DANIŞTAY, TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI’NIN, ÖZEL SEKTÖRDE ÇALIŞAN ZİRAAT MÜHENDİSLERİNE TOPRAK KORUMA PROJESİ EĞİTİMİ VERMEYE YETKİSİNİN BULUNMADIĞINI BİLDİRDİ
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın özel sektörde çalışan ziraat mühendislerine, Toprak Koruma Projesi Eğitimi vermesine karşı açtığımız davada, Danıştay yürütmeyi durdurma istemimizi kabul etti.
T.C.
DANIŞTAY
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2006/4114
Davacı ve Yürütmenin Durdurulmasını isteyen: TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası
Vekili: Av. Zühal Dönmez
Bestekar Sk. No: 49/5 - Kavaklıdere/ANKARA
Davalı : Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
Davanın Özeti: Davalı idare tarafından Toprak Koruma Projelerinin hazırlanmasına yönelik, Ziraat Fakültelerinin Toprak, Kültür Teknik, Tarım Makinaları, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümünden mezun veya bu konularda daha önce çalıştığını belgeleyen diğer bölümlerden mezun Ziraat Mühendislerine beş gün süre ile eğitim düzenleneceğine ve yapılacak sınavda başarılı olanlara yetki belgesi verileceğine ilişkin duyurunun iptali ve yürütmenin durdurulması istemidir.
Savunmanın Özeti: 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu ve bu Kanuna dayanılarak hazırlanan Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu Uygulama Yönetmeliğini hazırlayan ve uygulayan, bu kapsamda nasıl bir projeye ihtiyaç olduğunu belirleyen ve hazırlanan projeleri inceleyen Bakanlığın, gerekli kriterleri ortaya koyarak toprağın korunması konusunda uzman yetiştirmesinin mevzuata aykırı olmadığı, davanın reddi gerektiği savunulmuştur.
Danıştay Tetkik Hakimi Gülsen A. PEHLİVAN‘ın Düşüncesi: İstemin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı Radiye TİRYAKİ‘nin Düşüncesi : Yürütmenin durdurulmasına karar verilebilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 27 nci maddesinde öngörülen koşulların gerçekleşmediği anlaşıldığından, istemin reddi gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, davalı idare tarafından Toprak Koruma Projelerinin hazırlanmasına yönelik, Ziraat Fakültelerinin Toprak, Kültür Teknik, Tarım Makinaları, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümünden mezun veya bu konularda daha önce çalıştığını belgeleyen diğer bölümlerden mezun Ziraat Mühendislerine beş gün süre ile eğitim düzenleneceğine ve yapılacak sınavda başarılı olanlara yetki belgesi verileceğine ilişkin duyurunun iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 27. maddesinin 2. fıkrasında, idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda gerekçe göstererek yürütmenin durdurulmasına karar verileceği kuralına yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu‘nun, "Toprak Projelerinin Hazırlanması" başlıklı 12. maddesinde, Toprak koruma projelerinin, arazi bozulmalarını ve toprak kayıplarını önlemek için gerekli olan sekileme, çevirme, koruma duvarı, bitkilendirme, arıtma, drenaj gibi imalat, inşaat ve kültürel tedbirleri içereceği, en az bir ziraat mühendisi sorumluluğunda hazırlanacağı ve valilik tarafından onaylanacağı, aynı maddede, Toprak koruma projelerinin gerekliliği, hazırlanması, uygulanması, yetki ve sorumlulukların belirlenmesi ile ilgili usul ve esasların Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikle belirleneceği, bu Kanuna dayanılarak çıkarılan, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu Uygulama Yönetmeliğinin 12. maddesinde, Toprak koruma projesine ihtiyaç olup olmadığına ve projenin içeriğine il müdürlükleri tarafından arazi ve/veya toprak etütleri yapılarak karar verileceği, kentsel yerleşim amaçlı imar planı bulunan yerler dışında zorunlu olarak kazı veya dolgu gerektiren herhangi bir arazi kullanım faaliyeti sonucu, toprak yapısının bozulması, drenajın engellenmesi, tuzlanma, alkalileşme, erozyon, heyelan ve benzeri nedenlerle toprak kaybı ve arazi bozulması söz konusu ise, araziyi kullananlar tarafından en az bir uzman ziraat mühendisi sorumluluğunda ilgili mühendislerce toprak koruma projesi hazırlanacağı, valilikçe uygun görülmesi halinde onaylanacağı hükümlerine dayanılarak, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı‘nın Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğünce, toprak koruma projelerinin hazırlanmasına yönelik, Ziraat Fakültelerinin Toprak, Kültürteknik, Tarım Makinaları, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümünden mezun veya bu konularda daha önce çalıştığını belgeleyen diğer bölümlerden mezun Ziraat Mühendislerine 24-28 Temmuz 2006 tarihleri arasında beş gün süre ile eğitim düzenleneceği ve yapılacak sınavda başarılı olanlara yetki belgesi verileceğine ilişkin duyurunun iptalinin istenildiği anlaşılmıştır.
