TARIMDA TEHLİKE ÇANLARI ÇALIYOR - DÜNYA
Nermin ATEŞ-ADANA
Tarım sektörü, özellikle son iki yılda yaşadığı sorunlar nedeniyle zor günler geçiriyor. Tarımın yaşadığı sıkıntılar, sektörün milli gelirden ve toplam istihdamdan aldığı payların düşmesine neden oldu. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Genel Başkanı Dr. Gökhan Günaydın, tarım sektörünün son 2 yıldır aralıksız küçüldüğünü belirterek, "Bu dönemde tarımın GSMH‘den aldığı payın yüzde 1 l‘den yüzde 8.5‘e, istihdamdan aldığı payın ise yüzde 3l‘den yüzde 26.4‘e düşmesi ve büyüme rakamlarının sürekli baş aşağı bir görünüm sergilemesi, tehlike çanlarının çaldığını gösteriyor" dedi.
Adana‘da DÜNYA‘nın sorularını yanıtlayan Günaydın, tarımdaki krizin uzun bir zamandan beri devam ettiğini söyledi. Yaşanan sıkıntıların göstergelere yansıdığım belirten Günaydın, son bir yılda gübre fiyatlarının yüzde 75 yüzde 180 oranında arttığını, traktör satışlarının ise 43 binden 18 bine düştüğünü kaydetti. Üreticilerin gelirlerinin gerilemesine karşın, giderlerinin sürekli arttığını vurgulayan Günaydın, bunun temel bir kriz göstergesi olarak adlandırılması gerektiğini söyledi.
Açık 2.5 milyar dolara ulaştı
Türkiye‘nin tarım ürünleri dış ticaretinde geçen yılı 1 milyar dolarlık açıkla kapattığını anımsatan Günaydın, "Bu sene ise ilk 10 aydaki açık 2.5 milyar dolara ulaştı. Yani ihracat ve ithalat arasındaki fark Türkiye aleyhine 2.5 milyar dolar. Bunlar çok ciddi sorunlar olarak Türkiye‘nin önünde duran göstergeler" dedi. Günaydın, Türkiye‘de 11.5 milyar YTL dolayında bir tarımsal kredi hacmine ulaşıldığına da işaret ederek, şunları kaydetti: "Bu, son derece büyük bir gösterge. Özellikle 5.3 milyar YTL‘nin tarıma ayrılan toplam bütçe büyüklüğü olduğunu düşündüğümüzde 11.5 milyar YTL‘lik tarımsal kredi hacmi, bütçe büyüklüğünün 2 katı üstüne çıkan bir tarımsal kredi hacmi olarak önemsenmeli ve üzerinde durulmalıdır.
Tarım kredisi eğer yatırım için kullanılıyorsa iyi bir şey. Özel sektör ve kamuda tarım sektörü yatırımlarına baktığımızda bunda bir gerileme varken kredi hacmindeki artış, ancak üreticinin borç döndürmek için kullandığı bir mekanizma olduğunu gösteriyor. Dolayısıyla, tarım bugünkü yapısıyla krizden en çok etkilenen sektörlerden bir tanesi. Ancak, kriz önümüzdeki süreçte tarımın üretim yapısını da ciddi oranda olumsuz etkileyecek. Üreticinin bu yıl kullandığı gübre miktarının kimi bölgelerde yüzde 35-40 oranında düşmesi bu söylediğimizin gerekçesini oluşturuyor."
GSMH‘deki payı % 8.5‘e düştü
Tarım sektörünün 2007 ve 2008 yıllarında aralıksız küçüldüğünü, sorunların giderek derinleştiğini vurgulayan Günaydın, "Buna karşılık, örneğin 2006 yılının yüzde 1.3‘lük bir büyüme ile tamamladığını istatistikler gösteriyor. Oysa 2006 yılının ilk 3 çeyreğinde küçülme vardı. 4‘üncü çeyrekte o kadar büyük bir büyüme rakamı açıkladılar ki o yılın küçülmesini büyümeye çevirdi. Tarımda daha önceki yıllarda görülen büyüme de GSMH‘nin büyümesinin çok gerisinde kalan bir artış ile kendini gösterdi"" şeklinde konuştu. "Dolayısıyla bu istikrarsız yapı son dönemde tarım sektörünün GSMH‘den aldığı payın yüzde 11‘den yüzde 8.5‘e, istihdamdan aldığı payın ise yüzden 31‘den yüzde 26.4‘e düşmesine neden oldu" diyen Günaydın, "Büyüme rakamlarının da sürekli baş aşağı bir görünüm sergilemesi tarımda tehlike çanlarının çok hızlandığını gösteriyor" ifadelerini kullandı.
Diğer taraftan tarım sektöründe kayıtdışılığın yoğun olduğunu, ancak bu durumun sadece tarımda değil diğer sektörlerde de kendini gösterdiğini belirten ZMO Genel Başkam Dr. Günaydın, "Kayıtdışı istihdamın en fazla tarım sektöründe görüldüğü söyleniyor. Ancak, burada haksızlık yapıyorlar. Tarımda geleneksel bir kayıtdışılık var. Ama memlekette esas kayıtdışılık sanayi ve hizmetler sektöründe" şeklinde konuştu.