TEKEL İHALE ŞARTNAMESİNİ TARAFIMIZA VERMEYEN BAŞBAKANLIĞIN İŞLEMİ İPTAL EDİLDİ
T.C.
ANKARA
11. İDARE MAHKEMESİ
ESAS NO : 2008/1713
KARAR NO : 2009/499
DAVACI: TMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
VEKİLİ : Av. Zühal Dönmez
Bestekar Sok. No: 49/5 K.Dere/ ANKARA
DAVALI : BAŞBAKANLIK BİLGİ EDİNME DEĞERLENDİRME KURULU
DAVANIN ÖZETİ : Davacı Oda‘nın TEKEL‘in özelleştirilmesine ilişkin olarak 22.02.2008 tarihinde yapılan ihaleye karşı dava açacaklarından bahisle ihale süreciyle ilgili ihale şartnamesi, idari ve teknik şartname ile sözleşme ve eklerinin kendilerine verilmesi istemiyle Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığına yaptığı başvurunun, talep edilen bilgi ve belgelerin açılacak olan davaya ilişkin dava dosyası ibraz edileceği belirtilerek reddedilmesi üzerine davalı idareye itirazen yapılan başvurunun; davacı Odanın bir kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olduğu ve 4982 sayılı Kanun çerçevesinde bilgi ve belge verme yükümlülüğü bulunduğu ve bilgi edinme başvurusu yapamayacağı gerekçesiyle 28.05.2008 tarih ve 2008/555 sayılı kararla reddine ilişkin işlemin iptali istenilmektedir.
SAVUNMANIN ÖZETİ : 4982 sayılı Kanunla, kamu kurum ve kuruluşlarının sahip olduğu bilgi ve belgelere kişilerin erişiminin sağlanmasının amaçlandığı, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının da söz konusu hak bağlamında kamu kurumu gibi değerlendirilmesi gerektiği, davacı Oda‘nın da kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olduğu ve idare karşısında bir özel hukuk gerçek veya tüzel kişisi gibi değerlendirilemeyeceği, işlemin mevzuata uygun olduğu, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Ankara 11. İdare Mahkemesi‘nce işin gereği görüşüldü:
Dava, davacı Oda‘nın TEKEL‘in özelleştirilmesine ilişkin 22.02.2008 tarihinde yapılan ihaleye ilişkin dava açacaklarından bahisle ihale süreciyle ilgili ihale şartnamesi, idari ve teknik şartname ile sözleşme ve eklerinin kendilerine verilmesi istemiyle Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığına yaptığı başvurunun, talep edilen bilgi ve belgelerin açılacak olan davaya ilişkin dava dosyası ibraz edileceği belirtilerek reddedilmesi üzerine davalı idareye itirazen yapılan başvurunun; davacı Odanın bir kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olduğu ve 4982 sayılı Kanun çerçevesinde bilgi ve belge verme yükümlülüğü bulunduğu ve bilgi edinme başvurusu yapamayacağı gerekçesiyle 28.05.2008 tarih ve 2008/555 sayılı kararla reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının "Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları" başlıklı 135.maddesinde, kumu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları; belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki menfaatlerini kolaylaştırmak,mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında, gizli oyla seçilen kamu tüzel kişilikleri olduğu belirtilmiştir.
4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu‘nun 1. maddesinde, bu Kanunun amacının; demokratik ve şeffaf yönetimin gereği olan eşitlik, tarafsızlık ve açıklık ilkelerine uygun olarak kişilerin bilgi edinme hakkını kullanmalarına ilişkin esas ve usulleri düzenlemek olduğu, 2.maddesinde, bu Kanunun; kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının faaliyetlerinde uygulanacağı,"Tanımlar" başlıklı 3.maddesinde, "başvuru sahibi" kavramının bu Kanun kapsamında bilgi edinme hakkını kullanarak kurum ve kuruluşlara başvuran gerçek ve tüzel kişileri, "bilgi" kavramının, kurum ve kuruluşların sahip oldukları kayıtlarda yer alan bu Kanun kapsamındaki her türlü veriyi ifade ettiği belirtilmiş, 4.maddesinde,herkesin bilgi edinme hakkına sahip olduğu, Türkiye‘de ikamet eden yabancılar ile Türkiye‘de faaliyette bulunan yabancı tüzel kişilerin, isteyecekleri bilginin kendileriyle veya faaliyet alanlarıyla ilgili olmak kaydıyla ve karşılıklılık ilkesi çerçevesinde bu Kanun hükümlerinden yararlanacağı, Türkiye‘nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerden doğan hak ve yükümlülüklerinin saklı olduğu hükümlerine yer verilmiştir.
