Programda ekmek ve süt zammý,et ithalatý ve gýda denetimlerine iliþkin açýklamalarda bulunuldu.

ODA Baþkanýmýz Özden GÜNGÖR 20 OCAK 2015 Çarþamba günü Kanal B`de yayýnlanan Emre Ilýca`nýn hazýrlayýp sunduðu  ‘`Güncel`` programýna katýldý.  Programdaki açýklamalarý þöyledir:

1-EKMEÐE ZAM

Zam, Türk Dil Kurumu sözlüðünde; Bir þeyin fiyatýný artýrým, bindirim olarak ifade edilmektedir.

Örnek vermek gerekirse 250 gramlýk bir þeyin fiyatý 1 TL`den 1,25 TL`ye çýkýyorsa bu þeyin fiyatý zamlandý denir. Buraya kadar ki kýsýmda dünyanýn hiçbir ülkesinde itiraz olmaz, ancak bu olay, olgulardan çok algýlarla yönetilen Türkiye`de gerçekleþiyor ve ismi konulmayan ve ‘`þey` `olarak ifade edilenin, özellikle yoksul insanlarýn en çok tükettikleri ‘`Ekmek`` olunca zam yapýlýp-yapýlmadýðý kavramý üzerinde durmak gerekir.

Peki, gerçekte olan ne; ekmek üretim maliyetlerinden un `da, mayada, yakýtta ve iþçilik maliyetlerindeki artýþa paralel olarak, 250 gr ekmek Ýstanbul`da 1 TL`den 1,25 TL`ye, Ankara`da ise 75 Kuruþtan 1 TL yükseldi. Diðer Anadolu þehirlerimizde de bu zamlar yakýn zamanda uygulamaya geçecektir. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) geçen yýlýn baþýnda iç piyasaya kaliteli ekmeklik buðdayýn tonunu 900 TL dolayýnda satýyordu. 2016 yýlý baþýnda satýþ fiyatlarý 930 - 945 TL arasýnda satýyor. Geçen yýl çuvalýný (50 kilogram) un fabrikalarý 60 TL`ye satýyordu. Bu yýl 70 TL`ye satýyorlar. Geçen yýl yaþ mayanýn koli fiyatý 35 TL idi, bu yýl 45 TL oldu. 50 kilo undan net  65 kilo ekmek çýkýyor. Çuvalý 60 TL olan unun 1 kilo net ekmekteki maliyet girdisi 0.94 TL.dir.1.25 TL`den satýlacak 250 gram ekmeðin içindeki unun maliyeti 24 kuruþ dur.Fýrýnlarda 0.94 TL`lik un kullanarak yapýlan 1 kiloluk ekmeðe halkýmýz 4.00 veya 5.00 TL ödüyor.

Oysaki meselenin bilimsel ve teknik boyutu çok açýk ve net ortadadýr. Birleþmiþ Milletler Gýda ve Tarým Örgütü (FAO) ve T.C Merkez Bankasýnýn verileri Dünya`da gýda fiyatlarý düþerken Türkiye`de arttýðýný göstermektedir. Yine T.C Merkez Bankasý verileri enflasyon hedeflerine ulaþýlamamasýnýn en önemli sebebinin gýda fiyatlarýndaki artýþ olduðu vurgulanmaktadýr.

Sorgulanmasý gereken Türkiye`nin bu duruma nasýl geldiðidir. Hiç þüphesiz buna verilecek cevap,2000`li yýllar sonrasý uygulanan tarým politikalarýnýn baþarýsýzlýðýdýr.

Tarým arazilerinin her geçen gün azaltýldýðý, kýrsalda yaþayan insanlarýn kente göçe zorlandýðý, üretim maliyetlerinin her geçen gün arttýðý, üretimde verim artýþýný saðlanmadýðý ve yaþanan her sorun da yurt dýþýndan ürün ithal ederek soruna çözüm bulma arayýþlarýnýn sonucu bu olacaktýr.

TMMOB Ziraat Mühendisleri olarak; Halkýmýzýn yeterli ve güvenilir gýdaya ulaþýmýnýn temel bir insan hakký ve anayasal bir zorunluluk olduðu düþüncesiyle, mevcut ülke kaynaklarýmýzýn, bilimsel tarým politikalarýyla en iyi þekilde deðerlendirilmesi gerektiðini söylüyorum.

