T�RK�YE’N�N YED� TARIM HAZ�NES� TEHD�T ALTINDA

Anasayfa
Liste
T�RK�YE’N�N YED� TARIM HAZ�NES� TEHD�T ALTINDA - D�NYA GAZETES�

T�RK�YE’N�N YED� TARIM HAZ�NES� TEHD�T ALTINDA - D�NYA GAZETES�

GENEL MERKEZ ( )
28.01.2013 (Son G�ncelleme: 13.05.2015 16:11:53)

�brahim EK�NC�

�STANBUL - Konya Ovas� g�ndemdeydi birka� y�l �nce… Ovadaki �orakla�man�n, ��k�nt�lerin foto�raflar� yay�mland� gazetelerde. Ovay� sulayan bir nehir yoktu, �ift�i suyu yerin alt�ndan �ekiyor, �ektik�e su seviyesi d��yor, su y�zeydeki tar�m topra��ndan uzakla��yor, su uzakla�t�k�a �orakla�ma oluyordu… Dahas�, yeralt�ndan yery�z�n� tutan su �ekilince, obruklar olu�uyordu. Mavi T�nel`e umut ba�land�, t�nel ovaya ula�t� ama daha �ok suya ihtiya� var. B�t�n bunlar, ovay� besleyen bir nehrin yoklu�undan oldu san�labilir ama �yle de�il. Bir nehir taraf�ndan beslenen ovalar da ne yaz�k ki ayn� kaderi payla�makta. Ergene, K��k ve B�y�k Menderes gibi, Gediz gibi hayat kayna�� nehirlerdeki kirlilik, �imdi besledikleri odvalar i�in en b�y�k tehdit. Ergene ve Gediz nehirlerinin ba��na gelenler g�ndemde �imdi. Sular�m�z� kaybediyoruz, beraberinde ovalar�m�z� kaybediyoruz.

T�rkiye Ziraat M�hendisleri Odas�`ndan ilgililer destekledi, bir �al��ma yapt�k. Karadeniz hari�, her b�lge i�in hayat kayna�� ovalara bakt�k. M�hendisler anlatt�. Ortaya �arp�c� bir manzara ��kt�: T�rkiye`nin tar�m hazineleri tehdit alt�nda! Yap�la�ma tehdidi alt�nda, tuzlanma, ��lle�me, �orakla�ma, erozyon tehdidi alt�nda!�slah edilmemi� nehirler, dekar dekar toprak kopar�p g�t�r�yor. �ukurova, Konya, Ergene, K��k ve B�y�k Menderes (Nazilli, S�ke, Ayd�n ovalar�) I�d�r Ovas�, Bursa Ovalar� (Kemalpa�a, Karacabey, Yeni�ehir ovalar�) Harran Ovas� ve di�erleri i�in acil koruma �nlemleri gerekiyor.

KONYA OVASI

�zkan TA�PINAR

Konya ZMO �ube Ba�kan�

D�nyan�n en �nemli tar�msal havzalar� aras�nda ilk 10`da say�l�yor. �ok �nemli. 2 milyon 247 bin hektar tar�m arazisi.

Bu�day ambar�. En fazla tah�l ve pancar var. Bu�day�n y�zde 12`sini, arpan�n y�zde 14`�n�, �eker pancar�n�n y�zde

35`ini sa�l�yor. Tohumluk i�in vazge�ilmez bir b�lge. Ay�i�e�i tohumlu�unun y�zde 75 – 80`i bu ovada. Arpa bu�day tohumlu�unun yar�dan fazlas� burada. SON DURUM: Ka�ak kuyu a��lmalar� sonucu yeralt� sular�nda b�y�k kay�p var. ��lle�me oldu. ��k�nt�ler devam ediyor. Acil yeni su ihtiyac� var. Yar�lma ve kurakla�malar �nlenebilir. Ya�� rejimini y�kseltmek i�in a�a�land�rma gerekli. Ova i�inde �stten kirlenme yok. Karap�nar`da erozyon vard�, o bitirildi.

