Yapýlacak olan desteklemeler dýþa baðýmlýlýðý azaltarak, üretimi teþvik etmekten uzaktýr.

2018 yýlýnda yapýlacak tarýmsal destekleri düzenleyen Bakanlar Kurulu Kararý 26 Þubat 2018 tarihli Resmi Gazete’de yayýmlandý. 2017 yýlý desteklemelerine iliþkin Bakanlar Kurulu Kararýnýn 18 Aðustos 2017 tarihinde yayýmlandýðý, bu kararlarýn önceki yýllarda genelde Nisan, Mayýs aylarýnda yayýmlandýðý dikkate alýndýðýnda, destekleme kararýnýn Þubat ayý içinde yayýmlanmasý þaþýrtýcý oldu. Erken seçim haberlerinin çeþitli þekillerde gündemde dolaþtýðý bilgisi de düþünüldüðünde, önceki yýllara göre erken açýklanan tarýmsal destekleme kararý, akýllarda bir soru iþareti oluþmasýna yol açýyor.

Tarýmsal desteklere iliþkin kararda ilk göze çarpan, kapsamýndaki desteklemelerin birçoðunun deðiþmediði, deðiþenlerdeki artýþ oranlarýn da oldukça düþük kaldýðý oluyor. Yýllýk enflasyonun %12’ler seviyesinde, devletin aldýðý vergilere artýþta uyguladýðý yeniden deðerleme oranýnýn %14.47 olduðu göz önüne alýndýðýnda, tarýmsal desteklemelerde bu oranlarýn dikkate alýnmadýðý görülüyor. Geçmiþ yýllarda yapýlan desteklemelere bakýldýðýnda da desteklemelerin birçoðunun deðiþmediði, deðiþenlerdeki artýþ oranlarýn da enflasyonu karþýlamaya bile yetmediðini görüyoruz. Bu durum destekleme kategorisi ayný olduðu için karþýlaþtýrma imkâný olan kalemlerde son beþ yýlýn destekleme miktarýna bakýldýðýnda açýkça görülüyor.

Türkiye Tarým Havzalarý Üretim ve Destekleme Modeli kapsamýnda desteklenen ürünlere yapýlan Mazot ve Gübre Desteklemelerinde, gübre destekleri deðiþmezken, mazot desteðinde kýsmi artýþlar yer alýyor. Bu yýlki mazot desteklemelerinde geçmiþ yýllardan farklý olarak “Mazot fiyatlarýnda artýþ olmasý durumunda, mazot destekleme birim fiyatlarýnýn, günlük mazot fiyat artýþ oranlarý ortalamasý kadar oranda Maliye Bakanlýðýnýn uygun görüþü ile artýrýlarak uygulanacaðý hususuna yer verilmiþ olmasý dikkat çekiyor. Artýþa iliþkin uygulamanýn ne þekilde hesap edileceðini, ancak uygulama tebliði yayýmlandýðý öðrenebilmiþ olacaðýz.

Mazot desteklemesinde çiftçinin kullandýðý mazotun yarýsýnýn ödeneceði sözünün yerine gelip gelmediðine iliþkin bir sorgulama yaptýðýmýzda, bu sözün yerine getirildiðini söylemek mümkün deðildir.

KHGM, 2005. Türkiye’de Üretilen Tarým Ürünlerinin Üretim Girdileri Rehberi, Ankara.

Gübre fiyatlarýnda %25 kadar bir artýþ olmasýna karþýn, gübre destekleme fiyatlarýnda bir artýþ öngörülmemiþtir.

2017 yýlýnda her 50 da arazi için analiz baþýna 40 TL olan Toprak Analizi Desteði, 2018 yýlýnda ayný miktarda devam edecek.

Ýyi Tarým Uygulamalarý, Organik tarým destekleri ve organik hayvancýlýk desteklemeleri kapsamýnda arýlý kovanlara verilen destek miktarýnda son üç yýlda bir deðiþiklik bulunmuyor.

2017 yýlýnda bitkisel üretim yapan küçük aile iþletmelerinin desteklenmesi uygulamasýndadekara 100 TL, fýndýk üreticilerine alan bazlý gelir desteði kapsamýnda dekara 170 TL olan destek miktarýn da her hangi bir artýþ öngörülmemiþ.

Havza Bazlý Fark Ödemesi Desteði kapsamýnda Yaðlýk Ayçiçeði, Kütlü Pamuk, Soya Fasulyesi, Kanola, Aspir, Dane Mýsýr, Buðday, Arpa, Yulaf, Çavdar, Tritikale, Çeltik, Zeytinyaðý ve Çay için yapýlan destekleme miktarý ayný kalýrken,  sadece Kuru Fasulye, Nohut, Mercimeðe kg baþýna 30 kr olan desteðin, 50 kr’a çýkarýldýðý görülüyor. Son beþ yýlda Buðday, Arpa, Yulaf, Çavdar, Tritikale ve Çeltikteki fark ödemeleri deðiþmeden kalmýþtýr.