2-SÜTE ZAM

Türkiyenin Tarým politikasýndaki yanlýþlýk süttede görülmektedir Çið süt fiyatý üretici‘de 2014‘ün Temmuz ayýndan bu güne kadar deðiþmezken,marketlerdeki süte firmalar % 10,1 zam yaptý.GTHB ‘‘6 ay süte zam yok demiþti‘‘.TUÝK verilerine göre 2014 yýlýnýn Temmuz ayýnda 2.59 TL olan süt fiyat,2015 yýlý sonunda 2.85 TL.ye çýktý.(Marketlerde).Yani marketlerde satýlan sütün fiyatý üreticiden alýnanýn 2.5 katýna ulaþtý. Yukarýda bahsettiðim durum TUÝK verileridir.

Gerçekte, üreticinin yaklaþýk 90 kuruþ ile 1 TL. sattýðý süt marketlerde 3,5 TL.ye satýlmaktadýr.Üretici gerçek manada örgütsüzdür.Sütünü firmalarýn isteði fiyattan satmak zorunda kalmaktadýr.

Çözüm olarak kooperatifleþmenin bu sektörde yaygýnlaþtýrýlmasý ve özellikle okul süt proðramý çerçevesinde çocuklara daðýtýlan sütlerin direk olarak bu kooperatiflerden temini olmalýdýr.GTHB son günlerde üretici ve sanayicilerle yaptýðý toplantýlar sonrasý düþündüðü kararlarý olumlu olarak görmekteyiz.Umarým bu düþünceler hayata geçer.

3-GIDA DENETÝMLERÝ

GTHB 5996 Sayýlý Veteriner Hizmetleri, Bitki Saðlýðý, Gýda ve Yem Kanunu`nu kapsamýnda  gýda güvenilirliðinin saðlanmasý, gýdalarda taklit ve taðþiþin önüne geçilmesi, saðlýðýn korunmasý ve tüketicilerimizin aldatýlmasýnýn önlenmesi ile sektörde haksýz rekabetin engellenmesi amacýyla belirli periyotlarla Taklit ve Taðþiþ yapan, kiþilerin hayatýný ve saðlýðýný tehlikeye düþürecek þekilde bozulmuþ, deðiþtirilmiþ gýdalarý ürettiði ve/veya sattýðý tespit  edilen firmalarý kamuoyuna duyurmaktadýr. Bu uygulamadan beklenen fayda elde edilmiþmidir?

Uygulama açýsýndan son derece þeffaf ve çaðdaþ bir uygulama olmasýna raðmen,Ýstenen baþarýnýn elde edildiðini söylemek zor görülüyor. Bunda   Bakanlýða nezlinde tüketicide böyle bir güvenin oluþmamasý ve uygulanan idari yaptýrýmýn yetersizliði yani bu firmalar þöyle düþünüyor bakanlýk bizi teþhir etsede tüketici bu konuyu pek dikkate almaz sonunda da 14.000 tl civarýndaki idari para cezasýný öderim demektedirler.

*2015 Kasým sonu itibariyle

Tablodan da anlaþýldýðý üzere yýllar itibariyle gýda denetim sayýlarýnda çok hýzlý bir artýþ saðlanýrken sayýsal ve oransal olarak idari para cezalarý ve savcýlýklara suç duyurularýnda azalma görülmektedir.

Sonuç olarak,çok denetim yapmanýn gýda güvenirliliðini saðladýðýný söyliyemeyiz.Önemli olan AB`de olduðu gibi risk unsurlarýnýn ön planda tutulduðu,tarafsýz,þeffaf ve etkili bir denetim yapmaktýr.

4-ET ÝTHALATI

GTHB`nýn son zamanlarda artan et fiyatlarýyla ilgili yurt dýþýndan özelliklede AB`den et ithalatýna karþý ne düþünüyorsunuz?

Ýthalatýn et fiyatlarýna olumlu bir etkisi olmadýðý önceki yýllarda yapýlan ithalatlarda görüldü.Hayvancýlýktaki asýl sorun,meralarýn azalmasý,yem bitkileri ekiliþinin azalmasý,tarýmla uðraþan kesimlerin azalmasý,et balýk kurumu ve süt kurumu gibi kuruluþlarýn önce özelliþtirimesi sonradan ise yeni düzenlemeler ile iþlevsiz hale getirilmesidir.Ayrýca artan dolar kuru nedeniyle yem hammaddelerinin yurt dýþýndan pahalý olarak ülkeye sokulmasýdýr.