TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI, MUĞLA'DA DOĞALGAZ BORU HATTI İÇİN TARIM ARAZİLERİNİN İMARA AÇILMASININ YÜRÜTMESİNİ DURDURAN MAHKEME KARARINA İTİRAZ ETTİ

GENEL MERKEZ ( )
01.09.2009 (Son Güncelleme: 19.02.2010 16:09:22)

T.C.
TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI
Hukuk Müşavirliği

SAYI : İD.2009-138

KONU :TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

ANKARA NÖBETÇİ İDARE MAHKEMESİ
Aracılığı ile
AYDIN BÖLGE İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞINA
Sunulmak Üzere
MUĞLA 1. İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞINA

Dosya No: 2009/214 Esas

YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARINA İTİRAZ EDEN (DAVALI) : Tarım ve Köyişleri Bakarılığı - ANKARA

KARŞI TARAF (DAVACI): TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

VEKİLİ: Av. Zühal DÖNMEZ , Bestekar 8ok. No:4915 Kavaklıdere/ ANKARA

TEBLİĞ TARİHİ : 22.07.2009

KONU : Muğla 1. İdare Mahkemesince verilen, 02.07.2009 tarih ve 2009/214 E. sayılı, "tarım dışı amaçla kullanımının uygun olduğuna ilişkin işleme esas oları güzergahın 8227-8229 noktaları arasında kalan kısmı yönünden" yürütülmesinin durdurulmasına dair kararın, itirazen incelenerek, kaldırılmasına karar verilmesi talebidir.

İTİRAZLARIMIZ

Davacı TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası vekili tarafından Muğla İli Merkez ve Yatağan İlçesi sınırları içerisindeki doğalgaz iletim hattı güzergahında bulunan arazilerin tarım dışı amaçla kullanımının uygun bulunduğuna dair 03/12/2008 tarih ve 5923/19832 sayılı işlemin iptali ve öncelikle yürütülmesinin durdurulması talebi ile açıları iş bu davada 02.07.2009 tarih ve 20091214 E. sayılı karar ile; "tarım dışı amaçla kullanımının uygun olduğuna ilişkin işleme esas olan güzergahın 8227-8229 noktaları arasında kalan kısmı yönünden" yürütülmesinin durdurulmasına, "anılan noktanın dışında kalan kısımlar yönünden ise, yürütülmesinin durdurulması isteminin reddine" karar verilmiştir.

Ancak aşağıda arz edilen gerekçelerle, anılan karar yürütmenin durdurulması kararı verilen kısmı yönünden hukuka aykırı olup, yürütmenin durdurulması kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep ediyoruz.

Muğla İli Merkez ve Yatağan İlçeleri sınırları içerisinde BOTAŞ tarafından tesis edilmesi planlanan doğalgaz boru iletim hattı güzergahındaki arazilerin tarım dışı amaçla kullanımı talep edilmiştir.

Bahse konu arazilerin yerinde incelenmesi ile hazırlanan Tarımsal Etüt Raporunun Bakanlığımız Muğla İl Müdürlüğü tarafından değerlendirilmesi sonucunda verilen karar Muğla Valiliği İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğüne gönderilmiştir.

Karar yazısının 1. maddesinde; Kuru Mutlak Tarım Arazileri (KMT), Sulu Mutlak Tarım Arazileri (SMT), Sulu Marjinal Tarım Arazileri (STA) ve Dikili Tarım Arazilerinin (DTA), 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanununun 13. maddesi gereğince tarım dışı amaçla kullanılması uygun görülmemiş ve 1. maddede uygun görülmeyen bu alanlara alternatif olabilecek ve Muğla İl Müdürlüğümüz tarafından uygun görülebilecek güzergah belirtilmiştir.

BOTAŞ tarafından 5403 sayılı Kanunda belirtilen kamu yararı tanımı ile Kuruluş çalışmaları örtüşen Muğla Doğal Gaz İletim Hattı güzergahının Muğla İl Müdürlüğümüzce veya Toprak Koruma Kurulu tarafından incelenerek gerekli izinlerin ivedilikle verilmesi ve kamu hizmetinin aksatılmamasının talep edilmesi üzerine, Bakanlığımız Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğünün 03.05.2007 tarih ve 2078-7638 sayılı talimatlarının 2.maddesinde "Etüt raporlarında alternatifi bulunduğu veya tarımsal bütünlüğü bozduğu belirtilen talepler, Toprak Koruma Kurulu gündemine alınmayacak ve Toprak Koruma Projesi istenmeyecektir. Bu talepler Valilikler tarafından doğrudan reddedilecektir" Denildiğinden ve Muğla İl Müdürlüğünce hazırlanan Tarımsal Etüt Raporunda alternatif alanlar gösterildiği için kamu yararı olduğu belirtilen söz konusu talebin, Toprak Koruma Kurulu gündemine alınmasının mümkün olmadığı BOTAŞ‘a bildirilmiştir.