Sulu alanlarda yapýlan yem bitkileri üretiminde, diðer desteklere nazaran belli bir artýþ yer alýyor. Son beþ yýlýn verilerine bakýldýðýnda, artýþlarýn birkaç yýlda bir yapýlmasý dikkat çekiyor.

Buzaðý/Malak/Mandaya 2017 yýlýnda yapýlan destekler 2018 yýlýnda ayný kaldý. 4 ay ve üzeri buzaðý, Soy kütüðü ve Döl kontrolü /embriyo destekleri son üç yýldýr deðiþmedi.

2017 yýlýnda 250 ve üzeri küçükbaþ (koyun-keçi) anaç hayvan varlýðýna sahip iþletmeler için 5.000 TL olan çoban istihdamý desteði, 2018 yýlýnda miktar olarak ayný kalýrken, hayvan sayýsý 200’e düþürüldü.

Damýzlýk koyun-keçi yetiþtiriciliði yapan, damýzlýk koyun-keçi yetiþtiricileribirliklerine üye, hayvanlarý Bakanlýk kayýt sistemlerine kayýtlý yetiþtiricilere, anaç hayvan baþýna 25 TL/baþ, Mardin, Siirt ve Þýrnak`ta anaç tiftik keçilerine ilave 20 TL olan ödemede bir deðiþiklik öngörülmemiþ.

Tiftik keçisi yetiþtiriciliðinin teþvik edilmesi ve tiftik üretiminin artýrýlmasý için üretmiþ olduklarý tiftiði, Tiftik ve Yapaðý Tarým Satýþ Kooperatifleri Birliði (Tiftikbirlik) ve baðlý kooperatifler veya Damýzlýk Koyun Keçi Yetiþtiricileri Birliklerine satan yetiþtiricilere 27 TL/kg olan destek, 2018 yýlýnda 30 TL’ye çýkarýlmýþ bulunuyor.

2017 yýlýnda yapýlan Ýpek Böceði, Arýcýlýk desteklerinde bir deðiþiklik yapýlmamýþ. Büyükbaþ ve küçükbaþ hayvan atýklarýndaki desteklerde diðer desteklere göre önemli artýþlar yapýlmýþ olmasý dikkat çekiyor.

Hastalýktan Ari Ýþletmelere verilen desteklerde de kýsmi artýþlar görülüyor.

Aþý destekleri önceki yýllarda hastalýklara göre farklý belirlenmiþken, 2018 yýlýnda büyükbaþ ve küçükbaþ olarak gruplandýrýlmaya gidilmiþ.

Son dört yýldýr deðiþmeyen Biyolojik ve Biyoteknik Mücadele Desteklerinde cüzi artýþlar yapýldýðý görülmekte.

Su Ürünleri Destekleri ve Geleneksel Kýyý Balýkçýlýðýnýn Kayýt Altýna Alýnmasý ve Desteklenmesi için 2017 yýlýnda öngörülen destekleme miktarýnda bir deðiþiklik yapýlmadýðý görülüyor.

Hayvan Gen Kaynaklarý Desteði kapsamýnda büyükbaþ ve küçükbaþ hayvan koruma desteklerinde bu yýl bir miktar artýþ yapýldýðý görülürken, diðer destek kalemlerinin son üç yýldýr deðiþmediði görülüyor.

“Hayvancýlýk desteklerinden "çiftçi örgütlerini güçlendirme" adý altýnda kesinti yapýlarak birliklere verilecek, koyun keçi desteðinin yüzde 8`i il birliklerine aktarýlacak, buzaðý malak,- manda desteðinin yüzde 3`ü il-ilçe birliklerine, bu bedelin içinden yüzde 5`i merkez birliðine ödenecektir.

Arýcýlýk desteðinin yüzde 2`si il/ilçe birliklerine, bu bedelin içinden yüzde 10`u Merkez Birliði`ne ödenecektir. Süt primi ödemesinde üretici veya yetiþtirici birliði üzerinden yapýlan desteklemelerde yüzde 3`ü il/ilçe üretici, il yetiþtirici birliklerine bu bedelin içinden yüzde 5`i Merkez Birliðine aktarýlacak, süt primi ödemesinde kooperatifler üzerinden yapýlan desteklemede ise, desteðin yüzde 3`ü kooperatif üst birliði veya bölge birliðine, bu bedelin içinden yüzde 25`i merkez birliðine ödenecektir.

Su ürünleri desteðinin yüzde 2’si birim kooperatif veya il/ilçe birliklerine, bu bedelin içinden yüzde 20’si üst kooperatif veya merkez birliðine ödenecektir.

Bütün bu kesintilerden sonra kalan tutar üretici hesaplarýna aktarýlacak.

Yurt Ýçi Sertifikalý Tohum Kullaným Desteklerinde 2017 yýlýna göre herhangi bir artýþ yer almýyor. Son beþ yýldaki desteklere bakýldýðýnda da bazý ürünlerde kimsi artýþ olduðu görülüyor.

