Ziraat M�hendisleri Odas�, son g�nlerde g�ndemde olan patates tart��malar�na ili�kin T�rkiye�nin patates �retiminin anlat�ld��� bir rapor yay�nlad�. Rapora ili�kin konu�an Ziraat M�hendisleri Odas� Y�netim Kurulu Ba�kan� �zden G�ng�r, "�thalat, sorunlar�n ��z�m� i�in bir y�ntem olarak benimsenmeye devam ediliyor. 20 Nisan 2019 tarihine kadar ithal edilecek 200 bin ton patates i�in, y�zde 19.3 olan G�mr�k Vergisi kald�r�ld�. T�rkiye�nin 2000-2018 y�llar� aras�nda yapt��� toplam patates ithalat� 72 bin ton oldu. Patates ithalat�m�z ayn� d�nemde hi�bir y�l 10 bin tonu ge�medi. 19 y�ll�k ithalat toplam�n�n �� kat� kadar patates ithal edilecek olmas�, tar�msal �retimimizin geldi�i noktay� g�stermesi a��s�ndan olduk�a �z�nt� verici." dedi.

Ziraat Mühendisleri Odas�, son günlerde gündemde olan patates tart��malar�na ili�kin Türkiye’nin patates üretiminin anlat�ld��� bir rapor  yay�nlad�. Raporla ilgili Ba�kent’e de�erlendirmelerde bulunan Ziraat Mühendisi Odas� Yönetim Kurulu Ba�kan� Özden Güngör, “Patates konusunda iki önemli nokta var. Birincisi; ülkemizde 45-50 gün sonra erkenci patateslerin hasad� yap�lmaya ba�lanacakt�r. 200 bin ton patatesin ithal edilmesi demek, üreticimizin elindeki patateslerin elinde kalaca�� anlam�na gelir. Erkenci patates üreten üretici çok ciddi s�k�nt� ya�ayacakt�r. Üreticinin s�k�nt� ya�amas� demek, tüketicinin de s�k�nt� ya�amas� anlam�na gelir. Bu nedenle bu 200 bir ton patatesin ithal edilmesi büyük ülkemizi büyük bir s�k�nt�ya sokar.” diye konu�tu.

ÜRET�M�M�Z OLUMSUZ ETK�L�NECEKT�R

�kinci önemli noktay� anlatan Güngör, sözlerini �öyle sürdürdü: “Turfanda patates dikimi yap�lan k�y� bölgelerimizde hasad�n Nisan ay� sonlar� may�s ay� ilk haftar� içerisinde, yazl�k patates dikimlerinin ise Nisan-May�s aylar�nda yap�laca�� dikkate al�nd���nda, ithal edilecek patateslerin üretimimize çok büyük olumsuz etkilerde bulunaca�� aç�kt�r. Çok say�da üretici bu durum kar��s�nda patates ekiminden vaz geçecek, y�l bitmeden daha fazla patates ithalat� ile kar�� kar��ya kal�nacakt�r. Bu nedenle Tar�m ve Orman Bakanl���n�n gecikmeksizin, çiftçilerimizi patates üretimine te�vik edecek anlaml� bir destekleme karar�n� aç�klamal�d�r.”

Raporda Türkiye’nin patates üretimindeki geli�imine de yer verildi�ini belirterek, �unlar� söyledi: “Ülkemizdeki üretimine 19. Yüzy�l�n sonlar�nda ba�lanm�� olan patates, açl�k ve yetersiz beslenme sorunlar�n�n çözümüne katk� sa�layacak önemli bir üründür. Dünya patates üretiminin yar�s�na yak�n k�sm� insan tüketiminde taze olarak, geri kalan k�sm� i�lenmi� g�da ürünü, hayvan yemi, endüstriyel ni�asta ve tohumluk olarak kullan�lmaktad�r. Patates üretimimiz 2000’li y�llara kadar önemli bir geli�me göstermi�tir. Üretim 1999 y�l�nda 6 milyon tona, ekilen alan 200 bin hektar�n üzerine ç�km��t�r. 2018 y�l�nda 71 ilimizde 136 bin hektar alanda 4.55 milyon ton patates üretilmi�tir. Üretimin %16’s� Ni�de’de, %13’ü Konya’da, yüzde 10’u Afyonkarahisar’da gerçekle�mi�tir. Patates tohumluk ihtiyac�m�z 500 bin ton civar�nda olup, bu miktar�n %50’si üretilmektedir.

2018 y�l�nda 262 bin ton patates ihraç edilirken, 22 bin ton patates ithal edilmi�tir. Patates ihracat�n�n yüzde 86’s�n�n taze patates olu�turmaktad�r.”

