GIDA ALANINDAKİ SON GELİŞMELERE İLİŞKİN TMMOB GIDA - KİMYA - MAKİNA - PETROL - ZIRAAT MÜHENDİSLERİ ODALARININ ORTAK BASIN AÇIKLAMASI

GENEL MERKEZ ( )
08.08.2003 (Son Güncelleme: 22.10.2008 15:42:52)

8 Ağustos 2003

 

Gıda maddeleri üreten ve satan işyerlerinin denetlenmesi yoluyla; gıda maddelerinin ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin teknik ve hijyenik şekilde üretilmesi, işlenmesi, muhafaza edilmesi, depolanması ve pazarlanmasının sağlanması, halk sağlığı açısından yaşamsal bir önem taşımaktadır.

Geçmişte Sağlık Bakanlığı, belediyeler ve Tarım ve Köyişleri Bakanlığı gibi farklı kurum ve kuruluşlar tarafından yürütülmekte olan bu hizmetler, yetişmiş uzman kadro ve diğer alt yapı eksiklikleri, Tarım ve Köyişleri Bakanlığının gıda konusunda yetkisinin kısıtlı olması ve yaşanan koordinasyon güçlükleri nedeniyle, yeterli ve etkin olarak yürütülememiştir.

İzleyen süreçte, gıda hizmetlerine yönelik özel bir mevzuat olan "Gıdaların Üretimi Tüketimi ve Denetlenmesine Dair 560 sayılı KHK", 28.06.1995 tarih ve 22327 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Bu KHK hükümleri gereğince;

  • Gıda maddesi üreten işyerlerinin asgari teknik ve hijyenik ölçütlerini belirleyen Gayrisıhhi Müessese Ruhsatı ile Çalışma İzin Belgesi‘nin verilmesi ile kaynak ve maden sularının her türlü izin ve denetimleri Sağlık Bakanlığı tarafından yapılmakta, gıda maddeleri satış yerleri ile bu yerlerde satılan gıdaların denetimleri Sağlık Bakanlığı ve belediyelerin işbirliği içinde yürütülmektedir.
  • Bunun yanında, gıda maddesi üreten iş yerlerinde üretilen ürünlere üretim izni ve Gıda Sicil Sertifikası verilmesi, et ve et ürünleri üreten tesislerin kuruluş ve çalışma izinlerinin verilmesi ile gıda maddelerinin dışalımı ve dışsatımı ile ilgili işlemler ise, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından yürütülmektedir.

560 sayılı KHK ile gıda hizmetlerinin bir bütünlük içerisinde yürütülmesi amaçlanmış ise de, gıda üretim ve satış zinciri içerisinde farklı bakanlıklara değişik noktalarda yetki verilmesi ve bu bakanlıklar arasında koordinasyonun sağlanamaması, hizmetin etkinliğini azaltmıştır. Özellikle, üretim yerlerinde üretilen ürünlerin denetim sorumluluğunun Tarım ve Köyişleri Bakanlığında, satış yerlerindeki gıda maddelerinin denetim sorumluluğunun ise Sağlık Bakanlığında olması denetim hizmetlerinin tam ve etkin bir şekilde yürütülmesini engellemektedir. Yine bu bağlamda, belgelendirme hizmetlerinin farklı Bakanlıkların görev ve yetki alanında oluşu, bürokratik karmaşa yaratmaktadır.

Özetle, görev ve yetkinin iki ayrı Bakanlık arasında paylaştırılması, kamu hizmetinin etkinliğini ve verimliliğini sınırlamakta ve düşürmektedir.

Son olarak, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı arasında yürütülen görüşmeler sonrasında, "560 Sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararname‘NİN DEĞİŞTİRİLEREK KABULÜNE İLİŞKİN KANUN TASARISI" ORTAYA ÇIKMIŞ VE TARAFIMIZDAN EDİNİLEREK İNCELENMİŞTİR. TASARI‘ya göre,

  • Gıda maddeleri üreten tüm işyerlerinin (kaynak ve maden suları ile özel beslenme amaçlı tıbbi gıdalar hariç) her türlü izin ve denetimleri ile gıda maddeleri satış yerlerinin denetimi, sadece Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından yürütülecektir.
  • Türk Gıda Kodeksi; Sağlık Bakanlığı ile ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından hazırlanacak ve yürütülecektir.
  • Gıda ile ilgili reklamları denetleyecek bir "Reklam Kurulu" oluşturulacaktır.

