MERS�N �UBE BR�F�NG RAPORU

Anasayfa
Mevzuat
Mevzuat Detay

Mevzuat

T.C. TARIM VE K�Y��LER� BAKANLI�I

Tar�msal �retim ve Geli�tirme Genel M�d�rl��

Say� : HDB/KKE- 2706- 5686

Konu : Bal Ar�larda Yapay Tohumlama 18./.05/2001

Ar�c�l�k Y�netmeli�inin 7 ci maddesinde "Ar�larda suni tohumlama yapacak �zel ve t�zel ki�iler Bakanl�ktan izin almak zorundad�r.�zin i�in Bakanl�k �l M�d�rl�klerine yaz�l� m�racaat edilir ve yap�lan inceleme sonunda uygun g�r�lenlere izin verilir. " h�km� yer alm�� bulunmaktad�r. Ticari Maksatla Ana Ar� Yeti�tiricili�inde Kalite Kontrol� Uygulama Esaslar� Talimat� bir �rne�i ekli 14.05.2001 tarih ve 2613/5539 say�l� genelgemiz ekinde Valiliklere duyurulmu�tur. Bu d�zenlemeler ��nda; Ticari Maksatla Ana Ar� Yeti�tiricili�inde Kalite Kontrol� Uygulama Esaslar� Talimat� �er�evesinde Bakanl��m�zdan Saf Irk veya Hibrit ana ar� �retmek �zere yetki belgesi alarak, bal ar�lar�nda yapay tohumlama yapacak �zel ve t�zel ki�ilerde aranacak �artlar bir �rne�i ekli talimatta yer alm��t�r. Bilginizi ve gere�ini arz ve rica ederim.

Eki. 1 adet teknik talimat
(1 adet, 3 sayfa )

Fevzi TOPAL
Genel M�d�r Yard�mc�s�
Bakan a.
imza

DA�ITIM .

A.�. Ziraat Fak�ltesi, �.�. Ziraat Fak�ltesi ,

Ata.�. Ziraat Fak�ltesi, OM� Ziraat Fak�ltesi ,

TAGEM, Alata-Ege-Ordu Ara�.Ens.Md.l��,

Ankara Valili�i ( �l M�d�rl�� )

TKV, �nci Ar�c�l�k.

BAL ARILARINDA YAPAY TOHUMLAMA ESASLARI

Ama�: Ar�n�n do�al ortamda havada serbest �iftle�mesinden dolay� bal ar�lar�n�n melezle�meler dolay�s� ile genetik �zelliklerinin bozulmas�n� �nlemek i�in eldeki mevcut �rklar�n korunmas�, �slah edilmesi, yeni hatlar�n olu�turulmas� ve ticari maksatla ana ar� �reten i�letmelerin dam�zl�k ihtiyac�n�n kar��lanmas�na y�nelik sertifikal� saf dam�zl�k yeti�tirmek, ve bu i�letmelerde bal ar�lar�n�n yapay tohumlamas�n�n yap�lmas�nda aranacak niteliklerin belirlenmesi ama�lanm��t�r.

Kapsam: Bal ar�lar�nda yapay tohumlaman�n yap�labilmesi i�in gerekli olan �artlar� ve bunlar�n kontrol�n� kapsamaktad�r. Ticari Maksatla Ana Ar� Yeti�tiricili�inde Kalite Kontrol Uygulama Esaslar� Talimat� kapsam�ndaki i�letmeler i�in a��klay�c� ve tamamlay�c� hususlar� kapsamaktad�r.

