BİTKİ KORUMA ÜRÜNLERİNİN TOPTAN VE PERAKENDE SATILMASI İLE DEPOLANMASI HAKKINDA YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK`E KARŞI DAVA AÇTIK

GENEL MERKEZ ( )
06.09.2012 (Son Güncelleme: 06.09.2012 13:52:53)

 

Yürütülmesinin Durdurulması ve Duruşma Taleplidir

 

 

 

 

DANIŞTAY BAŞKANLIĞINA

 

DAVACI                                : TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

                                                 Karanfil Sk.No-28/12 Kızılay/ANKARA

VEKİLİ                                 : Av.Zühal DÖNMEZ-41998670172

DAVALI                                : Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı

KONU                                    : 27/07/2012 tarih 28366 Sayılı RG`de yayınlanan  "Bitki Koruma Ürünlerinin Toptan Ve Perakende Satılması İle Depolanması Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" in 1.maddesiyle değiştirilen Yönetmeliğin 6.maddesinin 1.fıkrasının (b) bendindeki "..veya eczacı veya ziraat teknisyeni veya bitki sağlığı ile ilgili dersleri alarak mezun olmuş tekniker olmak," cümlesinin Yürütülmesinin Durdurulması ve İptaline, Yönetmelik maddesinin dayanağını oluşturan 6197 sayılı  Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanunun 28.maddesinin 2.fıkrasındaki "…ve ziraatta…" ibaresinin Anayasaya aykırılığı nedeniyle iptali için itiraz yolu ile Anayasa Mahkemesine gönderilmesine karar verilmesi  talepleridir.

AÇIKLAMALAR                 :Davalı Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan "Bitki Koruma Ürünlerinin Toptan Ve Perakende Satılması İle Depolanması Hakkında Yönetmelik" 10.03.2011 tarihinde 27870 sayılı RG`de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Yönetmelikten önce uygulanan 2007 tarihli Yönetmelikte her yıl çok sayıda değişiklikler yapılmıştı. Davalı İdare nedense bu konuyla çok uğraşmaktadır. Halen yürürlükte olan Yönetmeliğin bazı maddelerinin iptaline ilişkin dava, halen Danıştay 10.Dairesinin E.2011/6405 sayılı dosyasında derdesttir. Yürürlükten kaldırılan önceki Yönetmelik hükümlerine ilişkin davalar da 10.Dairenin E.2008/6294, E.2009/9268 ve E.2010/7832  sayılı dosyalarında derdesttir. İptalini talep ettiğimiz hüküm 30 Mayıs 2012 tarihinde "Ziraat Mühendisi veya eczacı olmak"  şeklinde değiştirilmişti. Bu değişiklikteki "..veya eczacı olmak" cümlesinin iptali için dilekçe hazırlarken, daha dava açma süresi dolmadan yapılan değişiklik bu işin ne kadar ciddiyetsiz bir hal aldığının göstergesidir.

Dava konusu değişiklik ile Bayi ve Toptancı izin belgesi alabilecekler arasına Eczacılar da eklenmiştir. 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 18 inci, 19 uncu, 31 inci, 32 nci, 39 uncu, 41 inci, 42 nci ve 43 üncü maddelerine dayanılarak hazırlanmış olan Yönetmeliğin iptalini talep ettiğimiz hükümleri, başta dayandığı bu Kanun olmak üzere 7472 sayılı "Ziraat Yüksek Mühendisliği Hakkında Kanun", "Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzük"e aykırılıklar teşkil etmektedir.

İPTAL NEDENLERİ                       : 1) İptale konu düzenleme ile ziraat mühendislerinin yanı sıra eczacı, ziraat teknisyeni ve teknikerler de bayi veya toptancı izin belgesi alabileceklerdir. Bu ise başta Anayasa olmak üzere ilgili Kanun ve Tüzüklere aykırıdır. Anayasanın 56.maddesine göre, Devlet, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamakla görevlidir.

            Bitki koruma ürünlerini satma ve depolama yetkisi Ziraat Mühendislerine verilmiştir. Öncelikle Yönetmeliğin dayanağı olan 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda Ve Yem Kanununda Eczacılara bu yetki verilmemiştir. Kanun EK-2 de Bitki Koruma Ürünlerinin satılmasında yetkili olan meslek mensupları, ziraat mühendisi, kimyager ve kimya mühendisi olarak gösterilmiştir.

            Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzük, Yönetmeliğin düzenlediği alanda Ziraat Mühendislerine yetki ve görevler vermiştir. Tüzüğün Zirai Mücadele, Zirai Karantina ve Tarım İlaçları başlıklı 5.maddesi şöyledir:

"Tarım ürünlerinin yetiştirilmesi, hasadı, işlenmesi, depolanması, ambalajlanması ve pazarlanması aşamalarında; her türlü hastalık ve zararlılar konusunda teşhis, ilaç ve metod önerisi, mücadele, planlama ve uygulamaların denetlenmesi, gazlama (fümigasyon) gibi faaliyetler ziraat mühendisleri tarafından yürütülür.

Her türlü zirai mücadele ilacıyla parazit ve predatörleri üreten, ithal ve ihraç eden, depolayan, pazarlayan veya dağıtan işletmeler bu faaliyetleri için teknik eleman veya danışman olarak ziraat mühendisi çalıştırırlar.

Tarım ürünlerinin yetiştirilmesi, hasadı, işlenmesi, paketlenmesi, depolanması, satışı, ithal ve ihracı, taşınması işlemleri sırasında uygulanacak her türlü iç ve dış karantina esaslarının saptanması ve uygulanması ziraat mühendislerince yürütülür.

Tarımda kullanılan büyüme düzenleyici ilaç, vitamin, hormon, bakteri gibi kimyasal ve biyolojik preparatların üretimi, ithali, pazarlama ve dağıtımı alanlarında çalışan işletmeler teknik eleman veya danışman olarak ziraat mühendisi çalıştırırlar.

Yukarıdaki fıkralarda geçen ilaç ve preparatların üretimi, ithali, pazarlanması ve bunların bitkilere uygulanmaları aşamalarındaki ruhsatlandırma ve denetim işleri ziraat mühendisleri tarafından yürütülür."

Görüldüğü gibi Tüzükle düzenlenmiş hükümler bir kenara konularak Yönetmelik çıkarılmıştır. Oysa Kanunlar hiyerarşisinde Tüzük, Yönetmelikten önce gelir.

            2) 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun‘da, 31 Mayıs 2012 tarihli Resmi Gazete‘de yayımlanan 6308 sayılı kanunla yapılan değişiklik sonucu; eczanelerde satılabilen maddeler arasına ziraatta kullanılan ilaçlar da eklenmiştir.

6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanunda Eczacılık şöyle tanımlanmıştır: hastalıkların teşhis ve tedavisi ile hastalıklardan korunmada kullanılan tabii ve sentetik kaynaklı ilaç hammaddelerinden değişik farmasötik tipte ilaçların hazırlanması ve hastaya sunulması; ilacın analizlerinin yapılması, farmakolojik etkisinin devamlılığı, emniyeti, etkinliği ve maliyeti bakımından gözetimi; ilaçla ilgili standardizasyon ve kalite güvenliğinin sağlanması ve ilaç kullanımına bağlı sorunlar hakkında hastaların bilgilendirilmesi ve çıkan sorunların bildiriminin yapılmasına ilişkin faaliyetleri yürüten sağlık hizmetidir….Eczane açmak ve işletmek ile ecza deposu mesul müdürlüğü yapmak için eczacı olmak şarttır.

            Bu kanunun bazı hükümleri, 31 Mayıs 2012 tarih 28309 sayılı RG`de yayınlanarak yürürlüğe giren 6308 sayılı Kanunla değiştirilmiştir. Bunlardan biri de 28.madde olup şöyledir:  Beşerî ilaçlar, Sağlık Bakanlığından ruhsatlı geleneksel bitkisel tıbbi ürünler; Sağlık Bakanlığının iznine tabi olan homeopatik tıbbi ürünler, enteral beslenme ürünleri dâhil özel tıbbi amaçlı diyet gıdalar ve özel tıbbi amaçlı bebek mamaları münhasıran eczanede satılır.

İlgili bakanlıktan izin, ruhsat veya fiyat alınarak üretilen veya ithal edilen gıda takviyeleri, eczacılık ve ziraatta kullanılan ilaç, kimyevi madde ve diğer sağlık ürünleri, veteriner biyolojik ürünler hariç veteriner tıbbi ürünleri, kozmetik ürünler, kapsamı Sağlık Bakanlığınca belirlenen tıbbi malzemeler, anne sütü ve beslenme yetersizliğinde kullanılan çocuk mamaları ile erişkinlerin metabolizma bozukluklarında kullanılan tüm destekleyici ürünler ve Türk Eczacıları Birliği tarafından çıkarılan bilimsel yayınlar eczanelerde satılabilir.

