AO� HAYVANAT BAH�ES� YEN�LEME ALANI �LE �LG�L� KARARA KAR�I DAVA A�TIK

GENEL MERKEZ ( )
30.10.2012 (Son G�ncelleme: 26.12.2012 12:06:13)

Y�R�TMEY� DURDURMA

TALEPL�D�R

DANI�TAY ( ). DA�RES� BA�KANLI�I`NA

DAVACI : 1 - TMMOB Peyzaj Mimarlar� Odas�

2 - TMMOB �evre M�hendisleri Odas�

VEK�LLER� : Av. Emre Baturay ALTINOK

Kahraman Kad�n Sok. No: 18/1 GOP- �ankaya/ANKARA

DAVACI : 3 - TMMOB �ehir Planc�lar� Odas� (Ankara �ubesi)

VEK�L� : Av. Koray CENG�Z

Cinnah Cad. Farabi Sk. No:38/4 �ankaya Ankara

DAVACI : 4 - TMMOB Mimarlar Odas� (Ankara �ubesi)

VEK�L� : Av. G�k�e BOLAT

Konur Sokak 4/3 06650 Yeni�ehir / Ankara

DAVACI : 5 - TMMOB Ziraat M�hendisleri Odas�

VEK�L� : Av. Zuhal S�RKEC�O�LU D�NMEZ

Bestekar Sok. 49/5 Kavakl�dere/ANKARA

DAVALI : Ba�bakanl�k - ANKARA

DAVA KONUSU : 9 Eyl�l 2012 Tarih ve 28406 say�l� Resmi Gazete`de yay�nlanan Ankara ili, Yenimahalle il�esinde bulunan ve ekli kroki ile listede s�n�r koordinatlar� g�sterilen alan�n AO� Hayvanat Bah�esi Yenileme Alan� olarak kabul edilmesine dair Bakanlar Kurulu karar�n�n y�r�tmesinin durdurulmas� ve iptali istemidir.

B�LD�R�M TAR�H� : 9 Eyl�l 2012 Tarih ve 28406 say�l� Resmi Gazete

DAVA KONUSU �DAR� ��LEM VE HUKUK� S�RE�

9.9.2012 tarih ve 28406 say�l� Resmi Gazete `de yay�mlanarak y�r�rl��e giren, Bakanlar Kurulu`nun, 2012�7 say�l� karar�yla, Ankara �li Yenimahalle �l�esinde bulunan alan�n Atat�rk Orman �iftli�i Hayvanat Bah�esi Yenileme Alan� olarak kabul edilmesine ili�kin karar yay�nlanm��, Atat�rk Orman �iftli�i alan�nda bu kadar geni� bir alan�n Hayvanat Bah�esi yap�l�p yap�lamayaca�� tart��malar� ise kamuoyuna ta��nm��t�r.

AO� Kurulu� Kanunu`nda, 5524 say�l� Kanun ile yap�lan de�i�ikli�e g�re, "Tar�m ve K�yi�leri Bakanl��n�n uygun g�r�� ile Atat�rk Orman �iftli�i arazilerinin onayl� imar planlar�nda g�r�len hayvanat bah�esi 10 y�l� a�mamak �zere herhangi bir �ekilde Tar�m ve K�yi�leri Bakanl�� ve Atat�rk Orman �iftli�i t�zel ki�ili�ine bir k�lfet ve y�k�ml�l�k getirmemesi kayd� ile Atat�rk Orman �iftli�i M�d�rl�� ile Ankara B�y�k�ehir Belediye Ba�kanl�� aras�nda yap�lacak bir protokol ile Ankara B�y�k�ehir Belediyesi lehine intifa hakk� tesis edilebilir Tar�m ve K�yi�leri Bakanl��n�n uygun g�r�� zerine Hayvanat Bah�esi i�erisindeki i�letmeler tahsis amac�na uygun olarak B�y�k�ehir Belediyesi taraf�ndan ��nc� �ah�slara kiraya verilebilir." denilmekteydi.

Bu Kanun h�km�ne dayal� olarak Ankara B�y�k�ehir Belediyesi, AO� Genel M�d�rl�� ile2011 y�l�nda bir protokol imzalad�. Bu protokole dayal� olarak da 2012 tarihinde Atat�rk Orman �iftli�i Genel M�d�rl�� ile yap�lan ek protokol ile AO� alan� i�indeki neredeyse t�m i�letmelerin haklar�n� �zerine almaya �al��t�. Ama Bu protokol hen�z y�r�rl��e girmedi. ��nk� Protokol`�n y�r�rl�k maddesine g�re, Protokol, Kentsel tasar�m projesi ve parselasyon planlar� haz�rland�ktan sonra y�r�rl��e girecekti. Fakat Belediye y�r�rl��e girmemi� protokole dayal� olarak, i�yerlerine bu alanda t�m yetkilerin kendisine ge�ti�inden bahisle bu alan� bo�alt�n diye ihtar �ekmeye ba�lad�. Oysaki Ankara B�y�k�ehir Belediyesi`nin alanda herhangi bir kira hakk� olmad�� gibi kanun da bu duruma izin veren ko�ullar olu�mam��t�. Bu geli�meler s�rerken, 9 Eyl�l 2012 tarihli Bakanlar Kurulu Karar�yla AO� alan� i�inde �ok b�y�k bir alan Hayvanat bah�esi olarak kentsel yenileme alan� ilan edildi. B�ylece 2006 y�l�nda ��kan yasadan sonra, AO� alan� i�inde etap etap AO�`nin yap�la�maya a��lmas�na y�nelik fikir hareket alan� buldu. 2006 y�l�nda yasa de�i�irken, AO� alan�n�n yap�la�maya a��lmamas� ve mevcut hayvanat bah�esinin iyile�tirilmesi ko�uluyla mecliste mutabakat sa�lanm��t�. Ancak �imdi bakt��m�zda, mevcut hayvanat bah�esi s�n�rlar�ndan �ok daha b�y�k bir alan, Hayvanat bah�esi geni�leme alan� ad�yla" Kentsel yenileme" alan� ilan ediliyor. Bu durum, AO� Kanunu`na ayk�r�l�klar ta��yor.

