ZÝRAAT MÜHENDÝSLERÝNÝN ORTAK DÜÞÜNCESÝ:

ATILIM TEKNOLOJÝYE BAÐLI...

MURAT KIÞLALI

ANKARA- ÇUKUROVA DENÝNCE AKLA PAMUK GELÝR. 1970'lerde 400 bin hektara pamuk ekilen bu yörede bugün pamuk ekim alaný 37 bin hektara kadar geriledi. Neden? Çünkü GAP'IN DEVREYE GÝRMESÝ VE ÝÞÇÝLERÝN GELÝR DÜZEYÝNÝN YÜKSELMESÝYLE ARTIK PAMUK ÜRETÝMÝNÝN ESKÝSÝ KADAR KâRLI OLMAYIÞI.

ANCAK SON DÖNEMDEKÝ BAZI GELÝÞMELER BU EÐÝLÝMÝ TERSÝNE ÇEVÝRMEYE ADAY. BÝR SÜREDÝR YÖREDE ''PAMUK TOPLAMA MAKÝNELERÝ'' KULLANILMAYA BAÞLANDI. BEDELÝ 250-300 BÝN DOLAR CÝVARINDA OLAN BU MAKÝNELER ÝÞÇÝYE TOPLATILSA GÜNDE 5 MÝLYAR LÝRALIK YEVMÝYEYE DENK DÜÞECEK KADAR PAMUK TOPLAYABÝLÝYORLAR. ÞAYET 45 GÜNLÜK PAMUK HASADI DÖNEMÝNDE HER GÜN ÇALIÞABÝLSELER, ÝKÝ YILDAN KISA BÝR SÜREDE KENDÝLERÝNÝ AMORTÝ EDEBÝLECEKLER.

ÝÞTE TARIMDA TEKNOLOJÝNÝN FAYDASI. ÇALIÞACAK ÝÞÇÝNÝN KALMADIÐI BÝR ORTAMDA, VERÝMLÝLÝÐÝ BU ORANDA ARTTIRAN MAKÝNELER SAYESÝNDE, PAMUK ÜRETÝMÝ YENÝDEN KARLI HALE GELEBÝLECEK. TABÝÝ GELÝR DÜZEYÝ SON DERECE DÜÞEN ÇÝFTÇÝYE BU MAKÝNELERDEN FAYDALANMANIN YOLUNU AÇMAK KAYDIYLA.

PAMUK TOPLAMA MAKÝNELERÝ, TARIMDA KULLANILABÝLECEK TEKNOLOJÝ TÜRLERÝNÝN BELKÝ DE EN BASÝTLERÝNDEN. TÜRKÝYE GENELÝNDE TARIMDA KULLANILAN VE KULLANILABÝLECEK BÝR YIÐIN TEKNOLOJÝ VAR. BU KONUYU EN ÝYÝ BÝLECEK UZMANLARIN BAÞINDA DA ZÝRAAT MÜHENDÝSLERÝ GELÝYOR.

CUMHURÝYET TARIM VE HAYVANCILIK EKÝ, ''TARIM TEKNOLOJÝLERÝ'' NÝ MERCEK ALTINA ALDIÐI BU SAYISINDA, TÜRKÝYE'nin çeþitli bölgelerindeki Ziraat Mühendisleri oda baþkanlarýna ''Yörenizde tarým teknolojileri ne ölçüde kullanýlýyor? Neler yapýlmalý, yapýlabilir?'' sorularýný yöneltti. ''Hiç kullanýlmýyor ve hiçbir þey yapýlamaz'' den ''Çok küçük bir katkýyla çok büyük atýlýmlar gerçekleþtirilebilir'' e kadar bir dizi yanýt aldý. Ýþte o yanýtlar...