Bu hazineye bak�lam�yor. Abd�lhamit d�neminde G�ksu Nehri`nin aktar�lmas� d��n�lm��. Ancak g�n�m�zde olabildi. Mavi T�nel geldi. Daha tam manas�yla da gelmedi. Bu senenin sonunda baraj�n birine su verilecek. Bu su ovan�n di�inin kovu�una yetmez. 50–60 bin hektarl�k alan� daha sulayabilecek bir su ihtilac� var. D�� havzalardan su getirilmesi �art. Sulanabilen k�sm� 550 – 600 bin hektar. Kalan�nda k�ra� tar�m yap�l�yor. 850 bin hektar alan sulan�rsa… 2 milyon ton soya fasulyesi ithalat�n�n �n�n� kesersiniz. 500 bin ton civar�na m�s�r ithalat�, 1.2 milyon ton gibi ay�i�e�i ithalat� var. Bunlar�n tamam�n� 850 bin hektarla sulu elde edebilirsiniz. 2 y�lda bir hububat yerine, 1 dekara 400 kilo soya fasulyesi elde edebilirsiniz. Kuyulara saya� ba�lanmas� iyi ama sorunu ��zm�yor. Hayvanc�l�k var yonca ekmek laz�m. Akdeniz`e Karadeniz`e ekemezsiniz. Bu �ift�i sorunu de�il ayn� zamanda sanayi sorunu. Bu ova �lkenin tar�m alanlar�n�n y�zde 17‘sini kar��l�yor.

�UKUROVA

�ahin YETER

Adana ZMO �ube Ba�kan�

250 bin tona yakla�an saf pamuk ile T�rkiye pamuk �retiminin d�rtte biri buradan sa�lan�yor. Tah�l, susam, kavun,

karpuz, sebze, arpa, yulaf, baklagiller, �eker kam��, �z�m, incir, t�t�n, pirin�, yer f�st�� ve turun�giller bak�m�ndan da �nemli. �ok verimli bir ova. 2. �r�n olarak m�s�r, f�st�k, soya, ay�i�e�i gibi �r�nler ile sera �r�nlerinin ekim alanlar� art�yor. �ukurova, d�nyada �zelli�i olan ovalardan biri. B�y�kl�� ve topra��ndan ziyade iklimi �nemli. 365 g�n tar�m yap�l�yor. A��k alanda y�lda 3 �r�n al�nabiliyor.

SON DURUM: Toprak varl�� korunmuyor. Kalbi diyebilece�imiz yere, havaalan� yap�l�yor. Oysaki o alan sulamaya a��lm��, altyap�s� tamamlanm�� bir b�lge. Otoban ba�lant�lar� i�in 20 bin d�n�m daha gidiyor. Toprak Koruma Kurulu olarak koruma kapsam�na alal�mdiyoruz. "B�y�k Ova" stat�s� verilse, engelleme imkan� artar. Bakanl�� gitti, hala bekliyoruz. �ki b�y�k �rmakla besleniyor ama toprak yoruluyor, her y�l ayn� �r�n ekiliyor. �retim deseni k�t�. En b�y�k tehdit ama� d�� kullan�m. Yerle�ime a��l�yor. Baz� konularda dava a�t�k. Betonla�ma, yap�la�ma �ok. Okul kamp�sleri yapmak istiyorlar. B�y�k ova say�lsa k�ydeki bile ev yapamaz. �iftlik binas� bile izinli yap�labiliyor. �imdi adam 30 d�n�m arazisinin yar�s�na beton d�kebiliyor. 1.5 y�l �nce Ankara`ya bildirdik. D�nmediler, d�neceklerini de sanm�yorum, b�y�k projeler var. Ovaya zarar vermeden rafineri yap�labilir. Bu kadar �zelli�i olan bir ovada yanl�� tar�m politikalar�ndan dolay� �ift�i kendini garantiye almak i�in hububat �retiyor. Getirisi daha y�ksek sanayi bitkilerine y�nelmiyor. En erkenci b�lge turfanda a��s�ndan �ok �nemli. ABD, �ukurova`dakinin yar�s� kadar alandan pamuk elde edip bize satabiliyor.

ERGENE OVASI

Cemal POLAT

Tekirda� ZMO �ube Ba�kan�

Ergene`nin y�z�l��m� 125 km. kare. Sebze meyve �eltik m�s�r pancar, yonca bakla bezelye, ay�i�e�i nohut, mercimek ve daha bir�ok �r�n bak�m�ndan �ok �nemli. Verimlilik, zenginlik ve ekolojik olarak d�nyada say�l� 4 – 5 b�lgeden biri. Osmanl�`n�n ambar�. Bu�day, ay�i�e�i (y�zde 60`�) Avrupa`da sulu ko�ullarda, bizdeki kuru ko�ullardaki ortalamay� ancak yakal�yorlar. Kuru ko�ullarda dekara 900 kg bu�day al�rs�n�z. Ba�ka yerde 600`d�r.