Bu ba�lamda ihtilaf, AO� alan�nda, mevcut "hayvanat bah�esi" alan�n� kat be kat geni�letecek bi�imde uygulama yap�l�p yap�lamayaca��na, bu uygulaman�n Kentsel Yenileme hukukuyla ba�da��p ba�da�mad��na ili�kin bir gerek�eden hareketle, dava konusu d�zenlemenin iptali talebidir.

Nitekim halihaz�rda konu ile ilgili davalar�m�z�n d�k�m� a�a��daki gibidir.

- Ankara 13. �dare Mahkemesi 2007/2394 E.

Ankara B�y�k�ehir Belediye Meclisi taraf�ndan 12.1.2007 tarih ve 207 say�l� kararla kabul edilen "Atat�rk Orman �iftli�i Arazileri ve Do�al Sit Alan�na ili�kin 1.000 naz�m imar plan� ve 1.000 �l�ekli Naz�m �mar Plan� ve Koruma Ama�l� Naz�m �mar Planlar�na" ait i�lemin iptali talep edilmi�tir. Mahkemece verilen iptal karar�, Dan��tay 6. Dairesinin 2009/1245 E. Say�l� karar� ile onanm��t�r.

- Ankara 5. �dare Mahkemesi 2011/879 E. (Dava tarihi: 30.11.2010)

Ankara B�y�k�ehir Belediye Meclisinin 13.08.2010 g�n ve 2494 say�l� karar�yla onaylanan "1/10.000 �l�ekli Atat�rk Orman �iftli�i Alanlar� Naz�m �mar Plan� ve I. Derece Do�al ve Tarihi Sit Alan� Koruma Ama�l� Naz�m �mar Plan�"n�n ve eki olarak onaylanan "1/10.000 �l�ekli Ula��m �emas�" ile "1/1000 �l�ekli Ula��m (Yol-Kav�ak vb.) Uygulama Projesi"nin iptali talep edilmi�tir.

- Ankara 11. �dare Mah. 2012/1364 - 2012/1365 (Dava tarihi: 24.10.2011)

K�lt�r ve Turizm Bakanl�� Ankara K�lt�r ve Tabiat Varl�klar�n� Koruma B�lge Kurulu`nun 10.08.2011 tarihli ve 6281 say�l� "Yenimahalle �l�esi Atat�rk Orman �iftli�i Orman Genel M�d�rl�� Gazi Tesisleri`nin 1. Derece Do�al ve Tarihi Sit Alan� �erhinin kald�r�larak, sadece 3. Derece Do�al Sit Alan� olarak tesciline" ili�kin karar�n�n iptali talep edilmi�tir.

- Ankara 11. �dare Mahkemesi 2012/424 E. (Dava tarihi: 04.11.2011)

Ankara B�y�k�ehir Belediye Meclisinin 17.06.2011 g�n ve 1806 say�l� karar�yla kabul edilen ve 12.08.2011 g�n ve 2484 say�l� karar�yla kesinle�en "Orman Genel M�d�rl�� Gazi Tesisleri Alan� 1. Derece Do�al ve Tarihi sit Alan� 1/1000 �l�ekli Koruma Ama�l� �mar Plan�" n�n iptali.

- Ankara 10. �dare 2012/608 E. (Dava tarihi: 29.03.2012)

Ankara Tabiat Varl�klar�n� Koruma B�lge Komisyonu`nun 02.02.2012 g�n ve 15 say�l� "Ankara �li, Yenimahalle �l�esinde, Atat�rk Orman �iftli�i 1. Derece Do�al ve Tarihi Sit i�erisinde yer alan m�lkiyeti Atat�rk Orman �iftli�i M�d�rl��ne ait 2100 ada 16 parsel ve m�lkiyeti Atat�rk Orman �iftli�i M�d�rl��ne ve Ankara B�y�k�ehir Belediyesine ait olan 13585 ada 12 parselin bir b�l�m�n� de i�ine alan ve yakla��k 7 ha`l�k alan�n 1. Derece Do�al ve Tarihi Sit Alan� �erhinin kald�r�larak, sadece 3. Derece Do�al Sit Alan� olarak tesciline" ili�kin karar�n�n iptali.

- Ankara 10. �dare Mah. 2012/1288 (Dava tarihi: 29.03.2012)

Ankara K�lt�r Varl�klar�n� Koruma B�lge Kurulu`nun 03.02.2012 g�n ve 468 say�l� "Ankara �li, Yenimahalle �l�esinde, Atat�rk Orman �iftli�i 1. Derece Do�al ve Tarihi Sit i�erisinde yer alan m�lkiyeti Atat�rk Orman �iftli�i M�d�rl��ne ait 2100 ada 16 parsel ve m�lkiyeti Atat�rk Orman �iftli�i M�d�rl��ne ve Ankara B�y�k�ehir Belediyesine ait olan 13585 ada 12 parselin bir b�l�m�n� de i�ine alan ve yakla��k 7 ha`l�k y�r�rl�kteki mevzuat ile y�r�rl�kteki ilke kararlar�ndaki 1. Derece Do�al Sit Alan� �zellikleri ta��mad��, b�lgedeki bitki dokusunun insan eliyle olu�turulan yapay bir �evre olarak geli�tirildi�i gerek�eleriyle s�z konusu alandaki 1. Derece Do�al Sit �erhinin kald�r�larak, sadece 3. Derece Do�al Sit alan� olarak tescil edilmesine ili�kin Ankara Tabiat Varl�klar�n� Koruma B�lge Komisyonu`nun 02.02.2012 g�n ve 15 say�l� Karar�`n�n alan�n tarihi a��dan bir �zellik ve nitelik ta��mad�� belirlendi�inde 3. Derece Do�al Sit alan� olarak tescil edilmesine ili�kin karar�n uygun oldu�una" ili�kin karar�n iptali.