Ayhan Barut (Adana): Bizim bölgemizde tarým teknolojileri pamukta çok fazla kullanýlýyor. 70-80'LÝ YILLARDA 400 BÝN HEKTARA EKÝM YAPILIRKEN BU RAKAM BUGÜNLERDE 37 BÝNE GERÝLEDÝ. GAP'ýn devreye girmesiyle Güneydoðu'DAN ÇUKUROVA'ya gelen iþçiler daha az gelmeye baþladýlar. Þimdi iþçi sýkýntýsý var onun için pamuk üretimi düþtü.

Pamuk önceden elle toplanýyordu. 2004 yýlý itibarýyla bölgemize pamuk toplama makineleri girmeye baþladý. Bu çok önemli bir yenilik. Fiyat politikalarý ve üretim maliyetleri kadar önemli bir sorun hasat zamanýnda iþçi bulunamamasýydý. Þu anda bölgemizde yaklaþýk 10 tane pamuk toplama makinesi var. 2005'TE DE BU RAKAMIN ARTACAÐINI 30'a çýkacaðýný tahmin ediyorum. Böyle olursa pamuðu üretme ve ekim sahalarýný arttýrma þansýna sahip olacaðýz.

4-5 sýralý pamuk toplama makinesi 1 günde 100 dekar pamuk toplayabilen bir makina. Oysa bir iþçi 10 dekarý ancak 45 günde toplar. Buna göre 100 dekarý 1 günde ancak 450 iþçi toplar. Ýþçi yevmiyesi 2004'TE 1 KÝLO PAMUK ÝÇÝN 111 BÝN LÝRAYDI. 1 ÝÞÇÝ BÝR GÜNDE 100 KÝLO TOPLADIÐI ÝÇÝN GÜNLÜK YEVMÝYESÝ AÞAÐI YUKARI 11 MÝLYON LÝRAYA, 450 KÝÞÝNÝN YEVMÝYESÝ ÝSE 5 MÝLYAR LÝRAYA GELÝYOR. DÝÐER BÝR DEYÝÞLE BU MAKÝNELER BÝR GÜNDE, 450 ÝÞÇÝNÝN 5 MÝLYARA TOPLAYACAÐI 100 DEKARLIK PAMUÐU TOPLUYORLAR. BU MAKÝNELERÝN DEÐERÝNÝN 240 BÝN DOLAR CÝVARINDA OLDUÐUNU BÝLÝYORUZ. TABÝÝ BUNUN YAKITI VE BAKIMI VAR. DOLAYISIYLA 1500- 2000 DEKAR ALAN PAMUK ÜRETÝCÝSÝNÝN MAKÝNESÝ BÝZÝM HESABIMIZA GÖRE YILDA 100 MÝLYAR LÝRALIK ÝÞÇÝ TASARRUFUYLA KENDÝNÝ 2-3 YILDA AMORTÝ EDÝYOR.

BUNUN ÝÇÝN MAKÝNELÝ HASADI TEÞVÝK ETMELÝYÝZ. TABÝÝ BUNU HER ÜRETÝCÝ TEDARÝK EDEMEZ. BU MAKÝNELERÝ JOHN DEER VE CASE GÝBÝ FÝRMALAR YAPIYOR. BU FÝRMALAR UYGUN ÞARTLARLA SATIÞ YAPABÝLÝRLER. BANKALARA DA ÝÞ DÜÞÜYOR. BANKALAR LEASÝNG YA DA UCUZ TÜKETÝCÝ KREDÝSÝYLE PAMUK TOPLAMA MAKÝNESÝNÝ TEÞVÝK EDÝP, ÇÝFTÇÝNÝN MAHSULDEN MAHSULE ÖDEME YAPMASINI (BÝR YILDA 2 DEFA) SAÐLAYACAK ÞEKÝLDE, UZUN OPSÝYONLU 4-5 YILLIK SATIN ALMA YÖNTEMLERÝ UYGULAYABÝLÝRLER.

