýlý Kanunlar gereði diðer ilgili birimlerle iþbirliði içerisinde TÜGEM tarafýndan yürütülmektedir. Bu uygulama zeytin, fýndýk, mera ve diðer tarým arazilerinin bir Genel Müdürlük tarafýndan yürütülmesini saðladýðý için hizmet bütünlüðü açýsýndan da yararlý olmuþtur. TÜGEM bünyesinde kurulan “Tarým Arazilerini Deðerlendirme Daire Baþkanlýðý"nýn görevi sadece Yönetmelik uygulamalarý deðil tarým arazilerinin deðerlendirilmesine yönelik pek çok hizmetlerin yürütülmesidir. Bakanlýðýmýz ihtiyaçlarýna göre ana hizmet birimlerinin iþlerini yürütmek üzere 3046 sayýlý Kanuna uygun olarak daire baþkanlýklarý kurulmaktadýr. Kadro sayýsý ayný kalmak þartýyla 2001 yýlý içerisinde iki daire baþkanlýðýnýn isimleri deðiþtirilerek yeni isimle iki daire baþkanlýðý oluþturulmuþtur. Bu, günün ihtiyaçlarýna göre tamamen hizmetin etkin yürütülmesine yönelik, 3046 sayýlý Kanun ve 190 sayýlý Kanun Hükmünde Kararnameye uygun Bakanlýk tasarrufudur.

Davacýnýn Yönetmeliðin 6. maddesinin iptali talebi hukuken geçerli nedenlere dayanmamaktadýr. Þöyle ki; Ýl müdürlüklerimize gelecek baskýlarla mevzuata uyulmayacaðý iddiasý tamamen bir zandýr. Baský sonucu oluþan böyle bir tasarruf suç teþkil eder ve kanunlarýmýz da gereken cezayý verir. Ýþlerin daha etkin ve hýzlý yürütülmesinin en önemli þartý en yakýn birimler vasýtasýyla olayýn üzerine gitmektir. Ýl müdürlüklerimiz hem eleman hem de donaným yönünden yeterli imkanlara sahiptir. Zaman kayýplarýnýn önlenmesi, daha etkili koruma ve zamanýnda müdahalenin saðlanmasý için Bakanlýðýmýz kararlarýn Ýl Müdürlüklerimiz tarafýndan verilmesini uygun bulmuþ ve Yönetmeliðe koymuþtur. Ýl Müdürlükleri baðýmsýz karar verme durumunda deðillerdir. Ýki uzman Ziraat Mühendisinin yapacaðý etütler sonucu arazi özellikleri belirlenecek ve arazi sýnýfýný teknik olarak belirledikten sonra yönetmelik hükümlerine göre karar verilecektir. Davacýnýn iddia ettiði farklý uygulamalar mümkün deðildir. Davacýnýn tereddütleri yersiz olup, tamamen varsayýmlara dayanmaktadýr. Bu nedenle iptal istemi hukuken uygun deðildir.

Davacýnýn yaptýðý itirazýn asýl amacý bu maddenin iptali hakkýnda ileri sürdüðü iddialarda ortaya çýkmaktadýr. Bakanlýðýmýz ülkenin tarýmsal üretiminin planlanmasý, geliþtirilmesi ve sürekliliðinin saðlanmasýndan sorumlu yegane kuruluþ olup, gerek kurumsal yapýsý gerekse istihdam ettiði personelin nitelikleri, bu hizmetin verilmesi için seçilmiþtir. Pek çoðu davacý ZMO' NIN DA ÜYESÝDÝR. ÜYELERÝNÝN BU KONULARDA YETERLÝ OLACAK ÞEKÝLDE YETÝÞTÝRÝLMESÝ ASLÝ GÖREVLERÝNDEN BÝRÝ ÝKEN ÜYELERÝNÝN YETERSÝZLÝKLE SUÇLANMASINI DOÐRU BULMADIÐIMIZI BELÝRTMEK ÝSTERÝZ. BU HÝZMETLERÝN YÜRÜTÜLMESÝ ÝÇÝN SADECE ÜNÝVERSÝTELERDEN ALINAN EÐÝTÝMLE SINIRLI KALINMAMAKTA, BAKANLIÐIMIZ DÜZENLEDÝÐÝ HÝZMET ÝÇÝ EÐÝTÝMLERLE UYGULAMADA YAPILMASI GEREKENLER KONUSUNDA YETERLÝ UYGULAMALI EÐÝTÝM DE VERMEKTEDÝR. YÖNETMELÝK UYGULAMASININ BAKANLIÐIMIZA GELMESÝNDEN ÝTÝBAREN HER ÝLDE EN AZ ÝKÝ ZÝRAAT MÜHENDÝSÝ OLMAK ÜZERE YAKLAÞIK 350 PERSONEL HÝZMET ÝÇÝ EÐÝTÝME TABÝ TUTULMUÞ UYGULAMALAR BAÞARI ÝLE YÜRÜTÜLMEKTEDÝR. BAKANLIÐIMIZ HUKUK MÜÞAVÝRLÝÐÝ, TEFTÝÞ KURULU BAÞKANLIÐI VE DÝÐER MERKEZ BÝRÝMLERÝNÝN KATILIMI VE ÝL ÖZEL ÝDARE MÜDÜRLÜKLERÝNÝN BAÐLI OLDUÐU BAKANLIK OLAN ÝÇÝÞLERÝ BAKANLIÐI ÝLE KOORDÝNASYON VE ÝÞBÝRLÝÐÝ ÝÇERÝSÝNDE YÖNETMELÝÐÝN MEVCUT KANUNLARA VE TEKNÝÐE UYGUN OLARAK HAZIRLANMASINA AZAMÝ GAYRET GÖSTERÝLMÝÞTÝR.

YUKARI DA BELÝRTTÝÐÝMÝZ ÜZERE ETÜT RAPORLARI SADECE TOPRAKLARIN ÖZELLÝKLERÝNÝ BELÝRLEMEYE YÖNELÝK OLMAYIP, ARAZÝLERÝN TÜM ÖZELLÝKLERÝNÝ BELÝRLEMEYE YÖNELÝK OLMALIDIR. BUNUN DIÞINDA ZÝRAAT FAKÜLTELERÝMÝZÝN YENÝDEN YAPILANMASI SONUCU HALEN TOPRAK BÖLÜMÜ MEZUNU ZÝRAAT MÜHENDÝSÝ DE BULUNMAMAKTA, TOPRAK DERSLERÝ YÖNETMELÝKTE YER ALAN BÖLÜMLERDE TEMEL DERS OLARAK OKUTULMAKTADIR. AYRICA, BAKANLIÐIMIZ HÝZMET ÝÇÝ EÐÝTÝMLERDE BU KONUDA YETERÝNCE TOPRAK VE ARAZÝ BÝLGÝLERÝ VERMEKTEDÝR.

13 HAZÝRAN 2003 TARÝHLÝ RESMÝ GAZETE DE YAYIMLANAN TARIM ARAZÝLERÝNÝN KORUNMASI VE KULLANILMASINA DAÝR YÖNETMELÝK ÝLE ÝLGÝLÝ AÇILAN DAVADA DA BU KONU GÜNDEME GETÝRÝLMÝÞ VE DANIÞTAY 10. DAÝRESÝ 20.01.2004 TARÝH VE E.2003/3518 SAYILI KARARINDA "BU YÖNETMELÝÐÝN 9.10.11 VE 13 'üncü maddelerinde yer alan istisnalar hariç" ibaresinin yürütmesinin durdurulmasý kararýný vermiþ, ancak istisna maddelerinin uygulanmasýna herhangi bir sýnýrlama getirmemiþtir. Dava konusu olan iþ bu Yönetmelikte anýlan madde Danýþtay'IN KARARINA UYGUN OLARAK DÜZENLENMÝÞTÝR. BU SEBEPLE ÝPTALÝ TALEBÝNÝN HUKUKÝ DAYANAÐI YOKTUR.