Yukar�daki davalar� �zetlemek gerekirse; dava konusu alan �nce 1. derece do�al sit alan�ndan 3. derece do�al sit alan�na �evrilmi�tir Daha sonra uygulama imar plan� yap�lm��t�r Bunlar�n ard�ndan alana 7 hektarl�k ilave bir alan daha kat�lm��t�r. Bu ilave alan da 1. derece do�al sit alan�ndan 3. derece do�al sit alan�na �evrilmi�tir. Ancak bu a�amada 644 ve 648 say�l� KHK`ler ile mevzuata yap�lan de�i�iklik sonucu koruma kurulu ve tabiat komisyonu taraf�ndan ayr� ayr� kararlar al�nm��t�r

- Dan��tay 6. Daire 2012/4044 E. (Dava tarihi: 29.03.2012)

27 Nisan 2012 tarih ve 28276 say�l� Resmi Gazetede yay�nlanan "T.C. Ba�bakanl�k Gazi Yerle�kesi (OGM) Kentsel D�n��m ve Geli�im Proje Alan�" ilan edilmesine ili�kin 2012/3074 say�l� Bakanlar Kurulu Karar�n�n iptali

- Ankara 14. �dare 2012/1129 E. (Dava tarihi: 29.03.2012)

G�neyde Be�tepe Caddesi, bat�da S��t�z� Caddesi, do�uda �iftlik (Alparslan T�rke�) Caddesi ile �evrili Orman Genel M�d�rl�� Gazi Yerle�kesi ve civar�n�n; 5393 say�l� Belediye Kanunun 73. maddesi uyar�nca Kentsel D�n��m ve Geli�im Alan� ilan�na ili�kin Ankara B�y�k�ehir Belediye Meclisi`nin 16.01.2012 tarih ve 136 say�l� karar�n�n iptali

- Ankara 1. �dare Mahkemesi 2012/1338 E. (Dava tarihi: 29.03.2012)

T.C. Ba�bakanl�k, Orman Genel M�d�rl�� (OGM), T.C. Ba�bakanl�k Toplu Konut �daresi Ba�kanl�� (TOK�) aras�nda imzalanan ve OGM m�lkiyetindeki muhtelif parsellerde yer alan ta��nmazlar�n TOK�`ye devrine ve TOK� taraf�ndan bunun kar��l��nda muhtelif in�ai faaliyetlerin kararla�t�r�ld�� 28.02.2012 tarihli protokol�n �ncelikle y�r�tmesinin durdurulmas�na takiben iptali

"KENTSEL YEN�LEME" KAVRAMI, DOKTR�N VE AO� ALANI

Kentsel yenileme kavram�n�n temelde �� amac� ger�ekle�tirmeye yard�mc� olmak amac�yla kullan�ld��, kent kuramlar� doktrininde iddia edilmektedir. Bunlardan biri, yoksulluk yuvalar�n�n temizlenmesi, ikincisi kent �zeklerinin (merkezlerinin) anakentlerin �teki kesimleri ve y�re kentler ile aralar�ndaki ekonomik canl�l�k ayr�mlar�n�n giderilmesi ve yenilenmesi, ��nc�s� ise kent �zeklerindeki yerel y�netimlerin ak�al (mali) olanaklar�n�n artt�r�lmas�d�r.Bu do�rultuda da kentsel yenileme kavram�n�n �� unsuru oldu�u belirtilmektedir. Bunlardan birisi yoksulluk yuvalar�n�n temizlenmesi, di�eri canland�rma bir di�eri de korumad�r. Kentlerin b�y�mesi ile birlikte kent merkezlerinin giderek eski canl�l��n� yitirmesi, bu alanlar�n eskimesi ve y�pranmas� ve "��k�nt� alan�" olarak kabul edilmesiyle birlikte bu alanlar�n yenilenmesi ihtiyac� g�ndeme ta��nm��t�r. Canland�rma, yap�lar�n �zg�n i�levlerini yitirdikleri, yap� olarak sa�lam bulunmalar�na kar��n, de�erlerinin t�rl� nedenlerle azald�� durumlarda bir gereksinmeolarak tan�mlanmaktad�r. Bu ba�lamda Koruma ise, "genellikle i�levlerini yerine getirebilmekte olan yap�lar�n, b�y�k tarihsel, mimari ve k�lt�rel de�er ta��yan b�lgeler i�inde, onlarla birlikte korunmas�n� sa�lamak i�in plans�zl��n denetlenmesi ve a��r� n�fus birikiminin �nlenmesi"olarak tan�mlanmaktad�r. Yoksulluk yuvaklar�n�n temizlenmesi, canland�rma ve bu ba�lamda korumaya y�klenen anlam kentsel yenileme kavram�na, kimi zaman "y�k�p yeniden yapma" anlam�n� da y�klemektedir. Kentsel yenileme kavram�, salt fiziksel yap�n�n iyile�tirilmesi olarak g�r�lmese de, kentsel yenileme yap�lan alanda ya�ayan "eski sakinlerin ya�amaya devam edip edemeyece�i"�l�e�inden hareketle kentsel yenilemenin bir t�r se�kinle�tirmeve veya soylula�t�rma unsurunu da bar�nd�rd�� s�ylenmektedir. Bu nedenle "kentsel yenileme" kavram�n�n do�mas�n�n �nemli nedenlerinden birisi olarak da Avrupa`da sava� sonras�nda y�k�lan kent merkezlerinin yeniden kente kazand�r�lmas� ve tarihi kent merkezi alg�s�n�n canl� k�l�nmas� ihtiyac� oldu�u s�ylenmektedir. Kent merkezleri, sava� veya �ehrin �eperlere ta��nmas� ile bo�almaya y�z tutmu�, kentin b�y�mesi sonucunda da; �ehrin merkezinin, yoksul alt s�n�flar�n yerle�ti�i bir alan haline d�n��meye ba�lad�� ger�e�i de bu yenilenme ihtiyac�n�n bir gerek�esi olarak sunulmaktad�r. Bu y�n�yle, tarihi kent merkezi olarak yenilenen bu merkezlerde, sosyal ve ekonomik canlanma ama�lanmaktad�r.

