Ülkede yabancýnýn arazi ve emlak edinmesi salt bir mülkiyet sorunu gibi deðerlendirilemez. Toprak, devletin vazgeçilmesi olanaksýz temel unsuru, egemenlik ve baðýmsýzlýk simgesidir. Anayasa Mahkemesi kararý-1985

Ahmet ATALIK - TMMOB Ziraat Mühendisleri Odasý Ýstanbul Þube Baþkaný

Giriþ

Kýsaca Suriye sýnýrý boyundaki mayýnlarýn temizlenmesi gibi güzel bir amacý olan bir kanun tasarýsý Türkiye Büyük Millet Meclisi gündemini neden böylesine meþgul etti ve yoðun tartýþmalara neden oldu? Aslýnda on binlerce yurttaþýmýzýn ölmesine ya da sakat kalmasýna neden olan mayýnlarýn Suriye sýnýrý boyundan ve diðer sýnýr boylarýmýzdan sökülüp temizlenmesine kimsenin bir itirazý yoktu. Bu konuda herkes hemfikirdi. Asýl sorun, tartýþmalarýn odaðýný oluþturan konu bu iþin nasýl yapýlacaðýnýn yöntemiydi.

Muhalefet mayýn temizliðini Genel Kurmay Baþkanlýðý‘nýn yapmasýný, temizlenen arazilerin de tarým yapýlmak üzere yöredeki mayýn maðduru, iþsiz ve topraðý bulunmayan köylülere daðýtýlmasýný istiyordu. AKP Hükümeti ise mayýnlý arazilerin þirket tarafýndan temizlenmesini istiyordu. Mayýnlar 5 yýl içinde temizlenecek ve bu topraklar 44 yýllýðýna tarýmsal amaçlý kullanýlmak üzere bu þirkete verilecekti. Böylelikle de Hazine‘den para çýkmayarak Türkiye bu iþi bedava halletmiþ olacaktý.

Hükümetin böylesine iyi gibi gözüken teklifine muhalefet neden þiddetle itiraz etti, önce Osmanlýya doðru gidip biraz tarihte gezinelim, sonra Cumhuriyetin mücadelesine gelelim, peþinden de kendini ülkesini pazarlamakla mükellef sananlarla babalar gibi kendine ait olmayýp ulusumuzun mallarýný satanlarýn zihniyetlerini icraatlarý ile ortaya koyalým. Madem mayýnlar tarýmsal amaçlý kullanýlacak, yörenin tarýmsal potansiyelini, ekonomiye ve istihdama katkýsýný da ortaya koyup yazýmýzý bitirelim.

Tabi iþ bu noktada bitmiyor. Siz deðerli okuyucularýmýzýn, burada verilen bilgilerin detayýný araþtýrarak mantýk süzgecinizden geçirmeniz, en doðru kararýnýzý oluþturmanýz, sonraki günlerde yurttaþlýk görevlerinizi yerine getirirken bilinçli bir yurttaþ olarak davranmanýz gerekiyor. Hepinize þimdiden kolay gelsin.

Osmanlý‘nýn iyi niyeti

"Cehenneme giden tüm yollar iyi niyetle döþenmiþ kaldýrým taþlarýndan oluþmuþtur" diye güzel bir söz var. Onun için bir konuyu çok iyi tartýp gerektiði þekilde davranmak gerekiyor. Osmanlý‘nýn buna benzer bir iyi niyetine bakalým.

Fransa Kralý I. Fransuva‘nýn Almanya (Kutsal Germen) Ýmparatoru Þarlken ile yaptýðý savaþta esir düþmesi üzerine Fransuva‘nýn annesi dönemin en güçlü Devleti Osmanlý Ýmparatorluðu‘ndan yardým ister. Kanuni Sultan Sileyman bu talep üzerine harekete geçer ve 1526‘da Mohaç Meydan Muhaberesi‘ni kazanarak Macaristan‘a girer. Bunun üzerine Þarlken Fransýzlarla anlaþma yapar, dayattýðý önceki aðýr koþullarý kaldýrýr, Fransuva‘yý serbest býrakýr. Ama bir þartla, iki hükümdar Türklere ve Protestanlara karþý bir Haçlý Seferi düzenleme konusunda anlaþmýþlardýr. Osmanlý‘nýn bunlardan hiçbir zaman haberi olmamýþtýr.

Fransuva ülkesine dönünce Kanuni Sultan Süleyman ile gizli bir anlaþma yaparak Osmanlý Ýmparatorluðu‘nu, Almanya‘dan baþka ayný zamanda Ýspanya ve Ýtalya‘nýn bir kýsmýnýn, Fransa‘nýn kuzey ve doðusundaki topraklarýn ve Avusturya‘nýn da hükümdarý olan Þarlken‘in üzerine saldýrtacak politikalar izledi. Bu süreçte iki devlet birbirine yakýnlaþtý. Kanuni‘nin amacý Þarlken‘e karþý Fransa‘yý güçlü kýlarak Avrupa Hristiyan Birliði‘nin oluþmasýný önlemekti. Bu amaçla Osmanlý, Fransýzlara 1535‘te karþýlýksýz olarak tanýdýðý kapitülasyon ile Fransýz mallarýndan alýnan gümrük vergisini düþürdü, Osmanlý topraklarýnda ticaretle uðraþan Fransýz tacirlerini vergiden muaf tuttu. Bu tavizler süresiz deðildi, iki hükümdarýn yaþadýðý süreyle sýnýrlýydý. Ancak, Kanuni‘nin ölümünden sonra Fransýzlarýn isteðiyle 5 kez yenilendi, 1740 yýlýnda ise süresiz hale geldi.

Osmanlý‘nýn güçlü olduðu dönemde herhangi bir sorun yaratmayan kapitülasyonlar, devletin gücünün azalmasýna ve Avrupa‘da sanayinin geliþmesine paralel olarak büyük bir sorun yaratmaya baþladý. Fransýzlara tanýnan ayný ayrýcalýklar 1582‘de Ýngiltere‘ye, daha sonralarý da Hollanda, Polonya ve diðer Avrupa ülkelerine de tanýndý.

Kimsenin kimseye hayrýna yardým etmediði yukarýdaki örneðin her satýrýndan anlaþýlýyor.

1838 Ticaret Anlaþmasý (Baltalimaný Anlaþmasý)

Sultan II. Mahmut‘un sürekli baþýna bela olan Mýsýr Valisi Kavalalý Mehmet Ali Paþa‘nýn isyanýný bastýrabilmek için Ýngilizlerden yardým istemesini fýrsat bilen Ýngiltere 1838‘de Baltalimaný Anlaþmasýný dayattý. Anlaþmaya göre ham maddelerin yurt dýþýna çýkmasýný önleyen ve 1826‘dan itibaren uygulamaya konmuþ olan tekel sistemi kaldýrýldý. Ýngiliz tüccarlar Osmanlý ürünlerini ihraç etme imtiyazý aldýlar ve Osmanlý sýnýrlarý içinde Türklerden bile daha az vergi ödemeye baþladýlar.