3) YÖNETMELÝÐÝN 8. MADDESÝNDEN ÇIKARILMASI ÝSTENEN ÝBARE YANLIÞ DEÐERLENDÝRMELERÝ ORTADAN KALDIRMAK ÝÇÝN GETÝRÝLMÝÞ OLUP ÇIKARILMASI HALÝNDE ÝSTÝSNALARIN BÜTÜNLÜÐÜNÜ BOZACAK, UYGULAMADA BOÞLUK YARATACAKTIR. ÖNCEKÝ YÖNETMELÝKLERDE OLMADIÐI SÖYLENÝLEN 12 VE 14. MADDELERDEKÝ HÜKÜMLER 1989 YILINDAN BERÝ ÇIKARILMIÞ BÜTÜN YÖNETMELÝKLERDE YER ALMIÞTIR. ANCAK YETERÝNCE AÇIK OLMAYAN, ETÜDÜ YAPANIN YORUMUNA GÖRE DEÐÝÞÝK ANLAMLARA GELEBÝLECEK HÜKÜMLER BU YÖNETMELÝKTE YORUMLARA MEYDAN VERMEYECEK ÞEKÝLDE AÇIK HALE GETÝRÝLMÝÞTÝR. UYGULAMADA VE KONTROLLERDE KARÞILAÞMASI MUHTEMEL OLUMSUZLUKLAR BÖYLECE ÖNLENMÝÞTÝR.

YUKARIDA DA BELÝRTTÝÐÝMÝZ ÜZERE, YÖNETMELÝKTE YER ALAN ÝSTÝSNALARIN BÜYÜK BÝR ÇOÐUNLUÐU KAMU YATIRIMLARI ÝÇÝN GETÝRÝLEN VE KAMU YARARI OLAN ÝSTÝSNALARDIR. DÝÐER ÝSTÝSNALAR ÝSE TARIMIN BÝTKÝSEL VE HAYVANSAL ÜRETÝMÝN BÜTÜNÜNDEN OLUÞTUÐU GERÇEÐÝNDEN HAREKETLE TARIMSAL AMAÇLI TESÝSLER ÝÇÝN GETÝRÝLEN ÝSTÝSNALARDIR. BURADA GETÝRÝLEN EN ÖNEMLÝ KISTAS, ALTERNATÝFÝNÝN BULUNUP BULUNMAMASIDIR. ÇÜNKÜ, ALTERNATÝFSÝZ BÝR ALANDA YAÞAMAK O YERLEÞÝM ALANINDA YAÞAYANLARIN SUÇU DEÐÝLDÝR. ALTERNATÝFÝ VAR ÝSE ZATEN ÝZÝN VERÝLMESÝ MÜMKÜN DEÐÝLDÝR. ALTERNATÝFÝ YOK ÝSE DE, KAMU HÝZMETLERÝNDEN YARARLANMAK O YERLEÞÝM ALANINDA YAÞAYANLARIN DA EN DOÐAL HAKKI OLMASI GEREKÝR. AYRICA, BELEDÝYENÝN ALT YAPI HÝZMETLERÝ DE O BELEDÝYE SINIRLARI ÝÇÝNDE YAÞAYAN VATANDAÞLARA HÝZMET AMACI TAÞIYAN ÝÞLEMLERDÝR. DOLAYISIYLA BÝR KAMU YARARI SÖZ KONUSUDUR.

BELEDÝYELERÝN SADECE KONUT ÝHTÝYACI OLMAYIP BELEDÝYE HÝZMETLERÝNÝN VERÝLMESÝ ÝÇÝN HER TÜRLÜ ALT YAPI ÝHTÝYACI VARDIR. EÐER TARIM ARAZÝLERÝNDE OLDUÐU GÝBÝ YERLEÞÝM ALANLARINDA DA PLAN BÜTÜNLÜÐÜ GÖZ ARDI EDÝLÝRSE BUGÜN OLDUÐU GÝBÝ ARAZÝ SPEKÜLASYONLARININ, ÇARPIK TARIMSAL VE TARIM DIÞI PLANLAMALARIN ÖNÜNE GEÇMEK MÜMKÜN DEÐÝLDÝR. BU AYNI ZAMANDA TARIM ARAZÝLERÝNÝN AMAÇ DIÞI KULLANIMINI ARTIRICI SONUÇLAR DOÐURAN BÝR YAKLAÞIMDIR. ÖRNEÐÝN BÝR BELEDÝYENÝN KENDÝ YERLEÞÝM ALANI ÇEVRESÝNDE PLAN ÝHTÝYACINI KARÞILAMASI KISITLANIP BELEDÝYENÝN UZAÐINDA YERLER ALTERNATÝF GÖSTERÝLÝRSE HEM BELEDÝYENÝN YAKIN ÇEVRESÝ HEM DE ALTERNATÝF GÖSTERÝLEN YERLERDE TARIM ARAZÝLERÝNÝN YOK OLMASINI ENGELLEMEK MÜMKÜN OLAMAMAKTADIR. BU AYNI ZAMANDA ARAZÝ RANTÝYECÝLERÝ VE SPEKÜLATÝF ARAZÝ SATIÞLARINA DAVETÝYE ÇIKARAN ÖNEMLÝ BÝR HATA OLUR. BU KONUDA ÞÝMDÝYE KADAR ÇIKARILAN BÜTÜN YÖNETMELÝKLERDE, ÝSTÝSMARLARI VE BÝLÝNÇSÝZ ARAZÝ KAYIPLARINI ÖNLEMEK ÝÇÝN BENZER HÜKÜMLERE YER VERÝLMÝÞTÝR. YÖNETMELÝKTE GETÝRÝLEN ÝSTÝSNALAR TAMAMEN TARIM ARAZÝLERÝNÝ KORUMAYI ESAS ALMIÞ ÜLKE MENFAATÝNÝ GÖZETEN DÜZENLEMELERDÝR. YÖNETMELÝKTE SADECE BELEDÝYELER DEÐÝL PLAN YAPMA YETKÝSÝNE SAHÝP HER KURUMU BAÐLAYICI HÜKÜMLER YER ALMAKTADIR. BELEDÝYELERÝN KONUT ÝHTÝYACI ÝÇÝN ÝSTÝSNA KABUL EDÝLEREK ÝZÝN VERÝLMESÝ, ANCAK KONUTLARIN ÝHTÝYACI OLAN OKUL, YOL, SU, KANALÝZASYON GÝBÝ ALT YAPILARIN ÝSTÝSNA DIÞI TUTULMASINI ANLAMAK MÜMKÜN DEÐÝLDÝR. DAVACININ ÝDDÝASI TAMAMEN OLAYIN ESASINDAN UZAK YANLIÞ BÝR DEÐERLENDÝRMEDÝR.

BUNUN DIÞINDA GEREKLÝ ÝZÝNLERÝ ALARAK YASAL OLARAK PLANLANMIÞ VE FAALÝYET GÖSTEREN BÝR TESÝSÝN DE GELÝÞEN TEKNOLOJÝYE VE REKABETE KAPALI TUTULMASI O TESÝSÝN KAPANIP YOK OLMASININ YANINDA ÜLKE EKONOMÝSÝNE DE ZARAR VERECEKTÝR. DOLAYISIYLA YASAL OLARAK KURULMUÞ BÝR TESÝSÝN GELÝÞEN TEKNOLOJÝ VE REKABET ÞARTLARINA AYAK UYDURARAK MÝLLÝ EKONOMÝYE KATKIDA BULUNMASINI SAÐLAMAK AMACIYLA VE ALTERNATÝFÝNÝN BULUNMAMASI ÞARTIYLA GETÝRÝLEN BÖYLE BÝR DÜZENLEMENÝN ÜLKE YARARINA OLACAÐI DÜÞÜNÜLMEKTEDÝR.