Tasarı‘NIN HAZIRLANIŞ SÜRECİ VE İÇERDİĞİ HÜKÜMLERE İLİŞKİN TMMOB GIDA, KİMYA, MAKİNA, PETROL VE ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI‘nın ortak görüşleri aşağıda özetlenmektedir;

1 - Halk sağlığı açısından bu denli yaşamsal önem taşıyan bir konunun, konu ile ilgili mühendislik disiplinlerini üreten meslek ODA‘LARI DIŞLANARAK YALNIZCA İKİ BAKANLIK ARASINDA YÜRÜTÜLEN GÖRÜŞMELER İLE DÜZENLENMEYE ÇALIŞILMASI ANTİDEMOKRATİKTİR. KONUNUN UZMANI MESLEK ODA‘larının katılımına kapalı süreçler, eksik sonuçlar üretmeye mahkumdur.

2 - Tasarı‘NIN GIDA İŞLERİ İLE İLGİLİ HİZMETLERİN TEK BİR ELDE TOPLANMASINA YÖNELİK BELİRLEMESİ OLUMLU KARŞILANMIŞTIR. BUNUNLA BİRLİKTE, HALEN KAMU YÖNETİMİNDE GIDA İLE İLGİLİ KONULARDA UZMAN BİR İDARENİN BULUNMAYIŞI, YETKİ VE GÖREVİN TEK ELDE TOPLANMASINDAN BEKLENEN OLUMLU SONUÇLARIN DOĞMASINI SINIRLAYACAKTIR. BU BAĞLAMDA, GIDA İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ‘nün kurulması ve gıda alanındaki kamu hizmetini eksiksiz yerine getirecek bir şekilde yapılandırılması, ivedi bir kurumsal gereksinim olarak kendisini göstermekte olup; böyle bir düzenlemenin Tasarı‘DA YER ALMAMASI, ÖNEMLİ BİR EKSİKLİK OLARAK SAPTANMAKTADIR.

3 - 560 SAYILI KHK NİN İSTİHDAM BAŞLIKLI 6. MADDESİNDE, GIDA MADDESİ ÜRETEN İŞYERLERİNDE SORUMLU YÖNETİCİ OLARAK İSTİHDAM EDİLECEK KİŞİLERİN "GIDA BİLİM KONUSUNDA EĞİTİM ALMIŞ" OLMASI BİR KOŞUL OLARAK ARANMAKTA İKEN, YENİ TASARIDA, SORUMLU YÖNETİCİ NİTELİKLERİNE İLİŞKİN BİR ÖLÇÜT YER ALMAMAKTADIR.

BU DURUM, GIDA KONUSUNDA HİÇBİR EĞİTİM ALMAMIŞ KİŞİLERİN DE SORUMLU YÖNETİCİ OLABİLMESİNE AÇIK KAPI BIRAKMAKTA VE BÖYLECE GENEL DÜZENLEYİCİ İŞLEMİN TEMEL HEDEFİ ORTADAN KALDIRILMAKTADIR.

BU ÖNEMLİ EKSİKLİĞİN DERHAL GİDERİLMESİ GEREKMEKTEDİR.

4 - TASARININ 4. MADDESİNDE, TÜM GIDA İŞLETMELERİNİN HER TÜRLÜ İZİNLERİNİN TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI TARAFINDAN VERİLECEĞİ İFADE EDİLDİKTEN SONRA, İLERLEYEN BÖLÜMDE İFADE ADETA TEKRAR EDİLEREK, 16. MADDEDE SAYILAN ET İLE İLGİLİ TESİSLERİN KURULUŞ VE ÇALIŞMA İZİNLERİNİN BAKANLIK TARAFINDAN VERİLECEĞİ VE BU KONUDAKİ USUL VE ESASLARIN YÖNETMELİKLE BELİRLENECEĞİ BELİRTİLMEKTEDİR.