TANIMLAR
Bakanl�k : Tar�m ve K�y i�leri Bakanl��n�,
Yapay Tohumlama : �iftle�me olgunlu�una gelmi� ana ar�ya 8-10 erkek ar�dan toplanan 8 mm3 semenin narkoz uygulanarak, steromikroskop alt�nda aletle ana ar�ya enjekte edilmesini,
Enjekt�rl� D�lleme Arac� : Stereo mikroskobun alt�na yerle�tirilip semenin topland�� ve ana ar�n�n tohumland�� (par�alar� : sehpa, ayaklar, ana ar� tutturaca��, �engel tutturucular�n�n bilyeli yata��, tuttura�l� kancalar, enjekt�r tutturaca�� g�vdesi, �ubuk di�li enjekt�r tutturaca��, pistonlu g�stergeli ve s�k�l�p tak�labilir d�lleme enjekt�r� ve cam u�lar�ndan ibaret) olan aleti,
Narkoz D�zene�i : CO2 t�p� ve narkozun su i�inden ge�ip hortumla d�lleme arac�nda ana ar� tutturucusuna ba�lanan d�zene�i,
I��kland�rma D�zene�i : Stereo mikroskop alt�nda semen toplan�p, ana ar�n�n tohumlanmas�n da gerekli ��n mevcut elektrik ��n�n s�cakl�� d��r�lerek stereo mikroskoba ileten ��k d�zene�ini,
Stereo mikroskop : D�lleme i�i i�in �zel olarak haz�rlanm�� 16�l�k b�y�tme oran� olan steno mikroskoplar�, (ok�ler b�y�tme oran� 10, objektifin 1,6 olmas� tercih edilir )
Kulu�ka Dolab� (�nk�bat�r) : Ana ar� g�zlerinin kapand�ktan sonra ana ar�lar�n do�um i�in ve do�duktan sonra tohumlama yap�lana kadar sakland�klar� dolaplar�n�,
Mikrohayf : Ana ar�lar�n do�umdan sonra konuldu�u 150-200 i��i ar� toplulu�u ile besin ve suyun bulundu�u bir taraf� caml� havaland�rmas� bulunan, ink�bat�rde muhafaza edilen k��k kutuyu,
Cinsel Olgunluk : Ana ar�n�n ve erkek ar�n�n do�duktan sonra ( 7-20 g�n i�erisindeki zamana tekab�l eden ), ana ar�n�n ve erkek ar�n�n �iftle�me i�g�d�s� hissetti�i ve g�sterdi�i zaman�,
Cam U� : D�� ap� 1,5 mm, i� �ap� 0,8 mm olan erkek ar�n�n semeninin topland�� ucu ince camdan yap�lm�� bir i�neyi,
Enjekt�r : Pistonlu, g�stergeli ve s�k�l�p tak�labilen 8 mm �apl�, cam u� tak�labilen vidal� piston kollar� bulunan enjekt�r�,
El Sondas� : S�rt kancas� (i�ne kancas�) ana ar�ya takarken ana ar�n�n a��lmas�nda kullan�lan sondalar�,
S�rt Kancas� : Ana ar�n�n s�rt taraf�ndan tutturulmas�na yarayan tutaca��n�,
Kar�n Kancas� : Ana ar�n�n, kar�n taraf�ndan i�neden veya i�ne odac��ndan tutturulmas�n� sa�layan kancay�,
Semen : Cinsel olgunlu�a gelmi� erkek ar�lar�n spermlerini,
Fizyolojik Sol�syon : %9�luk Na Cl ve Streptomycn�in kar��t�r�l�p enjekt�r i�inde kullan�lan sol�syonu,
Semen Toplama : Olgunla�an erkek ar�lar�n Stereo mikroskop alt�nda cam u�lu enjekt�r yard�m�yla erkek ar�lar�n erkeklik organlar� d��ar� ��kar�larak ucunda bulunan krem rengindeki semenin cam u� i�inde toplamas�n�,
Erkek Ar� Alma Kutusu : Tohumlamada kullan�lacak olgunla�m�� erkek ar�lar�n erkek kolonilerden toplan�p laboratuara getirildi�i iki taraf�ndan hava alabilen bir taraf�nda seyyar s�rg�s� bulunan kutuyu,
Ana Ar� Uygulama Kafesi : Tohumlanacak ana ar�n�n tohumlama laboratuar�na getirilmesinde ve tohumlamadan sonra tekrar yeti�tirildi�i �iftle�tirme kutusuna vermeye yarayan bir taraf� telle kapl� k��k kafesi,
Personel : Ar�c�l��n t�m bran�lar�nda teorik ve pratik e�itim alm�� ve yapay tohumlamay� bizzat yapabilen Ziraat M�hendisi veya Veteriner Hekim veya Ar�c�l�k Teknisyenini,
Canl� Materyal (Ar� Kolonileri) : Orijini belli ve �zellikleri tespit edilmi� sa�l�kl�, orijinal saf veya lokal �rklar, Bakanl�k�a izin verilen ithal ar� �rklar� olabilir. Ana ar�lar�n kay�tlar� bilgisayarda tutulan larvalar�ndan ana ar� yeti�tirilip, erkek ar�lar�ndan yapay tohumlamada kullan�lacak kolonileri,
Ana Ar� �iftle�tirme Kutusu : Tohumlanacak ana ar�lar�n tohumlanmadan �nce ve tohumland�ktan sonra muhafaza edilip yeti�tirilip yavru testlerinin yap�ld�� ve u�u� deli�inin ana ar�n�n u�u�unu engelleyip �zgaran�n bulundu�u sadece i��i ar�n�n giri� ve ��k��na uygun a�z� ana ar� �zgaras�yla kapal� kutuyu,
Laboratuar : ��inde lavabosu bulunan, ink�bat�r tohumlamada kullan�lan alet ve ekipmanlar�n, masa ve sandalyelerin bulundu�u ayd�nl�k ve steril bir mekan�,�

ifade eder.