Bu ba�lamda kentsel yenileme kavram�n�n doktrin a��s�ndan uygulama alan�n�n unsurlar�n� saymak gerekir.

Kentsel yenileme,

1) kent merkezlerinde yenilemeyi ama� edinir,

2) Kent merkezlerindeki tarihi ve k�lt�rel dokunun iyile�tirilmesini esas al�r

3) Bu dokunun modernle�tirilmesi ile birlikte yeniden i�levlendirilmesini sa�lar.

B�ylece kentsel "yenileme alan�" ilan edilecek bir yerin �ncelikli olarak, kent merkezinde, tarihi dokusu bulunan, tarihi ve k�lt�rel de�erler ta��yan, eskimeye y�z tutmu� y�nlerinin iyile�tirilerek kullan�lmas�n�n zorunlu oldu�u ko�ullar�n olu�mas� gerekir. An�lan kavramsalla�t�rmadan anla��laca�� zere Kent merkezi niteli�i ta��mayan bir alan, kentsel "yenileme alan�" ad�yla d�n��me tabi tutulamaz ve bu kavram�n unsurlar� do�rultusunda yenilenemez. Atat�rk Orman �iftli�i alan� tarihi ve k�lt�rel a��dan koruma niteli�i olsa da doktrin a��s�ndan, kent merkezi niteli�i ta��mad��ndan bu alanda "kentsel yenileme" alan� ilan� ger�ekle�tirilemez. Atat�rk Orman �iftli�i alan� k�rsal niteli�i a��r basan ve bu i�leve y�z� d�n�k niteliklerle donat�lm�� bir aland�r. Bu alanda kentsel yenileme alan� ilan edilmesi s�z konusu olamaz Bu doktrinde yap�lan kavramsalla�t�rma, Kentsel Yenileme alan� kavram�n�n hukuki bir niteli�e d�n��t�� 5366 say�l� Kanun a��s�ndan da ge�erlidir.

T�rkiye Cumhuriyetinin kuran kadrolar, siyasal alanda kazand�klar� ba�ar�lar� s�rekli hale getirecek ekonomik modelin gereklili�ini her defas�nda dillendirmi�lerdir. Bir yandan modern siyasal kurumlar hayata ge�irilirken di�er yandan bu siyasal kurumlar� besleyecek ekonomik model olarak k�rsal ve kentsel alanda sanayile�me �n plana ��kmaktad�r. T�rkiye Cumhuriyeti hem kent hem k�r ya�am�nda sanayile�meye dayal� bir kalk�nma modelini �n plana ��kart�r. Atat�rk Orman �iftli�i (AO�) projesi de T�rkiye Cumhuriyeti`nin kalk�nma politikas�n�n hem mekânsal hem de hukuki bir g�r�n�m�d�r. AO�, K�r ve Kent ya�am�n�n bir biri i�ine giri�ine ve harmanlan��na bir �rnek olmas� a��s�ndan tasarland�� Atat�rk`�n vasiyetinde a��k�a g�r�l�r.

Mustafa Kemal Atat�rk, 11.6.1937 tarihinde tasarrufu alt�nda bulunan ve �ahsi malvarl�� olan AO� arazisini vasiyeti do�rultusunda �artl� olarak hazineye ba��lam��t�r (EK 1). Mustafa Kemal, 13.06.1937 tarihli yaz�s�nda da, �iftliklerin T�rk K�yl�s�ne ve Ulusuna na�izane bir vazifesi oldu�unu vurgular. Dolay�s�yla, sava� ko�ullar�ndan ��km�� bir �lkenin kendi kendini besleyebilmesi, tar�msal alanda sanayile�mesinin bir modeli olarak AO� ortaya ��km��t�r. AO�, kooperatifler yoluyla �rg�tlenmi� �reticiler, �reticilerin �r�nlerini t�keten kentliler ile birlikte, kentin sosyal dokusuna ve ekonomik geli�imine, siyasal hayat�na, kentsel �evrenin yap�land�r�lmas�na dair de bir ufuk �izgisidir. AO� kurulu� amac� a��s�ndan bug�n d�nyan�n pek �ok �lkesinde hayat bulan "kentsel tar�m" modelinin ilk �rne�i olarak de�erlendirilmelidir. Bunun yan� s�ra, bu i�levleri nedeniyle halk i�in rekreatif olanaklar da sunar.

AO� Hazineye hibe edili�inden 60 y�l sonra amac�na uygun olarak kullan�lmamas� nedeniyle, 02.06.1992 tarih ve 2436 say�l� Kurul Karar� (EK2) ile do�al ve tarihi sit alan� ilan edilmi�, 27.07.1993 tarih ve 3097 say�l� Kurul Karar� (EK3) ile sit alan� s�n�rlar� belirlenmi�tir. Buna ilave olarak K�lt�r ve Tabiat Varl�klar�n� Koruma Kurulunun 07.05.1998 tarih ve 5742 say�l� Karar� (EK4) ile de Birinci Derece Sit alan� olarak ilan edilmi�tir

K�sacas� AO�, kent a��s�ndan k�s�r, dar kapsaml� de�erlendirilecek kentsel ye�il alan- rekreasyon alan� olarak tasarlanmam�� ve i�levlendirilmemi�tir. AO�`nin Cumhuriyetin kurulu� y�llar�nda belirlenen bu misyonu, bu mekân�n gelece�ine ili�kin vizyonumuzu da belirmektedir.

Atat�rk Orman �iftli�i Alan�n�n Atat�rk`�n Vasiyetine Ayk�r� Olarak Ama� D�� Kullan�lmas� ve K��lt�lmesi S�recinin Bir Par�as�d�r.

