SU HAYVANLARININ SAĞLIK KOŞULLARI İLE HASTALIKLARINA KARŞI KORUNMA VE MÜCADELE YÖNETMELİĞİ`NE KARŞI DAVA AÇTIK

GENEL MERKEZ ( )
04.04.2012 (Son Güncelleme: 04.04.2012 13:54:53)

 

Yürütmenin Durdurulması Taleplidir

DANIŞTAY BAŞKANLIĞINA

 

DAVACI                                : TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

                                              Karanfil Sk.28/17 Kızılay/ANKARA

VEKİLİ                                  : Av.Zühal DÖNMEZ-41998670172

DAVALI                                 : T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı-ANKARA

KONU               :31 Ocak 2012 tarih ve 28190 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren "Su Hayvanlarının Sağlık Koşulları İle Hastalıklarına Karşı Korunma ve Mücadele  Yönetmeliği"nin yürütülmesinin durdurulması ve iptali talebidir.

İPTAL NEDENLERİ              : 1) Yönetmeliğin hazırlanmasında 17/2/2006 tarihli Resmi Gazete‘de yayımlanan Mevzuat Hazırlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğe uyulmamıştır.

Söz konusu Yönetmeliğin 1 inci maddesinde, yönetmeliğin "Başbakanlık, bakanlıklar, bağlı, ilgili, ilişkili kurum ve kuruluşlar ile diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından hazırlanacak kanun, kanun hükmünde kararname, tüzük, yönetmelik, Bakanlar Kurulu kararı eki kararlar ve diğer düzenleyici işlemlerin taslak metinlerinin hazırlanmasına ilişkin usul ve esasları düzenleme" amacını taşıdığı belirtilmiştir.

Aynı yönetmeliğin Görüş alma başlıklı 6.maddesinin 2.fıkrasında "Taslaklar hakkında konuyla ilgili mahallî idareler, üniversiteler, sendikalar, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sivil toplum kuruluşlarının görüşlerinden de faydalanılır", hükmüne rağmen, Bakanlık söz konusu yönetmelikle ilgili bu hükme uymamıştır.

Müvekkil Oda, Su Ürünleri Mühendisleri ve Balıkçılık Teknolojisi Mühendislerinin üye oldukları, Anayasanın 135.maddesi kapsamında, kamu kurumu niteliğinde bir meslek örgütüdür. Türkiye`de Su Ürünleri Mühendisi mezun eden 19 fakülte, Balıkçılık Teknolojisi Mühendisi mezun eden 2 fakülte bulunmaktadır. Su Ürünleri alanına ilişkin düzenlemeler getiren yönetmelik konusunda Müvekkil Oda ve ilgili fakültelerin görüşleri alınmamıştır.

2- Yönetmeliğin  Su ürünleri yetiştiricilik işletmesi ve işleme tesislerine izin verilmesi başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında, "Her su ürünleri yetiştiricilik işletmesine yetkili otorite tarafından (…….) izin verilir" hükmü yer almaktadır. Yetkili otorite  4.maddede; Bakanlık Teşkilatında görev yapan Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu (5996 sayılı Kanun) veya bu Yönetmelik çerçevesinde fiziksel kontrolleri ve idari işleri yerine getirmekle yükümlü olan yetkili veya bu yetkilerin devredildiği otorite, olarak tanımlanmıştır. Zorunluluk getirilmiş olmasına karşın, su ürünleri yetiştiricilik işletmesine izin verecek yetkili otorite belirsizdir.  Ayrıca yönetmeliğin dayanağı olan 5996 sayılı Kanun`da yetkili otoriteye ilişkin bir tanımlamaya yer verilmemiştir. Ne ve kim olduğu belirgin olmamakla birlikte, kanuni dayanağı olmayan bir otoriteye yönetmelikle izin verilmesi hukuka aykırıdır.

3- Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına çeşitli görevler veren 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu bulunmaktadır. Bu Kanunun 13.maddesi Yetiştiricilik başlığını taşımakta ve su ürünleri yetiştiriciliği ile ilgili hususların yasal dayanağını oluşturmaktadır. Bu maddeye dayanılarak 29.06.2004 tarihli Resmi Gazete`de yayımlanmış Su Ürünleri Yetiştiricilik Yönetmeliği bulunmaktadır.