BOTAŞ Bakanlığımıza başvurarak Muğla Tarım İl Müdürlüğü elemanlarınca alternatif alan olarak gösterilen alanların bir bölümü dere yatağı, bir bölümü de ruhsatlı maden sahası olup, bu kısımlardan boru hattının geçmesi boru hattı yapım ve işletim tekniği açısından mümkün olmadığı gerekçesiyle konunun Bakanlıkça incelenerek çözüme kavuşturulması için Muğla Tarım İl Müdürlüğüne gerekli talimatın verilmesini talep etmiş ve Bakanlığımız Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğünün yazıları ile de, konunun Muğla İl Müdürlüğünce 5403 sayılı Kanun kapsamında incelenerek gereğinin yapılması istenmiştir.

Bu doğrultuda, Toprak Koruma Kurulu 14.11.2008 tarihinde toplanarak, yapılan görüşme sonucunda; Tarımsal Etüt Raporunda her ne kadar alternatif alan belirtilmiş ise de, BOTAŞ‘ın yazısında da belirtildiği gibi, bu alanların bir kısmının dere yatağı, bir kısmının ruhsatlı maden sahası olması ve bu kısımlardan boru hattının geçmesi teknik açıdan mümkün olmayacağına bu nedenle gösterilen alanların alternatif olarak kabul edilmemesine, söz konusu proje ile ilgili Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından 12.06.2003 tarih ve 152¬38 sayılı Kamu Yararı Kararının (Ek-9), Kanunun ve Bakanlığımızın talimatlarının öngörüldüğü şekilde olduğu anlaşıldığından, Kurulun. 14.01.2008 tarih ve 9 nolu kararı ile, söz konusu Kuru Mutlak Tarım Arazileri (KMT), Sulu Mutlak Tarım Arazileri (SMT), sulu Marjinal Tarım Arazileri (STA) ve Dikili Tarım Arazilerinden (DTA) geçen 24,5 km.lik güzergahın, Muğla Doğalgaz Boru İletim Hattı yapılmak üzere tarım dışı amaçla kullanılması hakkında uygun görüş verilmesine oy çokluğuyla (9 kabul 1 red oyu) karar verilmiştir.

Muğla İli Toprak Koruma Kurulu tarafından alınan karar ve kamu yararı kararı, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu‘nun 13.maddesi kapsamında değerlendirilmek üzere Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğüne gönderilmiştir.

Bakanlığımız Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğünün cevabi yazısında da, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu‘nun 13. maddesinin (d) bendi gereği; Toprak Koruma Projesinin hazırlattırılarak Muğla Valiliğince onaylanması ve bu projeye uyulması şartıyla talep edilen alanların istenilen amaçla kullanılması uygun görülmüştür.

Toprak Koruma Projesinin hazırlattırılarak Muğla Tarım İl Müdürlüğüne gönderilmesi için BOTAŞ‘a yazı gönderilmiştir.

5403 sayılı Kanun ülkemiz tarım alanlarının korunması ile ilgili usul ve esasları belirlemekte olup aynı zamanda zorunlu hallerde amaç dışı kullanım ile de içermektedir. Bu kapsamda davaya konu alanların tarım dışı kullanım izinleri verilirken 5403 sayılı Kanunun 13. maddesinin birinci fıkrasında ifade edilen "Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri ile sulu tarım arazileri tarımsal üretim amacı dışında kullanılamaz. Ancak alternatif alan bulunmaması ve Kurulun uygun görmesi şartıyla" istisna maddeleri olan (a), (b ), (c), (ç) ve (d) bentlerinin izinlendirilebileceği açık bir şekilde belirtilmiştir.

5403 sayılı Kanunun yukarıda ifade etmiş olduğu şartları taşıyan müracaatların Bakanlığımızca olumsuz değerlendirilmesi keyfi bir uygulama olacaktır.