Benzer anlaþmalar 1838-1841 yýllarý arasýnda Fransa, Ýsveç, Norveç, Ýspanya, Hollanda, Belçika, Danimarka ve Portekiz‘le de yapýldý. Bu anlaþmalar kapitülasyon sistemini pekiþtirdi, Osmanlý‘nýn sanayini zayýflattý, dýþ borçlanmayý arttýrdý ve mali çöküntüyü hýzlandýrdý.

Verilen tavizler, savaþlar ve fýrsatçýlar Osmanlýyý bitiriyor

Osmanlý bir yandan kapitülasyonlar ve aleyhte ticaret anlaþmalarý ile mali sýkýntýya sürüklenirken, diðer yandan da toprak bütünlüðünü koruyabilmek amacýyla çeþitli savaþlarý sürdürmek zorunda kalýyordu. Bu savaþlar da hazine üzerindeki yükü iyice arttýrýyordu.

Osmanlý Devleti ile Rusya arasýnda 1774 yýlýnda imzalanan Küçük Kaynarca Anlaþmasý ile Kýrým baðýmsýzlýðýna kavuþtu. Ancak Rusya‘nýn Kýrým‘ý 1783 yýlýnda iþgal etmesi üzerine Osmanlý Devleti ile Rusya arasýnda (1853-1856) Kýrým savaþý yaþandý. Rusya‘yý Avrupa ve Akdeniz‘den uzak tutmak isteyen Ýngiltere ve Fransa bu savaþta Osmanlý tarafýnda yer aldý. Sonuçta, kaðýt üzerinde bu savaþtan galip çýkan Osmanlý Devleti, aslýnda bu savaþtan büyük bir zararla çýktý.

Zayýflayan ekonomisi nedeniyle, çok pahalý olan bu savaþý yürütebilmek için Osmanlý 1854 yýlýnda ilk dýþ borcunu aldý. Kötüye giden mali konularý düzeltmek amacýyla 1859 yýlýnda Ýngiltere ve Fransa‘dan bürokratlar getirtildi. Tüm çabalara karþýn mali durum bir türlü düzeltilemeyince savaþ sonrasýnda da borçlanma sürdürüldü. 1874 yýlýna kadar 15 ayrý dýþ borçlanma yapýldý. Osmanlý Devleti, yaþanan her ekonomik sýkýntýda dýþ borç almayý alýþkanlýk haline getirdi.

Osmanlý Devleti aldýðý borçlarý verimli kullanamadý. Zamanla borçlarýnýn anaparasýný ödeyemediði gibi faizlerini de ödeyemez duruma geldi. 1874 yýlýnda devlet iflasýn eþiðine geldi. Çýkarýlan bir kararname ile Osmanlý Devleti vadesi gelen borç taksitlerinin ancak yarýsýný ödeyeceðini açýkladý. Ancak, bu sözünü de yerine getiremedi.

Düyunu Umumiye Ýdaresi kuruluyor

Osmanlý Devleti, 1877-1878 Osmanlý-Rus Savaþý sýrasýnda yeni bir mali krize sürüklendi. Yenilgi sonrasýnda, savaþ tazminatý olarak 35 milyon Osmanlý lirasý ödemesi kabul edildi. Bu geliþmeler neticesinde Osmanlý Devleti, Ýngiliz ve Fransýzlarýn 1863 yýlýnda kurduklarý Osmanlý Bankasý (2001 yýlýnda Garanti Bankasý‘na katýldý) ile Galata Bankerleri‘nden aldýðý iç borçlarý da ödeyemeyeceðini açýkladý. Sonuçta alacaklýlarla masaya oturan Osmanlý Devleti, 1879 yýlýnda çýkarýlan Rüsumu Sitte kararnamesiyle damga, alkollü içki, balýk avý, tuz ve tütünden alýnan vergi gelirlerini 10 yýl boyunca iç borçlarýnýn karþýlýðý olarak alacaklýlara býraktý.

Osmanlý‘dan alacaklý olan Avrupa devletleri bu uzlaþýya karþý çýktýlar ve sonuç olarak damga, alkollü içki, balýk avý, tuz, tütün ve ipekten alýnan vergileri toplama ve alacaklýlara ödeme yapma görevi 1881 yýlýnda Muharrem Kararnamesi ile kurulan Düyunu Umumiye (= Genel Borçlar) Ýdaresi‘ne verildi.

Reji Ýdaresi kuruluyor

Osmanlý tütünlerinin ve gelirlerinin idaresi Avusturya, Almanya, Ýngiltere ve Fransa kökenli yabancý sermaye ile 1883 yýlýnda kurulan ve Nisan 1884‘te faaliyete geçen Reji Þirketi‘ne 30 yýl süreyle devredildi.

Kuruluþundan itibaren ilk üç yýl zarar eden Reji Þirketi, kaçakçýlýðýný öne sürerek silahlý kolluk güçleri oluþturdu. Kolcular, tütün kaçakçýlýðýný önlemek bahanesiyle halka türlü iþkenceler yaptý ve sonu ölümle biten pek çok silahlý çatýþmada yer aldý. Kolcular köylerde, Reji patronlarý ise sigara imalathanelerinde çalýþanlar üzerinde tam bir sömürü düzeni kurdular. Reji Þirketi‘nin topraklarýmýzda görev yaptýðý 42 yýl boyunca 60 bin insanýmýz yaþamýný yitirdi.

1911 yýlýnda Reji Þirketi‘nin kaldýrýlmasý ve 7 yýl süre ile bir "Devlet Ýnhisarý"nýn kurulmasý kararlaþtýrýldý. Bunun üzerine 1912 yýlýnda bir "Tütün Tekeli" kanun tasarýsý hazýrlandý. Ancak Trablusgarp ve Balkan Savaþlarýnýn baþlamasý ile yeni mali zorluklarýn ortaya çýkmasý sonucu, Reji Þirketi‘nin Osmanlý Devleti‘ne 1,5 milyon Osmanlý lirasý borç vermesi koþuluyla þirket ayrýcalýklarý 1914 yýlýndan itibaren 15 yýl süreyle yine uzatýldý.