SON DURUM: Yer alt� sular�n�n a��r� kullan�m�, su havzalar�n�n yok olmas�, kirlilik… ��me ve kullanma suyu �ok kirli.

Hollanda, Fransa, ABD gibi bir�ok �lkede ‘tar�msal sit` alanlar� var. Biz de 2010`daki planlamaya dava a�t�k. Yap�la�maya a��yor, yeni sanayi ve kentle�me alanlar� �ng�r�yordu. Buran�n hayat kayna�� Ergene Nehri ve yan kollar�.

�ok kirli, kurba�a bulamazs�n�z. Ergeneyi kurtarma ad� alt�nda bir plan yap�ld� ama tehlikeli at�k d�k�m� devam ediyor. Koruma bantlar� yok. Yanl�� g�bre kullan�m� sonucu ��lle�me oluyor. Bu konuda �al��malar� olan Prof. Dr. Osman �nci, ��yle anlat�yor: "Ergene kirlili�i �lkemizde akarsu kirlili�i sembol� haline gelmi�tir. Komisyonlar, raporlar, planlar, konu�malar ancak sonu� yok. Nehir, akarsu temizlik s�n�fland�r�lmas�nda A4 kategorisinde. Anlam�, bildi�iniz gibi ‘Hi�bir ama� i�in kullan�lamaz su" demek. Uzunk�pr� Ovas�`nda 60 bin d�n�m araziye �eltik ekimi yap�lam�yor, Hayrabolu k�ylerinde ekinler kuruyor. Nehir yata�� evresindeki yer alt� kuyular�nda toksik madde saptamakta. Gala G�l� sulak alanlar�, Saros K�rfezi bal�k��l�� tehdit alt�nda."

HARRAN OVASI

Ali R�za �ZT�RKMEN

�anl�urfa ZMO Ba�kan�

150 bin hektar� sulanan bir ova. �ok k�ymetli. Harran`da T�rkiye pamu�unun y�zde 54`� �retildi. Bu�day tar�m� bak�m�ndan yine �ok �nemli. 60 bin �ift�i var. Bu�day�n y�zde 8`i, mercime�in y�zde 36`s�, arpan�n y�zde 11`i, m�s�r�n y�zde 15`i, Antep f�st��n�n y�zde 38`i Urfa`da, Harran`da.

SON DURUM: Durum a��rla�arak devam ediyor. Konut, sanayi ve petrol istasyonu olmak �zere 3 alanda ama� d�� kullan�m var. Toplam tar�msal ama� d�� yap�la�ma 21 bin 566 adet ve 18 bin 364 dekard�r. Ama� d�� kullan�m bu h�zla s�rerse oavay� kaybederiz. 17 bin 877 hektar yanl�� sulamadan tuzlu alan oldu. Bu alanlar�n kazan�lmas� i�in y�kanmas� laz�m. �ok zor. 5403 say�l� kanun uygulanm�yor. Her ilde toprak korumu kurullar� var, yap�la�may� engelliyor. Kurul toplanamad�� i�in yap�la�ma h�zla art�yor. Erozyon da var. Karakoyun Deresi toprak ta��yor.

I�DIR OVASI

Mehmet Ali BULUT

ZMO I�d�r Temsilcisi

110 bin hektar sulanabilir arazi. Mikro klima �zelli�i var. Narenciye d��nda her �ey �retilebiliyor. Hayvanc�l�k ve sebze meyve a��s�ndan �ok �nemli. Ay�i�e�i, �eker pancar�, hububat... �r�n deseni �ok �zel. Sanayi de ovaya dayan�yor.

Sulanan alan 80 – 90 bin civar�nda. Do�u I�d�r Projesi var. B�lge tar�m arazilerine kat�lacak. Oras� da tahminen 40 bin hektar.

