TÜRKÝYE`DE MEVCUT GIDA ANALÝZ LABORATUVARLARININ BÝRÇOÐUNDA TEMEL ANALÝZLER YETERÝNCE YAPILAMIYOR. TARIM BAKANLIÐI ALTYAPI GÜÇLENDÝRMEYE ÇALIÞIRKEN, UZMANLAR KAYNAKLARIN ARTIRILMASINA ÝHTÝYAÇ OLDUÐUNU BELÝRTÝYORLAR.

TÜRKÝYE, SON OLARAK KUÞ GRÝBÝ KRÝZÝYLE BÝR KEZ DAHA GÜNDEME GELEN GIDA GÜVENLÝÐÝ KONUSUNDA AVRUPA STANDARTLARINA ERÝÞEBÝLMEK ÝÇÝN BÝR DÝZÝ "ÖDEVÝ" YAPMAK ZORUNDA. BUNLARIN ARASINDA GIDA GÜVENLÝÐÝ ZÝNCÝRÝNÝN EN ÖNEMLÝ HALKASI OLAN LABORATUVARLAR DA YER ALIYOR. NÝTEKÝM YAKLAÞIK BÝR YIL ÖNCE AB KOMÝSYONU`NUN HAZIRLADIÐI BÝR RAPOR TÜRKÝYE`DE LABORATUVARLAR KONUSUNDA ÖNEMLÝ EKSÝKLERÝN BULUNDUÐUNU ORTAYA KOYMUÞTU.

TÜRKÝYE`DE ÞU ANDA TOPLAM 39 ÝL KONTROL LABORATUVARLARININ YANI SIRA 23 ADET ÖZEL GIDA KONTROL LABORATUVARI BULUNUYOR. KAMU LABORATUVARLARI HER TÜRLÜ HÝZMETÝ VERMELERÝNE KARÞIN ÖZEL LABORATUVARLAR TARIM BAKANLIÐI’NIN TERCÝHÝ ÝLE ÝTHALAT, ÝHRACAT NUMUNELERÝNÝN ANALÝZLERÝYLE YETKÝLENDÝRÝLDÝKLERÝ GÝBÝ ÖZEL TALEPLERÝ DE KARÞILAYABÝLÝYORLAR.

PEKÝ EKSÝKLER NELER? UZMANLARA GÖRE EN BÜYÜK SIKINTI ALT YAPIDA. YANÝ HEM TEKNÝK ANLAMDA YETERLÝ DONANIM YOK HEM DE NÝTELÝKLÝ ELEMAN AÇIÐI VAR. YAPILAN ANALÝZLERÝ, TEMEL VE ÖZEL ANALÝZLER OLMAK ÜZERE ÝKÝ GRUBA AYIRAN UZMANLARA GÖRE, TÜRKÝYE’DE TEMEL ANALÝZLER KAPSAMINDA YER ALAN FÝZÝKSEL-KÝMYASAL ANALÝZLER KONUSUNDA BÝLE SIKINTI VAR. ÖTE YANDAN GIDA GÜVENLÝÐÝNÝN EN KRÝTÝK ANALÝZLERÝ ARASINDA GÖSTERÝLEN MÝKROYOBÝYOLOJÝK ANALÝZLER ÝSE YETERÝNCE SIKLIKTA VE YAYGINLIKTA YAPILAMIYOR. BU ANALÝZLER ARASINDA RUTUBET, KÜL, PROTEÝN, ÞEKER, AFLATOKSÝN, PH GÝBÝ MADDELERÝN ANALÝZLERÝ BULUNUYOR. ÖTE YANDAN DÝOKSÝN, PESTÝSÝTLER, AKRÝLAMÝN, KALINTI ÝZLEME, GENETÝÐÝ DEÐÝÞTÝRÝLMÝÞ ORGANÝZMALAR (GDO), TOKSÝNLER, AÐIR METALLER GÝBÝ ÖZEL ANALÝZLERE GELÝNCE BUNLARIN ÇOK AZI TÜRKÝYE’DE YAPILABÝLÝYOR BAZILARI ÝSE HÝÇ YAPILMIYOR.