Borçlar toprak satýþýný getiriyor

Borç sarmalýna dolanan ve durumunu bir türlü düzeltemeyen Osmanlý Devleti çareyi toprak satýþýnda arýyor. 1860 yýlý bütçe açýðýný Ýngilizlerden alacaðý borçla kapatmayý planlayan Osmanlý‘ya Ýngilizler, Osmanlý Devletine ait taþýnmazý satýn alma ve kiralama hakkýnýn yabancý uyruklulara da tanýnmasýný dayattýlar. Bununla da kalmadýlar, taþýnmazýn alýnan borca karþýlýk gösterilmesini ve Osmanlý maliyesinin uluslar arasý bir komisyon tarafýndan denetlenmesini þart koþtular.

Osmanlý 1868‘de çýkardýðý Ýstimlak Nizamnamesi (Sefer Yasasý) ile yabancýlara taþýnmaz edinme hakkýný herhangi bir karþýlýklýlýk olmaksýzýn verdi. Bu dönemde Ýngilizlerin Batý Anadolu‘da satýn aldýðý topraklar 3 milyon dönüme, Ermeni, Rum ve Yahudilerin eline geçen topraklar da 5-6 milyon dönüme ulaþtý. 1878 yýlýnda ise Ýzmir civarýndaki tarýma elveriþli arazilerin tümü 41 Ýngiliz tüccarýn eline geçmiþti.

Sefer Yasasý ile taþýnmaz edinme olanaðý yalnýzca yabancý gerçek kiþilere tanýnmýþtý. Bu hak 1911‘de çýkarýlan Cemiyetler Yasasý ve ardýndan 1913‘te çýkarýlan Eþhasý Hükmiyenin Emvali Gayrimenkuleye Tasarruflarýna Dair Yasayla yabancý tüzel kiþilere de tanýndý.

Kýbrýs Ýngilizlere kiralanýyor

1878 Osmanlý-Rus Savaþýný fýrsat bilen Ýngiltere, Ruslara karþý Osmanlý‘ya yardým vaadiyle Kýbrýs‘ý yýlda 92 bin altýna kiraladý. Bu kiralama geçici bir süre için olup, tehlike geçtikten sonra Osmanlýya yeniden geri verilecekti.

Kiralama iþi bu yönüyle iyi gibi gözüküyordu. Ancak, Ýngiltere böyle düþünmüyordu. Adaya yerleþtiði ilk günden itibaren adaya nasýl tek taraflý el koyacaðýnýn hesaplarýný yapmaya baþlamýþtý. Osmanlý Devleti Almanya‘nýn yanýnda I. Dünya Savaþý‘na katýldýðýný açýklayýnca, bunu fýrsat bilen Ýngiltere yayýmladýðý bir emirname ile Kýbrýs‘a el koyduðunu açýkladý, 92 bin altýn ödemesini de durdurdu.

Ada, 1923‘te imzalanan Lozan Alaþmasý ile de hukuken Ýngilizlere býrakýldý.

Osmanlý‘nýn son çýrpýnýþlarý

Osmanlý Devleti, sonunu getirecek I. Dünya Savaþý‘na girmeden hemen önce, Avrupa devletler hukukuna aykýrý olarak yabancýlara verilmiþ olan ayrýcalýklarýn, dolayýsýyla kapitülasyonlarýn kaldýrýlmasýna karar verdi. Kavanin-i Mevcudede Uhudu Atikaya Müstenit Atikanýn Laðvý Hakkýnda Yasayla yabancýlara tanýnan akçalý, yönetsel ve yargýsal nitelikteki tüm ayrýcalýklara son verildi. Ancak, ittifak devletleri yanýnda savaþa katýlan ve yenilerek Mondoros Mütarekesi‘ni ve ardýndan Sevr Anlaþmasý‘ný imzalamak zorunda kalan Osmanlý Devleti‘nin kapitilasyonlar konusunda saðladýðý ilerlemelerin hiçbir anlamý kalmadý.

1923‘te imzalanan (Cumhuriyetin ilanýndan önce TBMM Hükümeti imzaladý) Lozan Anlaþmasý‘nýn eki sözleþmeyle, Türkiye‘de öteki müttefik devletler (Ýngiltere, Fransa, Ýtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya ve Sýrplar, Hýrvatlar, Slovenler) uyruklularýn, ulusal yasalar ve yönetmeliklere uyarak, her çeþit taþýnmaz mal edinme, bunlarý mülkiyetinde tutma ya da baþkalarýna geçirme hakký tanýndý. Bu hak, yabancý devletlerin kendi ülkelerinde Türk uyruklulara ve þirketlerine taþýnmaz mal edinme hakkýnýn tanýnmasý koþuluna, yani karþýlýklýlýk ilkesine baðlandý.

Sözleþme 7 yýllýk bir süre için yapýldý, 1930 yýlýnda kendiliðinden sona erecekti.

Genç Türkiye Cumhuriyeti devletinin imtiyazlarý sonlandýrma çabalarý

Cumhuriyetin ilanýnýn hemen sonrasýnda 1924 yýlýnda çýkarýlan Köy Yasasý‘nýn 87. Maddesi ile yabancý gerçek ya da tüzel kiþilerin köylerde arazi ve emlak edinmesi yasaklandý. Böylelikle, yabancýlara Lozan Barýþ Anlaþmasýyla verilmiþ haklara oldukça önemli bir kýsýtlama getirilmiþ oldu. Köy Yasasýyla, yabancýlarýn 1868 Ticaret Anlaþmasý‘ndan yararlanarak taþýnmaz satýn almalarý, baþka bir anlatýmla vatan topraklarýnýn para ile satýn alýnmak suretiyle yeniden iþgal edilmesi önlenmiþ oldu.

Ülke topraðýný korumaya yönelik olarak 1927 yýlýnda çýkarýlan Mukabeli_i Bismil Yasasýyla da Türkiye vatandaþlarýnýn hukuki mülkiyetini kýsmen ya da tamamen tahdit eden devletlerin ülkemizdeki vatandaþlarýnýn hukuki mülkiyeti (...) mukabele bilmisli olmak üzere kýsmen veya tamamen tahdit edildi.

1934 yýlýnda çýkarýlan Tapu Yasasý‘nýn 35. maddesiyle belirlenmiþ kýsýtlayýcý hükümlere uymak ve karþýlýklýlýk olmak koþuluyla yabancý gerçek kiþilere ülkemizde taþýnmaz mal edinme olanaðý saðlandý. Ayný yasanýn 36. maddesiyle de yabancý gerçek kiþilere bir köye baðlý olmayan müstakil çiftlikleri ve köy dýþýnda kalan araziyi edinme olanaðý saðlandý. Bu arazilerin 30 hektarýn üzerinde olmasý durumunda Bakanlar Kurulu Kararý gerekiyordu. Her iki maddenin uygulanmasýnda karþýlýklýlýk ilkesi vardý.