Davacı tarafından öne sürülen alternatif alanla ilgili konu İl Müdürlüğümüzce Toprak Koruma Kurulunun gündemine alınmıştır. Kurul "Tarımsal Etüt Raporunda her ne kadar alternatif alan belirtilmiş ise de BOTAŞ‘ın ilgi yazısında belirtildiği gibi, bu alanların büyük kısmının dere yatağı, bir kısmının ruhsatlı maden sahası olması ve bu kısımlardan boru hattının geçmesi teknik açıdan mümkün olamayacağına bu nedenle gösterilen alanların alternatif kabul edilmemesine" ve BOTAŞ tarafından tesis edilmesi planlanan Doğalgaz İletim Hattı güzergahındaki arazilerin tarım dışı amaçla kullanılmasına 9 olumlu, 1 olumsuz oyla karar vermiştir.

Bakanlığımız teknik elemanlarınca alternatif alan araştırması yapılırken, toprak ve topoğrafik özellikler dikkate alınır. Ancak yapılacak faaliyetin içeriği ve teknik özellikleri ile ilgili gereksinimler ve özel şartlar farklı meslek gruplarının uzmanlık sahasına girdiği dikkate alınırsa il müdürlüklerimiz tarafından gösterilen alternatif alanla ilgili, ilgili kurum tarafından verilen gerekçeler doğrultusunda yeniden değerlendirme yapılabilir. Bu kapsamda 24/07/2008 tarih ve 010.07-3830/12782 sayılı Bakanlık talimatımızın ekinde il müdürlüklerine gönderilen teknik talimatta, alternatif alanla ilgili değerlendirmenin illerde oluşturulan toprak koruma kurullarınca da yapılabileceği belirtilmiştir.

Diğer bir husus olarak davacı tarafından iddia edilen kamu yararı kararı ile ilgili, enerji Piyasası Düzenleme Kurulundan alınan kamu yararı kararı, gerek Muğla Toprak Koruma Kurulu gerekse Bakanlığımızca uygun görülmüştür. Alınan bu kamu yararı kararı 5403 sayılı Kanuna aykırı olmayıp, bu faaliyetin kamu yatırımı olması ve ülke çıkarlarının gözetilmesi doğrultusunda önem arz ettiği görülmektedir.

4646 sayılı Doğalgaz Piyasası Kanununun 12nci maddesinin (a) bendinde "Kamulaştırma, bu Kanunda ön görülen faaliyetlerin gerçekleşmesi halinde, 04/11/1983 tarih ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununda belirtilen esaslar dahilinde kamulaştırma yapılır. Bu konuda Kurulca verilecek lüzum kararı, kamu yararı kararı verine geçer ve müteakip işlemler Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre yürütülür" denilmektedir.

Bu itibarla 4646 sayılı Kanunun 12nci maddesi (a) bendi hükmü doğrultusunda Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun kamu yararı kararı verme yetkisi bulunmaktadır.

Yukarıda açıklandığı üzere BOTAŞ tarafından tesis edilmesi planlanan Doğalgaz İletim Hattı güzergahındaki araziler ile ilgili verilen karar, hukuka uygun olup, davaya konu işlem tamamen kamu yararı ve hizmet gerekleri gözetilerek yasalarla verilen yetkiler çerçevesinde tesis edilmiştir.

İtiraza konu karar ile; 8227-8229 noktaları arasındaki hatta ilişkin olarak yürütmenin durdurulmasına karar verilmiştir.Ancak; yukarıda da açıklandığı üzere; davaya konu işlem, kamu yararı gözetilerek, hukuka ve mevzuata uygun olarak tesis edilmiş, doğalgaz iletim hattı için gerekli olan özel şartlar ve Kamu yararı Kararı göz önünde bulundurularak konu Toprak Koruma Kurulu gündeminde değerlendirilmiş ve hukuka aykırı olmayan karar verilmiştir. Bu sebeple yürütmenin durdurulması kararı hukuka aykırı olup kaldırılması gerekmektedir.

Yukarıda açıklandığı üzere; davaya konu işlem, kamu yararı gözetilerek, hukuka ve mevzuata uygun olarak tesis edilmiş olup uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız bir zararın doğması da söz konusu olmadığından, yürütmenin durdurulması kararının kaldırılmasını talep ediyoruz.

SONUÇ VE İSTEM: Yukarıda arz edilen ve resen dikkate alınacak sair nedenlerle itirazımızın kabulü ile usul ve yasaya aykırı olan Muğla ı. İdare Mahkemesinin 02.07.2009 tarih ve 2009/214 E. sayılı yürütmenin durdurulması kararının kaldırılmasına karar verilmesini arz ve talep ederim.

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI ADINA
Aylin POLAT
Hukuk Müşaviri

Okunma Sayısı: 794