Su Ürünleri Kanunu`nun Yetiştiricilik başlıklı 13.maddesinde, su ürünleri yetiştiricilik tesisleri kurmak isteyenlerin Bakanlıktan izin alması zorunluluğu bulunmaktadır. İzine ve yetiştiriciliğe ilişkin ayrıntılılara Su Ürünleri Yetiştiricilik Yönetmeliğinde yer verilmiştir.

Su Hayvanlarının Sağlık Koşulları ile Hastalıklarına Karşı Korunma ve Mücadele Yönetmeliğinin dayanağı olarak gösterilen 5996 sayılı Kanun, su ürünleri faaliyetleri açısından, 1380 sayılı Kanuna göre genel bir kanundur.  Su ürünleri yetiştiricilik tesisleri için izin alınması gerekliliği 1380 sayılı Kanunda açıkça belirtildiği için, su ürünleri yetiştiricilik işletmeleri için iznin 1380 sayılı Kanun kapsamında alınması gerekmektedir. Bu husus göz önüne alınmadan, su ürünleri yetiştiricilik işletmeleri için, Su Hayvanlarının Sağlık Koşulları ile Hastalıklarına Karşı Korunma ve Mücadele Yönetmeliği ile yetkili otoriteden izin alınması zorunluluğu getirilmesi hukuka aykırıdır.

Öte yandan Su Ürünleri Kanunu ve Su Ürünleri Yetiştiricilik Yönetmeliği kapsamında izin verilen yetiştiricilik tesisleri kayıt altında olmasına karşın, çıkarılan yönetmeliğin 7. maddesi ile bu husus dikkate alınmadan, işletmelerin tekrardan kayıt altına alınması düzenlenmiştir. Bu aynı tesis için iki ayrı kaydın tutulmasına neden olacak, bürokrasinin artmasına ve su ürünleri yetiştiricilerinin mağduriyetine neden olacaktır.

4- Yönetmelik ile kavram kargaşası yaratılmıştır. Alana ilişkin kullanılan terminoloji yok sayılmıştır. Su ürünleri alanına ilişkin düzenlemeler yapan 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu 1971 yılında çıkarılmıştır. Bakanlık yapılanmasında da aynı terminoloji kullanılmıştır. 639 sayılı KHK ile kurulan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının (GTHB) hizmet birimlerinden biri Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğüdür. Bakanlığının her döneminde su ürünleri adını taşıyan Genel Müdürlük veya Daire Başkanlığı yapılanması olagelmiştir. Su Hayvanlarının Sağlık Koşulları ile Hastalıklarına Karşı Korunma ve Mücadele Yönetmeliğinde alana ilişkin terminoloji dikkate alınmamıştır.

AB uyum çalışmaları kapsamında mevzuat uyum çalışmaları önemli bir yer tutmaktadır. Mevzuat uyumları sırasında dikkate alınan AB düzenlemelerinin çevirisinde, kelimelerin birebir karşılıklarının değil, ülkemizdeki ve uygulamadaki karşılığının dikkate alınması gerekmektedir. Bu nedenle uyum amacı ile yapılan çeviriler bir tercümanlık hizmeti olarak değil, ilgili uzmanların uygulamaları uyumlaştırması hizmeti olarak görülmek zorundadır. Aksi halde çevirisi olan ancak uygulamadan uzak bir mevzuat kirliliği yaratılmış olacaktır.

Su Hayvanlarının Sağlık Koşulları ile Hastalıklarına Karşı Korunma ve Mücadele Yönetmeliği için dikkate alınan AB düzenlemelerinde yer alan ifadenin birebir çevirisinin yapılması yoluna gidilmiş, uygulamadan kopuk bir mevzuat ortaya çıkmıştır. Söz konusu Yönetmeliğin dayanakları içinde gösterilen 2006/88/ sayılı Konsey Direktifinde geçen "aquaculture production" ifadeleri su ürünleri üretimi olarak çevrilmişken, aquaculture animal ve aquatic animals terimleri, hayvansal su ürünleri yerine, su hayvanları olarak çevrilmiştir. İlk duyulduğunda su aygırı, timsah, deniz kaplumbağası, fok gibi çeşitli su canlılarını akla getiren bu isimlendirme kavram kargaşası yaratmaktadır. Aynı yaklaşımla çeviri yapılmış olsa, "jelily fish"in denizanası yerine "jel balık", "shell fish"in midye yerine kabuk balık olarak çevirisinin yapılması gerekirdi. 

