ZMO Genel Baþkaný Günaydýn, Tarým Havzalarý Destek Modeli’ni, “Türkiye’nin geneli için uygun olan destekleme sisteminin yerine böyle bir þeyi oluþturmak, bölgeler arasý gelir transferini yönetmek demek. Bu da iktidarýn elinde güçlü bir silaha dönüþebilir” sözleriyle eleþtirdi.

Havza modeliyle bölgeler arasý gelir transferi siyasi iktidarýn inisiyatifine býrakýlmýþ olacak

ALÝ ÖZTÜRK

ANKARA - Türkiye tarýmýnýn en önemli sorunlarýndan birisi olan üretimin planlanamamasýný çözeceði iddiasýyla Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý tarafýndan ortaya atýlan Tarým Havzalarý Destek Modeli (THDM) tartýþmalarý beraberinde getirdi. Ziraat Mühendisleri Odasý (ZMO) Genel Baþkaný Gökhan Günaydýn, uygulamayý "hedefi yanlýþ, aracý eksik bir planlama çabasý" olarak tanýmladý. Günaydýn, modeli, "Türkiye‘nin geneli için uygun olan destekleme sisteminin yerine böyle bir þeyi oluþturmak, bölgeler arasý gelir transferini yönetmek demek. Bu da siyasi iktidarýn elinde güçlü bir silaha dönüþebilir" sözleriyle eleþtirdi.

‘Sihirli deðnek deðil‘ 

Hükümetin, geçen ay açýkladýðý model, Türkiye‘yi 30 tarým havzasýna (iklim, toprak, topografya ve bitki istekleri verilerine göre) bölüyor ve bu havzalarda çeþitli ürünler destekleme kapsamýna alýnýyor. Destek kapsamý ve miktarýnýn da havzalara göre deðiþeceði belirtiliyor. Sistemin yararlarý arasýnda, "Planlý bir tarýmsal üretim", "verim artýþý" ve "ürün açýðýnýn kapatýlmasý ya da azaltýlacaðý" iddialarý yer alýyor. Ancak, gerek beklenen sonuçlarýn ortaya çýkabilmesi için yapýlmasý zorunlu olan diðer çalýþmalardan bahsedilmemesi, gerekse iyi yönetilmemesi durumunda doðurabileceði yanlýþ sonuçlar açýsýndan modele ihtiyatla yaklaþmak gerektiði belirtiliyor.

Günaydýn, çekincelerini þöyle dile getirdi: "13 milyon tonluk üretimine raðmen þekerpancarýnýn, 100 bin tonluk üretimine raðmen tütünün destekleme kapsamý dýþýnda býrakýlmasý; piyasalaþtýrma ve yabancýlaþtýrmayý hýzlandýracak. Türkiye‘nin 2 milyon tonun üzerindeki ihtiyacýna karþýn 40 bin tonluk üretim sýnýrýný aþamayan soya ürünü, yeni destek modeli kapsamýna alýndý diye üretim patlamasý yaþanacaðýný öne sürülüyor. Türkiye, soya üretimi için uygun ekolojik ve toprak özelliklerine sahip olmasýna raðmen, iç ve dýþ fýrsat maliyetleri soya üretimini giderek daha aþaðý düzeylere itiyor. Özetle, dünyanýn en pahalý mazot ve gübresi ile üretim yapmak zorunda kalan üreticinin, bu durumun yarattýðý rekabet eksikliði temelinde, ithal soya maliyetleri ile yarýþamadýðý ortam deðiþmedikçe, yeni modelin bir sihirli deðnek olamayacaðý bilinmelidir."

Ýktidarýn silahý olabilir

Havzalardaki destekleme modellerinin gelir transferi açýsýndan büyük bir farklýlaþma yaratacaðýný ifade eden Günaydýn, Türkiye‘nin geneli için uygun olan destekleme sisteminin yerine böyle bir þeyi oluþturmanýn bölgeler arasý gelir transferini yönetmek anlamýna geldiðini belirtti. Günaydýn konuþmasýný þöyle sürdürdü: "Bu da siyasi iktidarýn elinde güçlü bir silaha dönüþebilir. Farklý havzalarda bulunan iki komþu ilçenin, desteklenecek ürün ve uygulanacak destekleme miktarlarý açýsýndan farklý pozisyonlarda olabilir. Bu durum modeli siyaseten hem güçleþtirecek hem de siyasal kaygýlarla uygulamanýn yanlýþ yönlendirilebilme olasýlýðýný arttýracak."