- Basýn Açýklamasý -

Zeytinlikler Rant Odaklý Faaliyetlere Açýlmak Ýsteniyor!

27.6.2014

Türkiye, 1 milyon 820 bin tonluk zeytin üretimi ile Ýspanya, Ýtalya ve Yunanistan‘ýn ardýndan dördüncü sýrada yer almaktadýr. Ülkemiz sofralýk zeytin üretiminde yaklaþýk 450 bin tonluk üretim ile Ýspanya‘nýn ardýndan ikinci, yaklaþýk 350 bin tonluk tüketimle dünya lideri konumundadýr. Türkiye 805 bin hektar zeytinlik alaný ile Ýspanya, Tunus, Ýtalya, Fas ve Yunanistan‘ýn ardýndan altýncý, dekara 226 kg verim ile önemli zeytin üretici ülkeler arasýnda Ýtalya‘dan sonra ikinci sýrada gelmektedir. Ýzlenen destekleme politikalarý ile son 10 yýllýk süreçte zeytin aðacý sayýmýz %60‘ýn üzerinde artarak 167 milyon adete ulaþmýþtýr.

Ülkemiz zeytinyaðý üretiminde de dünyanýn önemli ülkeleri arasýnda yer almakta olup yaklaþýk 190 bin tonluk üretim ile Ýspanya, Ýtalya ve Yunanistan‘ýn ardýndan dördüncü; yaklaþýk 150 bin tonluk tüketimle Ýtalya, Ýspanya, ABD ve Yunanistan‘ýn ardýndan beþinci; yaklaþýk 30 bin tonluk ihracat ile de Ýtalya, Ýspanya ve Tunus‘un ardýndan dördüncü sýrada gelmektedir. 2013 yýlý itibarýyla 295 milyon dolar ihracat geliri elde edilmiþtir.

Zeytin ve zeytinyaðý üretimine bu denli önem verilen ve dünyada söz sahibi olan ülkemizde zeytinlikleri son derece koruyan mevzuatýmýz bulunmaktadýr; "Zeytinciliðin Islahý ve Yabanilerinin Aþýlattýrýlmasý Hakkýnda Kanun". Kanuna göre zeytincilik sahalarý daraltýlamaz. Zeytin sahalarýna en az bir kilometre yakýnlýkta koyun ve keçi aðýlý yapýlmasý ile bu alanlara her çeþit hayvan sokulmasý yasaktýr. Ayrýca, zeytinlik sahalarý içinde ve bu sahalara en az 3 kilometre mesafede zeytinyaðý fabrikasý hariç zeytinliklerin bitkisel geliþimine ve üremesine engel olacak kimyevi atýk, toz ve duman býrakan tesis yapýlamaz ve iþletilemez.

Buna karþýn 16 Haziran 2014 tarihinde Baþbakanlýktan TBMM‘ye gönderilen "Elektrik Piyasasý Kanunu ile Zeytinciliðin Islahý ve Yabanilerinin Aþýlattýrýlmasý Hakkýnda Kanunda Deðiþiklik Yapýlmasýna Dair Kanun Tasarýsý", zeytinliklerin rant odaklý faaliyetlere açýlabileceði yönünde hükümler içermektedir.

Tasarýda yer alan "zeytinlik saha" tanýmlamasý ile 25 dekardan küçük sahalar artýk zeytinlik saha sayýlmayacak. Oysa AB‘nin konuyla ilgili 2366/98 EC mevzuatýnda 1 dekarýn üzerindeki alanlar "zeytin yetiþtirilen parsel" olarak tanýmlanýrken, "zeytin aðaçlarý ile kaplý alanlar" ise asgari olarak 100 metrekare olarak boyutlandýrýlmaktadýr. Ülkemizdeki zeytin bahçelerinin ortalama büyüklüðünün 12 dekar olduðu dikkate alýndýðýnda, sadece bu tanýmlama dahi ülkemizin zeytin ve zeytinyaðý üretimine indirilmiþ büyük bir darbe olacaktýr. Bu þekilde zeytinlik sahalarýn yarýdan fazlasý kanunun koruyuculuðunun dýþýna çýkarýlmýþ olacaktýr.

Kanunda zeytinlik sahalarý içinde ve bu sahalara en az 3 km mesafede zeytinyaðý fabrikasý kurulmasýna izin verilir, zeytinliklere zarar verecek kimyevi atýk býrakan, toz ve duman çýkaran tesis yapýlamasýna ve iþletilmesine izin verilmezken, tasarýda zeytinyaðý fabrikasý kurulmasý ile ilgili imtiyaz kaldýrýlmýþ, buna karþýn yeni oluþturulacak Zeytinlik Sahalarý Koruma Kurulu‘nun uygun görmesi þartýyla jeotermal kaynaklý teknolojik sera yatýrýmlarý, ilgili bakanlýkça kamu yararý kararý alýnmýþ madencilik faaliyetleri, elektrik üretimine yönelik yatýrýmlar, petrol ve doðalgaz arama ve iþletme faaliyetleri, savunmaya yönelik stratejik ihtiyaçlar, doðal afet sonrasý ortaya çýkan geçici yerleþim yeri ihtiyacý, kamu yararý gözetilerek yol altyapý ve üstyapýsý faaliyetlerinde bulunulacak yatýrýmlar için zeytinlik sahalarda yatýrým yapýlmasýna Gýda, Tarým ve Hayvancýlýk Bakanlýðý tarafýndan izin verilebilecek.

