16 ŞUBAT 2009 TARİH VE 27143 SAYILI RESMİ GAZETE’DE YAYIMLANMIŞ OLAN TÜRK GIDA KODEKSİ FERMENTE SÜT ÜRÜNLERİ TEBLİĞİ (TEBLİĞ NO: 2009/25) NİN İPTALİ VE YÜRÜTMENİN DURDURULMASI İÇİN DAVA AÇTIK

GENEL MERKEZ ( )
30.03.2009 (Son Güncelleme: 09.04.2009 13:15:28)

Av.Zühal DÖNMEZ

Bestekar Sk. No: 49/5 K.Dere/ANKARA

Tel: 466 18 14 Fax: 426 99 86

-----------------------------------------------------

YÜRÜTMENİN DURDURULMASI TALEPLİDİR

DANIŞTAY BAŞKANLIĞINA  

DAVACI                                           : TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

VEKİLİ                                             : Av.Zühal DÖNMEZ

DAVALI                                            : T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı

KONU                                                : 16 Şubat 2009 tarih ve 27143 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanmış olan Türk Gıda Kodeksi Fermente Süt Ürünleri Tebliği (Tebliğ No: 2009/25) nin İptali ile Yürütmenin Durdurulmasına karar verilmesi talebidir.  

OLAY VE İPTAL NEDENLERİ     : Davalı Bakanlık tarafından 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun‘un 7 nci ve 8 inci maddelerine dayanılarak dava konusu Tebliğ çıkarılmıştır. Kanunun 7.maddesine göre gıda maddelerinin asgarî kalite ve hijyen kriterleri, pestisit ve veteriner ilaç kalıntıları, katkı maddeleri, gıdaya bulaşan zararlı maddeler, numune alma, ambalajlama, etiketleme, nakliye, depolama esasları ve analiz metotlarını ihtiva eden Türk Gıda Kodeksi, Ulusal Gıda Kodeksi Komisyonu marifetince hazırlanır, Bakanlıkça yayımlanır ve denetlenir. Tebliğin amacı da; fermente süt ürünlerinin tekniğine uygun ve hijyenik olarak üretilmesini, hazırlanmasını, işlenmesini, ambalajlanmasını, muhafazasını, depolanmasını, taşınmasını ve pazarlanmasını sağlamak için ürün özelliklerini belirlemek olarak gösterilmiştir. Tebliğde Yoğurt, Fermentasyonda spesifik olarak Streptococcus thermophilus ve Lactobacillus delbrueckii subsp. bulgaricus‘un simbiyotik kültürlerinin  kullanıldığı fermente süt ürününü, olarak tanımlanmıştır.

            Dava konusu Tebliğ ile yürürlükten kaldırılan 3/9/2001 tarihli Türk Gıda Kodeksi Fermente Sütler Tebliği‘nde Yoğurt yapılacak sütde protein oranının en az yüzde 4,  Yağsız katı madde oranı en az yüzde 12 olacağı belirtilmişti. Yeni  Tebliğde ise Yoğurt sütünde bulunması gereken en az protein oranı yüzde 4‘den yüzde 3‘e indirilmiş ve yüzde 12 katı madde bulundurulması şartı kaldırılmıştır. Bu değişikliğin anlamı yoğurtların daha az protein içereceği, sütün içinde bulunan yararlı minerallerin yoğurtta bulunmayabileceğidir.

          Tebliğ, dayandığı kanuna aykırı olup halk sağlığını doğrudan ilgilendiren sakıncalar içermektedir.  5179 Sayılı Kanunun amaçları arasında, halkın gereği gibi beslenmesini sağlamak da yer almaktadır. Oysa Tebliğ ile bu amacın dışına çıkılmıştır. Şöyle ki; tebliğ‘de yoğurt‘ta, tüketici ve özellikle çocuklar için çok önemli bir beslenme kaynağı olan protein oranının %4 ‘ten %3 ‘e düşürülmesi, ayrıca, yağsız kuru madde oranına ilişkin herhangi bir ölçüt belirlenmemiş olması, tüketicinin hem ekonomik hem de beslenmesi açısından aldatıldığının bir göstergesidir.

            Proteinlerin, özellikle hayvansal proteinlerin, insan beslenmesi ve sağlığı açısından yerinin tartışmasız olduğu bilinmektedir. Hayvansal kaynaklı gıdalarda bulunan proteinleri oluşturan amino asitler, çocukların zihinsel gelişimi için elzem olduğu gibi, hücre ve dokuların oluşumunda da çok önemli etkiye sahiptir. Yayımlanan Tebliğde protein oranının düşürülmesi ve yağsız kuru madde oranına ilişkin verinin bulunmaması, yoğurt‘taki su oranının artacağı, protein oranında %25 azalma olacağı, dolayısıyla, besleyici özelliğinin düşeceği anlamına gelmektedir.