5- Su Hayvanlarının Sağlık Koşulları ile Hastalıklarına Karşı Korunma ve Mücadele Yönetmeliğinin yayımlanmış hali ile dayanak olarak gösterilen AB düzenlemeleri incelendiğinde, yönetmeliğin konusunun yetiştiriciliği yapılan su ürünlerinin sağlık koşulları ile hastalıklarına karşı korunma ve mücadelenin amaçlandığı açıkça görülmektedir. Birebir yapılan çeviri esas alındığı, uygulamadaki karşılığı dikkate alınmadığı için bir belirsizlik ve karmaşa yaratılmıştır.

6-   Yönetmeliğin "Yönetim Koşulları"  (Madde 28 (8) ve madde 40 (2)) bölümünde bir meslek adı (veteriner) ismen verilirken, Su Ürünleri üretimi ve balık hastalıkları konusunda en yetkin şekilde yetiştirilen Su Ürünleri Mühendisleri ve Balıkçılık Teknolojisi Mühendisleri göz ardı edilmiştir. Yani bir meslek grubuna pozitif ayrımcılık ve fırsat eşitsizliği yaratılmıştır.  Oysa ki; özellikle balık sağlığı ile ilgili konularda Veteriner Hekimler ancak "balık sağlığı" konusunda eğitim aldıkları takdirde yetkilendirilmektedirler.

7-  Yönetmeliğin birçok bölümünde doğal ortamda yaşayan balıklar kastedilerek "Yabani hayvan" terimi kullanılmıştır. Su Ürünleri ile ilgili eğitim yapan akademik birimlerde böyle bir terminoloji kullanılmamaktadır. Bunun yerine "doğal türler" terimi kullanılmakta; yetiştiriciliği yapılan balıklar için ise "üretimi yapılan türler" yada "üretimi yapılan su ürünleri" gibi terimler kullanılmaktadır

8-7472 sayılı Ziraat Yüksek Mühendisliği hakkında kanunun 2.maddesi gereğince, ziraat mühendisleri su ürünleri konusunda çalışmaktadırlar. Gene Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzükte 22.madde de, su ürünleri alanında öğrenim görmüş ziraat mühendisleri, denizlerde ve iç sularda bulunan bitkilerle hayvanların ve bunların yumurta, yavru ve yetişkinlerinin, üretimi, avlanması, pazarlanması, dağıtım, ithal ve ihracı, tescil ve denetimiyle ilgili konularda, deniz ve iç sulardaki üretim alanlarının belirlenmesi, üretim tesislerinin planlanması, projelendirilmesi ve yönetimi konularında faaliyette bulunmaya yetkilidirler, şeklinde açıklanmaktadır.

6235 sayılı TMMOB Kanununa göre, Ziraat Mühendisleri Odası`na, Balıkçılık teknolojisi mühendisi, su ürünleri mühendisleri ve tütün teknolojisi mühendisleri üye olmaktadırlar.

HUKUKİ NEDENLER          : Anayasa, İYUK, 7472 Sayılı K.,  Ziraat   Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzük, Yönetmelikler, İlgili tüm   mevzuat.

SONUÇ ve İSTEM            : Açıklanan ve Yüksek mahkemenizce re`sen dikkate alınacak nedenlerle, dava konusu "Su Hayvanlarının Sağlık Koşulları İle Hastalıklarına Karşı Korunma ve Mücadele Yönetmeliği"nin tümü hakkında öncelikle yürütmenin durdurulmasına ve sonunda İptaline, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini saygı ile arz ve talep ederim.

 

Av.Zühal DÖNMEZ

Davacı Vekili

EKİ: Vekaletname

        Bakanlığa Yazılan Bilimsel Not

Okunma Sayısı: 909