ORMAN MÜHENDİSLİĞİ TÜZÜĞÜ'NÜN İPTALİ İÇİN AÇTIĞIMIZ DAVADA, BAŞBAKANLIK VE ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞININ YANITINA KARŞI YANITIMIZ
DANIŞTAY 8. DAİRE BAŞKANLIĞINA
DOSYA NO:E.2009/8234
CEVAP VEREN (DAVACI) : TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası
VEKİLİ : Av.Zühal DÖNMEZ
DAVALILAR : 1-T.C.Başbakanlık
2- Çevre ve Orman Bakanlığı
3-TMMOB Orman Mühendisleri Odası
KONU :Davalı İdarelerin cevap dilekçelerine karşı,
cevaplarımızın sunulmasıdır.
CEVAPLARIMIZ :Davalı İdarelerin ayrı ayrı vermiş olduğu cevap dilekçelerinin içeriği aynıdır, bu nedenle cevaplara cevap dilekçemiz tüm davalılar için ortak yazılmıştır.
Cevap dilekçelerinde, 5531 sayılı Orman Mühendisliği, Orman Endüstri Mühendisliği ve Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği Hakkında Kanunun 4. ve 5.maddelerinde Orman Mühendisleri ve Orman Endüstri Mühendislerinin görev konularının yer aldığı belirtilmekte ve ormancılık karantina hizmetlerinin orman mühendisi ve orman endüstri mühendislerinin hak ve yetkilerinde bulunduğu iddia edilmektedir.
Kanunun 4.maddesinde, meslek konuları sayılmakta, 5.maddede ise meslek mensuplarının 4.maddede sayılan faaliyet konularıyla sınırlı olmak kaydıyla görevlerini yapabileceklerine dair hüküm yer almaktadır. Davalı İdarelerin iddialarının aksine 4.maddede "ormancılık, orman endüstrisi ve ağaç işleri endüstrisi alanında yapılan ihracat ve ithalatın fümigasyon ve karantina hizmetlerini yürütmek" konusunda herhangi bir hüküm bulunmamaktadır.
Kanunun, "Mesleğin Konusu" başlıklı 4.maddesi şöyledir:
"MADDE 4 - Mesleğin konuları uzmanlık alanlarına göre aşağıda gösterilmiştir:
a) Orman mühendislerinin faaliyet konuları şunlardır:
1) Devlet ormanlarında, Hazine arazilerinde, kamu kurum ve kuruluşlarına ait arazilerde, gerçek ve tüzel kişilere ait arazilerde ormanları doğal ve yapay olarak kurmak.
2) Mevcut olan ormanlar dahil, ormanların bakımı ve iyileştirilmesi, bozuk ormanların imar ve ıslahını yapmak.
3) Enerji ormanları tesis ve bakımını yapmak.
4) Orman ağaç, ağaççık ve florasına ait tohum üretimi ile aşılama faaliyetlerini yürütmek.
5) Orman ağaç ve ağaççıklarına ait tohum ve ağaç ıslah faaliyetlerini yürütmek.
6) Orman fidanlıkları kurma, yönetme, işletme, orman fidanı ve bitkisi nakli, standardizasyonu ve sertifikalandırılması faaliyetlerini yürütmek.
7) Ağaçlandırma, erozyonla mücadele, sel ve çığ kontrolü, havza amenajmanı, entegre havza ıslahı ve kırsal kalkınma plânlama, projelendirme ve uygulama çalışmaları yapmak.
8) Orman içi, kenarı ve orman üst sınırı meraların sınırlarının belirlenmesi, ıslahı, korunması, plânlanması çalışmalarını yapmak.
9) Orman topraklarının etüdü, analizi, ıslahı ve bonitet belirlemesi, yetişme ortamı analizi, envanteri ve mevcut haritalar üzerinde işaretleme çalışmalarını yapmak.
10) Orman alanlarında av ve yaban hayvanlarının çoğaltılması, envanter çalışmaları ile orman ekosistemleriyle doğrudan ya da dolaylı habitat bağlantısı olan yaban hayvanlarına ilişkin olarak avlak, koruma alanı ve rezerv alanı tefriki, plânlaması, tesisi, yönetimi işlerini yapmak.
11) Orman içi su kaynaklarının geliştirilmesi, etüt, envanter, plânlama ve projelendirme çalışmalarını yapmak.
12) Millî parklar, orman içi dinlenme ve mesire yerleri ile orman içi rekreasyon alanlarının tespit, tefrik, envanter ve düzenlenmesi, rekreasyon yönetimi ve işletmeciliği, uzun devreli gelişme plânı çalışmaları, ağaç röleve plânları yapmak.
