GAP'I ‘AÇILIMLA' HATIRLADI-CUMHURİYET-16.08.2009
Yedi yıldır iktidarda olan AKP hükümeti, toprakların sadece yüzde 13’ünü sulamaya açabildi
Yedi yıldır iktidarda olan AKP hükümeti, toprakların sadece yüzde 13‘ünü sulamaya açabildi
GAP‘ı ‘açılımla‘ hatırladı
© Hükümetin sulamaya ayırdığı kaynak yılda 1.8 milyar liradan 1.4 milyar liraya indirilirken, sulama yatırımları yapılmadığı için her yıl Türkiye genelinde 24 milyar, GAP genelinde ise 9 milyar liralık gelir kayboluyor.
MURAT KIŞLALI
ANKARA - Hükümet, içi henüz doldurulmayan "Kürt açılımı" ile hatırladığı Güneydoğu Anadolu Projesi‘nde (GAP), 7 yıldır iktidarda bulunmasına karşın, bugüne kadar sulanabilir alanların sadece yüzde 13‘ünü sulamaya açabildi. Hükümetin bu hızıyla, Türkiye tüm sulama yatırımlarını 80 yılda tamamlayabilecek.
Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Gökhan Günaydın, "Kürt Açılımı" kapsamında AKP‘nin açıkladığı GAP ve genel tarım politikalarını gazetemize şöyle değerlendirdi:
TÜRKİYE‘DE SULAMA YATIRIMLARI: Büyük bölümü sulama yatırımlarından oluşan tarımsal yatırımların kamu yatırımları içindeki payı 1996 yılındaki yüzde 11.7‘lik düzeyinden AKP iktidarının başladığı 2003 yılında yüzde 9.2‘ye, 2008 yılında ise yüzde 8.5‘e gerilemiştir. 1998 - 2002 döneminde sulama yatırımlarına her yıl ortalama 1.8 milyar TL kaynak aktarılmakta ve her yıl ortalama 65 bin hektar sulamaya açılmakta iken AKP iktidarındaki 2003 - 2007 döneminde ayrılan kaynak 1.4 milyar TL, sulamaya açılan alan 50 bin hektara düşmüştür. Türkiye‘de sulanabilir toplam tarım alanı varlığı 9 milyon hektardır. Bugüne kadar bunun 5 milyon hektarı sulamaya açılmıştır. Bu yatırım hızıyla gidilirse, ilave 4 milyon hektarı sulamaya açmak için 80 yıla ihtiyaç vardır.
GAP‘TAKİ SULAMALAR: DSİ‘nin sulama yatırımları içinde GAP‘a ayrılan pay 2003 - 2007 döneminde düzenli olarak azalmıştır. 2002 yılında yüzde 21 olan pay, 2007 yılında yüzde 10‘a gerilemiştir. 1992 yılında işletmeye alınan Atatürk Barajı, 1995‘te işletmeye alınan Şanlıurfa Tünelleri, 1997‘de işletmeye alınan Kralkızı ve Dicle barajları sulama şebekelerindeki inşaatlar yavaşlatılmış, böylece GAP Bölgesi‘nde sulanan alanlarda önemli hiçbir ilerleme sağlanamamıştır. GAP Bölgesi‘nde 1.8 milyon hektara su götürülmesi amaçlanmışken, bugün sulanabilen alan 240 bin hektar ile sınırlı kalmıştır. Başka bir deyişle, GAP‘ta sulanabilecek alanların ancak yüzde 13‘ü sulanabilmektedir.
SULAMA GELİRİ KATLAYACAK: Sulama ile tarımsal üretim değerinde sağlanan artış, 2008 yılı fiyatlarıyla dekarda ortalama 600 TL olarak hesaplanmaktadır. Türkiye‘de ortalama tarım işletmesi genişliğinin 60 dekar olduğu göz önüne alındığında, sulama, aile başına yılda ortalama 36 bin YTL bir gelir artışı ifade etmektedir. GAP‘ta su bekleyen yaklaşık 1.5 milyon hektar arazi bulunmakta, bölge her yıl sulamanın getireceği 9 milyar TL‘lik ek gelir kaynağından mahrum kalmaktadır. Türkiye geneli için bu rakam, 4 milyon hektar üzerinden, 24 milyar liradır.
YATIRIMLARDAKİ AZALMA AKP POLİTİKASI: AKP döneminde sulama yatırımlarındaki bu azalış, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü‘nün (KHGM) kapatılmasıyla da yakından ilgilidir. KHGM arazi koruma, sulama gibi önemli görevleri üstlenen, siyasetten bağımsız, merkezi ve bölgesel planlama esasına göre kaynak tahsisi kararları verebilen bir kuruluştu.
KHGM‘nin kapatılması sonrasında, İl Özel İdareleri bünyesinde kurulan KÖYDES‘lere her yıl yaklaşık 2 milyar liralık kaynak aktarması yapılmış, ancak bu kaynaklar tarımsal altyapı yatırımları yerine siyaseten oya tahvil edilebilen yatırımlara yönlendirilmiş, Kamu İhale Kurumu denetiminin dışında çalışan sistemde birim maliyetler radikal olarak artmıştır.
ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI GERÇEK DEĞİL HEDEF: Devlet Bakanı Cevdet Yılmaz, son bir yılda GAP‘ta yapılan arazi toplulaştırmasının 1 milyon hektar olduğunu ifade etmektedir. Bu bilgi doğru değildir. Bugüne kadar Türkiye‘de yapılan toplam arazi toplulaştırması miktarı ancak 1 milyon hektar düzeyinde olup, bunun sadece yarısı GAP Bölgesi‘ndedir.