Turgut Özal‘lý yýllar

Turgut Özal hükümet olduktan kýsa süre sonra Tapu ve Köy Yasalarý üzerinde çalýþma baþlattý. 1984 yýlýnda çýkarýlan bir yasayla Tapu Yasasý‘nýn 35. maddesine "ancak hangi hallerde yukarýdaki fýkradaki karþýlýklýlýk koþulunun aranmayacaðýný (...) tespite Bakanlar Kurulu yetkilidir." ve Köy Yasasý‘nýn da 87. maddesine "Hangi bölge ve illerde bu maddedeki kýsýtlamalardan hangi ülkelere istisna tanýnacaðýnýn (...) tespitine Bakanlar Kurulu‘nun yetkili olacaðý" fýkralarý eklendi. Ancak Anayasa Mahkemesi, eklenen fýkralarý Anayasa‘ya aykýrýlýðý nedeniyle iptal etti.

Bu yasalara ayný fýkralar 1986 yýlýnda tekrar eklendi. Anayasa Mahkemesi kararýnda;

•Yabancý kamu hukuku tüzel kiþilerin, özellikle devletlerin bir baþka devlet ülkesinde taþýnmaz mal edinmelerine, karþýlýklýlýk ilkesine uyulmasý durumunda bile olanak bulunmadýðý,

•Bir devletin bir baþka devlet ülkesinde taþýnmaz mal edinmesinin, devletin siyasi bütünlüðü ilkesine aykýrý olduðu,

•Anayasa‘nýn "Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür." kuralý kapsamýnda, hiçbir organýn, yabancý ülkelere TC Devleti sýnýrlarý içinde taþýnmaz mal edinmesi için izin vermeye ya da bu yolla Bakanlar Kurulu‘na takdir hakký tanýmaya yetkisi bulunmadýðý gerekçeleriyle,

•Karþýlýklýlýk koþulu nedeniyle,

•Türkiye‘de taþýnmaz edinecek ya da köylerde arazi ve emlak alacak ülke vatandaþlarýný belirleme yetkisinin Bakanlar Kurulu‘na verilmesini, açýk bir yetki devri olduðu sonucuna vararak,

her iki yasaya eklenen fýkralarý yeniden iptal etti.

Recep Tayyip Erdoðan dönemi

Týpký Turgut Özal gibi Recep Tayyip Erdoðan da iktidar oluþundan kýsa bir süre sonra 2003 yýlýnda çýkardýðý bir yasayla Tapu Yasasý‘nýn 35. maddesinde deðiþiklik yapýp, ayný yasanýn 36. maddesiyle Köy Yasasý‘nýn 87. maddesini yürürlükten kaldýrdý. Bunun üzerine yabancýlar ülkemizde taþýnmaz mal alma yarýþýna girdi.

Dönemin Maliye Bakaný Kemal Unakýtan 7 Aralýk 2004 tarihinde CNN Türk televizyonunda katýldýðý bir programda "Yasa geldikten sonra güneydeki (Akdeniz ve Ege kýyýlarý) gayrimenkuller kapýþ kapýþ gidiyor. 1,3 milyar dolarlýk gelir elde edildi. Bu tren inþallah daha hýzlý gidecek." diyordu.

Yapýlan bu yasal deðiþikliði Anayasa Mahkemesi 2005 yýlýnda iptal edene kadar 59 ülkeden 15 binin üzerinde yabancý köy arazilerinden yaklaþýk 8 milyon metrekare arazi satýn aldý.

Bu hýzlý gidiþ karþýsýnda aþka gelen baþbakan "Ben ülkemi pazarlamakla mükellefim." diyordu. 29 Aralýk 2005 günü Mecliste yine Tapu Yasasý‘nýn 35. maddesi görüþülüyordu. Bu kez 35. maddeye yabancý gerçek kiþilerin "Türkiye‘de iþyeri veya mesken olarak kullanýlmak üzere taþýnmaz edinebilecekleri" ibaresi eklendi. Yabancýlarýn Türkiye genelinde konut veya iþyeri için edinebileceði alanýn üst sýnýrý 25 bin metrekare ve Bakanlar Kurulu kararýyla 300 bin metrekare olarak belirlendi.

Anayasa Mahkemesi daha önceki kararlarýna aykýrý olarak maddeyi deðil sadece 300 bin metrekare büyüklüðü ve Bakanlar Kurulu kararý yetkisini kaldýrdý. Mahkeme, yine bu madde içindeki "Yabancý uyruklu kiþilerin il bazýnda edinebilecekleri taþýnmazlarýn, illere ve yüzölçümlerine göre binde 5‘i geçmemek üzere oranýný tespite Bakanlar Kurulu yetkilidir." fýkrasýný iptal etti.

Bu kez 2008 yýlýnda yapýlan bir deðiþiklikle "Yabancý uyruklu gerçek kiþilerin merkez ilçe ve ilçeler bazýnda, uygulama imar planý ve mevzi imar plan sýnýrlarý içerisinde kalan toplam alanlarýn yüzölçümünün yüzde 10‘u kadar kýsmýnda taþýnmaz ile baðýmsýz ve sürekli nitelikte sýnýrlý ayni hak edinebilirler." hükmü 35. madde içine kondu. Bu hüküm, imar planý yapýlan sahalar geniþledikçe yabancýlarýn taþýnmaz edinebilme hakkýnýn da daha çoðalmasý anlamýna geliyordu.

Püf noktasý

Genç Türkiye Cumhuriyeti Devleti yabancýlarýn taþýnmaz mal edinimleri ile ilgili çýkardýðý yasalarýn anlam ve içeriði Turgut Özal ve Recep Tayyip Erdoðan döneminde çýkarýlan yasalardan çok farklýdýr. Önceki yasalar yabancýlardan ülkemiz topraklarýný korumayý, diðerleri ise yabancýlara ülkemizi pazarlamayý amaçlamaktadýr.

Zaten günümüzde ülkemiz, ülkesini pazarlamakla kendini mükellef gören bir baþbakan, kapýþ kapýþ topraklarýmýzýn yabancýlara satýlmasýyla övünen bakanlar tarafýndan yönetiliyor. Hatta onlarýn deyimiyle de "Babalar gibi satýyorlar!" Bu anlayýþ topraðý vatan olarak deðil, satýlýp para kazanýlabilecek meta olarak görmektedir.

Þu da net bir benzerliktir ki, TC Devleti Osmanlý Devleti‘nin çöküþ döneminde yaþadýklarýyla çok benzer uygulamalar yaþamaktadýr.

