YABAN TV-TARIM KUŞAĞI PROGRAMI
ODA Başkanımız Özden GÜNGÖR 6 Şubat 2017 Pazartesi günü YABAN TV ‘de Tarım Kuşağı programına canlı telefon bağlantısı ile katıldı. Sunucu Meliha OKUR‘un sorularını yanıtladı. Programda; Türkiye‘nin tarım alanları, tarımsal üretimi, buğday üretimi ve ithalatı ile ilgili genel bilgiler veren Başkanımız, ardından buğdayda görülen kara pas, kahverengi pas, sarı pas ve son günlerde gündemde olan fusarium hastalığı ile ilgili ayrıntılı açıklamalarda bulundu.
Başkanımız açıklamasında şu bilgilere yer verdi.
Bilindiği gibi, beslenmeleri bitkisel protein ve nişasta esasına dayalı olan ülkelerde, hububat ekiminin önemi çok büyüktür. Dünya`da gittikçe artan açlığın kısmen de olsa önüne geçebilmek için, araştırıcılar günümüzde, özellikle insan beslenmesinde rol oynayan kültür bitkilerinden, birim alanda elde edilen ürün miktarının artırılmasına yönelik, tarımsal araştırmalar yapmaktadırlar. Ülkemizde de artan nüfusun yeterli bir şekilde beslenmesi, birim alandan elde edilecek ürün miktarı ve ekim alanlarının artırılması ile mümkündür. Ekonomimizin temelini tarım oluşturduğuna göre, tarımsal ihracatı artırmak içinde üretimimizi artırmak zorundayız.
Bugün için Türkiye`de, üretim alanlarının kullanımı son sınırına ulaşmıştır. Ekim alanımız 26.5 milyon hektar alandan 23,9 milyon hektar alana düşerken, nüfusumuz son sayımda 79,8 milyon kişi olmuştur. Buğday ekim alanlarımız ise 2002 yılında 93 milyon dekardan 2016 yılında 77.8 milyon dekar alana düşmüştür. Buğday üretim miktarı 2016 yılı sonu itibariyle 20.500.000 tondur. Buna göre buğday verimi, Türkiye ortalaması, dekar başına 263 kg`dır. Bu son derece düşük bir ortalamadır.
Hastalık, yabancı ot ve zararlılarla mücadelenin yetersiz olmasından ileri gelen kayıplar, tüm dünyada olduğu gibi ülkemiz içinde %40 düzeyindedir. Ülkemizde iklim şartları ve topoğrafyanın uygun olması nedeniyle, tarımsal uğraşılar içinde, hububat ekimi ve üretimi başta gelmektedir. Bu nedenle buğdayda görülen hastalıklar ve zirai mücadele tedbirleri çok önemlidir.
Buğday fungal hastalıkları üç gruba ayrılmaktadır. Bunlardan ilki kök ve kökboğazı hastalıkları, ikincisi sap ve yaprak hastalıkları, üçüncüsü ise başak hastalıklarıdır.
Sap ve yaprak hastalıkları olarak bilinen Kara Pas, Sarı Pas ve Kahverengi Pas fungal hastalıkları, eğer zamanında tedbir alınmaz ise buğday üretiminde büyük zararlara neden olmaktadır.
KARA PAS; Koyu kırmızı, kahverengi püstüller yaprağın iki yüzünde, sapta ve başakta oluşabilir. Serbest rutubet ve 20˚C`ye yakın sıcaklıkta hastalık gelişir. Buğday , arpa, tritikale ve bunlara akraba birçok diğer otsu bitkilerde görülür. Kara pas kardeşlenmeyi azaltır, dane ağırlığı ve kalitesini düşürür. Hastalığa uygun olan şartlarda bütün ürün kaybedilebilir.
SARI PAS; Olgun yapraklar üzerinde çizgiler halinde sıralanan küçük, parlak sarı renkli püstüllerden tanınır. Çok hassas buğday çeşitlerinde sarı pas, başaklara kadar bitkiyi sarar. Bol yağışla birlikte, düşük sıcaklığa çok bağlı bir pas hastalığıdır. İlkbahar ve yaz başları serin ve yağışlı geçerse, sarı pas hastalığı yaygın şekilde (epidemi) görülebilir. Sarı pas, genellikle erken çıktığı ve bitkileri erken safhada yakaladığı için zararı büyük olur.
KAHVERENGİ PAS; İlk enfeksiyon rüzgar yardımıyla olmaktadır. Serbest rutubet ve 20˚C`ye yakın sıcaklıkta hastalık hızla gelişir. Başakta dane sayısını, hektolitre ağırlığını ve dane kalitesini düşürerek verim kaybına neden olur.
Bunların dışında külleme ve septoria yaprak leke hastalığına da dikkat edilmesi gerekir.
Buğday`da görülen bir diğer hastalık ise Fusarium Sap Çürüklüğü`dür.
FUSARİUM SAP ÇÜRÜKLÜĞÜ; Fide devresi hastalığı olarak (çökerten) bilinen fusarium, genellikle genç sürgünün dip kısmında küf tipi misellerle tanınır. Hasat döneminde, bulaşık (enfekte) olmuş başaklar boş, cılız veya buruşuk taneleri ile dikkat çeker.
Ülkemiz ‘de üretilen buğdaylarda da fusarium problemi vardır. Bu hastalıkla bulaşık olan buğdaylar, depolarda uygun ortam bulduğunda gelişirler ve toksin üretebilirler. Bunlardan en önemlisi de mikotoksinlerdir. Mikotoksinler, belirli koşullarda küf mantarları tarafından üretilen zehirli maddelerdir.
BUĞDAY HASTALIKLARINDA ALINMASI GEREKEN KÜLTÜREL ÖNLEMLER İSE ŞUNLARDIR:
• Bitkilerin havalanmasını engellediği ve nem artışına neden olduğu için sık ekim yapılmamalıdır.
• Yabancı ot mücadelesi tekniğine uygun ve zamanında yapılmalıdır.
• Toprak analizi sonuçlarına göre gübreleme yapılmalıdır.
• Paslara karşı dayanıklı ve sertifikalı buğday çeşitleri kullanılmalıdır.
• Çevredeki ara konukçular imha edilmelidir.
• Kışlık ve yazlık ekimleri bölgesel olarak ayırmak, erken olgunlaşan çeşitleri tercih etmek veya ekimi erken yapmak, diğer kültürel işlemler içerisinde yer almaktadır.
• Derin sürüm yapılarak, bitki artıklarının toprağa gömülmesi sağlanmalıdır.
Özellikle gereğinden fazla azotlu gübre kullanmaktan da kaçınılmalıdır. Bu uygulamalara dikkat edildikten sonra, gerektiğinde kimyasal uygulama yapılmalıdır.