KÜÇÜK ÜRETÝCÝLER BU MAKÝNELERÝ YA BÝRLÝKTE ALMALI, YA DA TAÞERONLUK USULÜYLE, BU ÝÞÝ MESLEK EDÝLECEK KÝÞÝLER ALABÝLÝR. VEYA ÇUKOBÝRLÝK GÝBÝ ÇIRCIR FABRÝKALARI ALIP ÜRETÝCÝNÝN HÝZMETÝNE SUNMALI. 45 GÜNLÜK HASAT ZAMANINDA BU MAKÝNE HER GÜN ÇALIÞSA ÝÞÇÝ MALÝYETÝNDEN SAÐLAYACAÐI TASARRUF 225 MÝLYAR LÝRA OLUR. BÝR HASAT DÖNEMÝ HER GÜN ÇALIÞMA ÝMKANI BULSA, BU MAKÝNELER KENDÝLERÝNE NEREDEYSE BÝR YILDA AMORTÝ EDER, SATIÞ BEDELLERÝNÝ ÇIKARIRLAR. ADANA'ya bu makinelerin yýllar önceden girmesi lazýmdý, ama yeni yeni giriyor. Yine de geç olsun güç olmasýn.

Karaca Bozgeyik (Gaziantep): Hasat sonrasý sürekli anýz yakmadan bahsedilir. Halbuki anýz yakmak topraða zararlýdýr, yakýlmamasý gerekiyor. Üstelik anýz sürülüp topraða karýþtýrýldýðýnda gübre iþlevi de görür. Bunun yapýlmasý için oraya mekanizasyonun, teknolojinin girmesi gerekiyor. Anýz iþleme makinesi var, hasattan belli bir süre geçtikten sonra anýzý toplayýp saman da yapabiliyor, yem olarak hayvana da kullandýrabiliyor. Kalan anýzý parçalayan bir baþka makine var. Topraðý biraz daha derinden iþliyor, ve kalan anýzý parçalayabiliyor.

Bunlar çok geliþmiþ bir teknoloji deðil. Ama çiftçinin 50 dönümlük arazisi için bunu tek baþýna satýn almasý da imkansýz. Burada devletin, tarýmý temsil eden il müdürlüðünün bu konuya el atmasý gerekiyor. Tarým bakanlýðý birkaç köyü birleþtirip bu makineleri oraya ulaþtýrmalý. Sonuçta anýz makinelerinin deðeri 30-40 milyar lira. Bunu Konya'DA YAPANLAR VAR, EGE'de var.

Uluhan Korkut (Muðla): Muðla her türlü ürünün alýnabildiði bir il. Tarýmda en son teknolojiler kullanýlabiliyor. Özellikle seralarda. Örneðin en son olarak seralarda bitki düzenleyicileri yerine bambus arýsý kullanýlmaya baþlandý. Seralarda döllenmeyi saðlayan bir arý türü bambus arýsý. Bitkinin üzerinden çiçek tozlarýný alýp, hormonu vermeden o teknoloji kullanýyor. Bunun çýktýðý yer Türkiye ama zamanýnda yasak olduðu halde yurtdýþýna kaçýrýlmýþ. Bundan baþka yöremizde organik tarým ve entegre tarýmla ilgili ciddi çalýþmalar var.

Prof. Dr. Temel Gençtan (Tekirdað): Tekirdað, Trakya'NIN GENELÝNDE DE BENZER DURUM SÖZ KONUSU, TÜRKÝYE'nin tarým teknolojisi kullanma yönünden en ileri bölgesi. Çiftçi son teknolojileri uygulama olanaðý buluyor. Ama sürekli arayýþ içindeler. Köken olarak Avrupa'DAN GELDÝKLERÝ ÝÇÝN YENÝLÝÐE SON DERECE AÇIKLAR. TARIMDAN ÇOK ÝYÝ, TÜRKÝYE GENELÝNÝN 2 KATI GELÝR KAZANDIKLARI ÝÇÝN, TEKNOLOJÝYÝ KULLANMA YÖNÜNDEN BU DURUM ONLARI TEÞVÝK DE EDÝYOR. AMA ÇOÐU KEZ DE BU YENÝ TEKNOLOJÝYÝ PAZARLAYANLAR AÇISINDAN DA OLUMSUZ YÖNLERE DOÐRU ÝTÝLÝYORLAR. YENÝ 4 ÇEKERLÝ TRAKTÖRLER, BÝZÝM TOPRAKLAR ÝÇÝN ÇOK UYGUN OLMAYAN GÜBRELER BUNLARA ÖRNEK. ÇÝFTÇÝYE ELÝMÝZDEN GELDÝÐÝ KADAR DOÐRU YOLU GÖSTERMEYE ÇALIÞIYORUZ.