Alet ve Ekipmanlar : Tohumlama i�in gerekli alet ve ekipmanlar�,

1- Enjekt�rl� d�lleme arac�
2- Stereo mikroskop
3- I��kland�rma d�zene�i (so�uk ��k ileticisi)
4- Narkoz d�zene�i (CO2 t�p ve d�zene�i)
5- Kulu�ka dolab� (�nk�bat�r)
6- Ana ar� markas� ve yap��t�r�c�s�
7- Makas
8- Streptomycn
9- Etil Alkol %70 lik
10- Saf Su
11- Ka��t Havlu
12- Na Cl (sodyum klor�r) %9
13- Pamuklu �ubuk
14- Bardak
15- Mikrohayf
16- Erkek ar� alma kutusu
17- Ana ar� uygulama kafesi

Temizlik, Dezenfeksiyon, Sterilizasyon : Laboratuarda yerler ve masalar kokusuz ve ar�ya zarar vermeyen dezenfektanlarla dezenfekte edilmesini, ( Mikroplar�n �lmesi i�in aletin dezenfekte edilmesi gereklidir. Bunun i�in %70�lik alkol iyi bir dezenfektand�r. Sterilizasyon i�in bu par�alar 120�C d�d�kl� tencerede saf suyla 10 dakika sterilize edilmelidir .Cam u�lar� �nce enjekt�r i�indeki fizyolojik sol�syonla temizlenir ve %30 luk Mucocit-F ile sterilize edilir)

Ana Ar� Tutturucu : . �engellerin �nce Mucocit-F ��zeltisine bat�r�l�p sonra alkolle silinmesini,

�retimin Yap�lmas� : Yeti�tiricili�in ana konusu saf �rk veya hibrit ana ar� �retimi ise; sahip olunan materyalin ismine do�ru olmas� temel kurald�r. Bunu temin i�in de; yat�r�mc� taraf�ndan, Bakanl�k�a belirlenecek bir �niversiteden beyan edilen �rk�n morfometrik ( bal ar�s� i�ci ar�lar�nda bacak ve kanatlardan Ruttner'in tan�mlam�� oldu�u karakterler �l��lerek ve ayr��m fonksiyonu analizine tabi tutularak) ve genetik y�ntemler ( bal ar�lar�nda DNA parmak izi analizi ve enzim elektroforezi y�ntemi kullan�larak ) ile standart �rk �zelliklerine benzerli�inin bilimsel rapor ile belgelenmesi zorunludur.

Bakanl�k g�revlisinin nezaretinde dam�zl�k i�letmesinden ( istatistik testlerin gerektirdi�i say�da i��i ar� numunesi usul�ne uygun olarak ) al�nan ar� numunesinde; morfometrik ve genetik y�ntemler ile test sonucunda verilecek bilimsel rapor ile belgeledi�i ar� kolonilerinden, izole b�lgede ana ar� �retilecektir.

�retim yap�lan sahada 15 km. �ap�nda izole b�lgede �al��l�p, bu izole b�lge etraf�nda 5-15 km. �ap�nda tampon b�lge olmas� faydal�d�r. Dam�zl�k �retimi yap�lan b�lgede do�al gen kayna��n�n korunmas�na �zen g�sterecektir.

Dam�zl�k�� i�letmelerde seleksiyon ve �slah �al��malar� yap�larak, saf hatlar olu�turulmal�d�r.

Dam�zl�k �reticisi her y�l en az bir defa dam�zl�k materyalinin safl��n�n muhafaza edildi�ini bilimsel rapor ile belgeleyerek �retim sezonu ba�lang�c�nda bir ay i�erisinde Bakanl��a bildirecektir. Dam�zl�k ana ar� ve �slah �al��malar�n�n kay�tlar�n� bilgisayar ortam�nda soy k�t�� kay�tlar� da tutularak depolan�p, Bakanl�k denetim komisyonuna istenildi�inde bilgi verilecektir.