Satýþlarýn ne durumda olduðu söylemleri

Sermayesi yabancý olan, ama Türkiye‘de kurulmuþ bulunan þirketler, Türk þirketi sayýlmakta ve tüzel kiþilik olarak TC yurttaþlarýnýn taþýnmaz edinme haklarýndan aynen yararlanmaktadýrlar. Bu nedenle de yabancý sermayeli þirketlerin edindikleri taþýnmazlar istatistiklerde yer almamaktadýr.

Fýrat ve Dicle havzalarýnda -vaat edilmiþ topraklarda- Ýsraillilerin satýn aldýklarý topraklarýn 413 kilometrekareye ulaþtýðý söylemleri dolaþmaktadýr. Bu durum henüz tapu kayýtlarýna geçmemiþtir ve satýþýn yarýsýndan fazlasýnýn Türk vatandaþý Yahudi kökenli kiþiler üzerinden saðlandýðý söylemleri yoðundur. Ýsraillilerin hedefi özellikle Suriye sýnýrýndaki illerimizin topraklarýdýr.

Topraklarýmýzýn ne kadarýnýn, özellikle de GAP kapsamýndaki topraklarýmýzýn baþta Ýsrailliler olmak üzere Amerikalýlara ve Almanlara 49 ya da 99 yýllýðýna kiraya verildiði bilinmemektedir.

Buraya kadar verilen bilgiler mayýn temizleme tartýþmalarýndaki ana konuyu anlayabilmek açýsýndan bir ön bilgi niteliðindeydi. Þimdi gelelim mayýn meselesine.

Gelelim mayýn meselesine

Bir avuç demokratik kitle örgütü, mayýnlarýn savaþ sonrasý dahi büyük tahribatýna dünyanýn dikkatini çekmeyi baþarýnca, ülkeler Kanada‘nýn Ottawa kentinde konuyu görüþmek üzere bir araya geldiler. Sonuçta, anti-personel mayýnlarýn kullanýmýný, depolanmasýný, üretimini ve devredilmesini yasaklayan ve bunlarýn imhasýný hedef alan Ottawa Sözleþmesi imzalanarak 1 Mart 1999 günü yürürlüðe girdi.

Ottawa Sözleþmesi‘ni günümüzde 146 ülke imzaladý, 131 ülke gerekli yasal düzenlemesini yaparak onayladý. Türkiye de imzalayarak taraf olduðu bu sözleþmeyi 12 Mart 2003 günü kabul ettiði bir yasayla onayladý.

Ottawa Sözleþmesi‘nin getirdiði mükellefiyetler;

•Anti-personel kara mayýnlarýnýn kullanýlmasýný, stoklanmasýný, üretimini ve transferini yasaklamaktadýr.

•Sadece mayýn tespit, temizleme ve imha tekniklerinin geliþtirilmesi ve eðitim maksatlý belirli miktarda mayýn bulundurulmasýna ve transferine izin verilmektedir.

•Depolardaki mayýnlarýn temizlenmesi konusunda taraf olan ülkelere 4 yýl süre verilmektedir. Çeþitli yerlere döþenmiþ anti-personel mayýnlarýn da imhasý konusunda 10 yýllýk bir süre verilmiþtir.

•Taraf ülkelere, mayýn döþeli ya da döþeli olmasýndan tereddüt edilen bölgelerin iþaretlenmesi, gözetlenmesi ve bu bölgelerin tel örgüyle veya diðer yöntemlerle tecrit edilmesi öngörülmüþtür.

•Taraf ülkeler arasýnda mali yardým ve teknolojik iþbirliði düzenlenmesine imkan saðlanmasýný düzenlemiþtir.

Türkiye, Ottawa Sözleþmesi‘nin kendisine yüklediði sorumluluklar çerçevesinde;

•En geç 1 Mart 2008‘den itibaren depolarýnda bulunan mayýnlarý imha etmiþ olmasý gerekmektedir.

•En geç 1 Mart 2014‘e kadar topraða gömülü tüm mayýnlarý temizlemiþ olmalýdýr.

•En geç Eylül 2004‘ten itibaren mayýn bulunduðu bilinen ya da döþenmiþ bulunduðundan kuþkulanýlan tüm alanlar belirlenmiþ olmalýdýr.

•En geç Eylül 2004‘ten itibaren bu alanlar iþaretlenmeli, gözetim altýnda bulundurulmalý, çitler ya da baþka yöntemlerle korunuyor olmalýdýr.

Mayýs ayýnda Meclis gündemine gelen yasa taslaðýna göre ilk etapta Suriye sýnýrýmýzda bulunan Hatay, Kilis, Gaziantep, Þanlýurfa, Mardin ve Þýrnak illerimizin sýnýrlarý içinde bulunan 510 kilometrelik uzunluktaki bir alanda mayýnlar temizlenecek. Sýnýrlarýmýzda gömülü 900 binin üzerinde mayýn bulunmakta olup Suriye sýnýrýmýzda 600 binin üzerinde mayýn bulunmaktadýr.

Türkiye bu mayýnlarý Amerika‘ya yakýnlaþýp stratejik ortak muhabbetleri baþladýðý dönemlerde döþemeye baþladý. 1954 yýlýnda bu sahalarý istimlak etmeye baþladý ve 1959 yýlýna kadar da mayýnlarý döþeme iþini bitirdi. Suriyeliler kendi sýnýrlarýnda tarým yaparken, bizim taraf yarým yüzyýldýr boþ durmaktadýr.

Yasa neler söylüyor?

Yasa özetle Suriye sýnýrýndaki mayýnlarýn sökülmesi ve bu alanlarýn tarýmsal amaçla kullanýlmasýný düzenliyor.

Mayýn temizleme iþinin ilk alternatif olarak Kamu Ýhale Kanunu‘na göre Milli Savunma Bakanlýðý‘nca yaptýrýlacaðý belirtilmektedir. Temizleme iþinin bu þekilde yapýlamamasý halinde yine Kamu Ýhale Kanununa göre Maliye Bakanlýðýnca hizmet satýn alýnmak suretiyle yapýlabileceði belirtilmektedir.

Þimdi tartýþmanýn odak noktasýna geliyoruz. Yukarýdaki iki þekilde de temizleme iþinin yapýlamamasý durumunda üçüncü yöntem olarak Devlet Ýhale Kanunu ile Kamu Ýhale Kanunu‘na tabi olmaksýzýn bu arazilerin tarýmsal faaliyetlerde kullandýrýlmasý karþýlýðýnda temizleme iþinin yaptýrýlabileceði belirtilmektedir.

Tartýþma neden çýkýyor?