EDÝRNE, ÝPSALA, KEÞAN, UZUNKÖPRÜ'de çeltikte uygulanan tarým teknolojisi dünyanýn en ileri teknolojisidir. Ýpsala'DAKÝ SON TEKNOLOJÝ DÜNYA REKORU. HER ÞEY MEKANÝZE OLMUÞ, HASAT YAPILIYOR, ANINDA KURUTMA YAPILIYOR, DEPOLARA TAÞINIYOR. BU TEKNOLOJÝDEN DOLAYI DEKARDAN 1 ÝLA 1.5 TON ÇELTÝK ALINABÝLÝYOR. BUÐDAYDA TÜRKÝYE'nin ortalamasý 200 kilo, burada 800 kilonun üzerinde verim alýyorlar. Ekimden hasada kadar bitkinin ve topraðýn koþullarýna uygun gübresi ekim sýklýðý dikkat edilerek teknolojinin tüm imkanlarýndan faydalanýyor.

Aslýnda tüm bunlar çok maliyetli deðil, ama iyi bir çeþit iyi bir tohumluk kullanma bir maliyet, gübre bir maliyet. Orta Anadolu, Güneydoðu Anadolu da bunu biliyor, ama gübreyi atarken eli titriyor. Çünkü alým gücü yok.

Dolayýsýyla tarýmda teknolojinin kullanýmýný arttýrmak için üreticinin gelir düzeyini arttýrmak lazým. Diðer bölgelerde de son derece yetenekli bilgili üretici var. Ama oradaki sorun alým gücünün yetersizliði. Bunlara da olanak saðlansa Türkiye'NÝN TÜM BÖLGELERÝNDE TEKNOLOJÝ KULLANIMIYLA BERABER ÜRETÝMDE VERÝMDE ARTIÞ SAÐLANACAK. TABÝÝ BUNUN SAÐLANMASI ÝÇÝN KAYNAK AYRILMASI LAZIM, BU DA BU HÜKÜMETÝN POLÝTÝKASI DEÐÝL.

MEHMET ATEÞ (MERSÝN): BÝZÝM SERALARIMIZDAN GELEN MAL DÝREKT BARKODDAN GEÇÝYOR. SON SÝSTEMÝ KULLANIYORUZ. BÝR SÜRE SONRA AVRUPA'daki hipermarketler bu kapsama girmeyen hiç bir ürünü almayacaklar. 265 bayide bilgisayarlý barkod sistemini aldýk. Seralar kayýt altýna alýndý, 10 bin dekar sera var, 7 bin sera. Bu arkadaþlara birer defter verildi. Bir tane de kredi kartý gibi kartý var. Bu kartýn üstünde adý soyadý parsel numarasý kimlik numarasý yazýyor. Onunla bayiye geldiðinde hangi parsele hangi ilacý alýp hangi dönemde attýðýný görebiliyorsunuz. Bu zorunlu, bayi baþka türlü satýþ yapmýyor. Depo mevcudu, çek her þeyi görüyor, hangi ürüne hangi ürünü vereceði burada belli. Baþka þeyi veremez. Kaçak olsa bile vali ile toplanýp hallerin giriþinde bile kalýntý analizi yapýlýyor.