Mustafa Kemal Atat�rk 1925 y�l�nda, Ankara`n�n tar�msal �retim i�in uygun bir zemin sa�lamayan, batakl�k ve k�ra� arazilerinde, yurtta�tan ger�ekle�tirdi�i sat�n almalarla, bug�nk� ad�yla Atat�rk Orman �iftli�ini kurmu�tur. �lk ad� Orman �iftli�i olan, Atat�rk Orman �iftli�i, 5/5/1925 tarihinde 20 bin dekar, daha sonra Balgat, Etimesgut, �ak�rlar, Macun, G�vercinlik, Tatar ve Ya�murbaba gibi alanlar�n sat�n al�nmas�yla 52 bin dekar alan �zerine kurulmu�tur.

Mustafa Kemal, AO�`yi 13 y�l bizzat i�lettikten sonra 11 Haziran 1937 tarihli vasiyetnamesinde "tasarrufum alt�ndaki bu �iftlikleri b�t�n tesisat, hayvanat ve demirba�lar� ile beraber hazineye emanet ediyorum" ifadesini kullanarak T�rkiye Cumhuriyeti hazinesine hibe ve emanet etmi�tir.

Ancak 1938 y�l�ndan bug�ne bir�ok yasal d�zenleme yap�larak AO� alan�n�n ama� d�� kullan�m�na olanak sa�lanm��t�r.

· �lk kez 1938-1950 aras� d�nemde, "Devlet Ziraat ��letmeleri Kurumu �dare Meclisi" kararlar�yla AO� alan�n�n ama� d�� kullan�m�n�n yolu a��lm��t�r. 1938-1950 y�llar� aras�nda AO�`nin 7372 dekar alan� �e�itli kurulu�lara (u�ak fabrikas� i�in T�rk Hava Kurumuna, tohum �slah istasyonu i�in Tar�m Bakanl��na, k�sa dalga verici istasyonu i�in Bas�n Yay�n Genel M�d�rl��ne, mensucat sanayii i�in S�merbank`a, bira fabrikas� i�in Tekel`e vb.) devredilmi�tir.

· 1950 y�l�nda 5659 say�l� "Atat�rk Orman �iftli�i Kurulu� Kanunu" ��kar�lm��t�r. 5659 say�l� Yasan�n 10`uncu maddesine g�re ��kar�lan 6000, 6238, 6947 7310 say�l� yasalar AO� alan�n�n tar�m d�� kullan�m�n� artarak devam ettirmi�tir.

· 1976 y�l�nda ��kar�lan 2015 say�l� yasa ve 1983 y�l�nda ��kar�lan 2823 say�l� yasa �er�evesinde toplam 14.541 dekar �iftlik alan� daha �e�itli kurulu�lara sat�lm��t�r. Ayr�ca, mahkeme karar� ile �e�itli �ah�slara verilen arazilerle AO� alan� daraltm��t�r.

· 1994 y�l�nda 4046 say�l� "�zelle�tirme Uygulamalar�n�n D�zenlenmesine ve Baz� Kanun ve Kanun H�km�nde Kararnamelerde De�i�iklik Yap�lmas�na Dair Kanun" �er�evesinde �zelle�tirilen ve �zel kanunlarla AO� alan� i�inden yer edinen S�merbank, Tekel Genel M�d�rl�� ve Zirai Donat�m Kurumu gibi kurulu�lara ait alanlar�n sat�lmas�yla �zel �ah�slar�n eline ge�mi�tir. B�ylece AO� alan� i�inde yeni �zel m�lkiyet adac�klar� meydana gelmi�tir.

· 2005 y�l� sonu itibar�yla genel hatlar� yukar�da belirtilen nedenlerle AO� alan�nda toplam 22.078 dekar arazi kayb� ortaya ��km��t�r. Kaybedilen alan b�y�kl��, Mustafa Kemal`in hazineye hibe etmi� oldu�u toplam AO� alan�n�n % 42`sine denk gelmektedir.

5366 Say�l� Y�pranan Tarihi ve K�lt�rel Ta��nmaz Varl�klar�n Yenilenerek Korunmas� ve Ya�at�larak Kullan�lmas� Hakk�nda Yasan�n Amac� ve Kapsam� A��s�ndan Hukuka Ayk�r�l�klar

16.6.2005 tarihinde kabul edilen ve 5.7.2005 tarihli Resmi Gazete‘de yay�mlanan 5366 say�l� "Y�pranan Tarihi ve K�lt�rel Ta��nmaz Varl�klar�n Yenilenerek Korunmas� ve Ya�at�larak Kullan�lmas� Hakk�ndaki Kanun" Kabul edilmesiyle "yenileme alan�" kavram� kanuni bir anlam kazand�. Koruma ve kullanma dengesinin somutla�t�� bu yasay� inceledi�imizde kentsel yenileme kavram�n�n hukuki boyutunun temel �er�evesini de a��a ��kartaca��z.

"Kentsel D�n��m ve Geli�im Kanunu Tasar�s�" TBMM`deki g�r��meler esnas�nda isim de�i�tirerek "Y�pranan Tarihi ve K�lt�rel Ta��nmaz Varl�klar�n Yenilenerek Korunmas� ve Ya�at�larak Kullan�lmas� Hakk�ndaki Kanun" ad�n� alm��t�r.

TBMM`ye g�nderilen bu kanun tasla��n�n genel gerek�esinde

"H�zla geli�en kentle�me s�reci �lkemizin �nemli sorunlar�n�n ba��nda gelmektedir. Bu s�re� �zellikle kentlerimizin merkez b�lgelerindeki eski kent dokular�n�n ve korunmas� gerekli k�lt�rel miras�n olumsuz etkilenmesine neden olmu�tur. K�lt�rel miras�n yo�un olarak bulundu�u alanlar, gerek eskimeleri ve bak�ms�z kalmalar�, gerekse yo�un olarak denetimsiz bir �ekilde iskan edilmeleri ve kullan�lmalar� nedeniyle toplumun can ve mal g�venli�ini tehdit eder duruma gelmi�tir. Bu b�lgelerde g�venli�in sa�lanmas� �zellikle geli�en �ehirlerimizde b�y�k problem te�kil etmektedir.