Peki tartýþmalarda neden sadece bu son alternatif üzerine odaklanýlmaktadýr? Yasanýn madde gerekçesine baktýðýmýzda þu yazmaktadýr; "Mayýn temizleme iþinin ihalesinin ve bu ihaleye iliþkin olarak alýnacak danýþmanlýk hizmetine iliþkin ihalenin, Devlet Ýhale Kanunu ile Kamu Ýhale Kanunu‘na tabi olmaksýzýn Maliye Bakanlýðýnca yürütülmesi, mayýn temizlemesine iliþkin ihalenin (...) taþýnmazlarýn tarýmsal faaliyetlerde kullandýrýlmak üzere yükleniciye býrakýlmasý karþýlýðý yapýlmasý öngörülmüþtür." Madde gerekçesi yasa maddesinin açýklamasýdýr. Gerekçe niyeti ortaya koyar. Buradaki niyet de ihale kanunlarýna tabi olmaksýzýn temizleyen þirkete muhtemelen 44 yýl (5 yýlý da temizlik toplam 49 yýl) bu arazilerin tarýmsal amaçlý kullandýrýlmasý karþýlýðýnda hediye edilmesi olacaktýr.

Ýlk iki yöntemin uygulanacaðýna niçin inanýlmamaktadýr? Bu noktada madde gerekçesi ilk iki yöntemin uygulanmayacaðýný zaten açýkça söylüyor. Ýlk iki yöntem muhalefeti yumuþatma önerileri. Ayrýca, genç TC Devletinin çýkardýðý yasalarla Recep Tayyip Erdoðan dönemi yasalarýnýn tekrar gözden geçirilmesi, konunun ona göre deðerlendirilmesi gerekiyor. Ben ülkemi pazarlamakla mükellefim diyen bir baþbakana güvenmek doðru mudur? Babalar gibi satmakla övünen bakanlarýn olduðu AKP‘ye güvenilebilir mi? Bu sorularýn yanýtlarý doðal olarak "hayýr" olacaðýndan, madde gerekçesi de sadece üçüncü yöntemi tarif ettiðinden muhalefet haklý olarak sesini yükseltmektedir.

Ýktidar partisi ise yap-iþlet-devret modelini hazineye yük getirmeden bu iþin çözüleceðini ifade ederek eleþtirileri göðüslemeye çalýþýyor. Ancak bu yöndeki bir savunma hiç de inandýrýcý deðildir. Baþbakanýn uçak sayýsý 60 milyon dolar verilip de bir tane daha arttýrýlýrken, bu alanýn tarýmsal kullanýma kavuþturulabilmesi için gereken 50 ya da 100 milyon dolarýn bulunamadýðýný söylemek gülünç bir olaydýr. Ayrýca GAP için ayrýlmýþ 12 milyar dolarlýk kaynaðýn, yine o proje içerisinde yer alan kýsmýna 50 milyon dolarýnýn aktarýlamamasý da ilginç bir durumdur.

Hizmet alýmý þeklinde gerek Milli Savunma Bakanlýðý gerekse Maliye Bakanlýðý tarafýndan temizleme iþinin yerli ya da yabancý þirketlere ihale edilmesine kimse itiraz etmemektedir. Þirketler temizler, paralarýný alýr ve çekilirler. Temizleme iþine karþýlýk o topraklarýn 44 yýllýðýna bir þirkete verilmesine AKP hariç herkes itiraz ediyor.

Yap-Ýþlet-Devret uygulanýrsa ne olur?

Mayýn temizleme iþinin yap-iþlet-devret modeliyle yapýlmasý halinde, yani tarýmsal amaçlý kullanma karþýlýðýnda iþin yapýlmasý durumunda diðer þiddetli bir tartýþma noktasý da bu alanýn 49 yýllýðýna bir Ýsrail þirketinin eline geçeceði tartýþmasýdýr.

Mayýnlarý temizlenecek bu arazinin tam orta yerinden Fýrat Nehri geçmektedir. Doðu sýnýrýndan da Dicle Nehri geçiyor. Bu nehirlerin havzalarýnýn vaat edilmiþ topraklar olduðunu ve Ýsraillilerin bu topraklar üzerinde tarihi emelleri olduðunu ve özellikle buradaki illerden toprak edinmeye çalýþtýklarý bilinmektedir. Ýþte bu nedenledir ki tartýþmalarda bu araziye Ýsraillilerin yerleþeceði endiþesi oluþmaktadýr.

Bölgeye özellikle yabancý bir þirketin yerleþmesi bölgenin en zengin su kaynaklarýnýn bu þirketin kontrolüne geçmesi anlamýna gelmektedir. Bu yönüyle bölge AB‘nin 2004 yýlýnda yayýmladýðý ve kamuoyunda "Etki Deðerlendirme Raporu" olarak bilinen belgede, Fýrat ve Dicle sularýnýn, Ýsrail‘e atýf yapýlarak, uluslar arasý bir yönetime devredilmesi gerektiði önerisi burada bir kez daha hatýrlanmalýdýr.

Yabancý bir þirketin bu araziye tarýmsal amaçlý kullanmak karþýlýðýnda yerleþmesi durumunda söz konusu arazinin tekrar 49 yýl sonra geri alýnýp alýnamayacaðý da endiþe konusudur. Kýbrýs da Osmanlý tarafýndan Ýngilizlere geçici bir süre için kiralanmýþ, ancak sadece 36 yýl sonra adaya Ýngilizler tarafýndan tek taraflý olarak el konulmuþtur.

Temizlik ve tarýmsal amaçlý kullanýlmak üzere bu alanýn yabancý (ya da yerli) bir þirkete verilmesi durumunda sanýrým Türkiye dünyada 510 km boyunca sýnýrýný özelleþtiren tek ülke olacaktýr.

Mayýn temizleme iþiyle tarým iþi birbirlerinden çok ayrý iki uzmanlýk alanýdýr. Kendisine tarým yapma þartý koþulan bir þirket, mayýn temizleme iþine ne kadar sýcak bakacaktýr.

Temizliði Türk Silahlý Kuvvetleri yapamaz mý?

Bugüne dek 55 ülke sýnýrlarýndaki mayýnlarý silahlý kuvvetleri vasýtasýyla temizlemiþtir. Þirketlere ihale edenler de parasýný verip temizletmiþlerdir. Bizim yasamýzdaki gibi topraklarýný tarýmda kullandýrma karþýlýðýnda mayýnlarýný temizletmeye kalkan tek bir ülke daha yoktur.