 Kanun maddesi insan sağlığı ve zirai mücadele açısından önemli sorunlara yol açacak hükümler içermektedir.  Ziraatta kullanılan ilaçların eczanede satılabilmesi, hele hele diğer ilaçlarla birlikte yan yana satılması hayatın olağan akışına aykırıdır. Ziraatta kullanılan ilaçların tümü ağır kokulu ve büyük ambalajlıdır. Ambalajı ile dahi serin depolarda bulunması gerekir. Ayrıca bu ilaçların nasıl kullanılacağı uzman ziraat mühendisleri tarafından reçete edilmekte ve uygulanmaktadır.

Bitki hastalık ve zararlıları ile yabancı otlarla mücadelede vazgeçilemez bir araç olan bitki koruma ürünleri, bilinçsiz ve yanlış kullanıldığında, çevre kirliliği ve doğal dengenin bozulmasının yanı sıra insan ve hayvan yaşamını tehlikeye atacak sonuçlara yol açabilmektedir. Bu nedenle bitki koruma ürünleri mutlaka bu alanda eğitim almış uzman kişiler olan ziraat mühendisleri tarafından satılmalı ve yine ziraat mühendislerinin gözetiminde kullanılmalıdır.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından Bitki Koruma Ürünlerinin Toptan ve Perakende Satılması ile Depolanması Hakkında Yönetmelikte yapılan ve 30 Mayıs 2012 tarihli Resmi Gazete‘de yayımlanan değişiklik ile de, sadece ziraat mühendislerine verilen bitki koruma ürünleri bayi veya toptancı izin belgesinin, eczacılara da verilmesi sağlanmıştır.

Ancak, aynı Yönetmeliğin Perakende satış yerlerinde aranan şartlar başlıklı 12. maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde yer alan "Bayiler her ne suretle olursa olsun insan ve hayvan ilaçları ile gıdalarını satamazlar ve bitki koruma ürünleri ile bir arada bulunduramazlar" hükmü ile 6197 sayılı Kanundaki "eczanelerin ziraatta kullanılan ilaç, kimyevi madde" satabilmeleri hükmü çelişmektedir.

Bitki koruma ürünlerinin perakende veya toptan satışını yapanların zirai mücadele uygulamaları konusunda yeterli bilgi birikimine sahip olmaları büyük önem arz etmektedir. Yeterli bilgi birikimine sahip olmayan kişilerin, bitki koruma ürünlerini satmaları durumunda;

  • Zararlının ve hastalığın yanlış teşhisi ve yanlış tavsiyeler neticesinde canlılarda akut ve kronik zehirlenmeler, çevre kirliliği, kalıntı, fitotoksite ve etki düşüklüğü gibi önemli riskler meydana gelebilir.
  • Kanserojen, teratojen, mutajen, sinir sistemini felç edici sakatlık ve ölümlere bile neden olabilecek istenmeyen durumlar ortaya çıkabilir.
  • Sonuç olarak çevre, akarsular, göller, yeraltı suları, toprak ve buradan yararlanarak yaşamını sürdüren tüm canlıların ve tüketicilerin yaşamı risk altına girer.

Bitki koruma ürünlerinin çocuk mamaları, biberonlar, beşeri ilaçlar ve kozmetik ürünleri gibi insan sağlığını doğrudan ilgilendiren ürünlerle yan yana eczanelerde satılması da çok büyük tehlikeleri beraberinde getirecektir.

Bitki koruma ürünlerinin güvenli, tavsiyelere uygun olarak kullanımı ve ürünlerin izlenebilirliğinin sağlanması için bu ürünleri satanların mutlaka bu konuda yeterli eğitimi almış olmaları gerekmektedir. İlaç, bitki, toprak, hava ve diğer çevre unsurlarının etkileşimi konusunda eğitim almış olan ziraat mühendisleri, bu alandaki tek uzman meslek grubudur.

Tarım ürünlerinde sıklıkla pestisit (tarım ilacı) kalıntısı tespit edilmekte; gerekli önlemler alınmadığı için ihraç ürünlerimiz geri dönmekte, ülkemiz ve üreticimiz itibarını yitirmekte ve insan sağlığı riske edilmektedir. Bu olumsuzluklar ülke ve tüketici yararına değiştirilmelidir. Bitki koruma ürünleri ile ilgili yaşanan sorunların çözümü, bu ürünlerin satışının farklı meslek grupları tarafından da yapılması değil, bu konuda eğitim almış olan ziraat mühendisleri tarafından yapılmasıdır.