Diğer yandan 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu‘nun 1. ve 2.maddesinde birliğin ve bağlı odalarının "kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olduğu belirtilmiş ve mühendislik ve mimarlık mesleği mensuplarının müşterek ihtiyaçlarını karşılamak,mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak...meslek ve menfaatleri ile ilgili işlerde resmi makamlarla işbirliği yaparak gerekli yardımlarda ve tekliflerde bulunmak, meslekle ilgili bütün mevzuat normları, fenni şartnameleri incelemek ve bunlar hakkındaki görüş ve düşüncelerini ilgililere bildirmek birliğin amaçları arasında sayılmış bulunmaktadır.
Dava dosyasının incelenmesinden,davacı Oda vekilinin 15.04.2008 tarihli dilekçesiyle Özelleştirme İdaresi Başkanlığına, Sigara Sanayi İşletmeleri ve Ticaret A.Ş ile Tütün, Tütün Mamulleri,Tuz ve Alkol İşletmeleri A.Ş‘nin sigara üretim işi ile ilgili varlıklarının satış ve mülkiyetinin gayri ayni hak (intifa) tesisi yöntemiyle bir bütün halinde özelleştirilmesine ilişkin yapılan ihaleye ilişkin dava açacaklarından bahisle ihale şartnamesi,idare ve teknik şartname ile sözleşme ve eklerinin erişimine açılması talebiyle yaptığı başvurunun,talepte bulunulan bilgi ve belgelerin açılacak davaya ilişkin dava dosyası içerisinde ibraz edileceği gerekçesiyle reddedilmesi üzerine davalı idareye yapılan itiraz başvurusu üzerine davacı Odanın bir kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olduğu ve 4982 sayılı Kanun, çerçevesinde bilgi ve belge verme yükümlülüğü bulunduğu ve bilgi edinme başvurusu yapamayacağı gerekçesiyle 28.05.2008 tarih ve 2008/555 sayılı kararla reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Yukarıda yer verilen hükümlere göre belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere kamu kurumu olmayan fakat bu nitelikte meslek kuruluşlarının kurulmasının sağlandığı,görev yaparken belli kamu yetkileriyle donatılmış olmalarının bu meslek kuruluşlarını özel bir konuma taşımakla birlikte sonuçta bu kuruluşların dernek ve sendikalara yaklaşan, Devletin organik yapısı içinde yer almayan, hiyerarşik düzenin dışında tüzel kişilikler olduğu tartışmasız bulunmaktadır.
Bu durumda, mevzuatın kendisine yüklediği sorumlulukları yerine getirmek ve üyeleri ile faaliyette bulunduğu alanın genel menfaatlerini gözetmek görevinin bulunduğu açık olan davacı Oda‘nın TEKEL‘in özelleştirilmesine ilişkin sürece karşı dava açabilmesini teminen ihaleye ilişkin bilgi ve belgelerin diğer tüzel kişiler gibi tarafına verilmesi gerekirken davacı Oda‘nın yalnızca bilgi ve belge verme yükümlülüğü bulunduğu ve Oda adına bilgi edinme başvurusu yapılamayacağı gerekçesiyle tesis edilen davalı idare işleminde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline, aşağıda dökümü yer alan 57,30- TL yargılama gideri ile A.A.Ü.T uyarınca 400- TL avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, artan posta ücretinin istemi halinde davacıya iadesine,kararın tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde Danıştay‘a temyiz yolu açık olmak üzere, 15.04.2009 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
BAŞKAN SEVAL KIRKLAR 27051
ÜYE ÇAĞATAY KARAMAN 33838
ÜYE BURAK TURAN BENLİ 101821