Bu d��nceden hareketle, kentin eskiyen dokular�n� ve yerle�im alanlar�n�, k�lt�rel miras de�erini korumak, koruma/kullanma dengesini sa�layarak sosyal donat� alanlar�n� b�y�tmek ve sa�l�kla�t�rmak, otopark sorununu ��z�me kavu�turmak, g�n�m�z konforu ve kullan�m �artlar�n� i�eren konut, ticaret, k�lt�r, turizm ve sosyal donat� alanlar� olu�turmak, tarihi ve k�lt�rel dokuyu gelece�e ta��mak amac�yla restore ederek kullanmak, b�ylelikle kentlerin merkez alanlar�n�n sa�l�kl� bir �ekilde iskan edilerek �ehrin g�venli�ini tehdit eden denetimsiz b�lgeler olmaktan ��kar�p yenile�tirmek ve g�n�m�z gereklerine uygun olarak kullan�labilir hale getirmek amac�yla bu alanlar� "kentsel d�n��m ve geli�im alan�" ilan etmek ve bu alanlarda uygulama yapmaya imkan vermek gereklili�i ortaya ��km��t�r.(…).

Bu b�lgelerin yenile�tirilmesi ve etkin bir �ekilde kullan�m� gerek kent, gerek ya�ayanlar�n ekonomik d�zeyinin ve ya�am standartlar�n�n y�kselmesini sa�layacakt�r. Kentsel d�n��m ve geli�im alan� ilan edilen yerler i�in haz�rlanan plan ve projelerin h�zla uygulanabilmesi, kurum ve kurulu�lar aras�nda yetki ve m�lkiyet �at��mas�n� �nleyebilmek i�in bu alanlar�n bu Kanun �er�evesinde yap�lan �al��malara ve haz�rlanan plan ve projelere tabi olmas�n� ve di�er planlar�n durdurulmas�n� gerektirmektedir. Ayr�ca, belediyelerin bu uygulamalar� h�zl� ve etkin bir �ekilde y�r�tebilmeleri i�in normal kamula�t�rma s�recinin d��nda daha etkin yetkilere sahip olmalar� gerekmektedir. Yukar�da belirtilen sorunlar�n en belirgin �ekilde hissedildi�i yerlerden birisi de �stanbul`dur. Uzun y�llar boyu �stanbul, S�leymaniye ve Zeyrek gibi b�lgelerin t�m �al��malara kar�� korunamamas� ve yenile�me �al��malar�na ba�lanamamas� giderek �stanbul`un, UNESCO taraf�ndan tehlike alt�ndaki k�lt�r miras� d�zeyinde de�erlendirilmesi tehdidine yol a�m��t�r. Bu durum mevcut yasal d�zenlemelerin var olan problemleri ��zmekte yetersiz kald��n� g�stermektedir. Bu nedenle mevcut yasal d�zenlemeler i�erisinde tarif edilen alanlarda yenile�tirme �al��malar�n�n h�zl� ve etkili sonuca ula�t�r�lmas�n�n zaman alaca�� ve �al��malar�n tamamlanamayaca�� d��nceleriyle, bu konudaki yetki ve sorumluluklar�n uygulama yapan belediyede toplanmas�n�n etkili sonu� al�nabilmesi i�in gerekli oldu�u sonucuna var�lm��t�r. Bundan dolay� mevzuat�n izin verdi�i s�n�rlar i�erisinde yetkinin s�z konusu alanlardaki yap�la�malar i�in kullan�m� ama�lanm��t�r. Bu yetkilerin, tek elden kullan�lmas� yenile�me �al��malar�n�n kesintiye u�ramamas�, kaynak kayb�na neden olmamas� ve �al��malar�n yar�da kalmamas� i�in gereklidir. Bu yetkinin s�n�rs�z bir �ekilde kullan�m�na neden olmamak ve denetim alt�nda tutmak amac�yla kentsel d�n��m ve geli�im alan� ilan edilecek b�lgelerin s�n�rlar�n�n Bakanlar Kurulunca kabul ve ilan edilmesi �art� getirilmi�tir." Denilmektedir.

5366 say�l� yasan�n genel gerek�esinden de anla��laca�� zere yasa koyucu iradenin, bu yasadan temel olarak beklentisini �u ba�l�klarla s�ralayabiliriz:

- Tarihi kent merkezlerinin, sosyal donat� alanlar�n� b�y�tmek ve sa�l�kla�t�rmak, konut, ticaret, k�lt�r, turizm ve sosyal donat� alanlar� olu�turmak, tarihi ve k�lt�rel dokuyu gelece�e ta��mak amac�yla restore ederek kullanmak,

- Tarihi kent merkezlerini, kentsel yenileme ve geli�im alan� ilan etmek,

- Bu yerler i�in plan ve projeleri 5366 say�l� kanun kapsam�nda yapmak,

- Tarihi Kent Merkezlerinde kurum ve kurulu�lar aras�nda yetki ve m�lkiyet �at��mas�n� �nleyebilme

- Tarihi kent merkezlerinde, yetki ve sorumluluklar�n uygulama yapan belediyede toplanmas�n� sa�lamak, bunun i�in bu alanlar�n bu kanun �er�evesinde yap�lan �al��malara ve haz�rlanan plan ve projelere tabi olmas�n� ve di�er planlar�n durdurulmas�n� sa�lamak

- Belediyelerin bu uygulamalar� h�zl� ve etkin bir �ekilde y�r�tebilmeleri i�in normal kamula�t�rma s�recinin d��nda, daha etkin yetkilerle donatmakt�r.