Yurt Ýçi Sertifikalý Tohum Üretim Desteðinde Fið, Korunga, Yem bezelyesi ve yonca destekleri bir önceki yýla göre 2 katýna çýkarýlmýþ bulunuyor. Diðer ürünlere olan destek ise deðiþmemiþ. Bu destekleme kalemine ait son beþ yýl verileri de destekleme miktarýnda çok fazla deðiþiklik olmadýðýný gösteriyor.

Sertifikalý Fidan Üretim Desteklerinde de bir deðiþikliðe gidilmemiþ.

Tarýmsal yayým ve danýþmanlýk desteðinde ise 3000 TL’lik bir atýþ öngörülmüþ.

Sonuç olarak;

Tarým, toplumun beslenmesi için stratejik bir öneme sahiptir. Yeterli ve dengeli beslenmenin ve ülkenin gýda güvenliðinin saðlanmasý için tarýmsal üretim faaliyetlerinin sürdürülmesine ihtiyaç vardýr.  Çiftçinin üretmeye devam etmesi, tüketicilerin ucuz ve saðlýklý gýdaya eriþebilmeleri için tarýmsal destekler büyük önem taþýmaktadýr. Bu nedenle doða koþullarýnýn önemli ölçüde etkilediði tarýmsal üretimin ülkenin ihtiyaçlarý doðrultusunda, kar/zarar hesabýna bakýlmaksýzýn planlanmasý ve  desteklenmesi gerekmektedir.

2018 yýlý tarýmsal desteklemelerle ilgili söylenebilecek ilk þey, erken açýklanmasýnýn olumlu olduðudur. Ancak bir çok desteðin ayný kalmasý, artýþ yapýlanlardaki artýþlarýn da sýnýrlý olmasý, tarýmsal üretimin göz ardý edilmeye devam edildiðini gösteriyor.

5488 sayýlý Tarým Kanunu gereði GSYH’nin %1’i düzeyinde tarýmsal destek yapýlmasý gerekirken, bugüne kadar bu gerek yerine getirilmemiþtir. Kanunun çýkmasýndan 2017 yýlýna kadar tarým sektörüne 82 milyar TL eksik destekleme yapýlmýþtýr. 2017 yýlýnda büyümenin %7 olarak beklendiði göz önüne alýndýðýnda, tarýmsal desteklemelerin, büyümenin deðil enflasyonun bile gerisinde kaldýðý görülmektedir.

Yapýlacak desteklemeler ülkemizin dýþa baðýmlýlýðýný azaltacak, üretimi teþvik etmekten uzaktýr.

Alan bazlý destek olarak çiftçinin en önemli beklentisi mazot ve gübre desteði iken, gübre desteðine artýþ yapýlmamasý, umutlarý tükenen üretici kitlesinin yakýn bir gelecekte üretimden uzaklaþacaðý ve kýrsalda emek vererek üreten çiftçi nüfusunun daha da azalacaðý anlamýný taþýmaktadýr. Diðer taraftan gübre istekleri farklý olan ürünlere herhangi bir ayrým yapýlmaksýzýn ayný tutarda destek verilmesi, desteklerin iyi bir planlama yapýlmadan belirlendiðini göstermektedir.

Yaðlýk Ayçiçeði, Kütlü Pamuk, Soya Fasulyesi, Kanola, Aspir, Dane Mýsýr, Buðday, Arpa, Yulaf, Çavdar, Tritikale, Çeltik, Zeytinyaðý ve Çay için verilen Havza Bazlý Fark Ödeme Desteklerinde geçen yýla göre herhangi bir artýþ yapýlmamýþtýr. Ülke tarýmýnýn lokomotifi niteliðinde ve katma deðeri yüksek olan bu ürünler sürdürülebilir tarýmýn temelini oluþturan ürünlerdir. Destekleme ödemelerinde, herhangi bir artýþ yapýlmamýþ olan temel ürünlerimizi üreten çiftçilerin yalnýz býrakýlmasý manidardýr.

Akýlcý ve doðru nitelikte belirlenmeyen desteklemeler, ülkemizin tarýmsal potansiyeline hizmet edememektedir. 2018 yýlý destekleri geçmiþ yýllarda olduðu gibi çiftçi beklentilerinin çok altýndadýr. Üretimi teþvik etme, çiftçiyi köyünde tutma niteliðinden uzaktýr.

Osmanlý zamanýnda aþar vergisi altýnda ezilen, Atatürk Cumhuriyetinde milli ekonominin temel direði, “Milletin Efendisi” köylü; bugün uygulanan yanlýþ tarým politikalarýnýn altýnda bir kez daha ezilmektedir. Yanlýþ tarým politikalarýnýn maðduru “Milletin efendisi”; her geçen zaman diliminde umutlarýný yitirmektedir.  Tefeciye muhtaç durumdadýr. Artan maliyetler, her yýl biraz daha kýsýlan ve reel olarak azalan destekler, borcunu ödemek için hayvan varlýðýný elinden çýkaran çiftçiler, boþ tarlalar, daðýlan köyler, umutsuz ve hüzünlü ve boþalan kýrsal...

 Ýþte tarýmýmýzýn hazin özeti… Milletin efendisi köylüyü üretimden koparýp, muhtaç duruma getirenler utansýn!