Bir tarým haritamýz yok. Geliþmiþ ülkelerde, orada tarýmýn bir haritasý var, uydudan çekilmiþ. Hâlâ bu bizde yok. Hangi ürünü nereye ne zaman ekeceðimizi belirleyen bir veri yok. Ben geçmiþte Erdemli, Silifke Tarsus'TA TARIM ÝL MÜDÜRLÜÐÜ YAPTIM. BUNLAR OLMADAN BÝR ÞEY YAPAMIYORSUNUZ.

TARLALAR BÖLÜNMÜÞ DURUMDA, BUNUN BÝRLEÞTÝRÝLMESÝNE YÖNELÝK BÝR ÞEY YAPAMIYORSUNUZ. PARÇALI OLDUÐU ÝÇÝN TEKNOLOJÝ GÝREMÝYOR, MAALESEF. BUNU ANCAK SERALARDA KULLANABÝLÝYORUZ. SERALARDA ÝSE HALA CAM SERALAR KULLANILAMIYOR, ÇELÝK, AHÞAPTA KALDIK. MALÝYETÝ 1 DÖNÜMDE CAMDA 30 MÝLYAR FARK YAPAR. BU YATIRIM YAPILABÝLSE KENDÝSÝNÝ 3 YILDA AMORTÝ EDER. FAKAT ÜRÜN PARA EDERSE. ÞU SIKINTIMIZ VAR, SEBZE PARA ETMEZSE ÝNSANLAR BUNU BIRAKIR.

TARIM SÝGORTASI YASASI ÇIKARTAMADIK. ÝKÝ GÖRÜÞ VAR, ÝSPANYA MODELÝ DÝYE BAHSETTÝÐÝMÝZ BÝZÝM MODEL. YARISINI DEVLET YARISINI ÜRETÝCÝ KARÞILIYOR, HEM ÜRÜN HEM EKÝPMANLAR HEM DE ÞAHIS GARANTÝ ALTINDA. O ÇIKARSA BÝZ ÖNERÝYORUZ. ÇOK ÝYÝ OLUR. HAZÝNE'nin IMF'NÝN DESTEÐÝ MEKSÝKA MODELÝ, YÜZDE 100'ünü üretici karþýlýyor. Bizim çiftçinin gücü buna yetmez. Meksika modeliyle çok büyük birkaç kiþinin dýþýnda kimse sigorta yaptýramaz.

Cevdet Altýndað (Van): Van ve yöresi arazi yapýsý farklý ekolojik olarak sýnýrlamalar var. Topoðrafik yapý olarak sýnýrlamalarýmýz var. Teknoloji en baþta mekanizasyon ise, burada da bir sýkýntýmýz var. Hem arazi, hem ekonomik yetersizlik sýnýrlayýcý etki.

Geriye kalan hayvancýlýkta süt sanayinde teknoloji olmasý gerekiyor. Þu anda hayvan sayýsýnda çok sýnýrlý arz var. Kaçak giriþler geçmiþte de vardý, kesilmiþ et tonlarca geliyor. Et Balýk Kurumu sadece kesim yapar, iþleyecek tesisi yok. Van Et ise, yeterli ve ucum yem bulamadýðý için sýnýrlý besicilik yapýyor.

Önce ciddi olarak bölgenin toplu bir kalkýnma giriþimine girilmesi lazým. Hammaddesinden yayla yasaklarýnýn kaldýrýlmasýna. Üretimi sürekli kýlacak teknolojilerin girmesini saðlayacak, çiftçi birlikleri kooperatiflerin devreye girmesi þart.

Ýsmail Aslan (Trabzon): Bizde fýndýktan baþka bir þey yok. Arazi yapýsý teknoloji kullanýmýna müsait deðil. Ancak fýndýðýn toplandýktan sonra harmanlanmasý esnasýnda kullanýlan teknolojiler var. Bazý ufak tefek iyileþtirmeler yapýlabilir ama yýllardýr bölgemize teknoloji girmedi ve bundan sonra da girmesini beklemiyoruz.