Sýnýrlarýmýzdaki mayýnlarýmýzý temizleme görevi 2001 yýlýnda Milli Güvenlik Kurulu kararý ve ardýndan Bakanlar Kurulu kararý ile Genelkurmay Baþkanlýðý‘na verilmiþtir. Genelkurmay Baþkanlýðý derhal Kara Kuvvetleri Komutanlýðý karargahýnda bir proje ofisi teþkil edilmiþtir. Uzmanlardan oluþan bu proje ofisi gerekli incelemeleri yapýp tam iþe baþlayacaðý dönemde Genelkurmay Baþkanlýðý Milli Savunma Bakanlýðý‘na bu iþ için yeterli bütçesi bulunmadýðýný belirterek 44,7 milyon lira bütçe talep edilmiþ. Ancak bu finansman saðlanamadýðýndan temizleme iþi gerçekleþememiþ.

Türk Silahlý Kuvvetleri dünyanýn yedinci, NATO‘nun ikinci büyük gücüdür. Çok daha zor görevleri Türk Silahlý Kuvvetleri‘nin mayýn temizleme iþini yapamayacaðý gibi bir durum asla olamaz. Zaten bu görevi PKK terör örgütüne karþý yürüttüðü mücadelenin bir parçasý olarak her gün yerine getiriyor.

Þöyle de ilginç bir durum var; Türk polisi Ergenekon davasý çerçevesinde elinde hiçbir harita olmaksýzýn yurdun çeþitli yerlerinde gömülü olan silah ve cephaneleri kazýp bulabilirken, deniz dibindeki silah ve cephaneleri dahi bulup çýkarabilirken, elinde mayýnlarýn gömüldüðü yerlerin haritalarý bulunan silahlý kuvvetlerin kendi gömdüðü mayýnlarý bulamamasý gibi bir durum olamaz herhalde.

Mayýnlarý temizlemenin çok pratik ve ucuz bir yolu daha mevcut. Ergenekon terör örgütü Suriye sýnýrýna 600 bin mayýn gömmüþ dese biri, polis teþkilatý hemen hepsini çýkarýverir.

Türk Silahlý Kuvvetlerinin bugün elinde 100 kadar mayýn temizleme tanký mevcuttur. Güneydoðu‘da her gün binlerce mayýn dedektörü çalýþtýrýlmaktadýr. Geliþtirilmiþ ilave teçhizatlarý mevcuttur. Çok daha karmaþýk patlayýcý düzenekleri için geliþtirilmiþ EOD timleri vardýr. En önemlisi de her gün zaten o iþi yaptýðýndan mayýn temizleme tecrübesi var.

Kara Kuvvetlerine baðlý Ýzmir‘deki Ýstihkam Savaþ Okulu, NATO Mayýn Kulübü üyesidir. 1999‘dan bu yana NATO ülkeleri arasýnda teknik danýþmanlýk veren ve bu konuda bütün NATO ülkelerine öncülük eden, teknik bilgisine sýk sýk baþvurulan bir otoritye, kendi ülkemizdeki mayýn temizleme iþi söz konusu olunca baþvurulmamaktadýr.

Milli savunmayý yakýndan ilgilendiren böylesine önemli bir yasayla ilgili Meclisin Milli Savunma Komisyonu ile Dýþiþleri Komisyonu rapor vermemiþtir.

Muhalefet ne istiyor?

Muhalefet öncelikle mayýnlarýn bir an önce temizlenmesini istiyor. Bu temizleme iþinin öncelikle Türk Silahlý Kuvvetleri‘ne yaptýrýlmasýný istiyor. Herhangi bir nedenle temizliðin bu þekilde yapýlamamasý durumunda yerli ya da yabancý fark etmez, hizmet alýmý yoluyla mayýnlý bölgenin temizletilmesini istiyor, yani parasý karþýlýðý þirket temizliðini yapacak ve çekilecek.

Muhalefet topraklarýmýzýn kullaným hakkýnýn, özellikle de sýnýr boyunda bir þirkete, özellikle de yabancý bir þirkete, yine özellikle Ýsrail kökenli bir þirkete onlarca yýl boyunca devredilmesini hiç mi hiç istemiyor.

Muhalefetin temizlik konusunda Meclis görüþmeleri sýrasýnda önemli önermeleri de oldu. Örneðin, þirket tarafýndan temizlenecek bu arazilerin tarýmsal amaçlý kullanýlmak üzere 44 yýllýðýna mayýn maðdurlarýna ve hiç topraðý olmayan ya da az topraðý olan köylülere verilmesini talep etti. Diðer bir önemli talep de þuydu; bu topraklar þirket elinde kalacaksa ve tarým amaçlý kullanacaksa buralarda o yörenin yoksul ve iþsiz insanlarýnýn istihdamýna öncelik verilmesi önerildi. Ancak AKP Hükümeti her iki talebi de kabul etmedi.

Oysa bakýn TC Devleti‘nin Anayasasý ne diyor; madde 44: "Devlet, topraðýn verimli olarak iþletilmesini korumak, erozyonla kaybedilmesini önlemek ve topraksýz olan veya yeter topraðý bulunmayan çiftçilikle uðraþan köylüye toprak saðlamak amacýyla gerekli tedbirleri alýr." Anayasamýz devletimize bu görevi yüklerken, devletin icra organý hükümet üzerine düþen görevi yerine getirmektense, halkýndan yana politika yapmak yerine, sayýn baþbakan inat etmiþ, muhalefete ve kendi milletvekillerine sesini yükselterek yüklenmiþ ve yasanýn kimsenin istemediði þekliyle Mecliste kabul edilmesini saðlamýþtýr. Ancak yapýlan oylamaya çok sayýda AKP milletvekilinin de katýlmadýðýný gözden kaçýrmamak gerekir.

Sadece temizlenen yerler mi þirkete kullandýrýlacak?

Hayýr. Yasa, mayýndan temizlenecek alanlar ile müstakil kullanýmý mümkün olmayan ve bu taþýnmazlarla bütünlük teþkil eden hazineye ait diðer taþýnmazlarýn tarýmsal faaliyetlerde kullandýrýlmasý karþýlýðýnda þirkete verileceðini açýkça belirtmektedir. Söz konusu saha içinde Genelkurmay sýnýr güvenliðini saðlayacak alanlar ayýracaktýr. Buna karþýlýk þirkete de Þanlýurfa‘da bulunan ve bu araziyle komþu durumda bulunan TÝGEM Ceylanpýnar çiftliðimizi isteme hakký doðabilecek, þirketin topraklarý sadece sýnýr boyu ile sýnýrlý kalmayacak, içerilere doðru uzanabilecektir.

Petrol çýkarsa ne olur?

