KANAL B İLE RÖPORTAJ-TAVUKTAN ELDE EDİLEN YAN ÜRÜNLER
ODA Başkanımız Özden GÜNGÖR, 28 Kasım 2016 Pazartesi günü Kanal B muhabiri Esma YILMAZ ile röportaj yaparak, muhabirin ‘Tavuktan elde edilen yan ürünlerin yine tavuklara yedirilmesi‘‘ konusunda görüşleriniz nedir ?sorusunu yanıtladı ve konuyla ilgili ODA‘mız görüşlerini açıkladı.
Tavuktan elde edilen yan ürünlerin yine tavuklara yedirilmesi konusunda görüşleriniz nedir ?
"Süt, et, yumurta gibi hayvansal gıda amaçlı üretilen ve kesilen hayvanların yaklaşık üçte biri insanlar tarafından tüketilmemekte ve hayvansal yan ürün olarak değerlendirilmektedir. Hayvanların kesimi sonucu oluşan atıklar, rendering işleminden geçirilerek, ilk etapta et unu, et kemik unu, kemik unu, kan unu, kanatlı unu, tüy unu, iç yağı, kurutulmuş protein veya kanatlı rendering yağı gibi ürünler elde edilmektedir. Daha sonra bunların bir kısmı daha ileri düzeydeki işlemlerden geçirilmek suretiyle ilaç, gıda ve kozmetik sanayinde kullanılan ürünlere dönüştürülmektedir
Rendering`in tarifini yapacak olursak, gerek memeli hayvanların ve gerekse kanatlı hayvanların kesimi esnasında açığa çıkan taze atıkların rendering sistemlerinde pişirilmesi, yağlarının alınması, kurutulması ve homojen bir hammadde durumuna gelecek şekilde ince öğütülmesi işlemidir. Bu işlemden elde edilen yan ürünlere "rendering ürünleri" denir.
AB mevzuatında, aynı tür hayvanlardan elde edilen rendering ürünlerin yine aynı tür hayvanlara yedirilmesi yasaklanmıştır, yani tavuktan elde edilen rendering ürünlerin yine tavuklara yedirilmesi yasaktır. Türkiye`de ise bu konuda ki karar 2017 yılına ötelenmiştir.
Avrupa Parlamentosu ve Konseyinin 1774/2002 sayılı düzenlemesi, insan tüketimine yönelik olmayan hayvansal yan ürünlerin toplanması, saklanması, muamele edilmesi, işlenmesi, kullanımı ve bertaraf edilmesi ile ilgili sağlık kurallarını belirlemektedir. Bu düzenleme gıda krizlerine neden olan ve yem yolu ile aktarıldıkları düşünülen Dioksin, Şap ve Deli Dana Hastalığı gibi hastalıklardan insanları korunmak amacı ile hazırlanmıştır. Avrupalılar bunlara bir de etik kaygılar, kanibalizm ve GDO meselesini de eklemektedir. Ayrıca salmonella ve çeşitli virüslerin kontrolü de çok önemlidir.
Yem sektörü açısından rendering ürünlerin önemi, yüksek oranda hayvansal protein, esansiyel aminoasitler ve yağ asitleri, kalsiyum, fosfor ve metabolik enerji değerlerinden kaynaklanmaktadır ve bu nedenle de önemlidir. Yapılması gereken ise, bu hayvanlara bu katkı maddelerinin çapraz yöntemlerle verilmesidir.
Türkiye`de toplam rendering miktarı 540.000 ton ve değeri de 927 milyon TL`dir. Bu ürünlerin yemde (kanatlı yemi) kullanımından vazgeçilip, bertaraf edilmesi yoluna gidilmesi halinde, bunun yerine yaklaşık 700 bin ton tam yağlı soya ile 90 bin ton dicalciumphosphate ikame etmek gerekecektir. Bunun da başta et olmak üzere, hayvansal gıda üretim maliyetlerinin hızla yükselmesine yol açması muhtemeldir.
Sonuç olarak; Hayvansal atıkların toplanmasına yönelik ülke genelinde düzenli bir organizasyon, bunların imhası veya işlenmesi için yeterli tesisler bulunmamaktadır. Hayvansal atıkların toplanması ve işlenmesi için yerel yönetimler ve ilgili bakanlıkların ortak çalışarak bir organizasyon geliştirmesine ihtiyaç vardır. Yüksek düzeylere ulaşan bu hayvansal atıkların bertaraf edilmesi ‘hangi yöntemlerle yapılacak, kurum veya işletmelerde nasıl bir uygulama getirilecek ve maliyetler hangi kaynaktan karşılanacak` gibi sorulara mutlaka cevap bulunmalıdır. "
