ORMAN MÜHENDİSLİĞİ TÜZÜĞÜ İLE İLGİLİ AÇTIĞIMIZ DAVADA, BAŞBAKANLIĞIN YANITI
T.C.
BAŞBAKANLIK
Hukuk Müşavirliği
8 Aralık 2009
Sayı : B.02.0.HUK.641.02S.2009-830
Konu : Birinci savunma
DANIŞTAY 8. DAİRE BAŞKANLIĞINA
Dosya No: 2009/8234 E
Cevap Veren (Davalı): Başbakanlık
Diğer Davalı: Çevre ve Orman Bakanlığı
Karşı Taraf (Davacı) : TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası
Vekili : Av.Zühal Sirkecioğlu Dönmez
Tebliğ Tarihi : 09/11/2009
Konusu : Dava dilekçesine karşı cevaplarımızın sunulmasıdır.
Cevaplarımız :
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası vekili tarafından, 24/07/2009 tarihli ve 27298 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe konulan Orman Mühendisliği, Orman Endüstri Mühendisliği ve Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği Serbest Yeminli Meslek Mensupları Tüzüğü‘nün 6.maddesinin l. fıkrasının (v) bendinin yürütülmesinin durdurulması ve iptali talebiyle, Başbakanlık ile Çevre ve Orman Bakanlığı aleyhine Dairenizin 2009/8234 sayılı esasında dava açılmış ise de, aşağıda arz edeceğimiz nedenlerle haksız ve hukuki dayanaktan yoksun olan davanın reddi gerekmektedir. Şöyle ki;
Dava konusu tüzük, Danıştay 1. Dairesinin 17/02/2009 tarihli ve E. 2008/486, K. 2009/319 sayılı kararı ile incelendikten sonra 24/07/2009 tarihli ve 27298 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Tüzüğün iptali istenen 6. maddesinin birinci fıkrasının (v) bendinde; "Ormancılık karantina hizmetleri: Ormancılık, orman endüstrisi ve ağaç işleri endüstrisi alanında yapılan ihracat ve ithalatın Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu hükümlerine göre fümigasyon ve karantina hizmetlerini yürütmektir." hükmü yer almaktadır.
Davacı vekili, ormancılık karantina hizmetleri çerçevesinde yapılan ithalat ve ihracatın fümigasyon ve karantina hizmetlerini yürütmeye yalnızca ziraat mühendislerinin yetkili olduğunu iddia etmiş ise de, aşağıda izah edileceği üzere. ormancılık karantina hizmetleri, münhasıran orman mühendisi ve orman endüstri mühendislerinin hak ve yetkileri arasındadır.
5531 sayılı Kanunun "Mesleğin konusu" başlıklı 4. maddesinde;
"MADDE 4 - Mesleğin konuları uzmanlık alanlarına göre aşağıda gösterilmiştir:
a) Orman mühendislerinin faaliyet konuları şunlardır:
1) Devlet ormanlarında, Hazine arazilerinde, kamu kurum ve kuruluşlarına ait arazilerde, gerçek ve tüzel kişilere ait arazilerde ormanları doğal ve yapay olarak kurmak.
2) Mevcut olan ormanlar dahil, ormanların bakımı ve iyileştirilmesi, bozuk ormanların imar ve ıslahını yapmak.
3) Enerji ormanları tesis ve bakımını yapmak.
4) Orman ağaç, ağaççık ve florasına ait tohum üretimi ile aşılama faaliyetlerini yürütmek.
5) Orman ağaç ve ağaççıklarına ait tohum ve ağaç ıslah faaliyetlerini yürütmek.
6) Orman fidanlıkları kurma, yönetme, işletme, orman fidanı ve bitkisi nakli, standardizasyonu ve sertifikalandırılması faaliyetlerini yürütmek.
7) Ağaçlandırma, erozyonla mücadele, sel ve Çığ kontrolü, havza amenajmanı, entegre havza ıslahı ve kırsal kalkınma planlama, projelendirme ve uygulama çalışmaları yapmak.
