DANIÞTAY 10. DAÝRESÝ BAÞKANLIÐI‘NA

ANKARA

Dosya No: 2006/2320

DAVAYA DAVALI YANINDA MÜDAHALE TALEBÝNDE BULUNAN: TESK (Türkiye Esnaf ve Sanatkarlarý Konfederasyonu)
Tunus Cad. No:4 06680 Bakanlýklar - ANKARA

VEKÝLLERÝ: Av. F. Yasemin ERTEKÝN, AV. Elif Güliz BAYRAM
Tunus Cad. No:4 06680 Bakanlýklar - ANKARA

DAVACI: TMMOB - Ziraat Mühendisleri Odasý

VEKÝLÝ: Av. Zuhal DÖNMEZ
Bestekar Sok. No: 49/5 Kavaklýdere - ANKARA

DAVALI: Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý

DAVA: 24/02/2006 gün ve 26090 sayýlý Resmi Gazetede yayýmlanarak yürürlüðe giren Gýda ve Gýda ile Temas Madde ve Malzemeleri Üreten Ýþ Yerlerinin Çalýþma Ýzni ve Gýda Sicili ve Üretim Ýzni Ýþlemleri Ýle Sorumlu Yönetici Ýstihdamý Hakkýnda Yönetmeliðin 29‘uncu maddesinin (a) ve (c) bentlerinin ÝPTALÝ VE YÜRÜTMENÝN DURDURULMASI TALEBÝ

D.KONUSU: Yüksek Mahkemenizde görülmekte olan Davaya, davalý Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý yanýnda müdahil olarak katýlma talebimizdir.

Davacý TMMOB Ziraat Mühendisleri Odasý tarafýndan davalý Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý aleyhinde 24/02/2006 gün ve 26090 sayýlý Resmi Gazetede yayýmlanarak yürürlüðe giren Gýda ve Gýda ile Temas Eden Madde ve Malzemeleri Üreten Ýþ Yerlerinin Çalýþma Ýzni ve Gýda Sicili ve Üretim Ýzni Ýþlemleri Ýle Sorumlu Yönetici Ýstihdamý Hakkýnda Yönetmeliðin 29‘uncu maddesinin (a) ve (c) bentlerinin ÝPTALÝ ve yürütmenin durdurulmasý istemi ile dava açýlmýþtý.

Müvekkil Türkiye Esnaf ve Sanatkarlarý Konfederasyonu (TESK), Anayasanýn 135‘inci maddesi ve 5362 sayýlý Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluþlarý Kanunu gereðince kurulmuþ, alt teþkilatlarý olan Esnaf ve Sanatkarlar Odalarý, Esnaf ve Sanatkarlar Odalarý Birlikleri. Esnaf ve Sanatkarlar Federasyonlarý ile birlikte faaliyet gösteren kamu kurumu niteliðinde bir meslek kuruluþudur.

Müvekkil Konfederasyon, 5362 sayýlý Kanunun 3. maddesi (k) bendi gereðince "...esnaf ve sanatkarlarýn çalýþmalarýný mesleki yönden ve kamu yararýna uygun olacak þekilde düzenlemek ve bu hususta gerekli görülecek her türlü tedbiri almak ve teþebbüste bulunmak" gibi temsil ettiði camiayla ilgili önemli görevler yüklenmiþtir. Konfederasyonun, Kanunun 39. maddesi (e) bendi gereðince mensuplarýnýn genel mesleki menfaatlerini ilgilendiren konularda, adli ve idari yargý mercileri önünde üyelerini temsil etme hak ve yetkisi bulunmaktadýr.

Türk Ticaret Kanununun 1463.maddesi, 17/07/1964 tarihli 507 sayýlý Esnaf ve Sanatkarlar Kanununun 6.maddesi ile bu kanunu mülga eden 21/06/2005 tarih ve 25852 sayýlý Resmi Gazete‘de yayýnlanarak yürürlüðe giren 5362 sayýlý Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluþlarý Kanununun 63.maddesinde düzenlenen Esnaf ve Sanatkar ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulunun 11/06/2002 tarih ve 24782 sayýlý Resmi Gazete‘de yayýnlanan 11 sayýlý kararýnýn ÝMALAT VE TAMÝRATLA ÝLGÝLÝ MESLEK KOLLARI BAÞLIKLI A BENDÝNÝN GIDA MADDELERÝ ÝMALCÝLÝÐÝ BAÞLIKLI 11- NOLU BENDÝNÝN ALT BENTLERÝNDE UN VE UNLU MADDELER ÝMALCÝLÝÐÝ, FIRINCILIK, PASTACILIK, TATLICILIK, ÞEKERCÝLÝK VE ÞEKERLÝ MADDELER ÝMALCÝLÝÐÝ, SÝMÝT VE ÇÖREK VB. MADDELER ÝMALCÝLÝÐÝ, ESNAF VE SANATKAR MESLEK KOLLARI ARASINDA SAYILMIÞTIR (Ek-I).