GEL��MES� ��N...

Raporda, patatesle ilgili de�erlendirmelerinde yer ald���n� ifade ederek, �unlar� aktard�: “Patates tar�m�n geli�mesi için üretiminin art�r�lmas�na ve girdi maliyetlerin azalt�lmas�na yönelik çe�itli uygulamalar�n yap�lmas�na ihtiyaç vard�r. Ancak patates üretimimizin geli�mesine çok büyük olumsuz etkisi bulunan patates si�ili hastal���, al�nmas� gereken önlemler aç�s�ndan özel bir yer tutmaktad�r. 2000’li y�llar�n ba��nda görülmeye ba�lanan Patates Si�ili (Kanser / Synchytriumendobioticum) hastal��� al�nan karantina tedbirlerine ra�men birçok ilimizde yay�l�m göstermi�tir. Bu hastal�k etmeninin insana bula�mas� ve zarar yapmas� söz konusu de�ildir.

Patates üretiminin geli�tirilmesi ile ilgili al�nacak önlemlerin aktar�ld���n� ifade eden Güngör, �u ifadelere yer verdi: “Patates üretiminde yeti�tirme amac� ve geni� yay�lma alanlar�n�n özellikleri dikkate alan çe�itler geli�tirilmesi gerekmektedir. Patates üretiminin sulamaya dayal� olarak yap�lmas� nedeniyle su tüketimi ve sulama maliyeti fazlad�r. Kullan�lan tohumluk miktar�n�n fazla olmas�, gübre ve zirai ilaç kullan�m�n�n yüksekli�i, hasat için fazla i�gücüne duyulan gereksinim, üretim maliyetini art�rmaktad�r. Bunlara ilave olarak nakliye ve depolama maliyeti de yüksektir. Bu özellikleri nedeniyle patates, birim alana üretim maliyeti yüksek olan bir bitkidir. Patates tar�m�nda ba�ta virüsler olmak üzere, hastal�k etmenlerinin bula�mas�n�n önlenmesi için kaliteli tohumluk kullan�m�na önem verilmesi, üretiminin sorunsuz sürdürülebilmesi aç�s�ndan sa�l�kl� i�leyen bir tohumluk üretim sisteminin kurulmas� gerekmektedir. Uzun y�llar ayn� alana patates ekimi yap�lmas�, büyük ço�unlu�u tohumla ta��nan hastal�k etmenleri nedeniyle hastal�klar�n ortaya ç�kmas�na yol aç�lmaktad�r. Patates hastal�klar�n pek ço�unun ilaçla mücadelesi mümkün olmad���ndan ekim nöbeti (münavebe) uygulamas� yap�lmal�d�r. Münavebenin üreticilere benimsettirilebilmesi için ba�ka ürün ekildi�inde ortaya ç�kan gelir kayb�n� telafi edici desteklemeler uygulanmal�d�r.”

Patates üretiminde bilinçsiz bir �ekilde a��r� gübre kullan�ld���n� belirten Güngör, sözlerini �öyle sürdürdü: “Bu durum maliyetlerin artmas�na, toprak ve yeralt� sular�nda kirli�e yol açan olumsuzluklara neden olmaktad�r. Toprak ve iklim özelliklerine ve çe�it özelli�ine ba�l� olarak, toprak ve yaprak analizi esas�na dayal� taban ve üst gübre kullan�m� gerçekle�tirilmelidir. Patates üretimindeki sulama ihtiyac�n�n ortaya ç�kard��� enerji giderleri, üretim maliyetlerinin yükselmesine yol açmaktad�r. Bütün y�l boyu sat��a sunulan patatesin uygun ko�ullarda depolanmas� gerekmektedir. Y�ll�k patates üretiminin yakla��k yüzde 20’sinin uygun olmayan ko�ullarda depolama nedeniyle zarar gördü�ü tahmin edilmektedir.  Kapadokya bölgesindeki do�al ma�aralar depolama amac�yla kullan�lmakla birlikte, kapasiteleri yeterli de�ildir. Di�er bölgelerde üretilen patateslerin saklanma ko�ullar� daha kötü durumdad�r. Ürün kay�plar�n� en aza indirmek, ürün kalitesini korumak için modern depolara ihtiyaç bulunmaktad�r. Pazarlama patates üretiminde önemli bir sorundur. Patates fiyatlar� dü�ük gitti�inde üretici ertesi y�l ba�ka ürüne yönelmekte, bu durumda üretim azalarak fiyatlar dü�mektedir.”

Haber: Zehra �AH�NDOKUYUCU

Haber kayna��na ula�mak için lütfen t�klay�n�z.