SON DURUM: En b�y�k tehdit yanl�� sulama… Bundan dolay� taban su seviyesi y�ksek. G�breleme yanl��. Su �ebekesi tahliye kanallar� dolu. Drenaj alanlar� a��k de�il, su seviyesi y�kseliyor. K�kl� bitkilerde k�k hastal�klar� olu�uyor. A��r� g�breleme ve sulama sonucu zaten tuzlanma var. B�yle devam ederse kaybedece�iz. Yap�la�ma da var. Hala devam ediyor. Valilik komisyon kurdu.

ZMO Erzurum �ube Ba�kan� Adem Yavuz S�nmez: Her ovan�n sorunlar� burada da var. Tuzlanma var. Sorun biraz b�nyesel. Drenaj �nlemleri al�nmaya �al��l�yor. �nsan eliyle olu�an problemler de var. Her g�n yeni bir imar plan�yla yap�la�maya a��l�yor. Kamu kurulu�lar�n�n, �zel te�ebb�slerin yap�la�ma izni ald�klar�n� g�r�yoruz. Erozyon k�smen var. As�l problem tuzluluk ve yap�la�mad�r. 5403 say�l� kanunu imara a��lamaz diyor ama kanunlar deliniyor. Sadece I�d�r`da de�il Erzurum ovas�nda da ayn� problemi var. En son hadise, yeni havaalan� ovaya kuruldu, Erzurum Teknik �niversitesi ovaya kuruldu. Otogar kuruldu. Bir�ok �zel �irketin depolar� kuruldu. Birinci s�n�f tar�m topra�� zerinde oluyor bunlar.

Yard. Do� Dr. M�cahit Pehlivan: T�rkiye`nin en az ya�� alan b�lgesi. Buna ra�men sulama suyu s�k�nt�s� yok. Aras besliyor. Vah�i sulama, yanl�� g�bre kullan�m� var. B�y�k k�sm� tuzlanm��, �orakla�ma mevcut. 3`te 1`lik k�s�m tuzdan etkilenmi� durumda. Di�er k�sm� da bana g�re tehdit alt�nda.

BURSA OVALARI

Ertu�rul AKSOY

Bursa ZMO �ube Ba�kan�

Karacabey, Kemalpa�a, Yeni�ehir, ve Bursa ovalar� olarak bak�yoruz. B�t�n kamu kurumlar�n�n ortak g�r��le korumaya ald�klar� bir b�lge. �eftalinin, deveci armudunun yeti�ti�i birinci s�n�f ova. �zellikle deveci armudu, Santa Maria bir numarad�r. Bursa ovas�n�n sembol �r�nleri bunlard�r. Sebze tar�m� da vard�r. Ayva �ok �nemlidir.

SON DURUM: Yap�la�mayla 8 bin 500 hektara kadar geriledi. 3 bin hektar civar�nda kayb�m�z var. Su kaynaklar�n�n sanayi ama�l� �ekilmesi sonucu kay�plar var. Kaynaklar derinle�ti. 15 metreden ��kan su 60 metreden ��k�yor. Kirletip yer alt� sular�na tekrar veriyorlar. Topraktan boyal� su f��k�r�yor. Bursa – �zmir yolunun ay�rd�� Karacabey ve Kemalpa�a ovalar�nda ka�ak yap� yok ama yol kenarlar�nda risk var. Yeni�ehir ovas� toplula�t�rmas� tamamlanm�� bir ova. Sulama yat�r�m� i�in baraj var. Sebze �retim merkezi. �imdi oraya havaalan� ve ovay� ikiye b�len bir yol yap�l�yor. 2 bin dekar alan�n vasf� de�i�tirilmek isteniyor. 5403 say�l� toprak koruma ve arazi kullan�m� kanununa ra�men ama� d�� kullan�m�n devam etti�ini �z�lerek s�ylemek isterim. B�y�k Ova stat�s� kazand�r�larak korunmas� gerekiyor. �abalar�m�za ra�men b�yle bir stat� kazand�rmak i�in ilgili kamu otoritesi harekete ge�irilemedi.

EGE OVALARI

Mahmut Nedim BARI�

Ayd�n ZMO Ba�kan�

B�y�k Menderes`i asl�nda S�ke Ovas�, Ayd�n ve Nazilli olarak almak gerekli. Bu �� de B�y�k Menderes Nehri`yle besleniyor. Tarla bitkileri ovas� olarak d��n�l�r ama esas �nemi pamuktan, meyvecilikten, narenciyeden, dane m�s�rdan gelir. Dane m�s�r, slajl�k m�s�r oldu�u i�in hayvanc�l�� da besleyen bir �zelli�i var. Pamuk �ok �nemli bir �r�n. Ekonomik a��dan Nazilli`de domates �ok. Meyvecilik, narenciye yayg�n. Narenciye b�lgesi.