Ýþ bu dava sonucunda 29‘uncu maddenin (c) bendinin iptali halinde gýda maddeleri imalciliði yapan esnaf ve sanatkarlarýn hak ve menfaatlerinin zarara uðramasý söz konusu olacaðýndan, müvekkil Konfederasyon‘un, iþbu davaya DAVALI TARIM VE KÖYÝÞLERÝ BAKANLIÐI YANINDA MÜDAHÝL OLARAK KATILMASINDA HUKUKSAL YARARI BULUNMAKTADIR.

1. Dava konusu Yönetmeliðin 29‘uncu maddesi (c) bendinde yetkili makamlarca verilmiþ ustalýk belgesi almýþ elemanlarýn, Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði / Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu veya bu kurumlarca yetkilendirilmiþ baðlý mesleki birimlerin birlikte açtýðý kurslardan sorumlu yöneticilik usta eðitim belgesi almýþ olmalarý halinde sorumlu yönetici olarak istihdam edilebilecekleri düzenlenmiþtir.

2. Davacý tarafýndan, Yönetmeliðin 29‘uncu maddesi (c) bendi uyarýnca sorumlu yönetici olarak istihdam edilebilecek sorumlu yöneticilik usta eðitim belgesi almýþ olanlarýn ayný zamanda o iþyerinde üretim yapan ustalar olmasýnýn, düzenlemenin amacýna aykýrý olduðu, ekmek ve ekmek çeþidi üreten iþyerleriyle diðer unlu mamül üreten iþyerlerinin çoðunda "ustalarýn" ayný zamanda sorumlu yönetici olacak þekilde faaliyette bulunmalarýnýn halkýn saðlýðýný tehlikeye attýðý, Yönetmeliðin 7/A Ekinde sorumlu yönetici olarak istihdam edilecek meslek mensuplarý ziraat mühendisi, gýda mühendisi, kimya mühendisi, kimyager, biyolog olarak belirtilmiþ iken, bunlarýn yapmalarý öngörülen sorumlu yöneticiliði kýsa süreli eðitimle "ustalarýn" yapmalarýnýn öngörülmesinin çeliþkili olduðu ileri sürülerek düzenlemenin iptali istenmiþtir.

3. Ustalýk Belgesi verilmesinde gereken eðitim, deneyim, bilgi ve birikim gibi niteliklerle ilgili hususlar 3308 sayýlý Çýraklýk ve Mesleki Eðitim Kanunu‘nda düzenlenmiþ olup, söz konusu Kanun gereðince, ustalýk belgesi aþaðýda belirtilen hallerde verilebilir:

a) Ustalýk Ýmtihaný: 3308 sayýlý Kanunun 28‘inci maddesinin (a) bendine göre, adayýn kendi mesleðinde usta olarak çalýþabilmesi için gerekli bilgi, beceri ve iþ alýþkanlýklarýný, mal ve hizmet üretiminde iþ hayatýnca kabul edilebilir standartlara göre baðýmsýz olarak uygulayýp uygulayamadýðýný ölçmek amacýyla düzenlenir. Bu imtihana girebilmek için kalfalarýn mesleklerinde en az üç yýl çalýþmýþ ve Bakanlýkça açýlan ustalýk eðitimi kurslarýný baþarý ile tamamlamýþ olmalarý veya kalfalýk yeterliðini kazanmýþ ve mesleklerinde en az beþ yýl çalýþmýþ olmalarý gerekir.