8) Orman içi, kenarı ve orman üst sınırı meraların sınırlarının belirlenmesi, ıslahı, korunması, planlanması çalışmalarını yapmak.
9) Orman topraklarının etüdü, analizi, ıslahı ve bonitet belirlemesi, yetişme ortamı analizi, envanteri ve mevcut haritalar üzerinde işaretleme çalışmalarını yapmak.
10) Orman alanlarında av ve yaban hayvanlarının çoğaltılması, envanter çalışmaları ile orman ekosistemleriyle doğrudan ya da dolaylı habitat bağlantısı olan yaban hayvanlarına ilişkin olarak avlak, koruma alanı ve rezerv alanı tefriki, planlaması, tesisi, yönetimi işlerini yapmak.
11) Orman içi su kaynaklarının geliştirilmesi, etüt, envanter, planlama ve projelendirme çalışmalarını yapmak.
12) Milli parklar, orman içi dinlenme ve mesire yerleri ile orman içi rekreasyon alanlarının tespit, tefrik, envanter ve düzenlenmesi, rekreasyon yönetimi ve işletmeciliği, uzun devreli gelişme planı çalışmaları, ağaç röleve planları yapmak.
13) Peyzaj planlarına uygun uygulamalar yapmak.
14) Orman kaynakları planlaması, orman sınırlaması, arazinin yorumlanması ve mülkiyet çalışmaları yapmak, uydu görüntüleri ve hava fotoğraflarını ormancılık amaçları doğrultusunda yorumlamak ve mevcut haritalar üzerine işlemek.
15) Orman yangınları ve zararlılarıyla mücadele, orman yolları ile orman yangın emniyet yolu ve şeritleri planlamasını, etüdünü, yapımını, bakımını ve kontrolünü yapmak.
16) Orman ekosistemleri, orman gen ve biyosfer rezervleri ile biyotop alanlarının kurulması, orman ağaç, ağaççık ve florasına ait gen koruma alanlarının planlanması, kurulması ve yönetilmesi işlerini yapmak.
17) Kent ormancılığı çalışmaları, orman çevre düzenlemesi, orman alanlarında çevresel etki değerlendirmesi faaliyetlerini yapmak.
18) Orman ekosistemlerine ait flora ve faunayla ilgili iş ve işlemleri yapmak.
19) Orman ve ormancılıkla ilgili yukarıdaki işlere benzer iş ve hizmetleri yapmak.
b) Orman endüstri mühendislerinin faaliyet konuları şunlardır:
1) Odun hammaddesinin yarma, kesme, soyma, biçme, şekil değiştirme işlemlerini yapmak.
2) Odun hammaddesini yongalayarak veya liflere ayırarak ve yapıştırıcı maddeler kullanarak ya da kullanmadan presleme, buharlama, kurutma ve emprenye etme gibi işlemlerle yapısını değiştirmeden veya fiziksel ve kimyasal yollarla değiştirerek işlemek.
3) Kereste, ağaç kaplama levha, kağıt, selüloz ve benzeri yarı mamullerini üreten ve bunları kullanan, orman ürünleri fabrikalarında, ahşap olmak kaydıyla mobilya ile sabit ve hareketli mobilyalar, doğramalar, kapı, pencere, yer döşemeleri, ahşap yapılar ve elemanların üretim faaliyetlerini yapmak.
4) Odun dışı orman ürünlerini işleyen tesislerde; kalite kontrol, maliyet hesaplama, stok kontrolü ve tasarım faaliyetleri yapmak." hükmü yer almıştır.
Anlaşılacağı üzere, 5531 sayılı Orman Mühendisliği, Orman Endüstri Mühendisliği ve Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği Hakkında Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrası (a) bendinde "orman mühendislerinin", (b) bendinde "orman endüstri mühendislerinin", (c) bendinde de "ağaç işleri endüstri mühendislerinin" uzmanlık alanlarına giren faaliyet konuları sayılmış, bu konularla sınırlı olmak üzere 5. maddede de sayılan hak, yetki ve sorumlulukların kullanılacağı ifade edilmiştir.
