Faiz ödemelerine ayrýlan kaynak tarým desteðinin 7 katýdýr. Tarým desteði 16,1 milyar TL, ama buðday, mýsýr, ayçiçeði, soya, pamuk, canlý hayvan ve kýrmýzý et ithalatýna altý ayda ödenen 19 milyar TL’dir. Ekilmeyen araziler artarken, ithalatýn gýda fiyatlarýný düþüremediði açýktýr.

1 Aðustos 2019

TÜÝK, 31 Temmuz 2019 tarihinde yýlýn altý aylýk dýþ ticaret verilerini açýkladý. Buna göre önceki yýlýn ayný dönemine göre 2019 yýlýnýn Ocak-Haziran döneminde gýda maddeleri ihracatý 8,4 milyar dolardan 8,2 milyar dolara geriledi. Ýthalat ise 7,2 milyar dolardan 6,3 milyar dolara geriledi.

Gýda maddelerini üretmeye esas tarýmsal ham madde ithalatý ise 3,3 milyar dolardan 2,8 milyar dolara geriledi. Bunda en etkili faktörlerin baþýnda paramýzýn döviz karþýsýnda deðer yitirmesi gelmektedir. Ýthal ürüne ödediðimiz dövizin TL karþýlýðý ciddi anlamda artmýþ ve ithal ürünler daha pahalýya gelmeye baþlamýþtýr.

Gýda maddeleri ihracatý hemen hemen ayný seviyesini korurken, tarýmsal hammadde ithalatýnýn yaklaþýk %14 oranýnda gerilemesi, ihracat pazarýný kaybetmek istemeyen gýda sanayinin hammadde ihtiyacýný karþýlamada iç pazara yönelmesine ve ülke içi gýda fiyatlarýnýn yükselmesine neden olacaktýr. Bunun önüne geçmek için çiftçinin sadece son 17 yýlda ekmekten vazgeçtiði 3,4 milyon hektar tarým alanýný tekrar ürünlerle donatmak þarttýr.

Önemli düzeyde ithalatçý olduðumuz bazý ürünlerde ise olumlu yönde atýlmýþ ciddi bir adým görülmemektedir.

Türkiye, geçen yýl 5,8 milyon tona ulaþan buðday ithalatý ile rekor kýrmýþtýr. Bu kapsamda geçen yýlýn ilk altý ayý ile karþýlaþtýrýldýðýnda buðday ithalatýmýz 2,9 milyon tondan bu yýl %24 artýþla 3,6 milyon tona ulaþmýþtýr. Buðday ithalatýnda yeni bir rekora koþulmaktadýr. Oysa 1990’lý yýllardan bu yana buðday üreticisinin emeðinin karþýlýðýný alamadýðý için terk ettiði 2,5 milyon hektarlýk alan tekrar buðday üretiminde kullanýlsa yaklaþýk 6,8 milyon ton ilave buðday üretmek mümkün olabilecek ve ithalata gerek kalmayacaktýr.

Geçen yýl 2,1 milyon ton ithalatla rekor kýran mýsýrda da ithalat artarak devam etmektedir. Geçen yýlýn altý aylýk döneminde 1,8 milyon ton olan mýsýr ithalatý %22 artýþla 2,2 milyon tona ulaþmýþtýr. Ayný dönem için ayçiçeði ithalatýndaki artýþ da 526 bin tondan %68 artýþla 886 bin tona ulaþmýþtýr. Buna karþýn soya ithalatýnda %12 ve pamuk ithalatýnda ise %3 gerileme olmuþtur.

Canlý hayvan ve kýrmýzý et ithalatýnýn plansýz ve kontrolsüz yapýlmasý hayvancýlýk sektörünü ve fiyatlarý olumsuz etkilemektedir. Bir önceki yýl ile karþýlaþtýrýldýðýnda 2018 yýlýnda kasaplýk sýðýr ithalatý %15 artarken, besilik sýðýr ithalatý %82 ve koyun ithalatý %52 artmýþtýr. Sýðýr eti ithalatýndaki artýþ ise %195 olmuþtur. Depolar etle dolunca kesim zamaný gelen besilik hayvanlar kesilememiþ, hayvanlar yaðlanmaya baþlayarak et kalitesi düþmüþ, bu süre zarfýnda hayvanýný beslemeye devam eden çiftçinin üretim maliyeti de artmýþtýr.

Yaþanan kontrolsüzlük sonrasý bir önceki yýlýn altý aylýk dönemi ile karþýlaþtýrýldýðýnda 2019 yýlýnda besilik sýðýr ithalatý %51, kasaplýk sýðýr ithalatý %87, koyun ithalatý %79 azalmýþtýr.

Ayný dönem için kýrmýzý et ithalatýndaki gerileme ise %87 olmuþtur.

Bütçeden 2019 yýlý tarýmsal desteklemeleri için ayrýlan kaynak 16,1 milyar TL’dir. Açýklamamýzda örnek olarak aldýðýmýz buðday, mýsýr, ayçiçeði, soya, pamuðun ithalatýna ödenen 3,1 milyar dolarýn TL karþýlýðý ise 17,3 milyar TL’dir. Buna canlý hayvan ve et ithalatýný da eklediðimizde 2019 yýlýnýn sadece altý aylýk döneminde bu birkaç ürünün ithalatýna ödenen toplam 3,4 milyar dolarýn TL karþýlýðý 19 milyar TL’dir.

Tarýma 2018 yýlýnda saðlanan destek 14,6 milyar TL’den %10 artýþla 2019 yýlýnda 16,1 milyar TL’ye yükseltilmiþtir. Ayný dönemde faiz ödemeleri için ayrýlan kaynak 74 milyar TL’den %58 artýþla 117 milyar TL’ye yükseltilmiþtir. Faiz giderleri için ayrýlan kaynak tarým desteðinin tam 7 katýdýr. Kaynaklar üretim için kullanýlmalýdýr.

Tarým Kanunu 2006 yýlýnda çýkarýlmýþ ve tarýmsal destek miktarý hükme baðlanmýþtýr. Yasanýn, tarýma verilecek desteklerin milli gelirin %1’inden az olamayacaðý hükmüne karþýn verilen destek miktarý %0,4 ile %0,6 aralýðýnda kalmýþtýr. Buna göre 2007 yýlýndan 2018 yýlýna kadar çiftçiye verilmesi gereken tarým desteði 226 milyar TL iken, verilen destek 123 milyar TL eksiðiyle 103 milyar TL olmuþtur.

Tarýmda yurt dýþýna baðýmlýlýktan kurtulmak, halkýmýza makul fiyatla kaliteli ürünler sunmak için tarýmýn alt yapý sorunlarýnýn ivedilikle çözülmesi, desteklenmesi ve çiftçinin pazarlama kanallarýnýn kolaylaþtýrýlmasý þarttýr.