b) Meslek Lisesi Mezunlarý: 3308 sayýlý Kanunun 29‘uncu maddesi gereðince, meslek liselerinden mezun olanlar, ustalýk eðitimi kurslarýna katýlabilecekleri gibi doðrudan ustalýk imtihanlarýna da girebilirler

c) Denklik: 3308 sayýlý Kanunun 35‘inci maddesinin ikinci fýkrasý gereðince; yabancý ülkelerden alýnmýþ kalfalýk, ustalýk veya kurs belgeleri ile yurt içinde çýrak okullarý, pratik sanat okullarý, mesleki ve teknik açýk öðretim okulu, halk eðitim merkezleri, yetiþkinler teknik eðitim merkezleri ve benzeri kurumlardan alýnmýþ belgeler çýraklýk, kalfalýk ve ustalýk eðitimine geçiþte deðerlendirilir.

3308 sayýlý Çýraklýk ve Mesleki Eðitim Kanunu kapsamýnda gýda sektörüne yönelik olarak; fýrýncýlýk, aþçýlýk, pastacýlýk-tatlýcýlýk-þekerleme, et ve et ürünleri/ süt ve süt ürünleri iþlemeciliði gibi meslek dallarýnda eðitim verilmektedir. Bu kapsamda verilen eðitimler sonucunda alýnan ustalýk belgeleri o kiþinin o meslek dalýnda ehliyetini göstermekte olup, kanunen iþyeri açmaya hak kazandýrmaktadýr.

4. Dava konusu yönetmeliðin 29‘uncu maddesinin (c) bendinde".. ..yetkili makamlarca verilmiþ ustalýk belgesi almýþ elemanlar, Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði / Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu veya bu kurumlarca yetkilendirilmiþ baðlý mesleki birimlerin birlikte açtýðý kurslardan sorumlu yöneticilik usta eðitim belgesi almýþ olmalarý halinde sorumlu yönetici olarak istihdam edilebilirler."

Dolayýsýyla sorumlu yönetici olmak için "ustalýk belgesi" ne sahip olmak yeterli olmayýp bu kiþilerin ayrýca yönetmelikte belirtilen kurumlarýn açtýðý sorumlu yöneticilik usta eðitim kurslarýna katýlarak bu belgeyi almýþ olmalarý da gerekmektedir.

5. 5179 sayýlý Gýdalarýn Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Deðiþtirilerek Kabulü Hakkýnda Kanun‘un "Tanýmlar" baþlýklý 3‘üncü maddesinde sorumlu yönetici "gýda mevzuatýna uygun üretim yapmaktan, iþverenle birlikte sorumlu olan yönetici" olarak tanýmlanmýþtýr. Ayný kanunun 6‘ncý maddesi gereðince" Gýda maddeleri ve gýda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri üreten iþyerlerinde, üretimin niteliðine göre sorumlu yönetici istihdamý zorunludur.

Sorumlu yönetici olabilmeye ve sorumlu yöneticilerin yetki, sorumluluk ve çalýþtýrýlmalarýna iliþkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir."

Kanunun bu maddesine dayanýlarak çýkartýlan dava konusu yönetmeliðin 4‘üncü maddesinin (k) bendinde" Sorumlu Yönetici: Gýda mevzuatýna uygun Üretim yapýlmasýnda, iþveren ve /veya tüzel kiþilik yasal temsilcisi ile birlikte sorumlu olan yönetici", (1) bendinde "Usta: Bir mesleðin gerektirdiði bilgi, beceri ve iþ alýþkanlýklarýný kazanmýþ ve bunlarý mal ve hizmet üretiminde uygulayabilen, yetkili makamlardan ustalýk belgesi almýþ kimse" olarak tanýmlanmýþtýr.