Söz konusu maddelerde orman zararlılarıyla mücadele orman bitkilerinin ve tohumlarının karantina hizmetleri orman mühendislerinin, orman bitkisel ürün, endüstriyel odun, kereste, lif-yonga odunu, odun, yakacak odun ve yonga gibi orman ürünlerine ait karantina hizmetlerinin ise orman endüstri mühendislerinin hak ve yetkisinde olduğu açıkça belirtilmiştir.
4. maddenin birinci fıkrası (a) bendinin 15. alt bendinde ver alan: "Orman yangınlarıyla, ORMAN ZARARLILARIYLA MÜCADELE, orman yolları ile orman yangın emniyet yolu ve şeritleri planlamasını, etüdünü, yapımını, bakımını ve kontrolünü yapmak", b bendinin 2. alt bendinde ver alan: "odun hammaddesini yongalayarak veya liflere ayırarak ve yapıştırıcı maddeler kullanarak ya da kullanmadan presleme, buharlama, kurutma ve emprenye etme gibi işlemlerle yapısını değiştirmeden veya fiziksel ve kimyasal yollarla değiştirerek işlemek." 5. maddesinde yer alan; "Meslek mensupları. 4.maddede belirtilen faaliyet konularıyla sınırlı olmak kaydıyla: ORMANCILIK KARANTİNA ve rehberlik hizmetlerini yürütmeye...", hükümleriyle, orman bitkilerine ait zararlılarla mücadele ve karantina hizmetlerinin orman mühendislerinin etkisinde orman ürünlerine dair zararlılardan koruma ve karantina hizmetlerinin de orman endüstri mühendislerinin yetkisinde olduğu kabul ve beyan edilmiştir.
Nitekim ormanların biyolojik özellikleri, ormanlara arız olan zararlıların nitelikleri, bunlarla mücadelenin ormancılık bilimleri konusunda lisans düzeyinde eğitim almış orman mühendislerince yürütülmesinin zorunluluğu vb. nedenlerle, orman mühendislerinin teknik bilgileri dahilinde yürütülmesi gereken orman zararlılarla mücadele ve karantina hizmetlerinin yapılmasında, 6968 sayılı Kanunun 36 ve 37. maddeleriyle de özel hükümler getirilmiştir. Şöyle ki;
Kanunun "Ormanlara müteallik hususi hükümler" başlıklı 36. maddesinde "Münhasıran ormanlara taallük eden hastalık ve zararlılarla Devlet ormanları yararına yapılacak mücadele hizmetleri Orman idaresi tarafından ve orman bütçesinden ifa edilir. Zaruret halinde bu kanunun mükellefiyet hükümlerinden faydalanılır.
Hastalık ve zararlılar hem orman, hem ziraat sahalarını alakalandırıyorsa mücadele bu kanun hükümleri dairesinde ve Orman idaresi ile müştereken yapılır. Mücadele masraflarına Orman İdaresinin iştirak nispeti Ziraat Vekaletince belirtilir. " hükmü,
37. maddesinde: "Hususi ormanlarda veya sahipli ağaçlıklarda görülen ve mücadele edilmediği takdirde muhiti için tehlike teşkil edebilecek olan hastalık ve zararlılarla mücadele Orman İdaresince yapılır. Masraflar orman veya ağaçlık sahiplerinden yazılı olarak istenir. Tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödenmedikleri takdirde kendilerinden Amme Alacaklarının Tahsil Usulü hakkındaki 6183 sayılı Kanun hükümleri dairesinde tahsil edilmek üzere Maliye ye devredilir." hükmü yer almıştır.
Görüldüğü gibi, 6968 sayılı Kanunda, biyolojik özellikleri nedeniyle ormanların orman zararlılarından korunma ve mücadele hizmetlerinde ayrı hükümler getirilmiştir.