Anayasanın 135. maddesi hükmü uyarınca, Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları; belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ve halkla olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında, gizli oyla seçilen kamu tüzelkişilikleridir.
Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esaslarını düzenleyen 3046 sayılı Kanunun 31. maddesinde, Eğitim Dairesi Başkanlığı‘nın görevleri, a) Bakanlık merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatı ile bağlı ve ilgili kuruluşların eğitim planını hazırlamak, yayınlamak ve uygulanmasını takip etmek, b) Bakanlık personeli ile ilgili hizmet öncesi ve hizmet içi eğitim programlarını düzenlemek ve uygulamak olarak belirtilmiştir.
Türk Mühendis ve Mimarlar Odaları Birliği Ziraat Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliğinin 6. maddesinde,
h) Mesleğin geliştirilmesi ve tanıtılması amacıyla teknik ve bilimsel araştırmalar yapmak, kongre, seminer, panel, konferans gibi toplantılar ve sergiler düzenlemek, diğer kuruluşların bu gibi çalışmalarına katılmak,
ı) Meslekle ilgili proje, taahhüt, müşavirlik, sorumlu yöneticilik ve danışmanlık işlerinde üyelere gerekli belgeleri vermek, onaylamak, bu konuda gereken hukuki, idari düzenlemelerin yapılmasını sağlamak, bu amaçla gereken resmi girişimlerde bulunmak,
p) Ziraat Mühendisliği öğrenimi yapan kuruluşlarla işbirliği yaparak meslek elemanlarının eğitimleri konusunda öneri ve yardımlarda bulunmak, üyeler için hizmet içi eğitim programları hazırlamak ve uygulamak Odanın amaç ve görevleri arasında sayılmıştır.
Aynı Yönetmeliğin 32. maddesinin h bendinde, Bu Yönetmelik ve Odaca yürürlüğe konulan diğer Yönetmelikler çerçevesinde üyelere ve üyelerin bulunduğu büro, firma, işletme, işyeri ve benzeri kuruluşlara her türlü belge ve yetkileri vermek, gerekli denetlemeleri yapmak, aykırı durumların saptanması halinde kısıtlayıcı veya duruma göre kısa veya uzun süreli olarak veya süresiz engelleyici kararlar almak, gerektiğinde yetki ve belgeleri iptal etmek de Oda Yönetim Kurulunun Görev ve Yetkilerinin arasında sayılmıştır.