5366 say�l� yasan�n 1. maddesinde, yasan�n kapsam� belirtilmektedir. Buna g�re,

B�y�k�ehir belediyeleri,

B�y�k�ehir belediyeleri s�n�rlar� i�indeki il�e ve ilk kademe belediyeleri,

�l, il�e belediyeleri ve n�fusu 50.000‘in �zerindeki belediyelerce ve bu belediyelerin yetki alan� d��nda il �zel idareleri kapsam�nda y�pranan ve �zelli�ini kaybetmeye y�z tutmu�; k�lt�r ve tabiat varl�klar�n� koruma kurullar�nca sit alan� olarak tescil ve ilan edilen b�lgeler ile bu b�lgelere ait koruma alanlar�nda bu kanun uygulanacakt�r. 5366 say�l� yasa hem belediyelerin hem de belediyelerin yetki alan� d��ndaki il �zel idarelerinin yetki alan�nda bulunan k�lt�r ve do�a varl�klar�n�n yenilenmesini kapsam�na almaktad�r

Olduk�a geni� bir kapsam� olan yasan�n ayn� maddesinde ama� ise �u �ekilde d�zenlenmi�tir.

- Sit alan� ve bu alana ait koruma alanlar�nda bulunan, y�pranm�� ve �zelli�ini kaybetmeye y�z tutmu�; k�lt�r ve tabiat varl�klar�n� b�lgenin geli�imine uygun olarak yeniden in�a ve restore ettirmek, bu b�lgelerde konut, ticaret, k�lt�r, turizm ve sosyal donat� alanlar� olu�turmak,

- Bu alanlarda tabii afet risklerine kar�� tedbirler almak,

- Tarihi ve k�lt�rel ta��nmaz varl�klar�n yenilenerek korunmas�n� ve ya�at�larak kullan�lmas�n� sa�lamakt�r.

Belediyeler ve il �zel idaresinin yetki alan�nda bulunan k�lt�r ve do�a varl�klar�n�n bu kanun kapsam�nda de�erlendirilmesi i�in iki unsur aranmaktad�r. Bunlardan birincisi, k�lt�r ve do�a varl�klar�n�n sit alan� olarak tescil ve ilan edilen b�lgelerde bulunmas� ve bu sit alan�na ait koruma alanlar�n�n de belirlenmi� olmas� yasa taraf�ndan aranmaktad�r. Bununla birlikte, k�lt�r ve tabiat varl�klar�n�n bu kanun kapsam�nda de�erlendirilebilmesi i�in ikinci unsur ise bu varl�klar�n, y�pranm�� ve �zelliklerini kaybetmeye y�z tutmu� olmas�d�r.

Yasan�n ama� maddesinin yaz�l��ndan anla��laca�� zere, sit ve koruma alanlar�nda y�r�t�lecek in�a ve restore faaliyeti; konut, ticaret, turizm ve sosyal donat� alanlar� olu�turma amac�na �zg�lenmektedir. Bu amac�n ger�ekle�mesiyle de tarihi ve k�lt�rel ta��nmaz varl�klar�n korunaca�� varsay�lmaktad�r. Yasa kapsam�nda ama�, sit ve koruma alanlar�nda konut, ticaret, turizm ve sosyal donat� alanlar� yapmak, bu amac�n sonucunda umulan da tarihi ve k�lt�rel varl�klar�n korunmas�d�r. Bu ba�lamda yasan�n ama� ve kapsam�ndan anla��laca�� zere, "y�pranan ve �zelli�ini kaybetmeye y�z tutmu�;" k�lt�r varl�klar� vurgusuyla, bu yasan�n amac�n�n, gerek�esinde oldu�u gibi kentsel yap� sto�u odakl� bir iyile�tirme, d�n��m� kapsad�� anla��lmaktad�r. E�er yasa koyucunun amac� t�m tarihi ve do�al sitleri kapsayacak, k�rsal ve kentsel alanlarda d�n��m� bu yasayla sa�lamay� ama�lasa idi o zaman yukarda vurguland�� gibi y�pranan ve �zelli�ini kaybetmeye y�z tutmu� k�lt�r varl�klar� vurgusu yapmazd�. Do�as� gere�i, koruma hukuku ba�lam�nda k�lt�rel varl�klar�n y�pranma ve �zelliklerini kaybetmesinden bahsedilebilir. Do�al bir k�lt�r varl��n�n eskimesinden ve �zelli�ini kaybetmeye y�z tutmas�ndan bahsetmek m�mk�n de�ildir. Do�al varl�klar, (toprak, su, hava, iklim, besin ve canl�l�k) i�in nitelikleri d�n��r, bozulur, yok olmaya y�z tutabilir. Ama bu varl�klar i�in, eskidi, y�prand� veya �zelli�ini kaybetti gibi bir s�fat kullan�lmaz. Bu s�fatlar, insan dolay�m�yla �retilen kentsel de�erler y�kl� ve tarihi kent merkezi vasf�ndaki alanlarda bulunan k�lt�r varl�klar� i�in kullan�l�r. Bu anlam�yla Atat�rk Orman �iftli�i alan�n�n ne kurulu�undaki ama� tarihi kent merkezi olmas�na y�neliktir, ne de AO� alan�n�n bir tarihi kent merkezi niteli�i vard�r. AO� alan�nda bu nedenle bu yasan�n uygulanmas�n�n olana�� yoktur. 5366 say�l� yasaya dayan�larak AO� alan�nda, kentsel yenileme alan� ilan� karar�nda hukuka uyarl�k yoktur.

5366 say�l� yasadan beklenen ama� ve AO� alan�ndan beklenen ama�la uyu�mamaktad�r. Bu nedenle de Bakanlar Kurulu Karar�`n�n kentsel yenileme hukukuna ayk�r� oldu�u a��kt�r.