�retim �al��malar�nda yapay tohumlama yapacak eleman istihdam edilerek yapay tohumlama yap�lacakt�r. Pazarlanan �retimin kanatlar�n�n ucu klip edilecektir. �retim yap�lacak �rk i�in yeterli koloni ve her y�l �retilecek en az ��, en �ok be� adet ana ar� i�in en az bir adet ana ar� �iftle�tirme kutusuna sahip olunmal�d�r.

Dam�zl�k�� i�letme, do�al gen kayna�� olarak Bakanl�k�a belirlenmi� b�lgelerde kurulur ise; hi�bir �ekilde yabanc� dam�zl�k ana ar� bulunduramaz ve gezginci ar�c�l�k yapamaz.

�retimin yap�labilmesi i�in bir �retim program� ve bunun paralelinde yapay tohumlama program� haz�rlan�p �retime ge�ilmelidir. �retimin amac�na g�re elde yeterli dam�zl�k ar� bulunmal�d�r. Yeteri kadar dam�zl�k ar� kolonisi ve bunun yan�nda erkek ar� kolonisi bulundurmal�d�r. Ticari Maksatla Ana ar� �retiminde gerekli olan ba�lat�c� ve bak�c� besleyici koloniye ihtiya� vard�r.

�nce erkek ar�lar yeti�tirilip bunun paralelinde tohumlanacak ana ar�lar �retilip kay�tlar� tutulur, bunlar�n �iftle�me olgunlu�una gelene kadar mevsime g�re de�i�mekle beraber 7-15 g�n sonra yapay tohumlamaya al�n�r. Erkek ar� kolonisinden toplanan olgun erkek ar�lar�n semenleri toplan�r. 8 mm3 semen yapay tohumlama aletiyle ana ar�ya narkoz uygulan�p, aletle semen enjekte edilir ve ana ar�n�n kanad� klipe edilir (sa� kanad�) ana ar�n�n markas� (y�l�n rengine g�re numaral�) ana ar�ya yap��t�r�l�p bilgisayar kay�tlar�na i�lenir. Bilgisayara yapay tohumlanan ana ar�n�n yeti�tirildi�i dam�zl�k koloninin numaras�, erkek kolonisinin numaras�, tohumlama tarihi, tohumlayan ki�i, ar�n�n �rk� yeti�tirilen �iftle�tirme kutu numaras� gibi bilgiler i�lenir, ana ar� ay�l�nca tekrar yeti�tirildi�i �iftle�tirme kutusuna uygulan�r ve burada yumurtlamas� izlenir. Yavru testleri yap�ld�ktan sonra kay�tlar�na hangi kovana veya kime ni�in verildi�i i�lenir. (kullan�m amac�). Yeti�tirilen bu ana ar� yavrular�n�n genetik testleri yap�l�r.

Erkek ar� kolonilerinin a�z�na �zgara koyulup d��ar�dan erkek ar�n�n giri�i ve d��ar�ya erkek ar� ��k�� nlenir ve yanl�� erkek ar� giri� ��k��lar� kontrol edilir.

�retilen her tohumlanm�� ana ar�ya dam�zl�k ana ar� etiketi verilir ve bu etiket kullan�lan kovanda veya ar�l�kta muhafaza edilir.

Kontrol : Ticari Maksatla Ana Ar� Yeti�tiricili�inde Kalite Kontrol� Uygulama Esaslar�nda �ng�r�len kurallara g�re hareket edilir. ( Kontrollerde yapay tohumlaman�n amac�na uygun yap�l�p yap�lmad��na, kullan�lan �rk�n genetik �zelliklerini ta��y�p ta��mad��na ve her yeti�tirilen ana ar�n�n kay�tlar�n�n tutulup tutulmad��na, �retilen �rk�n ismine do�rulu�unu vb hususlara bak�l�r.) Hastal�k ve parazit y�n�nden kontrolleri yap�lmal�d�r.

�retilen yapay tohumlanm�� her bir ana ar� i�in bir sertifika d�zenlenerek, sertifikada a�a��daki bilgiler bulunacakt�r.

T.C.

Tar�m Ve K�yi�leri Bakanl��

Yapay Tohumlanm�� Ana Ar� Etiketi

(Hibrit Ana Ar�)
(Saf Hat Ana Ar�)
(Saf Irk Ana Ar�)
Irk� Ana Ar� Numaras�
Referans No. Dam�zl�k Ana No.
�retim Y�l�
�retim Yeri
Dam�zl�k Erkek No

Mevzuat

�ubeler

H�zl� Ula��m

Sosyal Medya

E-Liste