FINDIK YERİNE KARANFİL YETİŞTİR 101 KAT DAHA FAZLA PARA KAZAN-HÜRRİYET- 21.08.2009
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı‘nın hesaplamalarına göre, düz arazide fındığını söküp serada karanfil gibi kesme çiçek yetiştiren üreticinin, dekar başına net kârı 249 liradan 25.6 bin liraya çıkıyor. Bu rakam fındıktan elde edilen gelirin 101 katı oluyor. Kesme çiçekten sonraki en yüksek kar ise fındığa göre 24 kat daha değerli olan örtü altı domates üretiminde.
FINDIK strateji kapsamında 3 yılda 176 bin hektar alanda fındık ağaçlarının sökümünü hedefleyen Tarım ve Köyişleri Bakanlığı‘na göre, fındık yerine, lale, karanfil gibi kesme çiçek üreten bir çiftçi, net kârını 101 kat artırabilecek. Bakanlığın hesaplamasına göre, düz arazide fındığını söküp serada kesme çiçek yetiştiren üreticinin dekar başına net kârı, 249 liradan 25.6 bin liraya çıkıyor. Fındığını söken üreticiye, kesme çiçekten sonra en yüksek kârı, fındığa göre 24 kat ile örtü altı domates üretimi, 16 kat ile mavi yemiş (yaban mersini), 13 kat ile kivi sağlayacak. Ancak fındıkçının daha fazla kazanabilmesi için söküm masrafına katlanması, yeniden üretim yatırımı yapması ve ayrıca pazarlama sorununu da çözmesi gerekiyor. Diğer taraftan, fındık üretiminin genelde köyde kalan yaşlı nüfus tarafından sürdürülmesi, fındığın fazla bakım gerektirmemesi, yaşlı nüfusun fındığın yerine yoğun bakım gerektiren ürünlere geçiş konusunda isteksiz davranmasına yol açabileceği belirtiliyor.
11 yeni ürün öneriliyor
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, fındık stratejisi üzerinde çalışırken, fındığını sökecek üreticinin yönlendirilebileceği tarımsal üretim alanlarını da değerlendirdi. Uzmanlar, iklim ve coğrafi verileri dikkate alarak, bölgede yetiştirilebilecek 11 çeşit ürünü, fındık geliri ile karşılaştırdı. Buna göre, yüzde 6 eğimden daha düşük alanlarda, serada kesme çiçek ve domates üreten üretici, fındığa göre "kat kat daha fazla net kar" elde ediyor. Yüksekliği 750 metreden daha yüksek yerlerde ise mavi yemiş olarak nitelendirilen yaban mersini üretimi halinde ise fındığa göre 16 kat daha fazla net kâr sağlıyor. Bakanlığın verilerine göre, halen 750 metreden daha yüksek, orman ve hazine arazisi dahil 100 bin hektar alanda, yüzde 6‘dan daha düşük eğimli 53.5 bin hektar alanda fındık üretimi yapılıyor. Fındık üretim alanlarının belirlenmesine ilişkin kanun ve fındık stratejisi uyarınca bu alanlarda fındık üretiminin yapılmaması, bahçelerin sökülmesi gerekiyor.
Fındık ucuz, çiçek pahalı
Bakanlığın hesaplamasında, fındığın kilogram maliyeti 1.95 lira, dekarda verim 120 kilogram, toplam üretim masrafı dekara 254 lira, ortalama fiyat da 4.18 lira olarak kabul edildi. Buna göre, fındıkçı, 1 dekardan, 480 lirası fındıktan, 22 lirası yan ürünlerden olmak üzere toplam 502 lira kazanıyor ve net 249 lira kâr elde ediyor. Alternatif olarak serada kesme çiçek üretimine geçerse, seranın kuruluş yatırım maliyetleri dikkate alınmadan yapılan hesaplamaya göre, dekarda 160 bin adet kesme çiçek üretilebilecek. Bunun normalde 250 bin adete kadar çıktığına dikkat çeken uzmanlar, çiftçi şartlarını dikkate alarak en düşük verim ve üretim miktarlarını dikkate alarak hesaplama yaptıklarını belirtti. Buna göre, 1 dekar serada 160 bin adet kesme çiçek üreten çiftçi, bunun için 14.4 bin lira üretim masrafı yapacak. Tanesini 0.25 liradan satınca 40 bin lira gelir elde edecek. Çiftçinin bu durumda 25 bin 600 lira net kâr elde edeceği öngörülüyor.
Serada domates bile çok kârlı
SERADA domates üretiminde dekara 14 ton ürün alan çiftçi, bunun kilosunu 0.91 liradan satsa 12 bin 740 lira gelir elde edecek. Toplam 6 bin 580 lira olan üretim masrafları düştüğünde, fındıktan elde ettiği kârın yaklaşık 24 katı, net 6 bin 160 lira kâr elde edeceği hesaplandı. Yüz metre karelik bir seranın kurulum maliyetinin 800-bin lira arasında değiştiğini belirten yetkililer, fındık işletmelerinin ortalama büyüklüğünün 14-19 dekar olduğunu hatırlatarak, kurulacak 200-300 metrekarelik kesme çiçek serasından, 14 dekarlık fındık bahçesinden daha fazla net kâr elde edebileceğini ifade ediyor.
Çarşamba‘da kesme çiçek için uzman da işçi de yok
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Gökhan Günaydın, "Fındık yerine önerilen ürünlerin hem ekonomik hem de ekolojik olması gerekir. Çarşamba Ovası‘nda kesme çiçek yetiştirmeye kalksam, ne bir tane uzman ne de bu işte çalışacak işçi bulabilirim" dedi. Günaydın, alternatif tarım ürünleri belirlenirken, bakanlığın bölgedeki demografik yapıyı dikkate almadığını öne sürdü. Fındıkta 2001-2003 döneminde uygulanan söküm politikasının sonuç vermediğine işaret eden Günaydın, bu yıl açıklanan stratejinin de başarılı olmayacağını iddia ederek, özellikle 750 metrenin üzerinde fındık yetiştirilemeyeceğine ilişkin yasağın mutlaka kaldırılması gerektiğini kaydetti. Fiskobirlik Başkanı Lütfi Bayraktar da bakanlığın öneri paketini, "masa başına yapılmış, hiç bir uygulama imkanı olmayan, örnekleme yapılmayan bir hadise, ciddiye alınacak tarafı yok" diye değerlendirdi.
Ziraat‘ten sübvansiyonlu kredi, bakanlıktan hibe
ZİRAAT Bankası aracılığı ile kullandırılan tarımsal kredilerde, faizlere yüzde 25-60 arasında sübvansiyon uygulanıyor. Sübvansiyonlu kredilerde, kontrollü örtü altı tarımı, organik tarım, sertifikalı tohum ve fide üretimi konularında 750 bin lira, diğer üretim konularında 250 bin lira limit bulunuyor. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı da, Kırsal Kalkınma Yatırımların Desteklenmesi Programı kapsamında yapılacak yatırım tutarının yüzde 50‘si kadar hibe desteği verebilecek. Fındık bahçelerini söküp asgari 5-10 dekarda sertifikalı fidan ile bahçe kuran yetiştiricilere de dekar başına 100-250 lira fidan desteği ödenebiliyor.