Tasarýda belirtildiði üzere Zeytinlik Sahalarý Koruma Kurulu valinin baþkanlýðýnda, Ýl Gýda Tarým ve Hayvancýlýk Müdürünün baþkan yardýmcýlýðý ve sekreteryasýnda, Orman ve Su Ýþleri Bakanlýðý, Çevre ve Þehircilik Bakanlýðý, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlýðý ile Maliye Bakanlýðýnýn ildeki üst düzey temsilcilerinden ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlýðýnýn merkez teþkilatýndaki ilgili birimlerinden birer üye ile üniversite, ziraat odasý, zeytincilik konularýnda ulusal ölçekte faaliyette bulunan kamu kurumu niteliði haiz meslek kuruluþlarý veya sivil toplum kuruluþlarýnýn yerel temsilcilerinden iki üye olmak üzere toplam 9 üyeden oluþacak. Kurulun 7 üyesinin kamu görevlilerinden oluþmasý ve 5 üyenin ayný yöndeki oyu ile kararlarýn alýnacak olmasý zeytinlik alanlarýn saðlýklý bir þekilde korunacaðý yönünde kaygý oluþturmaktadýr. Zira, Toprak Koruma ve Arazi Kullanýmý Kanunu çerçevesinde oluþturulan Ýl Toprak Koruma Kurullarýnýn kritik konularda genellikle Ziraat Mühendisleri Odasý ve TEMA temsilcilerinin itirazlarýna karþýn oy çokluðu ile karar almasý bu kaygýmýzý kuvvetlendirmektedir.

Kanunda yer alan zeytinlik sahalarýn daraltýlamayacaðý kesin hükmü de tasarýyla getirilen birçok imtiyazýn dýþýnda daraltýlamayacaðý þeklinde yumuþatýlmýþtýr.

Kaygýmýz sadece zeytin ve zeytinyaðý üretiminde azalma, çevre tahribatý, toprak ve su kaynaklarýnýn kirlenmesi, zeytinlik sahalarýn ve tarým arazilerinin yok olmasý ya da istihdam konusu deðildir. Asýl kaygýmýz halkýmýzýn saðlýðýdýr.

Zeytin meyvesi önemli miktarda bitkisel kökenli antioksidanlar, mineraller ve vitaminleri içerir. Oleik asit ve palmitoleik asit gibi kandaki kötü kolesterolü düþüren ve iyi kolesterolü yükseltmeye yardýmcý tekli doymamýþ yað asitlerini ihtiva eder. Ýçerdiði antioksidanlarla kanser, kalp hastalýðý, kimi sinir hastalýklarý ve þeker hastalýðýna karþý koruyucu özelliði vardýr. Ýyi bir E vitamini kaynaðýdýr. Ayrýca A ve K vitaminleri ile demir, kalsiyum, magnezyum ve potasyum mineralleri ve amino asitleri içerir. Bünyesinde az miktarda B vitamini komplekslerini de barýndýrýr. Yüksek miktarda lif içeriðine sahiptir.

Zeytinyaðý kalp ve damar dostudur. Kolesterolü azaltarak damar týkanýklýklarýný önler. Kötü kolesterolü azaltýrken iyi kolesterole dokunmaz. Mide asitliðini azaltarak gastrit ve ülsere karþý koruyucu rol oynar. Baðýrsaklar tarafýndan en iyi emilen yaðdýr, baðýrsaklardan geçiþi düzenler. Safra taþý oluþumunu azaltýr ve taþlarýn erimesine yardýmcý olur. Kemik ve diþlerin geliþmesini, hücre ve dokularýn yenilenmesini saðlar. Yaþlanmayý geciktirir. Hamile ve emziren annelerin beslenmesinde en uygun yaðdýr. Zengin antioksidan içeriðinden dolayý yaþlýlarda ve bebeklerde beyin ve sinir sisteminin geliþim ve yenilenmesinde önemli rol oynar. A, D ve E vitaminlerince zengindir. Hazmolma derecesi en yüksek yaðlardandýr. Diðer yaðlara göre yüksek sýcaklýklara daha dayanýklýdýr, kýzartmalarda kullanýlabilecek en saðlýklý yaðdýr.

Söz konusu tasarýnýn mevcut haliyle yasalaþmasý durumunda zeytin ve zeytinyaðý üretiminde dünyanýn yükselen yýldýzý konumundaki ülkemiz bu konumunu hýzla kaybedecektir. Zeytinlik alanlarýmýz hýzla daralacak ve tahrip olacaktýr. Halkýmýzýn saðlýk kaynaðý olan zeytin ve zeytinyaðý tüketimimiz hýzla düþecek, halkýmýzýn saðlýk sorunlarý artacaktýr.

Meclis çatýsý altýndaki siyasi partilere sesleniyoruz. Yasalarýmýz üretimimizi ve saðlýðýmýzý olumsuz yönde hedef almamalý, halkýmýzýn takdirini alacak güzellikleri saðlamalýdýr. Zeytinimize ve zeytinyaðýmýza dokunmayýn! Bugüne kadar sarf edilen çabalarý boþa çýkartmayýn.

Ahmet ATALIK

Baþkan

(Yönetim Kurulu adýna)