13) Peyzaj plânlarına uygun uygulamalar yapmak.
14) Orman kaynakları plânlaması, orman sınırlaması, arazinin yorumlanması ve mülkiyet çalışmaları yapmak, uydu görüntüleri ve hava fotoğraflarını ormancılık amaçları doğrultusunda yorumlamak ve mevcut haritalar üzerine işlemek.
15) Orman yangınları ve zararlılarıyla mücadele, orman yolları ile orman yangın emniyet yolu ve şeritleri plânlamasını, etüdünü, yapımını, bakımını ve kontrolünü yapmak.
16) Orman ekosistemleri, orman gen ve biyosfer rezervleri ile biyotop alanlarının kurulması, orman ağaç, ağaççık ve florasına ait gen koruma alanlarının plânlanması, kurulması ve yönetilmesi işlerini yapmak.
17) Kent ormancılığı çalışmaları, orman çevre düzenlemesi, orman alanlarında çevresel etki değerlendirmesi faaliyetlerini yapmak.
18) Orman ekosistemlerine ait flora ve faunayla ilgili iş ve işlemleri yapmak.
19) Orman ve ormancılıkla ilgili yukarıdaki işlere benzer iş ve hizmetleri yapmak.
b) Orman endüstri mühendislerinin faaliyet konuları şunlardır:
1) Odun hammaddesinin yarma, kesme, soyma, biçme, şekil değiştirme işlemlerini yapmak.
2) Odun hammaddesini yongalayarak veya liflere ayırarak ve yapıştırıcı maddeler kullanarak ya da kullanmadan presleme, buharlama, kurutma ve emprenye etme gibi işlemlerle yapısını değiştirmeden veya fiziksel ve kimyasal yollarla değiştirerek işlemek.
3) Kereste, ağaç kaplama levha, kâğıt, selüloz ve benzeri yarı mamullerini üreten ve bunları kullanan, orman ürünleri fabrikalarında, ahşap olmak kaydıyla mobilya ile sabit ve hareketli mobilyalar, doğramalar, kapı, pencere, yer döşemeleri, ahşap yapılar ve elemanların üretim faaliyetlerini yapmak.
4) Odun dışı orman ürünlerini işleyen tesislerde; kalite kontrol, maliyet hesaplama, stok kontrolü ve tasarım faaliyetleri yapmak.
c) Ağaç işleri endüstri mühendislerinin faaliyet konuları şunlardır:
1) Ağaç işleri endüstrisinde yer alan ahşap ve türevleri ile diğer endüstriyel malzemeler kullanarak ahşap olmak kaydıyla sabit ve hareketli mobilyalar, doğramalar, deniz araçları, sauna, prefabrik ev, parke, karavan, evlerin ahşap bölümlerinin üretim faaliyetlerini yapmak.
2) Emprenye ve kurutma tesisleri ve benzeri ağaç işleri ürünlerinin tasarım ve imalâtı faaliyetlerini yapmak."
Kanunun "Hak, Yetki ve Sorumluluklar" başlıklı 5 inci maddesi aşağıdadır:
"MADDE 5 - Meslek mensupları, 4 üncü maddede belirtilen faaliyet konularıyla sınırlı olmak kaydıyla; araştırma-geliştirme çalışmaları yapmaya, çevresel muhasebe yapmaya, keşif yapmaya, zarar ziyan belirlemeye, maliyet hesaplamaya, fizibilite raporu hazırlamaya, tasarım faaliyetleri yapmaya, plân ve projeler hazırlamaya ve uygulamaya, standardizasyon çalışmaları yapmaya, sertifikalandırmaya, kalite kontrolü yapmaya, stok kontrolü yapmaya, denetim yapmaya, muayene yapmaya, hakemlik yapmaya, eksperlik yapmaya, teknik müşavirlik yapmaya, danışmanlık yapmaya, yeminli danışmanlık ve bilirkişilik yapmaya, raporlar hazırlamaya, ormancılık ve orman ürünleri konularında serbest müşavirlik büroları ile serbest yeminli müşavirlik büroları açmaya, laboratuvarlar açmaya, özel müesseseler ile işletmeler kurmaya, bunları yönetmeye ve bunların sorumlu müdürlüğünü yapmaya, ormancılık karantina ve rehberlik hizmetlerini yürütmeye, her türlü odun ve odun dışı orman ürünleri ile orman endüstrisi dahil her türlü ormancılık çalışmaları için gerekli olan fidan, bitki, alet ve edevatın ihracat ve ithalat işlemleriyle ilgili hizmetleri tek başlarına, ortak faaliyet alanları içinde ise mevzuatta yetkilendirilmiş diğer meslek mensuplarıyla beraber yapmaya ve yürütmeye yetkilidir. Bu fıkrada belirtilen hak ve yetkiler, Odaya kayıtlı meslek mensuplarınca kullanılır."