13 HAZÝRAN 2003 TARÝHLÝ RESMÝ GAZETE DE YAYIMLANAN TARIM ARAZÝLERÝNÝN KORUNMASI VE KULLANILMASINA DAÝR YÖNETMELÝK ÝLE ÝLGÝLÝ AÇILAN DAVADA DA AYNI KONULAR GÜNDEME GETÝRÝLMÝÞ VE DANIÞTAY 10. DAÝRESÝ 20.01.2004 TARÝH VE E.2003/3518 SAYILI KARARINDA "YÖNETMELÝÐÝN TARIM DIÞI AMAÇLA KULLANILAMAYACAK ARAZÝLER BAÞLIKLI 7. MADDESÝNDE ( YENÝ 8.MADDE ); TARIM DIÞI AMAÇLARLA KULLANILMAYA TAHSÝS EDÝLEMEYECEK ARAZÝLER SAYILIRKEN YÖNETMELÝÐÝN 11 VE 13. MADDESÝNDE ( YENÝ 12 VE 14. MADDELER ) BELÝRTÝLEN ÝSTÝSNALAR BUNLARDAN HARÝÇ TUTULMUÞTUR. MADDE METNÝNDE ÝPTALÝ ÝSTENÝLEN "11 VE 13 ÜNCÜ" ( YENÝ 12 VE 14. MADDELER ) ÝBARESÝNDE YER ALAN 11 MADDE DE (YENÝ 12. MADDE ), TARIMSAL AMAÇLI YAPILAR, 13. MADDE DE (YENÝ 14. MADDE ) ÝSE PLAN DEÐÝÞÝKLÝÐÝ YAPILMASININ ESASLARI AÇIKLANMIÞTIR.

YÖNETMELÝÐÝN BÜTÜNLÜÐÜ ÝÇERÝSÝNDE 11. MADDE DE ( YENÝ 12. MADDE ) DÜZENLENEN, TARIMSAL ÝÞLETMENÝN EKONOMÝK OLARAK YÜRÜTÜLMESÝNÝ SAÐLAMAK ÝÇÝN GEREKLÝ BOYUT, VASIF VE HACÝMDEKÝ TARIMSAL AMAÇLI YAPILAR ÝLE 13. MADDESÝNDEKÝ ( YENÝ 14. MADDE) PLAN DEÐÝÞÝKLÝÐÝ SÜRECÝNDEKÝ PLAN KAPSAMINA ALINACAK ARAZÝLERÝN TARIM DIÞI AMAÇLA KULLANILAMAYACAK ARAZÝLERDEN ÝSTÝSNA TUTULMASINDA MEVZUAT HÜKÜMLERÝNE AYKIRILIK BULUNMAMAKTADIR." DENÝLMEKTEDÝR. BU SEBEPLE, ÝPTAL TALEBÝNÝN HUKUKEN GEÇERLÝ NEDENLERÝ BULUNMAMAKTADIR.

4) YÖNETMELÝÐÝN 9. MADDESÝNDE YER ALAN VE ÝPTALÝ ÝSTENEN MARJÝNAL TARIM ARAZÝSÝ ÝFADESÝ TAMAMEN ULUSLAR ARASI DÜZEYDE KABUL GÖRMÜÞ BÝR TANIMLAMA OLUP TOPRAK, ÝKLÝM, BÝTKÝSEL ÜRETÝM POTANSÝYELÝ VE DÝÐER ARAZÝ ÖZELLÝKLERÝ YÖNÜNDEN, ÜLKENÝN TARIMSAL ÜRETÝMÝNDE ÖNEMLÝ YERÝ OLMAYAN TARIM ARAZÝLERÝ ÝÇÝN KULLANILMAKTADIR. BUNUN BELÝRLENMESÝNDE KULLANILACAK KRÝTERLER BAKANLIÐIMIZ TARAFINDAN 30.06.2003 TARÝH VE 25154 SAYILI RESMÝ GAZETEDE YAYIMLANAN 2003/20 NOLU TEBLÝÐDE AÇIKÇA YER ALMIÞ VE BAÞARI ÝLE UYGULANMAKTADIR. SAVUNMAMIZIN GÝRÝÞ KISMINDA BU KONU, ÜLKEMÝZDE VE ULUSLAR ARASI LÝTERATÜRDE NASIL YER ALDIÐI ETRAFLICA ANLATILMIÞTIR. TÜRKÝYE'de arazi kullanýmý ve deðerlendirmesine esas sýnýflama kriterleri ilk defa Resmi Gazetede yayýmlanarak herkese ilan edilmiþtir. Sadece ilgililerin kullandýðý veya bildiði kriterler her zaman farklý yorumlara ve istismara açýktýr. Bunun bilincinde olarak açýk ve herkesin anlayacaðý bir þekilde tarým arazilerinin sýnýflamasý ve belirleme kriterleri Resmi Gazetede ilan edilmiþtir.

Daimi karla kaplý alanlar, çýplak kayalar, ýrmak yataklarý, sahil kumullarý, su yüzeyleri gibi araziler AKK sistemine göre VIII. Sýnýf arazilerdir. Örneðin Aðrý daðýnýn veya Erciyes daðýnýn eteklerine bir yapý yapýlacaðý zaman önceki AKK sistemine göre VIII. Sýnýf olan Aðrý Daðýnýn 4000 metreden yukarý kýsýmlarýna ( çýplak kayalýk ve daimi karla kaplý alanlara ) yapýlmasý, Erciyes'TE ÝSE YA SULTAN SAZLIÐINA, YA DA YÝNE 3000 METRE RAKIMDAN YUKARIYA ÝZÝN VERMEK GEREKÝRDÝ. GETÝRÝLEN TANIMLAR VE TARIM ARAZÝLERÝNÝN SINIFLAMA SÝSTEMÝ TAMAMEN TARIM ARAZÝLERÝ ÝLE ÝLGÝLÝ OLUP GEREKSÝZ VE UYGULAMA ÝMKANI OLMAYAN ALANLARA YER VERMEMEKTEDÝR. DÜNYA ÜLKELERÝNÝN SADECE TARIM ARAZÝLERÝ ÝLE ÝLGÝLÝ OLAN BU SÝSTEMÝ KULLANMASININ NEDENÝ DE BUDUR. EÐER BÝR PLAN TARIM ARAZÝLERÝ DIÞINDA YAPILACAKSA ZATEN BU YÖNETMELÝK KAPSAMI DIÞINA ÇIKAR. MERA ÝSE MERA KANUNU, ORMAN ÝSE ORMAN KANUNU VEYA DÝÐER ÝLGÝLÝ KANUNLAR KAPSAMINA GÝRER. BU NEDENLE YÖNETMELÝÐE KONU OLAN ALANLAR TARIM ARAZÝLERÝDÝR. BÝR YAPI TARIM ARAZÝLERÝ DIÞINDA KURULACAKSA ÝLGÝLÝ KANUNLARA GÖRE DEÐERLENDÝRÝLÝR VE PLANLANIR.

ÖTE YANDAN DÝKÝLÝ TARIM ARAZÝSÝ TANIMI, YUKARIDA AYRINTILARIYLA AÇIKLANMIÞ OLUP; VERÝLEN ÖRNEÐE KONU OLAN BÝR YILLIK MEYVE FÝDANINDAN VERÝM ALINAMAYACAÐINI, DOLAYISIYLA DA EKONOMÝK VERÝM KISTASINDA DEÐERLENDÝRÝLEMEYECEÐÝNÝ. BUNUN SONUCU OLARAK DA TARIM DIÞI AMAÇLA KULLANIM ÝZNÝ VERÝLEMEYECEÐÝNÝ BÝLMEYEN BÝR TEKNÝK ELEMANIN BULUNDUÐUNA ÝNANMAMAKTAYIZ. HENÜZ VERÝME GEÇMEMÝÞ BÝR FÝDANIN EKONOMÝK ÖMRÜNÜ TAMAMLADIÐI ÝDDÝASI HÝÇBÝR KONU UZMANI TARAFINDAN SÖYLENEMEZ.