SON DURUM: Menderes Nehri`nin kirlenmesi en �nemli sorunlardan biri. At�klar ve jeotermal enerji kaynakl� kirlenme var. Jeo termal sular tar�msal ama�l� kullan�l�yor. Reenjeksiyon yap�lsa da bir�ok yerde d��ar�ya verilince, i�indeki bor konsantrosyonu y�ksek oldu�unda sorun yarat�yor. Pamuk dayan�yor ama m�s�r, incir, zeytin, narenciye dayanam�yor. Bor Menderes`e ak�yor, o suyla tarla suluyoruz. A��r metaller Menderes`in en b�y�k tehdidi. Bir�ok bal�k t�r� art�k yok.

En b�y�k zarar S�ke Ovas�`nda. Orman alanlar�n�n yanl�� kullan�lmas�, yanl�� tar�m i�lemleri, yap�la�man�n yo�un olmas� bu b�lgelerde tar�m alanlar�na zarar veriyor. E�imli alanlarda erozyonlara neden oluyor. Dereler t�kan�yor, ta�k�n oluyor. Yap�la�man�n devaml� m�cadelesini yap�yoruz. A��r� g�� ve yap�la�ma… Tuzlanma a��r� var. Menderes`i kullan�rsan�z arazi tuzlan�yor. Suyu 3. 4. s�n�f su oldu. Denize yak�n yerlerde �orakla�ma (alkalile�me) oluyor. Bilin�siz sulama da �ok etkili.

K��K MENDERES

Ferdan ��FT��

�zmir ZMO �ube Ba�kan�

K��k Menderes Ovas�, 140 km uzunlu�unda olan K��k Menderes nehri taraf�ndan beslenen ve K��k Menderes Havzas� i�erisinde yer alan �nemli ovalar�m�zdan birisi. �demi�, Tire, Bay�nd�r, Beyda�, Kiraz Torbal� ve Sel�uk il�elerini kapsar. Toplam tar�m alan� 1.612.036 dekard�r. Bu �zmir ili toplam tar�msal alan�n�n (3.411.189) y�zde 47`sini olu�turur. Ova i�erisinde �nemli �retim alanlar� patates, zeytin, kestane, k��l�k sebze, dane m�s�r, �eftali olarak �ne ��k�yor. Ova ayr�ca y�ll�k 892 bin 627 tonluk �retimi ile �zmir`in ve T�rkiye`nin �nemli s�t �retim merkezlerinden biri. Beyda� ya�l�k Zeytin �retimi (30.500 ton), �demi� patates �retimi (410.000 ton), Tire, Torbal� ve Sel�uk �eftali �retimi (40.000 ton), �demi�, Kiraz ve Beyda� kestane �retimi (7600 ton), Kiraz il�esi ceviz �retimi (29.000 ton) ile �ne ��k�yor. �demi�`te y�lda 10 milyon fidan �retiliyor. Bay�nd�r`da s�s bitkileri var. K��k Menderes, ilin y�ll�k 6 milyar liral�k tar�msal gelirinin y�zde 40`n� sa�l�yor.

SON DURUM: Konut ve sanayi ama�l� yap�la�ma var. K��k Menderes Nehri`ndeki kirlenme, yer alt� sular�n�n �ekilmesi, s�t i�letmelerinin yaratt�� kirlilik ovay� tehdit ediyor. Ovay� tehdit eden konut ve sanayi bask�s� ortadan kald�r�lmal� ihtiya� duyulan bu alanlar i�in alternatif alanlar �ncelikle kullan�lmal�. B�lgedeki s�t i�letmelerinin ve sanayi tesislerinin ar�tma yap�lmaks�z�n de�arj yapmalar� �nlenmeli.

Okunma Say�s�: 1073

Payla�:

Facebook Twitter Whatsapp

T�m Yaz�l� Bas�nda Odam�z

T�RK�YE’N�N YED� TARIM HAZ�NES� TEHD�T ALTINDA - D�NYA GAZETES�

�ubeler

H�zl� Ula��m

Sosyal Medya

E-Liste