AKP hükümeti yabancý bir þirkete bu arazileri onlarca yýl kullanmak için verdiðinde petrol yada maden çýkarsa ne olacak? Ona da yasa bu alanda petrol ya da maden gibi yer altý zenginlikleri olmasý konusunda Maden ve Petrol Yasasý hükümlerinin saklý olduðunu söylüyor. Peki yarým yüzyýllýk süreçte petrol çýkar da AKP Hükümetinden bile daha hýzlý bir iktidar ben daha hýzlý satarým mantýðýyla bu kanunlarý deðiþtiremez mi?

Uluslar arasý tahkimin olduðu bir dünyada, yabancýlarla hukuki iliþkilerde tahkim ülkelerin kendi hukukunun bile üzerindeyken ve bu sistemde ipin ucu Dünya Bankasý‘nýn elindeyken petrolümüze (tabi varsa) nasýl sahip çýkabileceðiz merak ediyorum. Elimizdeki Kýbrýs‘ý bile kiralamýþýz, 36 yýl sonra da kaybetmiþiz.

Yörenin tarýmsal potansiyeli

Mayýndan temizlenmek suretiyle tarýmsal üretime kazandýrýlacak arazi 216 bin dekar (216 milyon metrekare). Suriye sýnýrýmýz boyunca 510 km uzunluðunda, içeri doðru olan geniþliði de 300 ila 700 metre arasýnda deðiþen Hatay, Kilis, Gaziantep, Þanlýurfa, Mardin ve Þýrnak illerimiz sýnýrlarý içinde bulunan topraklar.

Sayýn Tarým Bakaný Mehdi Eker, tarýmsal amaçlý kullanýlacak bu sahayla ilgili olarak tek bir fikir beyan etmezken TMMOB Ziraat Mühendisleri Odasý yörenin tarým arazileri, üretim deseni, ekonomiye katkýsý ve istihdam çalýþmalarýný detaylý bir þekilde yaparak kamuoyu ile paylaþtý.

Toplam 216 bin dekar büyüklüðe sahip bu alanýn 170 bin dekarý tarýmsal üretim yapmaya uygun (çizelge:1). Bu arazilerin hemen hemen tamamý tarým yapmaya son derece uygun birinci ve ikinci sýnýf araziler. Tarým yapmaya uygun araziler içerisinde de yaklaþýk 120 bin dekar arazi sulamaya uygun durumda.

Sýnýrýn gerek Türkiye gerekse Suriye tarafýnda yöreye adapte olmuþ yaygýn üretim deseni buðday, arpa, mýsýr, pamuk, zeytin, antepfýstýðý, badem, mercimek, nohut, fið, meyve-sebze, baðcýlýk, bostan ve hayvancýlýktýr.

Ekonomiye katkýsý

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odasý yaptýðý hesaplamalarda önerdiði bitki deseni üzerinden yörenin ekonomiye katkýsýnýn en az 30 milyon 600 bin lira ya da 20 milyon 100 bin dolar net katkýsý olacaðýný hesaplamýþtýr.

Devlet Su Ýþleri Genel Müdürlüðü faaliyet raporlarýnda sulama hizmetleri götürülen alanlardaki kazancýn 5-6 kat arttýðýný belirtmektedir. Bu saha içerisinde de yaklaþýk 120 bin dekar sulamaya elveriþli alan bulunmasý yukarýda belirtilen gelirin de o oranda artmasý demektir. Ayrýca yörede organik tarým ya da örtü altý tarým-seracýlýk yapýlmasý da yaratýlacak katma deðeri daha da arttýracaktýr.

Ýstihdama katkýsý

Ülkemizde kýrsal kesimde hane baþýna düþen ortalama tarla büyüklüðü 59 dekardýr (59 bin metrekare). Tarým yapmaya müsait 170 bin dekarý ortalama iþletme büyüklüklerine ayýrdýðýmýzda yaklaþýk 2.900 aile toprak sahibi olacak demektir. Her bir ailenin en az 5 çalýþabilir nüfustan oluþtuðunu düþünürsek, bu da yaklaþýk 14.500 kiþinin istihdam edilmesi anlamýna geliyor.

Olaya bir de þu yönden bakalým. Hazine Müsteþarlýðý tarafýndan yayýmlanan 2008 verilerine göre ülkemizde kiþi baþýna istihdam maliyeti ortalamasý 287 bin liradýr. Tarým sektöründe bir kiþinin istihdam maliyeti ise 139 bin liradýr. Bu mayýnlý arazilerin temizlendikten sonra yöre çiftçisine daðýtýlmasý durumunda ise kiþi baþýna istihdam maliyeti 30,6 milyon lira/14.405 kiþi=2 bin 124 liradýr.

Tüm bu istihdam ve yaratýlan katma deðer açýsýndan mayýn temizleme maliyeti ve tartýþmalarýna yeniden dönüp baktýðýmýzda, bu topraklarýn 50 ya da 100 milyon lira bulunamýyor diye bir þirketin inisiyatifine onlarca yýl býrakýlmasý hiçbir mantýða sýðmamaktadýr.

Ne yapýlmalý

Daha doðrusu ne yapýlmalýydý? AKP Hükümeti o topraklarý yöredeki mayýn maðduru, hiç topraðý olmayan ya da az olan yöre köylüsüne daðýtmalý, onlarý kooperatif çatýsý altýnda toplamalý, böylelikle daha fazla kazanmalarýný saðlamalýydý. Kýrsal kesimde yoksulluk oranýnýn %30 olduðu bir dönemde yöre için en hayýrlý açýlým bu olurdu.

Köylülüðü bir an önce bitirmeyi düþünen AKP‘den de böyle bir talepte de bulunmak doðru deðil aslýnda. Bu kapsamda þunlarý da bilmekte fayda var. Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý‘nýn adý Tarým ve Gýda Bakanlýðý olarak deðiþtirilerek "köy" kelimesi artýk içinden çýkarýlýyor. Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý destekleme sistemini tamamen deðiþtirme yoluna gidiyor, sadece büyük çiftçiler desteklenecek, küçük çiftçiler yok olup gidecek.

Mayýnlarýn bir an önce temizlenmesi herkesin ortak dileði, ancak bu þekliyle çýkan yasa ulusal çýkarlarýmýza aykýrý, bizim çýkarlarýmýza aykýrý bir yasa da orayý alacak yabancý þirketin ulusal çýkarlarýna hizmet eder.

Önümüzdeki günlerde hepimizi çok daha zorlu günler bekliyor. Dünya Su Forumu bildiðiniz üzere Mart ayýnda ülkemizde yapýlmýþtý. Sularýmýzýn da yabancý ya da yerli þirketlere kiralanmaya ya da satýlmaya baþlandýðý günler hepimiz için daha zorlu geçecek.

Ama halkýmýz da sandýk baþýna gittiðinde gösterdiði eðilimle bu þekilde yaþamak istiyor ne yapalým.