13 HAZÝRAN 2003 TARÝHLÝ RESMÝ GAZETE DE YAYIMLANAN TARIM ARAZÝLERÝNÝN KORUNMASI VE KULLANILMASINA DAÝR YÖNETMELÝK ÝLE ÝLGÝLÝ AÇILAN DAVADA DA AYNI KONU BELÝRTÝLMÝÞ VE DANIÞTAY 10. DAÝRESÝ 20.01.2004 TARÝH VE E.2003/3518 SAYILI KARARINDA: "YÖNETMELÝÐÝN 3/Ý MADDESÝNDE ( YENÝ 4. MADDE ), MUTLAK TARIM ARAZÝSÝ, ÖZEL ÜRÜN ARAZÝLERÝ VE DÝKÝLÝ TARIM ARAZÝLERÝ DIÞINDA KALAN TOPRAK VE TOPOÐRAFÝK SINIRLAMALARI NEDENÝYLE ÜZERÝNDE SADECE GELENEKSEL TOPRAK ÝÞLEMELÝ TARIMIN YAPILDIÐI, YEREL ÖNEMÝ OLAN VE KULLANIM KARARLARININ YEREL ÝHTÝYAÇLARA GÖRE BELÝRLENDÝÐÝ ARAZÝLER OLARAK TANIMLANAN MARJÝNAL TARIM ARAZÝLERÝNÝN DÝÐER ARAZÝLERE GÖRE DAHA AZ VERÝMLÝ OLUP DAHA ÇOK YEREL ÝHTÝYAÇLARIN KARÞILANMASI AMACIYLA VE EKOLOJÝK ZORUNLULUKTAN DOLAYI TARIMSAL FAALÝYETE TAHSÝS EDÝLEN ARAZÝLER OLMASI NEDENÝYLE TARIM DIÞI AMAÇLI ARAZÝ KULLANIM ÝHTÝYACININ ÖNCELÝKLE BU ARAZÝLERDEN BAÞLAMASINI ÖNGÖREN DÜZENLEMEDE HUKUKA AYKIRI BÝR YÖN BULUNMAMAKTADIR." DENÝLMEKTEDÝR. ARZ EDÝLEN NEDENLERLE, ÝPTAL TALEBÝNÝN HUKUKEN GEÇERLÝ NEDENLERÝ BULUNMAMAKTADIR.

5) YUKARIDA DA DETAYLI OLARAK AÇIKLANDIÐI ÜZERE, DAHA ÖNCEKÝ DAVAYA KONU OLAN 13 HAZÝRAN 2003 TARÝHLÝ RESMÝ GAZETE DE YAYIMLANARAK YÜRÜRLÜÐE GÝREN TARIM ARAZÝLERÝNÝN KORUNMASI VE KULLANILMASINA DAÝR YÖNETMELÝÐE GÖRE GENÝÞLETÝCÝ YÖNDE HERHANGÝ BÝR DÜZENLEME GETÝRÝLMEMÝÞTÝR. SADECE YÖNETMELÝÐÝN KANUNLA ÇE1ÝÞMEMCSÝ VE UYGULAMADA BOÞLUK YAÞANMAMASI ÝÇÝN YÖNETMELÝK 3213 SAYILI MADEN KANUNU'nda yapýlan deðiþikliðe uyumlu hale getirilmiþtir. Topraklar ve madenler Ülkemizin milli servetidir ve maden sahalarýnýn baþka bir yere taþýnmasý gibi bir olasýlýk bulunmadýðýndan, bulunduðu yerde deðerlendirilmesi zorunluluðu vardýr. Bir alternatifsizlik halinde bu izinler verilebilecektir. Ayrýca, iddia edildiði gibi 3213 sayýlý Maden Kanunun ikinci maddesinde geçen ( kum, kil, kireç, taþ gibi ) birinci ve ikinci grup madenleri kapsamamaktadýr. Bu grup madenler hariç tutulmuþtur. Eðer bu düzenleme getirilmeseydi davacýnýn iddia ettiði keyfiliði önlemek güçleþirdi.

Eðer tarým arazilerinde olduðu gibi yerleþim alanlarýnda da plan bütünlüðü göz ardý edilirse bugün olduðu gibi arazi spekülasyonlarýnýn, çarpýk tarýmsal ve tarým dýþý planlamalarýn önüne geçmek mümkün deðildir. Bu ayný zamanda tarým arazilerinin amaç dýþý kullanýmýný artýrýcý sonuçlar doðuran bir yaklaþýmdýr. Örneðin bir belediyenin kendi yerleþim alaný çevresinde plan ihtiyacýný karþýlamasý kýsýtlanýp belediyenin uzaðýnda yerler alternatif gösterilirse hem belediyenin yakýn çevresi hem de alternatif gösterilen yerlerde tarým arazilerinin yok olmasýný engellemek mümkün olamamaktadýr. Bu ayný zamanda arazi rantiyecileri ve spekülatif arazi satýþlarýna davetiye çýkaran önemli bir hata olur. Bu konuda þimdiye kadar çýkarýlan bütün Yönetmeliklerde, istismarlarý ve bilinçsiz arazi kayýplarýný önlemek için benzer hükümlere yer verilmiþtir. Yönetmelikte getirilen istisnalar tamamen tarým arazilerini korumayý esas almýþ ülke menfaatini gözeten düzenlemelerdir. Yönetmelikte sadece belediyeler deðil plan yapma yetkisine sahip her kurumu baðlayýcý hükümler bulunmaktadýr. Nitekim, ayný maddenin ( a ) bendinde Belediyelerin plan yetkisi dýþýnda olan köy yerleþim alanlarýyla ilgili bir düzenleme de yer almaktadýr. Ayrýca, kanýmýzca davacýnýn yeni yasal düzenlemelerde Belediye sýnýrlan içerisinde Bayýndýrlýk ve Ýskan Bakan1ýðýmn plan yetkisinin olmadýðýný gözardý ettiði anlaþýlmaktadýr.

19.07.2005 tarih ve 25880 Sayýlý Resmi Gazetede yayýmlanarak yürürlüðe giren 03.07.2005 kabul tarihli ve 5403 sayýlý Toprak Koruma ve Arazi Kullanýmý Kanununda yer alan hükümlerle çeliþecek hiçbir düzenlemeye Bakanlýðýmýzca yer verilmesi mümkün deðildir. Bu kanunda geçen deðerlendirmeler ve tanýmlar dava konusu Yönetmelikle tamamen örtüþmektedir. Davacýnýn hukuken isabetli bulunmayan bu yaklaþýmýnýn kabulü mümkün deðildir.

13 Haziran 2003 tarihli Resmi Gazete de yayýmlanan Tarým Arazilerinin Korunmasý ve Kullanýlmasýna Dair Yönetmelik ile ilgili açýlan davada da benzer konular belirtilmiþ ve Danýþtay 10. Dairesi 20.01.2004 tarih ve E.2003/3518 sayýlý kararýnda; "Maddede tahsis koþullarý belirlendiðinden ve kamu yararý ile tarýmsal faaliyetlere zarar vermeme ilkelerinin dikkate alýnmasý zorunluluðu getirildiðinden 9. maddede ( yeni 10. madde ) iptali istenilen "marjinal tarým arazilerinden baþlamak kaydýyla" ibaresi ile ayný maddenin (b ), ( e ) ve ( f) fýkralarý yönünden 2577 sayýlý Yasanýn 27. maddesinde öngörülen koþullarýn gerçekleþmediði anlaþýldýðýndan anýlan maddelere yönelik olarak yürütmenin durdurulmasý isteminin reddi gerekmektedir." denilmektedir. Danýþtay'IN BU AÇIK KARARINA RAÐMEN ÝÞ BU DAVADA DA BU HUSUS DAVA KONUSU YAPILMIÞTIR.

