Ýlimizde ova kesiminde baþlayan buðday hasadý, diðer kesimlere doðru geniþleyerek sürmektedir. Adana ülke buðday üretiminin yaklaþýk % 5-7‘si gibi önemli bir miktarýný tek baþýna karþýlamaktadýr. Ýlimiz, buðday üretim miktarý bakýmýndan taþýdýðý bu önem yanýnda, belki ondan da önemlisi, ülkemizde buðday hasadýnýn ilk yapýldýðý bölge olmasý itibariyle buðday piyasasýna yön vermesi, fiyat oluþumuna baþlangýç oluþturmasý gibi önemli bir iþlev de görmektedir.

Tüketicilerden üreticilere kamu yararý ve toplumsal faydayý ön planda tutan odamýz, bu yolda katkýda bulunmak düþüncesiyle her yýl yaptýðý gibi bu yýl da bölgemizde buðday tahmini üretim maliyetini hesaplayarak siz deðerli basýn aracýlýðýyla kamuoyu ile paylaþmayý görev bilmektedir.

Türkiye Ýstatistik Kurumu (TÜÝK) verilerine göre 2008 yýlýnda Türkiye buðday üretimi, bir önceki yýla göre % 3,5 artýþla yaklaþýk 17,8 milyon ton olarak gerçekleþmiþtir. Bu yýl ülke genelinde yaðýþlarýn yeterli hatta yer yer aþýrý olmasý nedeniyle son yýllarýn en yüksek buðday rekoltesi beklenmektedir. Bu yýl için buðday üretiminin 20 milyon ton dolayýnda gerçekleþebileceði tahmin edilebilir. Bu yýl ilimiz buðday ekiliþini yaklaþýk 230- 250 bin hektar olarak tahmin etmekteyiz. Üretim olarak da tahminlerimiz 1 -1,2 milyon ton dolayýndadýr.

Yaptýðýmýz çalýþmalar sonucunda ilimizde kýrmýzý yarý sert ekmeklik buðdayýn, üreticiye maliyetinin 0,48 TL/kg dolayýnda olduðunu söyleyebiliriz. Bu maliyet içinde en önemli maliyet unsurlarý yaklaþýk % 30 payla arazi kirasý, %25 ile gübre ve gübreleme, %16 ile makine kirasý % 10 ile tohum yine %10 ile ilaçlama giderleridir. Uzun yýllardýr çiftçilerin dýþarýdan aldýklarý girdilerin fiyatlarýnda özellikle gübre, mazot fiyatlarýnda büyük artýþlar gözlenirken sattýklarý ürünlerin fiyatlarý yerinde saymakta, hatta bazý ürünlerde gerilemeler yaþanmaktadýr. Bu yýl gübre fiyatlarýnýn aþýrý yüksekliði nedeniyle üreticilerin eksik gübre kullandýðý bu nedenle elveriþli yaðýþlarýn verime yansýmasýnýn beklenilenden az olacaðý söylenebilir.

Þu sýralar Adana Ticaret Borsasýnda yeni ürün buðday fiyatlarý 0,45-0,48 TL/ kg dolayýndadýr. Toprak Mahsulleri Ofisi yeni hasat dönemi nedeniyle alým satýmý durdurduðunu duyurmuþ, gerek alým, gerekse de fiyat konusunda tam bir sessizliðe gömülmüþtür. Çukurova‘da hasat baþlamasýna raðmen TMO, dolayýsýyla Hükümet tarafýndan nasýl bir yol, politika izleneceði hala bilinmezliðini sürdürmektedir.

Bölgemiz buðday üreticisi için 0,48 TL/kg maliyetin üzerine % 20 lik bir kar payý ile 0,58 TL/kg dolayýnda bir fiyatýn eline geçmesi gerektiðini düþünmekteyiz. Maliyetin üzerine %20 lik bir kar payýnýn, TÜÝK açýkladýðý Nisan ayý Üretici Fiyat Ýndeksine göre 12 aylýk üretici fiyat artýþýnýn %10,65 olduðu, son 10-15 yýldýr ürün/girdi fiyat paritesinin girdiler lehine geliþme gösterdiði göz önünde bulundurulduðunda son derece düþük bir pay olduðu, üreticilerin geçen yýl ki durumunu reel olarak korumaya ancak yettiðini söyleyebiliriz. Kaldý ki ilimiz için hesaplanan bu maliyet, dekara 420 kilogram verim üzerinden hesaplanmýþtýr. Bilindiði gibi Türkiye ortalama buðday verimi dekara 220 kilogram dolayýndadýr dolayýsýyla buðday maliyeti ülkenin büyük bir kesiminde tahmin ettiðimiz bu maliyetin oldukça üzerindedir.

2007 yýlýndaki kuraklýk, ardýndan 2008 ortalarýnda baþlayan küresel ekonomik krizle tarým sektörü son üç yýldýr krizlerle boðuþmaktadýr. Üst üste gelen ekolojik ve ekonomik kriz, üreticileri önemli ölçüde yoksullaþtýrmýþ, tarýmý zoraki yapar hale düþürmüþtür. Krize karþý Hükümet tarafýndan bu güne kadar açýklanan önlem paketleri içinde tarýmýn sözü bile edilmemiþtir. Bu gün gelinen yer, Hükümetin tarýma bakýþý ve krizin yükünün adil paylaþýmý konusunda tam da sýnavdan geçtiði andýr. Ya 2 milyon dolayýndaki buðday yetiþtiren çiftçi ailesini krizi bahane eden vahþi piyasa aktörlerinin insafýna terk edecektir ya da Toprak Mahsulleri Ofisi aracýlýðýyla hesapladýðýmýz maliyetler civarýnda makul bir müdahale fiyatýný zaman geçirmeden ilan ederek piyasaya etkin bir þekilde girmesini saðlayacaktýr. Bizce akýlcý yol, üreticileri ve tüketicileri koruma bakýmýndan önemli bir göreve sahip olan TMO nun piyasada etkin bir rol almasýnýn saðlanmasýdýr. Ekonomik krize karþý alýnan önlemlerin neredeyse tamamý talebin canlandýrýlmasýna yöneliktir. Tüketicilerin çok büyük bir bölümünü oluþturan ve satýn alma gücü giderek düþen sabit ve dar gelirlilerin durumunda bir iyileþtirme olmadan talebin çare olacak ölçüde canlandýrýlamayacaðý açýk bir gerçektir. Bu bakýmdan milyonlarca çiftçi ailesinin gelirini doðrudan etkileyen buðday fiyatlarý serbest piyasanýn insafýna terk edilmemeli, TMO makul bir müdahale fiyatýný zaman geçirmeden ilan ederek etkin bir þekilde piyasada alýcý olarak yer almalýdýr.

Adana Ýli 2009 Yýlý Kýrmýzý Yarý Sert Ekmeklik Buðday Üretim Maliyeti (Tahmin)

Kamuoyuna Saygýyla duyurulur.

Prof. Dr. Haydar Þengül

Þube Baþkaný

(Yönetim Kurulu adýna)