Türk Mühendis ve Mimarlar Odaları Birliği Ziraat Mühendisleri Odası Meslek İçi Eğitim, Uzmanlık ve Belgelendirme Yönetmeliğinin 1. maddesinde, Bu Yönetmeliğin amacının, kamu yararı, meslek uygulama etiği ve meslek alanının geliştirilmesi doğrultusunda, mesleki disiplinler gözetilerek meslek alanları ile ilgili uygulama ve denetimin yapılabilmesi için; uzmanlık alanı ve tanımı, yetkili üyeliğin tanımlanması, yetkili üyelerin mesleki ve bilimsel çalışmaları, yaptıkları işler ile tamamlayıcı eğitimlerine dayanan uzmanlıklarının belirlenmesi, belgelendirilmesi ve gerektiğinde kamuoyuna önerilmesiyle ilgili usul ve esasların düzenlenmesi olduğu, 2. maddesinde, mesleki disiplinler kapsamında Oda üyelerinin meslek alanlarına yönelik, toplumun gereksinimlerini karşılamak doğrultusunda araştırma, inceleme, planlama, projelendirme, tasarım, raporlama, bilirkişilik, denetim, danışmanlık, eğitim, uygulama ve teknik sorumluluğu üstlenme işlevleri kapsamında olan ve uzmanlık gerektiren hizmetler için yetkili üyelerin saptanması, eğitimi ve belgelendirilmesi esaslarını kapsadığı, 6. maddesinde, Ziraat Mühendislerinin tek başına tasarlamaya, uygulamaya, kabule ve imzaya yetkili ve sorumlu olduğu uzmanlık alanlarının belirlendiği, bunlardan tarımsal yapılar, çevre koruma, tarım alet ve makineleri ile tarımsal enerji, peyzaj ve çevre düzenleme, gıda sanayi ve gıda kontrolü hizmetlerine ilişkin alt uzmanlık alanları, kapalı alan ilaçlama hizmetleri, sulama ve drenaj, laboratuvar kurma ve işletme uzmanlık alanlarında öğrenim gören ziraat mühendisleri ve ilgili diğer meslek disiplinlerine ait eğitim alan üyeler için Oda tarafından birlikte ve ayrı olarak eğitim ve yetki belgesi verilebileceği, 7. maddesinde, Oda tarafından, belirlenen bu uzmanlık alanlarına göre lisans öğrenimi dikkate alınarak hazırlanan eğitim programları sonucunda gerçekleştirilecek sınavlarda başarılı olan üyelerle Oda Yönetim Kurulu tarafından mesleki birikim ve deneyime göre yeterliliği saptanan üyelere yetki belgesi verileceği, yetki belgesinin, ziraat mühendisliği uzmanlık alanlarında hizmet alacak kişi ve girişimciler için referans niteliğini taşıyacağı, 8. maddesinde, a) Oda tarafından belirlenen uzmanlık konularında belge alma koşullarını sağlayan üyelere ilgili uzmanlık konusunda belge verileceği, b) Belge alma koşullarının her uzmanlık konusu için ayrı olmak üzere Oda tarafından belirleneceği, 9. maddesinde ise, a) Uzmanlık konuları ile ilgili olarak verilecek meslek içi eğitimler ve sınavların, Meslek İçi Eğitim Merkezi tarafından gerçekleştirileceği, c) Her uzmanlık konusu için ayrı olmak üzere eğitim ve sınav programları ile takvimi gerektiğinde Şubelerin görüş ve önerileri alınarak Meslek İçi Eğitim Merkezi tarafından hazırlanacağı ve Oda Yönetim Kurulunun onayına sunulacağı hüküm altına alınmıştır.
Yukarıdaki mevzuat hükümlerinin incelenmesinden, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ile bu Kanunun Uygulama Yönetmeliğinde uzmanlığın belirlenmesi koşulları ve Toprak Koruma Projesi hazırlama eğitimi konusunda bir düzenlemenin bulunmadığı, 3046 sayılı Kanunda ise; Bakanlıklara kendi personeline hizmet içi eğitim verme görevi verilmişse de, personeli olmayan kişilere herhangi bir eğitim verme görevinin yüklenmediği görülmektedir.
Diğer yandan, 441 sayılı Tarım ve Köyişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 2. maddesi ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığının görevleri sayılmış, 9. maddesi ile de, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü‘nün görevleri belirlenmiştir.
Her iki madde hükmünün birlikte değerlendirilmesinden, Bakanlığa bağlı personel olarak görev yapmayan ziraat mühendislerine Bakanlığın eğitim verebileceğine ve herhangi bir alanda yetkilendirebileceğine ilişkin görevleri bulunmamaktadır.
Bu durumda, yukarıda sözü edilen yasa ve yönetmelik hükümleri karşısında, özel sektör çalışanı olmak durumunda olan, toprak koruma projesi hazırlayabilecek ve Ziraat Mühendisleri Odası‘na üyeliği zorunlu olan ziraat mühendislerine, toprak koruma projesi eğitimi vermeye davalı Bakanlığın yetkisi bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı Yasanın 27. maddesinde öngörülen koşulların gerçekleştiği anlaşıldığından yürütmenin durdurulması isteminin kabulüne, 4.12.2006 gününde oybirliği ile karar verildi.
Başkan Güngör DEMİRKAN
Üye Ayla ALKIVILCIM
Üye Dr. Tacettin ŞİMŞEK
Üye Alaattin ÖĞÜŞ
Üye Sıddık YILDIZ