Orman Genel Müdürlüğünde orman zararlıları ile mücadele hizmetleri; 27 Orman Bölge Müdürlüğü kuruluşunda yer alan ve orman fakültelerinde orman entomolojisi ve orman fitopatolojisi konularında lisans düzeyinde eğitim alan orman mühendislerinin teknik yönetimindeki orman zararlılarıyla mücadele şube müdürlükleri kanalıyla yürütülmektedir.
Bu konulardaki mücadelenin zirai kültür bitkileri alanında eğitim almış Ziraat Mühendislerinin bilgileriyle yürütülmesi teknik ve yukarıda hükümleri zikredilen Kanunların dışında 7472 sayılı Kanun uyarınca da mümkün değildir.
Ziraat Mühendislerinin hak ve yetkilerinin belirlendiği 7472 sayılı Kanunun 2. maddesinde;
"Ziraat yüksek mühendisleri mesleki iştigal veya ihtisas sahaları dahilinde olmak üzere araştırma, ıslah, yetiştirme, toprak muhafaza, ZİRAİ MÜCADELE, ziraat alet ve laboratuar, bahçe mimarisi, toprak tasnifi, toprak, su, gıda, yem, kimyevi gübre, nebat tahlilleri, teknoloji, zootekni, zirai ekonomi gibi bilumum zirai hizmet ve faaliyetlerde bulunmaya, lisans aldıkları veya ihtisas yaptıkları sahalara ait keşif, plan ve projeleri hazırlamaya ve tatbik etmeye, bütün bu sahalarda gerekli kontrol, muayene, ekspertiz, ehlivukuf işlerini görmeye, raporlar tanzim etmeye, zirai danışma büroları ve laboratuarları açmaya, hususi müessese ve işletmeler kurmaya ve idare etmeye veya bunların mesul müdürlüğünü ifaya salahiyetlidirler." hükmü yer almaktadır.
7472 sayılı Kanunun 2.maddesinde açıkça belirtildiği üzere, ziraat mühendislerinin zirai karantina hizmetleri yalnızca mesleki iştigal ve ihtisas sahaları olan zirai bitki ve ürünleriyle sınırlı olmak üzere zirai mesleki konular için geçerlidir.
Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzükte de ziraat mühendislerinin genel çalışma alanları, görev ve yetkileri gösterilmiştir. Anılan Tüzüğün 5. maddesindeki;
Tarım ürünlerinin yetiştirilmesi, hasadı, işlenmesi, depolanması, ambalajlanması ve pazarlanması aşamalarında; her türlü hastalık ve zararlılar konusunda teşhis, ilaç ve metot önerisi, mücadele, planlama ve uygulamaların denetlenmesi, gazlama (fümigasyon) gibi faaliyetler ziraat mühendisleri tarafından yürütülür.
Her türlü zirai mücadele ilacıyla parazit ve predatörleri üreten, ithal ve ihraç eden depolayan, pazarlayan veya dağıtan işletmeler bu faaliyetleri için teknik eleman veya danışman olarak ziraat mühendisi çalıştırırlar.
Tarım ürünlerinin yetiştirilmesi, hasadı, işlenmesi, paketlenmesi, depolanması, satışı, ithal ve ihracı, taşınması işlemleri sırasında uygulanacak her türlü iç ve dış Karantina esaslarının saptanması ve uygulanması Ziraat mühendislerince yürütülür.
Tarımda kullanılan büyüme düzenleyici ilaç, vitamin, hormon, bakteri gibi kimyasal ve biyolojik preparatların üretimi, ithali, pazarlama ve dağıtımı alanlarında çalışan işletmeler teknik eleman veya danışman olarak ziraat mühendisi çalıştırırlar."
hükmünden de açıkça görüleceği üzere, yine mesleki iştigal ve ihtisas alanını dikkate alan "TARIM ÜRÜNLERİ" ifadesiyle çalışma alanları sınırlanmıştır.
