AHMET ATALIK: GDO'LU ÜRÜNLERİN TÜRKİYE'YE İTHALİNE KARŞIYIZ - EURACTİV
Tarım Bakanlığı 20.11.2009 cuma günü aldığı bir kararla daha önce çıkan yönetmeliği iptal etti. GDO'lu ürünlerin ithalini 1 Mart 2010'a kadar serbest bıraktı. İstanbul Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Ahmet Atalık, GDO konusunda Euractiv.com.tr'nin sorularını yanıtladı. Atalık Türkiye'nin GDO'lu ürünlere ihtiyacı olmadığını söyledi.
Euractiv.com.tr (Özel)
Tarım Bakanlığı 20.11.2009 cuma günü aldığı bir kararla daha önce çıkarttığı GDO yönetmeliğini iptal etti. GDO‘lu ürünlerin ithali 1 Mart 2009‘a kadar tümüyle serbest bırakıldı. Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) bu kararı şiddetle eleştirdi.
Euractiv.com.tr bu konuda İstanbul Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Ahmet Atalık ile özel söyleşi yaptı. Okurlarımıza bu söyeşiyi sunuyoruz.
-Sayın Ahmet Atalık GDO'lu ürünlerin Türkiye'ye girişi şu anda AB standartlarına göre mi düzenlendi?
ATALIK-GDO'lu ürünlerin ülkemize girişi izlenen yöntem, tam olmasa da büyük oranda AB ile paralellik sağlıyor. AB'de şirket GDO'lu gıdaların insana ve çevreye zararlı olmadığı, içindeki katkıların ve besleyiciliğinin emsalleri düzeyinde olduğu vb bilimsel kanıtları Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi'ne (EFSA) sunmakta, EFSA bilimsel bir panel düzenleyerek altı ay içinde bir görüş oluşturmakta ve Avrupa Komisyonu'na sunmaktadır. Komisyon üç ay içinde kararını açıklamakta, bu şekilde onay alabilen ürünler birliğe girebilmektedir.
Ülkemizde ise Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından uzmanlar listesi oluşturulmakta ve listeden Bakanlık her bir başvuru için ayrı bir komite oluşturacaktır. EFSA'nın karşılığı olan bu komite EFSA gibi altı ayda değil, üç ayda karar oluşturacaktır. Kararını ise Avrupa Komisyonu'nun karşılığı olarak görev yapacak Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'na sunacaktır. Bu süreç sonunda onay alacak GDO'lu ürünlerin ülkeye girişine izin verilecektir.
AB mevzuatından ayrı diğer bir yan ise AB'de verilen onayın geçerlilik süresi 10 yıl ile sınırlandırılırken, Türkiye'de böyle bir sınırlandırma yoluna gidilmemiştir.
-Gıda güvenliği düzenlemesi Meclis'e hangi çerçevede gidiyor. Bu konuda Ziraat Odaları ve Ziraat Mühendisleri'nin görüşleri alındı mı?
ATALIK-GDO'lu ürünlerin ithalatı, işlenmesi, ihracatı, kontrol ve denetimi ülkemizde "Ulusal Biyogüvenlik Yasası" çıkarılmadan sadece bir yönetmelikle düzenlenmeye çalışılmıştır. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından bir yasa taslağı tasarısı yapılmış ve Başbakanlık'a gönderilmiştir. Burada Bakanların imzasına açılmış olup henüz Meclis gündemine gelmemiştir. Taslak tasarısının hazırlanmasında Ziraat mühendisleri, gıda mühendisleri, çiftçi örgütleri, tüketici dernekleri, tabipler birliği gibi konuyla doğrudan ilişkili hiçbir kesimin görüşüne başvurulmamıştır. Buna karşılık bilgi edinme hakkı çerçevesinde yaptığımız başvurulara da olumlu bir cevap alamadık. Meclise sevk edilecek Ulusal Biyogüvenlik Yasa Taslağı ile ilgili hiçbir kurumun görüşüne başvurulmamıştır. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın bu davranışı da AB ile bağdaşmamaktadır.
-GDO'lu ürünleri saptayacak laboratuar Avrupa'da nerelerde, hangi ülkelerde var? Türkiye'de nerelerde, kaç tane var?