6) YÖNETMELÝÐÝN 11. MADDESÝNÝN ÝPTALÝ TALEBÝNE GELÝNCE; FAALÝYET SAHÝBÝ TARAFINDAN YERÝNE GETÝRÝLECEÐÝ BÝLÝNDÝÐÝ HALDE, MADDEDE GEÇEN "... TARIMSAL FAALÝYETLERÝN ZARAR GÖRMEMESÝ ÝÇÝN GEREKLÝ TEDBÝRLERÝN ALINMASI..." KOÞULUNUN KÝMÝN TARAFINDAN YERÝNE GETÝRÝLECEÐÝ SORUSUNU SORMAK, SANIRIZ KONUDAN UZAK OLMANIN AÇIK BÝR GÖSTERGESÝDÝR. MADDENÝN ( B ) BENDÝNDE YER ALAN EK TESÝSLER ÝFADESÝNE ÝTÝRAZI DA ANLAMAK MÜMKÜN DEÐÝLDÝR. TESÝSÝN KURULMASI AMA ÝÞLETÝLMEMESÝ ANLAMINA GELEN BU YAKLAÞIMIN BÝLÝMDE VE HUKUKTA YERÝ YOKTUR. (C) BENDÝNDE YER ALAN MÝLLÝ SAVUNMA TESÝSLERÝ VE HAVA ALANLARI ÝFADESÝNÝN ÇIKARILMASI ÝSTEÐÝ DE TAMAMEN ÜLKE MENFAATLERÝ VE BÝLÝMSEL GERÇEKLERE AYKIRIDIR. ZORUNLULUK HALÝNDE HÝÇBÝR MENFAAT MÝLLÝ SAVUNMANIN ÖNÜNDE DEÐÝLDÝR. HAVA ALANLARINA GELÝNCE ÜLKEMÝZDE HAVA ALANI KURULACAK YERLER BELLÝ SAYIDA OLUP, HÝÇBÝR DAÐIN BAÞINA VEYA DENÝZÝN ORTASINA YAPMA ÞANSIMIZ DA YOKTUR. BU NEDENLE ALTERNATÝF OLMAMASI VE TARIMSAL ÜRETÝME ZARAR VERMEMESÝ ÞARTI ÝLE ÝZÝN VERÝLECEÐÝ HÜKMÜ GETÝRÝLMÝÞTÝR. ÖRNEÐÝN ÇUKUROVAYA HAVAALANI ÝHTÝYACI VAR ÝSE VE KURULACAKSA YA OVADA KURACAKTIR YA DA EÐER DÜNYADA GELÝÞTÝRÝLEN TEKNOLOJÝLER YETERLÝ ÝSE VE ÜLKEMÝZDE BUNA SAHÝPSE TOROSLARIN TEPESÝNE DAÐLARI DÜZELTEREK VEYA DENÝZE HAVAALANI YAPILACAKTIR. DAVACININ ( D ) BENDÝNE ÝTÝRAZLARINI ANLAMAK MÜMKÜN DEÐÝLDÝR. TÜRK TARIMINI HALA KARA SABAN VEYA KAÐNIYLA MI YÜRÜTÜLMESÝ ÝSTENÝYOR ÝYÝCE AÇIKLIÐA KAVUÞMASI GEREKÝR. TÜRKÝYE'de tamamen ileri teknoloji ürünü olan örtü altý tarýmý yapýlmak zorundadýr. Seracýlýk tarýmýn bugün ulaþtýðý en ileri aþamadýr. Eðer biz organize seracýlýðý yeterince geliþtirebilseydik Nisan ayýnda Ýran karpuzuna mahkum olmazdýk. Zamanýnda ve daha çok tarýmsal üretimi gerçekleþtirmek, Türk çiftçisinin rekabet gücünü artýrmak için organize seracýlýðý artýrmaya devam etmek zorundayýz. Üstelik sera veya organize seracýlýk bir tarýmsal üretim þeklidir. Uygulamada yanlýþ anlamalarý gidermek Türk tarýmýnýn ve Türk çiftçisinin önündeki engelleri kaldýrmak için bu hüküm getirilmiþtir. Türk tarýmýnýn en önemli rekabet gücü olacak Organize Sera Bölgeleri her zaman desteklenmelidir. Bu bölgelerin bir sanayi bölgesi olacaðý sadece yanlýþ bir iddiadan ibaret olup planlarýnýn incelenmesi ile anlaþýlacaktýr ki tamamen tarýmsal üretimin yapýldýðý yerlerdir. Ýspanya bugün 2 milyon hektar serasý ile tüm Avrupa'YI BESLEMEKTE VE ÇÝFTÇÝSÝNÝN GELÝRÝNÝ YÜKSELTMEKTEDÝR. DAVACININ ÝDDÝASI TAMAMEN MESNETSÝZDÝR. SÝBÝRYA BUZULLARINDAN, AFRÝKA ÇÖLLERÝNE KADAR HER MAÐAZANIN VÝTRÝNÝNDE 1,9 MÝLYON HEKTAR TARIM ARAZÝSÝ OLAN HOLLANDA ÇÝFTÇÝSÝNÝN ÜRÜNLERÝ SATILIYORSA BUNUN EN ÖNEMLÝ NEDENÝ ORGANÝZE ÖRTÜ ALTI TARIMIDIR. 26,5 MÝLYON HEKTAR TARIN ARAZÝSÝ OLAN ÜLKEMÝZ ÇÝFTÇÝSÝNÝN ÜRÜNLERÝNÝN REKABET ÞANSI NEDÝR, HANGÝ ÜLKELERÝN VÝTRÝNLERÝNDE YER ALMAKTADIR, ÝYÝCE DÜÞÜNÜLMESÝ GEREKEN KONULARDIR. TÜRK ÇÝFTÇÝSÝNÝ BU ÝMKANDAN MAHRUM ETMEYE KÝMSENÝN HAKKI OLMADIÐI KANAATÝNDEYÝZ. BU NEDENLE, 11. MADDE ÝLE ÝLGÝLÝ ÝPTAL TALEBÝ HUKUKA UYARLILIKLA BAÐDAÞMAMAKTA VE TEKNÝK YÖNDEN ÝZAHI MÜMKÜN OLMAYAN MESNETSÝZ ÝDDÝALARDIR.

DAVACI AYNI MADDE ÝÇERÝSÝNDE KENDÝSÝ ÝLE ÇELÝÞMEKTEDÝR. BÝR TARAFTAN "... ALTERNATÝF ALAN BULUNMADIÐI GÝBÝ YAPAY VE GERÇEÐE AYKIRI ..." ÝFADESÝ KULLANIRKEN, DÝÐER TARAFTAN "... MUTLAKA ALTERNATÝF ALANIN ARANMASI GEREKLÝDÝR." DENÝLMEKTEDÝR. EÐER ALTERNATÝF ALAN ÝFADESÝ BU KADAR ÖNEMSÝZ ÝSE DAVACININ MUTLAKA ALTERNATÝF ALANIN ARANMASINI ÝSTEÐÝNÝ ANLAMAK MÜMKÜN DEÐÝLDÝR.

BU YÖNETMELÝKTEN ÖNCE UYGULANAN VE DAHA ÖNCEDE DAVAYA KONU OLAN YÖNETMELÝKTE DE AYNI HÜKÜMLER VER ALMAKTA ÝDÝ VE O YÖNETMELÝK 13 HAZÝRAN 2003 TARÝHÝNDEN BU TARAFA UYGULANMAKTADIR. ÝDDÝA EDÝLDÝÐÝ GÝBÝ ALTERNATÝF ALAN ARAÞTIRILMASI KONUSUNDA MAHKEMEYE ÝNTÝKAL EDEN HERHANGÝ BÝR ÖRNEK BULUNMAMAKTADIR. RAPORU HAZIRLAMAK ÝÇÝN ETÜDÜ YAPAN UZMANIN, ARAZÝ ÇALIÞMALARI YANINDA, BÜRO VE LABORATUAR ANALÝZLERÝNÝ DE YAPTIRMASI MÜMKÜNDÜR. BUNUN ÝÇÝN BAKANLIÐIMIZIN, DÝÐER BAKANLIKLARIN VE ÜNÝVERSÝTELERÝN, HATTA AKREDÝTE EDÝLMÝÞ ULUSAL VEYA ULUSLAR ARASI ÖZEL KURUMLARIN LABORATUARLARINDA HER TÜRLÜ ANALÝZÝ YAPTIRMAK VE SONUCU DEÐERLENDÝRMEK MÜMKÜNDÜR. AYRICA BAKANLIÐIMIZ UZMANLARININ YAPILACAK ETÜT VE ANALÝZLERÝN BÝR LABORATUAR ÇALIÞMASINA DAYANMAYACAÐINI ÝDDÝA ETMEK HER TÜRLÜ ÝNANDIRICILIKTAN UZAKTIR.