AB`DEN MADDÝ DESTEK

LABORATUVARLAR KONUSUNDA BÝR SÜREDÝR YETERLÝLÝK TESTLERÝNÝ ZORUNLU KILMAK VE AKREDÝTASYONU YAYGINLAÞTIRMAK GÝBÝ ÖNEMLÝ ÇALIÞMALAR YÜRÜTEN TARIM BAKANLIÐI, AB ÝLE ORTAK PROJELERLE VE ALDIÐI DESTEKLERLE MEVCUT LABORATUVARLARIN REHABÝLÝTASYONUNU TAMAMLAMAYA ÇALIÞIYOR. BU ÇALIÞMALARDAN BÝRÝ DE AB VE BAKANLIK ORTAKLIÐINDA 1997 YILINDA BAÞLATILAN GIDA DENETÝM HÝZMETLERÝNÝN DESTEKLENMESÝ PROJESÝ. 2002 YILINA KADAR YEREL KAYNAKLARLA YÜRÜTÜLEN PROJE, BU YILDAN SONRA FÝÝLEN ÝÞLERLÝK KAZANMIÞ DURUMDA. PROJENÝN TOPLAM BÜTÇESÝ 14 MÝLYON 123 BÝN EURO VE BUNUN 4 MÝLYON EUROSU YEREL KATKI OLARAK GERÇEKLEÞTÝ. BAKANLIK YETKÝLÝLERÝNÝN VERDÝÐÝ BÝLGÝLERE GÖRE BU PROJE SAYESÝNDE 14 ADET ÝL KONTROL LABORATUVARI KURULDU VE BURSA GIDA KONTROL VE MERKEZ ARAÞTIRMA ENSTÝTÜSÜ MÜDÜRLÜÐÜ’NE 2004’TE 9 MÝLYON EUROLUK 122 ÇEÞÝT VE 667 ADET ALET VE EKÝPMAN HÝBE EDÝLDÝ. AYRICA YÝNE BU PROJE KAPSAMINDA 36 PERSONEL YURTDIÞINDA EÐÝTÝM ÇALIÞMALARINA KATILDILAR.

SIRADA REFERANS LABORATUVARI VAR

BAKANLIÐIN EN BÜYÜK PROJELERÝNDEN BÝRÝ DE ANKARA’DA KURULACAK OLAN ULUSAL GIDA REFERANS LABORATUVARI. PROJENÝN TOPLAM BÜTÇESÝNÝN YAKLAÞIK 7 MÝLYON EURO OLDUÐUNU BELÝRTEN BAKANLIK YETKÝLÝLERÝ, BUNUN 1,6 MÝLYON EUROSUNUN YEREL KATKI OLACAÐINI SÖYLÜYORLAR. UZMANLAR ÝSE KURULACAK BU LABORATUARIN, TÜRKÝYE’DE ÖNEMLÝ BÝR EKSÝKLÝÐÝ KAPATACAÐINI BELÝRTÝYORLAR. ÇÜNKÜ BURASI MEVCUT LABORATUVARLARIN MERKEZÝ OLARAK ÇALIÞACAK VE UZMANLIK ÝSTEYEN, TÜRKÝYE’DE YAPILMAYAN BÝR TAKIM ÖZEL ANALÝZLER KONUSUNDA YOÐUNLAÞACAK.

EN AZ 40 MÝLYON DOLAR GEREK

BUGÜN TEMEL ANALÝZLERÝ YAPABÝLEN BÝR LABORATUVARI KURMAK ÝÇÝN EN AZ 2 MÝLYON DOLAR GEREKTÝÐÝNÝ BELÝRTEN ZÝRAAT MÜHENDÝSLERÝ ODASI YÖNETÝM KURULU ÜYESÝ FATÝH TAÞDÖÐEN’E GÖRE TÜRKÝYE’DEKÝ LABORUTUVARLARIN EKSÝKLÝKLERÝNÝ TAMAMLAMAK ÝÇÝNSE EN AZ 40 MÝLYON DOLAR GEREKÝYOR. ÇÜNKÜ TÜRKÝYE’DE TEMEL ANALÝZLERÝN TAMAMINI YAPAN 3 YA DA 4 LABORATUVAR BULUNUYOR. BU TÜR LABORATUVARLARI ÜLKE ÇAPINDA YAYGINLAÞTIRILMASI GEREKTÝÐÝNÝ BELÝRTEN TAÞDÖÐEN, ÝTHALAT VE ÝHRACAT MERKEZLERÝNDE DE TEKNÝK DONANIMI DAHA GÜÇLÜ LABORATUVARLARA ÝHTÝYAÇ OLDUÐUNU VURGULUYOR. AB DESTEKLERÝYLE BU SORUNLARIN AÞILAMAYACAÐINI ÖNE SÜREN TAÞDÖÐEN, BU KONUDA ULUSAL KAYNAKLARIN ORTAYA ÇIKARILMASI GEREKTÝÐÝNÝ BELÝRTÝYOR.