7472 sayılı Ziraat Yüksek Mühendisliği Hakkında Kanuna dayanılarak çıkartılan Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzük‘te de belirtildiği üzere, Zirai Mücadele, Zirai Karantina ve Tarım İlaçları alanında yetkili meslek grubu ziraat mühendisleridir. Dolayısıyla eczanelerin, beşeri ilaç dışında zirai mücadele ilaçları, veteriner ilaçları ve çevre sağlığı ilaçları satmaları doğru değildir.

Ayrıca Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı‘nın eczaneleri kontrol yetkisi olmadığı için bu konuda denetim ve cezai yaptırım imkânı da bulunmamaktadır. Bu nedenle bitki koruma ürünlerinin eczanelerde satılması, sayılmış olan risklerin yanında denetim boşluğu ve kaosa neden olacaktır. Tüm bu gerekçelerle bitki koruma ürünlerinin (tarım ilaçlarının) eczacılar tarafından eczanelerde satılması, Anayasanın 41., 45., 56. ve 166.maddelerine aykırıdır. Bu nedenle 6197 sayılı  Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanunun 28.maddesinin 2.fıkrasındaki "…ve ziraatta…" ibaresinin Anayasaya aykırılığı nedeniyle iptali için itiraz yolu ile Anayasa Mahkemesine gönderilmesine karar verilmesini  talep ediyoruz

3) Yönetmelikte yapılan değişiklik ile ziraat teknisyeni ve teknikerlere de yetki verilmiştir. Daha önce yapılan yönetmelik değişikliklerinde yer alan eczacılara ilaç satma yetkisi verilirken unutulduğu anlaşılan bu düzenleme Öncelikle Yönetmeliğin dayanağı olan 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda Ve Yem Kanununa aykırıdır. ziraat teknisyeni ve teknikerlere bu yetki verilmemiştir. Kanun EK-2 de Bitki Koruma Ürünlerinin satılmasında yetkili olan meslek mensupları, ziraat mühendisi, kimyager ve kimya mühendisi olarak gösterilmiştir.

Gene, Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzük"e de aykırıdır Tüzügün 5.maddesinde bu yetkiler ziraat Mühendislerine verilmiştir.

            4) Anayasanın 135.maddesi hükmü uyarınca, Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları; belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ve halkla olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi ndislekamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşudur.

            TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliğinin 6.maddesine göre de; Üyelerin hak ve yetkilerini savunmak, ortak gereksinimlerini karşılamak, mesleki uygulamaları kolaylaştırmak, mesleğin genel yararlara uygun olarak gelişmesini sağlamak ve bu yetkilerin kullanılabilmesini gerçekleştirmek üzere resmi ve özel kuruluşlarda girişimlerde bulunmak, müvekkil ODA`nın amaç ve görevleri arasında sayılmıştır. Bu bağlamda müvekkil ODA, dava konusu Yönetmelik maddelerinin iptalini istemektedir.

5) Yönetmeliğin düzenlediği alan halk sağlığını doğrudan ilgilendirmektedir, bu nedenle Yürütmenin Durdurulması kararının acil olarak verilmesini talep ediyoruz.

HUKUKİ NEDENLER        : Anayasa, İYUK, 7472 Sayılı K.,  Ziraat   Mühendislerinin

 Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzük, Yönetmelikler, İlgili tüm    

 mevzuat.

DELİLLER                            : Danıştay 10.Dairesinin E.2009/10375 sayılı dosyası

SONUÇ ve İSTEM               :Açıklanan ve Yüksek mahkemenizce re`sen dikkate alınacak nedenlerle, dava konusu Yönetmeliğin "Bitki Koruma Ürünlerinin Toptan Ve Perakende Satılması İle Depolanması Hakkında Yönetmelik" in 6.maddesinin 1.fıkrasının (b) bendindeki "..veya eczacı veya ziraat teknisyeni veya bitki sağlığı ile ilgili dersleri alarak mezun olmuş tekniker olmak," cümlesinin Yürütülmesinin Durdurulması ve İptaline, yargılamanın duruşmalı yapılmasına; Yönetmelik maddesinin dayanağını oluşturan 6197 sayılı  Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanunun 28.maddesinin 2.fıkrasındaki "…ve ziraatta…" ibaresinin Anayasaya aykırılığı nedeniyle iptali için itiraz yolu ile Anayasa Mahkemesine gönderilmesine karar verilmesine yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini  saygı ile arz ve talep ederim.

 

Av.Zühal DÖNMEZ

Davacı Vekili

EKİ: Vekaletname 

 

 

Okunma Sayısı: 3746