TOPRAKLARIMIZ VE SULARIMIZ GÝBÝ MADENLERÝNÝZ DE ÜLKEMÝZÝN MÝLLÝ SERVETÝDÝR VE MADEN SAHALARININ BAÞKA BÝR YERE TAÞINMASI GÝBÝ BÝR OLASILIK DA YOKTUR. BU MÝLLÝ SERVETÝMÝZÝN ORTAYA ÇIKARTILMASI AMACIYLA MADDENÝN ( E ) BENDÝNDE SADECE MADEN ARAMA FAALÝYETLERÝNE ÝSTÝSNA GETÝRÝLMÝÞTÝR. BURADA DA DAHA UYGUN ALTERNATÝF ALAN TESPÝT EDÝLEMEMESÝ, TARIMSAL FAALÝYETLERÝN ZARAR GÖRMEMESÝ ÝÇÝN GEREKLÝ TEDBÝRLERÝN ALINMASI ÞARTI YER ALMAKTADIR. MADDENÝN BU BENDÝ SADECE ARAMA FAALÝYETLERÝNÝ KAPSADIÐI HALDE BÝR KÝREÇ OCAÐININ ÝÞLETMESÝNE BU BEND KAPSAMINDA ÝZÝN VERÝLEBÝLECEÐÝNÝ ÝDDÝA ETMEK TAMAMEN YANLIÞTIR. BU MADDE ÝLE GETÝRÝLEN. ARAMA FAALÝYETLERÝ SONUCUNDA STRATEJÝK ÖNEME HAÝZ MADENÝN BULUNMASI HALÝNDE MADENCÝLÝK ÝÞLETMESÝ AMACIYLA ÝLGÝLÝ BAKANLIK TARAFINDAN KAMU YARARI KARARI ALINAN MADENÝN ÝÞLETÝLMESÝNE ÝZÝN VERÝLMESÝDÝR. BU DÜZENLEME AYNI ZAMANDA MADEN KANUNUNUN UYGULAMASINDA TARIM ARAZÝLERÝ ALEYHÝNDE DOÐABÝLECEK BOÞLUKLARI ÖNLEYECEK NÝTELÝKTEDÝR.

13 HAZÝRAN 2003 TARÝHLÝ RESMÝ GAZETE DE YAYIMLANAN TARIM ARAZÝLERÝNÝN KORUNMASI VE KULLANILMASINA DAÝR YÖNETMELÝK ÝLE ÝLGÝLÝ AÇILAN DAVADA DA BENZER KONULAR BELÝRTÝLMÝÞ VE DANIÞTAY 10. DAÝRESÝ 20.01.2004 TARÝH VE E.2003/3518 SAYILI KARARINDA; "HAM PETROL VE DOÐAL GAZ ARAMA, ÜRETÝM VE DEPOLAMA TESÝSLERÝ ÝLE BUNLARA AÝT EK TESÝSLER, MÝLLÝ SAVUNMA TESÝSLERÝ, HAVA ALANLARI VE EK TESÝSLERÝNÝN MÝLLÝ MENFAATLERE UYGUN OLARAK YAPILMASINDA KULLANILAN TARIM ARAZÝLERÝNÝN, TARIMSAL FAALÝYETLERÝN ZARAR GÖRMEMESÝ ÝÇÝN GEREKLÝ TEDBÝRLERÝN ALINMASI ÞARTIYLA TARIM DIÞI FAALÝYETLERE TAHSÝS EDÝLMESÝNDE KAMU YARARINA AYKIRILIKTAN SÖZ ETMEYE ÝMKAN BULUNMADIÐI GÝBÝ, SERA VE SERA ORGANÝZE SANAYÝ BÖLGELERÝNÝN DE YAPISI GEREÐÝ BU ARAZÝLERE KURULMASINDA TARIMSAL ARAZÝLERÝN AMACININ DIÞINDA KULLANILMASINA YOL AÇACAÐINDAN BAHSETMEYE ÝMKAN BULUNMAMAKTADIR." DENÝLMEKTEDÝR. DANIÞTAY'ýn sözü edilen bu kararý Yönetmeliðin 11. maddesi ile ilgili olan iptal talebinin hukuken dayanaksýz olduðunun açýk bir kanýtýdýr.

7) Bakanlýk olarak, bir görevimiz tarým arazilerini korumak iken diðer bir görevimiz de bitkisel ve hayvansal üretimi artýrmaktýr. Ülkemizde hep tarým iþletmelerinin küçük olduðundan ve ekonomik olmadýðýndan yakýnýlmaktadýr. Tarýmsal üretimi arttýrmanýn yolu da ekonomik anlamda üretim yapýlan optimum iþletmelerin kurulmasýndan geçmektedir. Tarýmsal iþletmelere en fazla 5000 m2'YE ÝZÝN VEREREK, OPTÝMUM ÝÞLETMEYÝ ORTAYA ÇIKARTMA ÝMKANI BULUNMAMAKTADIR. BU AMAÇLA SADECE ÇÝFTÇÝ ÝLE SINIRLI KALMAK ÞANIYLA 5000 M2 SINIRLAMASI KA1DIRILMIÞTIR.

AYRICA, BÜTÜN TANMSA1 AMAÇLI TESÝSLERÝ YÖNETMELÝKTE ZÝKRETME ÝMKANI YOKTUR. ÖRNEÐÝN KÖPEK VE DOMUZ ÇÝFTLÝÐÝ, AT HARASI GÝBÝ TALEPLER GELEBÝLMEKTEDÝR. BU TESÝSLERÝN TARIMSAL AMAÇLI TESÝSLER OLDUÐU BÝLÝNMESÝNE RAÐMEN YÖNETMELÝK KAPSAMINDA DEÐERLENDÝRME ÝMKANI BULUNAMAMAKTADIR. BU NEDENLE TESÝSÝ VE PROJEYÝ MAHALLÝNDE ÝNCELEYÝP DEÐERLENDÝREREK O TESÝSÝN TARIMSAL NÝTELÝK TAÞIYIP TAÞIMADIÐINI EN ÝYÝ BAKANLIÐIMIZ ÝL MÜDÜRLÜKLERÝNÝN BÝLECEÐÝ DÜÞÜNCESÝYLE YÖNETMELÝKTE BÖYLE BÝR DÜZENLEMEYE GÝDÝLMÝÞTÝR.

NE YAZIK KÝ DAVACI, YÖNETMELÝÐÝN 12. MADDESÝNÝN AMACINI VE ÝÇERÝÐÝNÝ YANLIÞ DEÐERLENDÝRMEKTEDÝR. BU MADDE SADECE KONTÝNÜ SÝSTEM ZEYTÝNYAÐI FABRÝKASI, ÇIRÇIR FABRÝKASI GÝBÝ KÜÇÜK ÇAPLI TARIMSAL AMAÇLI TESÝSLER ÝÇÝN GETÝRÝLMÝÞTÝR. BÝR TRAKTÖR FABRÝKASININ TARIMSAL ÜRÜNLERÝN ÝÞLENMESÝ VEYA DEÐERLENDÝRÝLMESÝ ÝLE ÝLGÝLÝ OLMADIÐI HERKES TARAFINDAN BÝLÝNMEKTEDÝR. ÜSTELÝK ÝL MÜDÜRLÜKLERÝMÝZÝN ÝNCELEME VE DEÐERLENDÝRMESÝNDEN SONRA NÝTELÝÐÝ AÇIKÇA TARIMSAL ÜRÜNLERÝN ÝÞLENMESÝ VE DEÐERLENDÝRÝLMESÝ ÝLE ÝLGÝLÝ ENTEGRE OLMAYAN TESÝSLERÝN BELÝRLENECEÐÝ SÖZ KONUSU ÝKEN BÝR ENTEGRE TESÝSÝNDE BU KAPSAMA SOKULMASININ TARIM ARAZÝLERÝNÝ KORUMAKLA ÇELÝÞÝR BÝR YAKLAÞIM OLDUÐU HERKES TARAFINDAN BÝLÝNMEKTEDÝR. ANCAK, DAVACININ ÝDDÝASI YÖNETMELÝKTE MEVCUT DEÐÝLDÝR.