ATALIK-AB'ye üye 27 ülkede her 10 milyon nüfusa GDO analizi yapabilecek 55 laboratuar bulunmaktadır. Bu hesaba göre ülkemizde yaklaşık 350 laboratuar olması gerekirken, şu an Tarım ve Köyişleri Bakanlığı bünyesinde GDO analizi yapabilen 3 laboratuarımız bulunmaktadır. Bu laboratuarlarımız Ankara, Bursa ve Adana'dadır.
-Türkiye'de halen GDO'lu üretim yapılıyor mu? Kimler nerede hangi ürünü yapıyor?
ATALIK-Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından 1998 yılında yayımlanmış olan bir genelge ile ülkemiz topraklarında GDO'lu tohumla üretim yapmak yasaklanmıştır.
Konuya gıda üretimi açısından baktığımızda, 26 Ekim 2009 tarihli yönetmelik hükümlerine göre henüz kimse Komite'ye GDO onayı için başvurmamış olduğundan ve verilmiş herhangi bir GDO onayı bulunmadığından gerek tarım ürünü ve gerekse işlenmiş gıda olarak GDO'lar şimdilik ülkemize girememektedir. (Ancak 20.11.2009 günü çıkan kararla bu yönetmelik iptal edilip GDO ithalatı serbest bırakılmıştır.)
-ABD'den ithal mısır ve soyaların GDO'lu olduğu biliniyor. Bunlar ikincil ürün olarak nerelerde kullanılıyor?
ATALIK-Soya ve mısır bini aşkın gıda içerisinde katkı maddesi olarak kullanılmaktadır. Bunlara örnek olarak; bebek mamaları, hazır çorbalar, mısırdan elde edilen nişasta bazlı tatlandırıcılar ve bunların kullanıldığı gazlı-kolalı içecekler-meyve suları-pasta-baklava-çikolata-biküvi-hazır gıdalar, mısır yağı, hayvan yemleri, sucuk, salam, sosis, köfte, pizza, hamburger, et suyu tabletleri, soya kıyması, soya yağı, soya unu, soya sütü, soyanın kullanıldığı pastacılık ürünleri, soya lesitini içeren oldukça geniş bir yelpazeye sahip hazır gıdaları sayabiliriz.
-Türkiye'de özgün tohumların genetik yapısını korumak için bir çalışma var mı?
ATALIK-Türkiye oldukça geniş bir biyolojik çeşitliliğe sahiptir. Yaklaşık 12 bin bitki türünün 4 bini endemiktir, yani sadece Anadolu'da bulunmaktadır. Birçok tahılın ve baklagilin anavatanı ülkemizdir. Dünyada bulunan 8 gen merkezinden 3'ü ülkemizdedir. Ancak, bizler bitkilerin doğada, doğal yetişme ortamlarında muhafaza edilebileceği görüşünü savunuyoruz.
-Ziraat Mühendisleri olarak Avrupa ile işbirliği yaptığınız alan ve konular var mı?
ATALIK-Ziraat Mühendisleri Odası olarak Avrupa'nın çiftçi örgütleri ile zaman zaman görüşmelerimiz olmaktadır. Ayrıca bileşeni olduğumuz GDO'ya Hayır Platformu olarak da Avrupa'da ve dünyada bu konuda mücadele veren örgütlerle ilişkimiz bulunmaktadır.
-Eklemek istediğiniz başka noktalar var mı?
ATALIK-Türkiye'nin GDO'lara ihtiyacı yoktur. Türkiye, ithalatçı olduğu mısır, soya ve pamuğu yetiştirmeye müsait bir coğrafyada bulunmaktadır. Biyoteknoloji şirketlerince bağımsız çalışmalar engellenirken, biyoçeşitlilik üzerine GDO'ların olumsuzlukları ortadayken, insanlar üzerinde yapılmış hiçbir araştırma yokken, bazı akademisyenlerimizin GDO'ların hiçbir riski bulunmadığını söylemelerini doğru bulmuyoruz. GDO'ların ülkemize girişi durduruluncaya kadar mücadelemiz sürecektir.http://www.euractiv.com.tr/cevre/article/ahmet-atalik-gdo-ithaline-karsiyiz-007815