6. Dava konusu yönetmeliðin 29‘uncu maddesinin (c) bendi, (a) bendinde düzenlenen iþyerleri dýþýnda kalan iþyerlerine dair (b) bendinin istisnasýný teþkil etmektedir. Zira (b) bendi genel bir madde olup, (a) bendi dýþýnda kalan iþyerlerinin "azami 5 iþyeri için tek sorumlu yönetici istihdam edebileceklerini" düzenlemiþtir. Oysa ki (c) bendinde "(a) bendi dýþýnda kalan iþyerlerinden yýlda en çok 3 ay faaliyet gösteren mevsimlik iþyerleri ile 20 beygir gücü altýnda motor gücü bulunan . ..iþyerleri" þeklindeki ifade ile bu duruma uyan iþyerlerinin yetkili makamlarca açýlan sorumlu yöneticilik usta eðitim kursunu tamamlayarak bu belgeyi alanlarý istihdam edebilecekleri düzenlenmiþtir. Dolayýsýyla davacý tarafýn iddiasýnýn aksine (b) bendi ile (c) bendi arasýnda herhangi bir çeliþki bulunmamaktadýr. (c) bendi ile getirilen istisna ile amaçlanan söz konusu bentte tanýmlanan iþyerlerinde sadece kendisi çalýþan veya kendisi ile birlikte sadece az sayýda çalýþaný olan yufkacý, mantýcý, simitçi, leblebici, vb. gibi çok küçük (mikro) iþletmelerin altýndan kalkamayacaklarý ve uygulanmasý mümkün ve çok kolay olmayan (b) bendinin, iþletmenin büyüklüðü dikkate alýnarak ülke gerçekleri ve hakkaniyetle baðdaþýr þekilde düzenlemektir. Nitekim bu düzenleme ile küçük iþletmeler açýsýndan son derece gerekli ve ihtiyaca cevap veren bu uygulama çerçevesinde küçük iþletmeler için büyük bir ekonomik yük teþkil eden sorumlu yönetici istihdamý konusunu çözmek adýna, ustalýk belgesi alan ve Sorumlu Yönetici Eðitim Programýndan geçen çok sayýda kiþinin sorumlu yönetici olarak istihdamý saðlanmýþtýr. Öte yandan yine bu düzenleme ile 5179 sayýlý Kanun gereðince çalýþma izni ve gýda sicil belgesi ile ürettikleri ürüne üretim izni alabilmeleri için sorumlu yönetici istihdamýnýn gerekmesi nedeniyle, küçük iþletmelerin sorumlu yönetici temininde ve dolayýsýyla üretim izni gibi izinleri almakta zorlanmalarý sebebiyle oluþan sakýncalar giderilmiþ ve bu gibi iþletmelerin kayýt altýna alýnarak, üretimlerin denetlenmesi de saðlanmýþtýr.

7. Anayasanýn 173. maddesinde "Devlet esnaf ve sanatkarý koruyucu ve destekleyici tedbirleri alýr" denmektedir. Yönetmeliðin 29 uncu maddesinin (c) bendinin iptali halinde, kanunen düzenlenmiþ ve yetkilendirilmiþ kurumlar tarafýndan açýlan kurslarda eðitim görmüþ ve konusunda uzmanlaþmýþ bilgi ve deneyim kazanmýþ, "Sorumlu Yöneticilik Usta Eðitim Belgesi" almýþ esnaf ve sanatkarlarýmýzýn bu alanda çalýþma hak ve yetkileri ellerinden alýnmýþ olacaðýndan bu her þeyden önce MÜKTESEP HAKLAR ilkesine aykýrý olduðu gibi Anayasanýn 48. maddesiyle düzenlenen Çalýþma Hürriyetine de aykýrýlýk teþkil edecektir.

Yukarýda arz ve izah edilen nedenlerle; 24/02/2006 gün ve 26090 sayýlý Resmi Gazetede yayýmlanarak yürürlüðe giren Gýda ve Gýda ile Temas Eden Madde ve Malzemeleri Üreten Ýþ Yerlerinin Çalýþma Ýzni ve Gýda Sicili ve Üretim Ýzni Ýþlemleri ile Sorumlu Yönetici Ýstihdamý Hakkýnda Yönetmeliðin 29‘uncu maddesinin (c) bendinin iptali halinde esnaf ve sanatkarlarýn hak ve menfaatleri zarara uðrayacaðýndan iþbu davaya davalý yanýnda müdahil olmak zarureti hasýl olmuþtur.

SONUÇ VE TALEP: Yukarýda anýlan nedenlerle davaya davalý Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý‘nýn yanýnda katýlmak için gerekli kararýn verilmesini saygýlarýmýzla bilvekale arz ve talep ederiz. 02/11/2006

Müdahale Talebinde Bulunan TESK Vekilleri

Av. F. Yasemin ERTEKÝN

Av. Elif Güliz BAYRAM

EKLER:

Ek-l Esnaf ve Sanatkar ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulunun 11 sayýlý kararý

Ek-2 Vekaletname (suret)