13 HAZÝRAN 2003 TARÝHLÝ RESMÝ GAZETE DE YAYIMLANAN TARIM ARAZÝLERÝNÝN KORUNMASI VE KULLANILMASINA DAÝR YÖNETMELÝK ÝLE ÝLGÝLÝ AÇILAN DAVADA DA AYNI KONULAR BELÝRTÝLMÝÞ VE DANIÞTAY 10. DAÝRESÝ 20.01.2004 TARÝH VE E.2003/3518 SAYILI KARARINDA: "... ÝPTALÝ ÝSTENEN 2. FIKRADA ÖNCELÝKLE, TARIMSAL ÜRETÝMÝ TEÞVÝK ETMEK MAKSADIYLA ALTERNATÝF ALAN BULUNAMAMASI HALÝNDE TARIMSAL NÝTELÝKLÝ OLDUÐUNA KARAR VERÝLEN, TARIMSAL ÜRÜNLERÝN ÝÞLENMESÝ VE DEÐERLENDÝRÝLMESÝ ÝLE ÝLGÝLÝ TESÝSLER ÝÇÝN ÝHTÝYAÇ DUYULAN TARIM ARAZÝLERÝNDEN BAHSEDÝLMÝÞTÝR.

HANGÝ YAPILARIN TARIMSAL NÝTELÝKLÝ VEYA TARIMSAL ÜRETÝMÝ TEÞVÝK EDER NÝTELÝKTE OLDUÐUNA DAVALI ÝDARECE KARAR VERÝLMESÝNDE, DAVA1I ÝDARENÝN KURULUÞ KANUNUNDA VERÝLEN GÖREV VE YETKÝLER ÇERÇEVESÝNDE MEVZUATA AYKIRILIK BULUNMAMAKTADIR.

KALDI KÝ, MADDENÝN ÝLK PARAGRAFINDA TARIMSA1 ÝÞLETMENÝN EKONOMÝK OLARAK ÝÞLETÝLMESÝ ÝÇÝN GEREKLÝ OLDUÐU BELÝRTÝLEN VE SAYMA YOLUYLA SINIRLAMALAR GETÝRÝLEN TESÝSLER ÝÇÝN TARIMSAL ÜRETÝMÝ TEÞVÝK AMAÇLI DÜZENLEME YAPILMASINDA, KAMU YARARINA DA, AYKIRILIK GÖRÜLMEMÝÞTÝR." DENÝLMEKTEDÝR. DANIÞTAY'ýn bu açýk kararýna raðmen davacý konuyu yeniden gündeme getirmiþse de, iptal talebinin hukuki dayanaðý bulunmamaktadýr.

8) 14. Maddenin tümünün iptalinin istemesinin hukuken geçerli nedeni bulunmamaktadýr. Ýlk paragrafa benzer hükümler önceki Yönetmeliklerin hepsinde var idi. Ancak son derece muðlak olup açýk deðildi. Dava konusu Yönetmelikle bir yerde birinci paragrafa açýklýk getirilerek haksýz deðerlendirmeler önlenmektedir. Ayrýca, Ýl Müdürlüklerimizin Bakanlýðýmýz adýna karar veremeyecekleri iddiasý tamamen devlet idaresinde hiyerarþiyi anlamamak demektir. Bakanlýk kendi adýna Ýl Müdürlüklerine pek çok iþ yaptýrmaktadýr. Aksi halde Ýl Müdürlüklerinin kuruluþ amacý ortadan kalkar ve idarenin bütünlüðü ilkesi anlamsýz kalýr.

Bakanlýðýmýzca, bu madde ile getirilmek istenen yine tarým arazilerinin korunmasýna yönelik bir yaklaþýmdýr. Çünkü daha önce usulüne uygun planlanmýþ bir planda revizyon yapýlýrken keyfiliði ortadan kaldýrmak ülkeyi ve özellikle tarým arazilerinde muhtemel kayýplarý asgariye indirmek tamamen kamunun ve ülkenin menfaatinedir. Burada yasalara uygun planýn yapýlmýþ olmasý ön þarttýr. Planlý alanda kurulmuþ bir yapý, sanayi, turizm vb. tesislerin günün ihtiyaçlarýna göre ya teknolojisini yenileyerek çaða ayak uydurmasýna yardýmcý olacaksýn yada rekabet gücünü yitirmesine ve yok olmasýna göz yumacaksýn ve binlerce istihdam saðlayan vergi veren milli bir servetin yok olmasýna, kurulduðu alanýn bir harabeye dönmesine göz yumacaksýn. Tarýmsal üretimin ve çiftçilerin en önemli gelir kaynaðý olan iþleme ve deðerlendirme ile ilgili tesisler ne derece özel ve ayrýcalýklý bir düzenleme kabul edilir bunun mantýðým anlamak mümkün deðildir. 14. Maddenin son paragrafýnda zorunlu haller için ihtiyaç duyulan arazilerin öncelikle düþük potansiyelli kuru tarým arazilerinden karþýlanacaðý, eðer böyle bir arazi yok ise gerçek ihtiyaca cevap verecek alanýn mevcut planlý alana sýnýrý olan diðer tarým arazilerinden karþýlanacaðý belirtilmektedir. Bu düzenleme ile keyfi bir taktir ve uygulamaya yer verilmediði gibi hýzlý artan nüfus için kontrollü ve mümkün olan en az düzeyde kayýpla kamu yararýna arazi tahsis edilerek ihtiyaçlarýn karþýlanmasýna çalýþýldýðý açýktýr. Aksi halde bu ihtiyaçlarýn düzensiz ve plansýz, daha çok arazi kaybýna yol açacak þekilde karþýlanacaðý ülkemizin bu güne kadarki mevcut yapýlaþmasýndan görülmektedir. Ülke menfaatleri ile baðdaþmayan davacýnýn iddialarý tamamen yersiz ve haksýzdýr. Bu nedenle 14. madde ile ilgili iptal talebi reddedilmelidir.

13 Haziran 2003 tarihli Resmi Gazete de yayýmlanan Tarým Arazilerinin Korunmasý ve Kullanýlmasýna Dair Yönetmelik ile ilgili açýlan davada da benzer konular belirtilmiþ ve Danýþtay 10. Dairesi 20.01.2004 tarih ve E.2003/3518 sayýlý kararýnda; "3046 sayýlý Yasa uyarýnca Bakanlýðý temsilen Ýl seviyesinde kurulan ve Bakanlýðýn baðlý olduðu tüm mevzuatý uygulamakla görevli ve sorumlu bulunan Ýl Müdürlüklerinin Tarým Arazilerinin Korunmasý ve Kullanýlmasýna Dair Yönetmeliðin yürürlüðe girmesinden önce her tür ve ölçekteki planlarda tarým arazisi olarak kalan alanlarda ve mücavir alan ve belediye sýnýrlarý içinde ve dýþýnda yapýlacak her türlü zorunlu plan deðiþiklikleri ve bu alanlarda yer alan tarým arazilerinin kullanýmýna dair karar alýnmadan önce uygun görüþünün alýnmasýný öngören düzenlemede, idarenin bütünlüðü ilkesine aykýrýlýk bulunmadýðý gibi, geliþen ülke ihtiyaçlarý göz önüne alýnarak düzensiz, plansýz ve daha çok arazi kaybýna yol açacak þekilde bu ihtiyaçlarýn karþýlanmasýný önlemek amacýyla getirilen düzenlemenin kamu yararýna uygun olduðu sonucuna varýlmýþtýr." denilmektedir. Arz ettiðimiz üzere iptal talebi, hukuki dayanaktan yoksundur.