            Türkiye‘de beslenme alışkanlığı gereği süt yerine yoğurt daha çok tüketilmekte, bu şekilde sütten gelen protein, mineral, vitamin gibi beslenme öğeleri büyük ölçüde yoğurt tüketimi ile karşılanmaktadır. Ayrıca, Türkiye‘de üretilen yoğurtların tüketicinin damak tadına hitap ettiği göz önünde bulundurulduğunda, yapılan düzenleme ile bir yandan geleneksel yoğurt yapısı ve tadı bozulurken, diğer yandan tüketici yeni bir damak tadına alıştırılmak istenmektedir. Üretilen süt ve süt ürünlerine su katılarak besleyici öğelerin seyreltilmesi sonucu ortaya çıkan protein ve yağsız kuru madde açığının kapatılmasına yönelik olarak, son zamanlarda sıkça tartışılan melamin vb kimyasalların katılması olasılığını gündeme getirecektir.  Bu tür ürünlerin tüketilmesi durumunda, ölümle sonuçlanabilecek önemli sağlık sorunları ortaya çıkmaktadır.

            Yoğurttaki protein ve yağsız kuru madde oranının 2001 tarihli Fermente Sütler Tebliğinde olduğu gibi korunması ve söz konusu tebliğin zaman geçirmeden düzeltilmesi gerekmektedir. Sütün doğal bileşiminde olması gereken proteinin ve yağsız kuru maddeyi oluşturan beslenme öğelerinin dışında, su dahil mevzuatta izin verilmeyen kimyasalların kullanılmasını engellemek amacıyla, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı piyasa denetimlerini sıklaştırmalı, kontrolleri yapabilecek teknik alt yapı donanımını iyileştirmeli, laboratuvar sayısını artırmalıdır.

          7472 Sayılı Ziraat Yüksek Mühendisliği Hakkında Kanuna göre, Ziraat yüksek mühendisleri mesleki iştigal veya ihtısas sahaları dahilinde olmak üzere, gıda ile ilgili olarak da bilumum hizmet ve faaliyetlerde bulunmaya, gerekli kontrol, muayane işlerine görmeye ve laboratuvarlar açmaya, yetkilidirler. Ziraat Mühendislerinin Görev Ve Yetkilerine İlişkin Tüzüğe göre de Ziraat mühendisleri, gıda, konusunda da araştırma, kalite kontrolu, standart ve yönetmeliklere uygunluk gibi amaçlarla fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik kontrol ve analizler yapmak üzere laboratuvar kurmaya ve işletmeye yetkilidirler ve gıda bilimi ve teknolojisi alanında öğrenim görmüş ziraat mühendisleri, insanlar tarafından tüketilen gıda maddelerinin üretimi, işlenmesi, konusunda yetkilidirler. Dolayısıyla Ziraat Mühendisleri Odası, halk sağlığı ve beslenmesi ile doğrudan ilgilidir. Bu nedenle yukarıda belirtilen gerekçelerle Tebliğin iptalini talep etmektedir.

            Konu halkın sağlıklı beslenmesini ve sağlığını doğrudan ilgilendirdiğinden telafisi imkansız zararların ortaya çıkması olasılığı bulunmaktadır. Aynı konuyla ilgili olarak bir süre önce Çin‘de, sulu süt kullanarak çocuk mayası yapanlar sütü koyulaştırmak, azotunu artırmak için içine melamim maddesi katmış ve çok sayıda çocuk ölmüştü. En az katı madde şartı kalktığı için, katı maddesiz sulu yoğurt üretecek firmaların biri dahi yoğurdu katılaştırmak için ek kimyasallarla kıvamı yoğunlaştırma arayışına girerse, aynı sonucun ülkemizde de yaşanacağı gerçeği önümüzde durmaktadır. Binlerce firma arasında bir tanesinin dahi bunu yapma olasılığı geçiştirilecek bir küçük sorun değildir.

HUKUKİ NEDENLER                    : İYUK, 5179 sayılı Kanun, 7472 sayılı Kanun, Tebliğ,  ilgili tüm mevzuat.

SONUÇ :Açıklanan ve Yüksek Mahkemenizce de re‘sen dikkate alınacak nedenlerle, 16 Şubat 2009 tarih ve 27143 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanmış olan Türk Gıda Kodeksi Fermente Süt Ürünleri Tebliği (Tebliğ No: 2009/25) nin İptali ile Yürütmenin Durdurulmasına, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı yana yükletilmesine karar verilmesini saygı ile arz ve talep ederim.

Av.Zühal DÖNMEZ

Davacı Vekili

EKİ: 1) Vekaletname

        2) Tebliğ

        3) Köşe yazısı

 

 

Okunma Sayısı: 943