BU DURUM, ET İLE İLGİLİ TÜM İŞLETMELERİN DİĞER GIDA İŞLETMELERİNDEN AYRI TUTULDUĞUNU GÖSTERMEKTEDİR. BİLİMSEL OLMAYAN BU YAKLAŞIM, AYNI ZAMANDA BU ALANIN VETERİNERLİK MESLEĞİNE ÖZGÜLENMESİ AMACINA HİZMET ETMEKTEDİR. BU AMAÇ, TASARI‘nın kadro ihdasları ile ilgili maddeleri ile de kendisini ele vermektedir.

5 - Taslak metnin ekindeki "İhdası Uygun Görülen Kadrolar" başlıklı Liste, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı için merkezde 150, taşrada ise 4850 yeni kadro ihdas etmekte; bu kadroların merkezde 50‘SİNİ, TAŞRADA İSE 1950‘sini veteriner hekimlere ayırmaktadır. Başka bir deyişle, 5000 yeni kadronun 2000‘İ VETERİNER HEKİMLER TARAFINDAN, GERİYE KALAN 3000‘i ise diğer mühendisler tarafından doldurulacaktır.

Gıda işini veteriner hekim ağırlıklı gören bilim dışı bu yaklaşım kabul edilemez. Böylesine açık bir meslek taassubunu üreten yapı, halen Tarım ve Köyişleri Bakanlığı‘NDA GIDA İLE İLGİLİ YÖNETİM KADROLARINDA GÖREV ALAN DAİRE BAŞKANI - GENEL MÜDÜR YARDIMCISI - GENEL MÜDÜR - MÜSTEŞAR YARDIMCISI ZİNCİRİNİN, GENEL MÜDÜR YARDIMCISI HARİÇ, TÜMÜYLE VETERİNER HEKİMLERDEN OLUŞMASINDAN İLERİ GELMEKTEDİR. BAŞKA BİR DEYİŞLE YANLIŞ, YANLIŞ DOĞURMAKTADIR.

GIDA İLE İLGİLİ BAKANLIK YÖNETİM KADROLARININ VE TASARI KAPSAMINDA YENİ İHDAS EDİLEN KADROLARIN, İLGİLİ MÜHENDİSLİK MESLEKLERİNİN, GIDA ALANINDAKİ AĞIRLIKLARI İLE UYUMLU OLACAK ŞEKİLDE KULLANILMASI VE BAKANLIĞA GİDEREK HAKİM OLAN VETERİNER HEKİMLİK MESLEĞİ TAASSUBUNA DAYALI UYGULAMALARDAN VAZGEÇİLMESİ GEREKMEKTEDİR.

SONUÇ OLARAK;

560 SAYILI GIDALARIN ÜRETİMİ, TÜKETİMİ VE DENETLENMESİNE DAİR KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME‘nin Değiştirilerek Kabulüne İlişkin Kanun Tasarısı‘NIN, KONU İLE İLGİLİ MÜHENDİSLİK DİSİPLİNLERİNİ ÜRETEN MESLEK ODA‘larının katılımına açık yapılarda, temelden olmak kaydıyla yeniden düzenlenmesi gereği ortadadır.

Bilime ve demokratik gereklere açık olan böylesine bir yapı dışında, halk sağlığını halkın çıkarına koruyan bir gıda sektörü kurgulaması yapılması olanaksızdır.

Kamuoyuna saygı ile duyurulur...

GIDA MÜHENDİSLERİ ODASIKİMYA MÜHENDİSLERİ ODASIMAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASIPETROL MÜHENDİSLERİ ODASIZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
Başkan
E.Başak KAYA
Başkan
Sami CAN
Başkan
Emin KORAMAZ
Başkan
Mete TOPGÜDER
Başkan
Gökhan GÜNAYDIN

Okunma Sayısı: 6369