Ayrıca, 6968 sayılı Kanununa dayanılarak çıkartılan Zirai Karantina İnspektör Yönetmeliğinin, yalnızca ziraat mühendislerinin inspektör olabileceğine ilişkin 5. maddesinin de içinde bulunduğu bazı maddelerinin iptali için TMMOB Orman Mühendisleri Odası tarafından açılan davada, Danıştay 2. Dairesinin 28/09/2009 tarihli ve E. 2009/1321 sayılı kararı ile;
"Dava konusu Yönetmeliğin 14. maddesiyle yürürlükten kaldırılan 20/06/2006 günlü, 26204 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Zirai Karantina İnspektör Yönetmeliğinin 4/g maddesinde inspektör; "ithal ve ihraç edilen, transit geçen, re-export edilen bitki ve bitkisel ürünlerin kontrolleri ile yurt içinde yetiştirilen bitkilerde iç karantina ile ilgili bitki sağlığı denetimlerini ve resmi survey programlarını ve işlemlerini yaparak gerekli belgeleri düzenleyen teknik personel" olarak tanımlanmışken; dava konusu Yönetmeliğin "Tanımlar" başlıklı 4. Maddesinin (h) fıkrasında ise inspektör; "ithal, ihraç ve transit geçişi yapılan, serbest bölgelere getirilen, bu bölgelerden çıkartılan; bitki, bitkisel ürün ve orman ürünleri ile ahşap ambalaj malzemelerinin zirai karantina amaçlı her türlü kontrollerle denetimlerini yaparak gerekli belgeleri düzenlemek ve yurt içinde yetiştirilen bitkilerde bitki sağlığı denetimlerini, resmi survey programlarını gerçekleştirmek üzere yetkilendirilmiş teknik personel" olarak tanımlanmak suretiyle, orman ürünleri ve ahşap ambalaj malzemeleri de inspektörlerin görev ve alanı içerisine alınmıştır.
......
Yukarıda yer verilen mevzuatın birlikte değerlendirilmesinden; ziraat mühendislerinin çalışma alanlarının esas itibarıyla tarım arazileri ve tarım bitkileriyle ilgili olduğu, dava konusu inspektörlük görev alanının ise tarım bitkileri yanında orman bitkileri, orman ürünleri ve ahşap ambalaj materyallerini de kapsadığı; bu konuların da yukarıda anılan 5531 sayılı Kanunda sayıldığı üzere, orman mühendislerinin görev alanına girdiği göz önünde bulundurulduğunda, inspektör adayı olabilecekler arasında orman mühendislerine de yer verilmesi gerekirken sadece ziraat mühendislerine dava konusu madde hükümlerinde yer verilmiş olmasında kamu yararı ve hizmet gereklerine uyarlık görülmemiştir."
gerekçesiyle Yönetmeliğin 5. maddesinin birinci fıkrasının (c), (ç), ve (d) bentlerinin yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir.
Sonuç olarak, dava konusu tüzük maddesi, yukarıda açık hükümlerine yer verilen 5531 sayılı Kanuna uygun olduğu gibi, 6968 sayılı Kanuna, 7472 sayılı Kanuna, Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine ilişkin Tüzüğe de uygun olup, davacı vekilinin hukuka aykırılık yönündeki iddialarının hiçbiri haklı ve yerinde değildir.
Diğer taraftan her ne kadar dava dilekçesinde, dava konusu işlemin yürütmesinin durdurulması talep edilmiş ise de, 2577 sayılı İYUK‘nun 27/2. maddesine göre yürütmenin durdurulması kararının verilebilmesi için işlemin açıkça hukuka aykırı olması yanında telafisi güç veya imkansız zararların doğması gerektiğinden ve dava konusu işlemde açıklamalarımız çerçevesinde her iki şartın da gerçekleşmediği açık olduğundan davacının yürütmenin durdurulması talebinin de reddi gerekmektedir.
Konu ile ilgili diğer davalı idareden temin edilen işlem dosyası ilişikte gönderilmiştir.
Netice ve Talep :Yukarıda açıklanan ve Mahkemenizce resen dikkate alınacak nedenlerle haksız ve hukuki dayanaktan yoksun olan yürütmenin durdurulması talebinin ve davanın reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini arz ve talep ederiz.
Ümit Ulvi CANİK
Başbakan a.
I. Hukuk Müşaviri