Söz konusu 5.maddede, hak yetki ve sorumluluklar sayılmış ve bunların 4.maddede belirtilen faaliyet konularıyla sınırlı olduğu hükme bağlanmıştır. Ancak, bu faaliyet konuları arasında tüzüğün iptali istenen hükmüne dair herhangi bir husus yer almamaktadır.
Diğer taraftan Davalı İdareler, 6968 sayılı kanunun 36. ve 37.maddelerine istinaden dava konusu tüzüğün iptali istenilen hükmünün Orman Mühendisleri ve Orman Endüstri Mühendislerinin görev alanları içerisinde yer aldığını iddia etmektedirler.
6968 sayılı kanunun 36.maddesinde "Münhasıran ormanlara taallük eden hastalık ve zararlılarla Devlet ormanları yararına yapılacak mücadele hizmetleri Orman İdaresi tarafından ve orman bütçesinden ifa edilir. Zaruret halinde bu kanunun mükellefiyet hükümlerinden faydalanılır. Hastalık ve zararlılar hem orman, hem ziraat sahalarını alakalandırıyorsa mücadele bu kanun hükümleri dairesinde ve Orman İdaresi ile müştereken yapılır. Mücadele masraflarına Orman İdaresinin iştirak nispeti Ziraat Vekaletince belirtilir." hükmü bulunmaktadır.
Söz konusu kanunun 37.maddesinde ise "Hususi ormanlarda veya sahipli ağaçlıklarda görülen ve mücadele edilmediği takdirde muhiti için tehlike teşkil edebilecek olan hastalık ve zararlılarla mücadele Orman İdaresince yapılır. Masraflar orman veya ağaçlık sahiplerinden yazılı olarak istenir. Tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödenmedikleri takdirde kendilerinden Amme Alacaklarının Tahsil Usulü hakkındaki 6183 sayılı Kanun hükümleri dairesinde tahsil edilmek üzere Maliyeye devredilir." hükmü yer almaktadır.
Davaya konu olan Tüzüğün 6.maddesinin 1.fıkrasının (v) bendinde yer alan "ormancılık, orman endüstrisi ve ağaç işleri endüstrisi alanında yapılan ihracat ve ithalatın fümigasyon ve karantina hizmetlerini yürütmek" hükmünden de anlaşılacağı üzere konu ithalat ve ihracat kapsamında yapılan fümigasyon ve karantina işlemleri ile ilgilidir. Dolayısıyla; Davalı İdarelerin cevap dilekçelerinde belirttiği; 5531 sayılı Kanunun 4.maddesinin 1.fıkrasının (a) bendinin 15.alt bendinin ve (b) bendinin 2.alt bendinin, 6968 sayılı kanunun 36. ve 37.maddelerinin iptal ve yürütmenin durdurulmasını istediğimiz Tüzüğün 6.maddesinin 1.fıkrasının (v) bendi ile hiçbir ilgisi yoktur. Bu nedenle davalıların itirazı dayanaktan yoksundur.
Diğer taraftan davalı Orman Mühendisleri Odası; 7472 Sayılı Ziraat Yüksek Mühendisliği Hakkında Kanun ve Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzük hükümlerine istinaden ziraat mühendislerinin zirai karantina ile ilgili hizmetlerdeki yetkilerinin sadece tarım ürünleri ile sınırlı olacağını iddia etmektedir.
7472 Sayılı Ziraat Yüksek Mühendisliği Hakkında Kanun, Ziraat Yüksek Mühendislerinin mesleki iştigal veya ihtısas sahaları dahilinde olmak üzere araştırma, ıslah, yetiştirme, toprak muhafaza, zirai mücadele, ziraat alet ve makinaları, bahçe mimarisi, toprak tasnifi, toprak, su, gıda, yem, kimyevi gübre, nebat tahlilleri, teknoloji, zootekni, zirai ekonomi gibi bilumum zirai hizmet ve faaliyetlerde bulunmaya, lisans aldıkları veya ihtısas yaptıkları sahalara ait keşif, plan ve projeleri hazırlamaya ve tatbik etmeye, bütün bu sahalarda gerekli kontrol, muayane, ekspertiz, ehlivukuf işlerini görmeye, raporlar tanzim etmeye, zirai danışma büroları ve laboratuvarları açmaya, hususi müessese ve işletmeler kurmaya ve idare etmeye veya bunların mesul müdürlüğünü ifaya salahiyetli olduklarını düzenlemiştir.
Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzükte de Ziraat Mühendislerinin Genel Çalışma Alanları, Görev ve Yetkileri gösterilmiş olup, bu yetki ve görevler arasında iptalini talep ettiğimiz Tüzük hükmünde gösterilen görev de bulunmaktadır. Buna göre; tarım ürünlerinin yetiştirilmesi, hasadı, işlenmesi, depolanması, ambalajlanması ve pazarlanması aşamalarında; her türlü hastalık ve zararlılar konusunda teşhis, ilaç ve metod önerisi, mücadele, planlama ve uygulamaların denetlenmesi, gazlama (fümigasyon) gibi faaliyetler ziraat mühendisleri tarafından yürütülür. Her türlü zirai mücadele ilacıyla parazit ve predatörleri üreten, ithal ve ihraç eden, depolayan, pazarlayan veya dağıtan işletmeler bu faaliyetleri için teknik eleman veya danışman olarak ziraat mühendisi çalıştırırlar. Tarım ürünlerinin yetiştirilmesi, hasadı, işlenmesi, paketlenmesi, depolanması, satışı, ithal ve ihracı, taşınması işlemleri sırasında uygulanacak her türlü iç ve dış karantina esaslarının saptanması ve uygulanması ziraat mühendislerince yürütülür. Tarımda kullanılan büyüme düzenleyici ilaç, vitamin, hormon, bakteri gibi kimyasal ve biyolojik preparatların üretimi, ithali, pazarlama ve dağıtımı alanlarında çalışan işletmeler teknik eleman veya danışman olarak ziraat mühendisi çalıştırırlar.
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Meslek İçi Eğitim, Uzmanlık ve Belgelendirme Yönetmeliği‘nin 6.maddesinin (e) bendine göre "Zirai Mücadele" (f) bendine göre de "Zirai Karantina" ziraat mühendisliği hizmet alanları içerisindedir.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine göre zirai karantina ve fümigasyon işlemlerini gerçekleştirmeye, orman ürünleri de dahil olmak üzere ziraat mühendisleri yetkilidir.
Cevap dilekçesinde, Danıştay 2. Dairesi‘nin 28.09.2009 tarih ve E.2009/1321 sayılı kararıyla Zirai Karantina İnspektör Yönetmeliği‘nin 5 inci maddesinin ( c), (ç) ve (d) bentlerinin yürütmenin durdurulmasına karar verdiğini belirtilmektedir.
Zirai Karantina İnspektör Yönetmeliği‘nin 4.maddesinin 1.fıkrasının (h) bendinde "İnspektör", "İthal, ihraç ve transit geçişi yapılan, serbest bölgelere getirilen, bu bölgelerden çıkartılan; bitki, bitkisel ürün ve orman ürünleri ile ahşap ambalaj malzemelerinin zirai karantina amaçlı her türlü kontrollerle denetimlerini yaparak gerekli belgeleri düzenlemek ve yurt içinde yetiştirilen bitkilerde bitki sağlığı denetimlerini, resmi survey programlarını gerçekleştirmek üzere yetkilendirilmiş teknik personel" olarak tanımlanmıştır. Yönetmeliğin 5.maddesi ise yalnızca ziraat mühendislerinin inspektör olabileceğini hükme bağlamıştır.
Danıştay 2. Dairesi‘nin, Zirai Karantina İnspektör Yönetmeliği‘nin 5.maddesinin ( c), (ç) ve (d) bentlerinin yürütmenin durdurulmasına karar verilmişse de henüz iptal edilmemiştir. Ayrıca Fümigasyon herkesin yapabileceği bir iş değildir. Zirai Karantina Fümigasyon Yönetmeliğine göre Fümigasyon, bitki, bitkisel ürün, bitkisel sanayi ve orman ürünlerinde bulundukları veya yetiştikleri ortamlarda ve boş binalarda bulunan zararlı organizmaların herhangi bir biyolojik dönemine karşı gaz halinde etkili olan katı, sıvı veya gaz formundaki pestisitlerin kullanılmasıyla yapılan imha işlemidir. Fümigasyon işlerinde yeterliliği Bakanlıkça tespit edilerek belgelendirilen ziraat mühendisleri Fümigasyon operatörü olarak görev yapmaktadır. Fümigasyon, ehil olmayan kişilerce yapıldığında hem ürüne hem yapan kişiye öldürücü zararları söz konusu olabilir.
SONUÇ : Cevaba cevaplarımızın ve davanın kabulüne karar verilmesini saygı ile arz ve talep ederim.
Av.Zühal DÖNMEZ
Davacı Vekili