DEVLET LABORATUVARLARI UZMANLAÞMALI

LABORATUVAR HÝZMETLERÝNÝN GELÝÞTÝRÝLMESÝ ÝÇÝN DEVLET LABORATUVARLARININ UZMANLIK ALANLARINA YOÐUNLAÞMASI GEREKTÝÐÝNÝ BELÝRTEN KALÝTE SÝSTEM LABORATUVARLAR GRUBU GENEL SEKRETERÝ VE TÜRK LABORATUVARLARI (TÜRK-LAB) YÖNETÝM KURULU ÜYESÝ SAMÝM SANER, BÖYLECE SÝSTEMÝN AKSAYAN YÖNLERÝNÝN TAMAMLANACAÐINI BELÝRTÝYOR. SANER, "ÇÜNKÜ DEVLET AB DESTEKLERÝ GÝBÝ FONLARI KULLANARAK MEVCUT LABORATUVARLARI UZMANLAÞTIRABÝLÝR. ÖZEL LABORATUVARLARIN BU TÜR ÝMKANLARI OLMADIÐI GÝBÝ, ONLAR DAHA ÇOK TALEP EDÝLEN TEMEL ANALÝZ HÝZMETLERÝNÝ VEREBÝLÝR. BÖYLECE KENDÝ SÜREKLÝLÝKLERÝNÝ DE SAÐLAMIÞ OLURLAR" DÝYE KONUÞTU. "DEVLET ÖZEL YETERLÝLÝK VERDÝÐÝ HALDE ÖZEL LABORATUVARLARDAN YETERÝNCE FAYDALANMIYOR" DÝYEN SANER, ÖZEL LABORATUVARLARIN PÝYASA DENETÝMÝNÝN BÝR PARÇASI OLARAK ÇALIÞMASI, DEVLETÝN DE KONTROL ÝÞLERÝNE YOÐUNLAÞMASI GEREKTÝÐÝ DÜÞÜNCESÝNDE.

SEKTÖRÜN EN ÖNEMLÝ SIKINTILARINDAN BÝRÝNÝN NÝTELÝKLÝ ELEMAN EKSÝÐÝ OLDUÐUNU BELÝRTEN SANER, "EKSÝKSÝZ BÝR LABORATUVAR NÝTELÝKLÝ ELEMAN YOKSA BÝR ÝÞE YARAMAZ. LABORATUVARLARDA ÇALIÞAN PERSONELÝN FARKLI BÝR YASASI OLMALI. ARAÞTIRMACI, ÇALIÞTIÐI SEKTÖRÜ BÝLEN VE KESÝNLÝKLE YABANCI DÝLÝ OLANLARDAN TERCÝH EDÝLMELÝ. EN ÖNEMLÝSÝ DE BU KÝÞÝLER EÞ DEÐER LABORATUVARLARDA YURTDIÞI EÐÝTÝMLERÝNE TABÝ TUTULMALI" DEDÝ.

AVRUPA`DA GIDA ÜST KURULDAN SORULUYOR

AVRUPA ÜLKELERÝNDE LABORATUVARLARLA TEK MODEL BÝR ÝÞLEYÝÞ YOK. HER ÜLKEDE FARKLI UYGULAMALAR VAR. ORTAK OLAN ÞEY ÝSE HER ÜLKEDE MUTLAKA GIDA GÜVENLÝÐÝNDEN SORUMLU BÝR ÜST YAPININ BULUNMASI. BU ÜST YAPI BAZI ÜLKELERDE TARIM, BAZI ÜLKELERDE SAÐLIK BAKANLIKLARINA BAÐLI ÝKEN ÝNGÝLTERE ÖRNEÐÝNDE OLDUÐU GÝBÝ BAZI ÜLKELERDE ÝSE BAÐIMSIZ OLARAK ÇALIÞIYOR. DOLAYISIYLA GIDA GÜVENLÝÐÝ VE LABORATUVARLARLA ÝLGÝLÝ TÜM ORGANÝZASYON BU ÜST YAPI ÜZERÝNDEN SAÐLANIYOR. ULUSAL DÜZEYDEKÝ BU ÜST BÝRÝMLER ÝSE TOPLULUÐUN ÜST BÝRÝMÝ OLAN AVRUPA GIDA GÜVENLÝÐÝ OTORÝTESÝNE (EFSA) BAÐLI OLARAK ÇALIÞIYOR. BURASI BÝLÝMSEL BÝR KURUL OLARAK ÇALIÞIYOR. AVRUPA’DAKÝ LABORATUVARLARA GELÝNCE HEM ÖZEL HEM DE KAMU LABORATUVARLARI BULUNUYOR. EN ÖNEMLÝSÝ DE AVRUPA’DA PÝYASA KONTROLÜ ÇOK GÜNDEMDE VE ESAS BU ÝÞÝN ÇEKÝCÝ KUVVETÝNÝ PÝYASA KONTROLÜ OLUÞTURUYOR.