AO� alan�, k�rsal niteli�i a��r basan ve bu vas�flarla i�levlendirilmesi ve �ehirle b�t�nle�tirilmesi gereken bir aland�r. Bu k�rsal niteli�in i�inde yapay yollarla kurulmu� bir hayvanat bah�esi kurgusunun t�m AO� alan�n� kapsamas� ise AO� alan�ndan beklenene amaca ve d�n��me uygun bulunmamaktad�r. Hayvanat bah�elerinin �zelli�i, seyirlik mekanlar olmalar�d�r. Bu seyirlik mekanlarda do�adan kopmu� insan, di�er canl�larla bir etkile�ime girme olana��n� bulamaz. Bu alanlar� seyreder ve gider. Bir y�n�yle al��veri� merkezi vitrini seyretmekten daha farkl� bir kurgusu yoktur bu mekanlar�n. Vitrindeki ayakkab�ya bak�l�r gibi bak�l�r. Ancak AO� alan�n�n olu�turulmas�n�n temel amac�, �ehir ya�am�nda giderek daha fazla yorulan, kendini ait oldu�u topraktan kopartan ya�am al��kanl�klar�ndan bir nebze de olsa s�y�rabilece�i ve gerekti�inde kent i�inde do�a ile b�t�nle�ebilece�i bir mekâna duyulan ihtiya� olarak g�r�lmelidir. Bu anlam�yla, k�rsal ve kentsel alanlar�n bir arada d��n�lmesi, insan�n fiziki ve sosyal geli�imi a��s�ndan da son derece �nemlidir. �nsanlar�n seyirlik bir d�nya i�inde kalmalar�, bu d�nyay� alg�layamaz hale gelmeleri ve giderek yeteneksizle�melerine yol a�acak bir k�lt�rel ortam�n in�a edilmesi, idarenin i�lemlerinden beklenen �st�n kamu yarar� niteli�i ta��mamaktad�r.

�dare, Anayasal �devleri do�rultusunda, yurtta�lar�n maddi ve manevi varl�klar�n� korumalar�na yol a�acak bir bi�imde d�zenlemeler yapmak zorundad�r. Bug�n insan�n manevi varl��n� korumas�n�n yegane yollar�ndan biri de kopart�ld�� do�a ile uyumlu ya�am bi�imlerine olanak sa�layacak topra�a, havaya ve suya duydu�u ihtiyac� fark edece�i mekanlar i�inde ya�amas�yla m�mk�n olacakt�r. Ankara i�in AO� bu olanaklar�n geli�tirilmesine y�z� d�n�k bir bi�imde kurgulanm��t�r. Kurulu� kanunu ve daha sonradan do�al ve tarihi sit alan� ilanlar�n�n gerek�elerinde de AO� alan�n� tar�msal, �retken olma niteliklerine vurgu yap�larak koruma konusu haline getirilmi�tir.

AO� alan�nda bu kadar b�y�k bir hayvanat bah�esinin yaraca�� sa�l�k ve g�venlik sorunlar� d��n�lmeden, bir tar�msal yap�n�n, bu y�n�yle fidanl�k, �iftlik niteli�i a��r basan dinlence y�n�yle an�lan ye�il alan�n, kentsel bir g�steri mekan� haline getirilmesinin sonu�lar�, kentte ya�ayan insanlar�n daha fazla di�er canl�lardan kopmas�na yol a�acakt�r.

�nsanlar, hayvanat bah�esindeki gibi uysal, ezik, kimsesiz bir seyir k�lt�r�ne al��t�r�l�rsa, zihinlerinin ve bedenlerinin dinlenmesine olanak sa�lanmazsa toplum sa�l�� da giderek bozulacakt�r. Bu gerek�eler ve nitelikler yok say�larak, AO� alan�n�n �nemlice bir k�sm�n�n kentsel yenileme alan� ilan edilmesi ve bu alan�n hayvanat bah�esine d�n��t�r�lmesi, 5366 say�l� yasadan beklenen ama� ve AO� alan�ndan beklenen ama�la uyu�mamaktad�r. Bu nedenle de Bakanlar Kurulu Karar�`n�n kentsel yenileme hukukuna ayk�r� oldu�u a��kt�r.

SONU� VE �STEM : A��klanan ve Mahkemenizce resen saptanacak nedenlerle;

9 Eyl�l 2012 Tarih ve 28406 say�l� Resmi Gazete`de yay�nlanan Ankara ili, Yenimahalle il�esinde bulunan ve ekli kroki ile listede s�n�r koordinatlar� g�sterilen alan�n AO� Hayvanat Bah�esi Yenileme Alan� olarak kabul edilmesine dair Bakanlar Kurulu karar�n�n �ncelikle y�r�tmesinin durdurulmas�na takiben iptaline, yarg�lama giderleri ve vekalet �cretinin daval� idareye y�klenmesine karar verilmesini sayg�lar�m�za vekaleten arz ve talep ederiz.

�ehir Planc�lar� Odas�

(Ankara �ubesi) vekili

Av. Koray CENG�Z

Mimarlar Odas�

(Ankara �ubesi) vekili

Av. G�k�e ER

Ziraat M�hendisleri Odas�

vekili Av. Zuhal

S�RKEC�O�LU D�NMEZ

Peyzaj Mimarlar� Odas�

vekili Av. Emre

Baturay ALTINOK

�evre M�hendisleri Odas� vekili Av. Emre

Baturay ALTINOK

Ekler:

1. Mustafa Kemal Atat�rk`�n, 11.6.1937 tarihli ba�� senedi

2. Ankara K�lt�r ve Tabiat Varl�klar�n� Koruma B�lge Kurulunun 02.06.1992 tarih ve 2436 say�l� karar�

3. Ankara K�lt�r ve Tabiat Varl�klar�n� Koruma B�lge Kurulunun 27.07.1993 tarih ve 3097 say�l� karar�

4. K�lt�r ve Tabiat Varl�klar�n� Koruma Kurulunun 07.05.1998 tarih ve 5742 say�l� karar�

5. 9 Eyl�l 2012 Tarih ve 28406 say�l� Resmi Gazetede yay�mlanan karar ver eki

6. Ankara 13. �dare Mahkemesi`nin 28.11.2008 g�n ve 2007/2394 E., 2008/1795 K. say�l� karar�

7. �iftli�in Kurulu� Esaslar� (Kaynak: ATAT�RK ARA�TIRMA MERKEZ� )

Okunma Say�s�: 946

Payla�:

Facebook Twitter Whatsapp

T�m Hukuki �al��malar�m�z

AO� HAYVANAT BAH�ES� YEN�LEME ALANI �LE �LG�L� KARARA KAR�I DAVA A�TIK

�ubeler

H�zl� Ula��m

Sosyal Medya

E-Liste