9) Verilen bir karara itiraz edilmesi talep sahibinin en doðal hakkýdýr ve bu hakkýn kullanýmý Yönetmelikle süreye bakýlmaksýzýn iki defa ile sýnýrlandýrýlmýþtýr. Tamamen teknik bir incelemeye dayalý olarak verilen kararlarýn, birden fazla teknik ekiplere incelettirilerek yanýlmalarýn asgariye indirilmesi temel amaçtýr. Teknik incelemelerin süreye baðlanmasýnýn verilen kararlarda herhangi bir etkisi mümkün deðildir. Kaldý ki, beþ yýllýk Yönetmelik uygulamalarýnda herhangi bir sorunla karþýlaþýlmamýþtýr. Tamamen idareyi ve talep sahiplerini baðlayan bu düzenleme önemli bir ihtiyacý karþýlamaktadýr.

10) Yukarýda da bahsettiðimiz üzere talimat ve genelgeler, yönetmeliklerin uygulanmasýnda karþýlaþýlabilecek detaylarý açýklamak ve uygulamayý kolaylaþtýrmak üzere çýkarýlýr. Yönetmeliðe aykýrý bir talimat ve genelgenin çýkarýlmasý hukuken mümkün deðildir. Bu nedenle, kamu yararý aleyhine riskten bahsetmek imkansýzdýr.

11) Yukarýda da açýklandýðý üzere. 5286 sayýlý Yasa ile Köy Hizmetleri Genel Müdürlüðünün kapatýlarak görevlerinin Ýstanbul ve Kocaeli Ýllerinde Büyükþehir Belediye Baþkanlýklarýna, diðer illerde ise Ýl Özel Ýdare Müdürlüklerine devredilmesi ve dolayýsýyla da Köy Hizmetleri Bölge Müdürlüklerinin de kapatýlmýþ olmasý üzerine 13 Haziran 2003 tarihli Resmi Gazete de yayýmlanarak yürürlüðe giren Tarým Arazilerinin Korunmasý ve Kullanýlmasýna Dair Yönetmelik uygulanamaz hale gelmiþtir. Bunun üzerine uygulamada herhangi bir boþluk yaþanmamasý için Köy Hizmetleri Genel Müdürlüðünün kapanýþ tarihi olan 16.03.2005 tarihinden geçerli olmak üzere 25.03.2005 tarih ve 25766 sayýlý Resmi Gazetede yayýmlanarak yürürlüðe giren Tarým Arazilerinin Korunmasý ve Kullanýlmasýna Dair Yönetmelik Ýl Özel Ýdare Müdürlüklerinin baðlý olduðu Bakanlýk olan Ýçiþleri Bakanlýðý ile iþbirliði yapýlmak suretiyle hazýrlanmýþtýr. Burada herhangi bir af niteliði bulunmayýp sadece yasal boþluk doðmasýný önlemek amaçlanmýþ ve 16.03.2005 ve 25.03.2005 tarihleri arasýnda yapýlan müracaatlarýnda bürokratik iþlemler önlenerek, bu Yönetmelik kapsamýnda deðerlendirilebilmesi saðlanmýþtýr. Bu tarihlerde zaten Köy Hizmetleri Genel Müdürlüðü fiilen olmadýðý için Yönetmelik kapsamýnda bir iþlem yapýlmasý da mümkün deðildir.

Yukarýda da detaylý olarak açýklandýðý üzere, eski yönetmeliklerin benzer hükümlerini içeren maddelerinin iptali istemiyle Danýþtay 10. Dairesinde dava açýlmýþ ve bu davada karar oluþturulmuþ olmasýna raðmen, benzer düzenlemeler tekrar dava konusu yapýlmýþtýr. Davacýnýn iddialarýnýn teknik ve hukuki dayanaðý bulunmamaktadýr.

Öncelikle getirilen tanýmlar ve sýnýflama ile ilgili deðerlendirmelerin daha anlaþýlýr olmasý için bazý örneklerin bilinmesinde fayda vardýr. AKK sisteminde iklim faktörü önemli bir parametre olmasýna karþýn yedi ana iklim kuþaðý, pek çok mikro klima bölgeleri bulunan ülkemiz ikiye bölünerek bir sistem oluþturulmuþtur. Türkiye'DE KULLANILAN BU SÝSTEMDE ÝKLÝME YETERÝNCE YER VERÝLMEDÝÐÝ ÝÇÝN ADANA'daki I. Sýnýf arazi ile Kars'TAKÝ I. SINIF ARAZÝ AYNI DEÐERLENDÝRMEYE TABÝ TUTULMAKTADIR. OYSA ADANA'daki IV. Sýnýf arazi Kars'TAKÝ I. SINIF ARAZÝDEN TARIMSAL ÜRETÝM YÖNÜNDEN DAHA EKONOMÝKTÝR. AKK'nýn yayýnlandýðý kitapçýðýn ilk sayfasýnda (Ek 3a) yeniden gözden geçirileceði ve ilaveler yapýlacaðý' DA ÝFADE EDÝLMÝÞTÝR. ÇÜNKÜ ALTMIÞLI YILLARDA ÜLKEMÝZDE YETERÝNCE ÝKLÝM, TOPRAK VE DÝÐER ARAZÝ VERÝLERÝNÝ BULMAK MÜMKÜN DEÐÝLDÝ. (1960'larda ülkemizde kaðný ve karasaban vardý.) Buna raðmen bu güne kadar 1965 tarihli bu çalýþmaya hiçbir ilave yapýlmamýþtýr. 1989 yýlýndan itibaren Tarým Arazilerinin Tarým Dýþý Amaçla Kullanýlmasýna Dair Yönetmelikle birlikte tarým arazilerinin amaç dýþý kullanýlmasý içinde bu sistem kullanýlmaya baþlanmýþtýr. Oysa bu sistemi hiçbir Ülke bu amaçla kullanmamaktadýr. Bu sistemin kullaným amacý bölgesel veya ülkesel makro planlamalar ve tarým arazilerinde toprak erozyonunu önlemektir. Dava dilekçesinde bu sistemin tüm dünyada uygulandýðý iddiasýna yer verilmiþtir. ABD'DE GELÝÞTÝRÝLMÝÞ BU SÝSTEM O ÜLKEDE BÝLE TARIM ARAZÝLERÝNÝN TARIM DIÞI AMAÇLI KULLANILMASINI ÖNLEMEK AMACIYLA KULLANILMAMAKTADIR. (EK.6) KANADA'da yine ABD'NDEKÝNE BENZER BÝR SÝSTEM KULLANILMAKTADIR (EK 11). AVRUPA ÜLKELERÝNÝN HÝÇ BÝRÝSÝNDE BU SÝSTEM KULLANILMAMAKTADIR. AVRUPA'da tamamen yerel yönetimlerin yerleþim ve sanayi planlamasý yapmasý aþamasýnda yerel birimlerin ihtiyacý gözetilerek karar verilmektedir. Esas alýnan kriterler tamamen plan bütünlüðü, ekonomik veriler ve çevresel endiþelerdir. AKK planýn hiçbir yerinde yoktur. Hal böyle iken dünyanýn kullandýðýný iddia etmek konunun kulaktan dolma bilgiler olduðunu ortaya koymaktadýr. Yönetmelikte getirilen tanýmlar ve yeni sýnýflama yaklaþýmý dünyada kullanýldýðý gibi yerli kaynaklarda da yer almýþtýr. (EK4-10). Eklerde görüleceði gibi tarým arazilerinin tarým dýþý amaçla kullanýlmasý için kullanýlan sistem tamamen tarým arazilerini kendi içinde tarýmsal önemine göre kategorize edilmesidir. Tanýmlarýn da nerelerden alýndýðýný göstermek için ekte yer alan deðiþik ülkelerin ve uluslar arasý kuruluþlarýn (FAO) uygulamalar ve ülkemizdeki kaynaklarý, hatta ZMO tarafýndan 2003 nisan ayýnda yayýnlanmýþ Teknik Yayýnlar Dizisi no;2 adlý kitabýn 42. sayfasýnda ABD'NÝN TARIM ARAZÝLERÝNÝN TARIM