GDO’DA SORU İŞARETLERİ - MİLLİYET
GÜRKAN AKGÜNEŞ İstanbul
Kamuoyu, hayvan yemi olarak kullanılması şartıyla ithalat izni verilen GDO`lu soya ve mısırkonusunda endişe taşırken, pirinçte GDO`ya rastlanması gıda güvenliği konusunda duyarlı çevreleri şaşırttı. Çünkü "Flavr savr" domatesinin 1994 yılında piyasa sürülmesiyle başlayan GDO`lu ürün ticaretinde pirinç bugüne kadar sadece bir kez GDO ile birlikte anılmıştı. O da GDO`lu pirincin tarla denemesi sırasında ABD`de 2006 yılında yaşanan bulaşıklık vakasıydı. ABD`deki pirinç stoklarında GDO`lu pirincin bulunmasına neden olan bu olay büyük yankı uyandırmış ve ABD`nin pirinç ihracatı büyük darbe almıştı. 4 ana ticari ürünü mısır, soya, pamuk ve kanola olan GDO`ya Türkiye`nin ithal ettiği pirinçlerde rastlanılması soru işaretlerini de beraberinde getirdi.
Kökeni Çin veya ABD olabilir
Greenpeace Akdeniz Tarım Kampanyaları sorumlusu Tarık Nejat Dinç`e göre karşı karşıya olduğumuz skandalda iki olasılık söz konusu: "El konulan pirinçler ya genetiği değiştirilmiş pirinçler ya da taşıma esnasında soya küspesinden bulaşma oldu."
Dinç, ilk olasılığın gerçek olması halinde sorunun kökeninin Çin veya ABD olduğu fikrinde. Çin`de geçtiğimiz yıl deneme amaçlı GDO`lu pirinç üretimi yapıldığını ve Greenpeace`in tepkileri üzerine bundan vazgeçildiğini hatırlatan Dinç, ABD`de de 2 çeşit GDO`lu princin tarla denemesinin yapıldığını söylüyor. ABD Büyükelçiliği`nden konuyla ilgili açıklama yapılması da pirincin bu ülkeye ait olabileceği ihtimalini akıllara getiriyor.
Bulaşıklık daha büyük sorun
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker de dünyada ticarete konu GDO`lu pirinç olmadığını belirterek, ortaya çıkan durumun ‘bulaşıklık`tan kaynaklandığını savunuyor. Ancak pirinçlerin laboratuvarda yıkanmasına rağmen GDO`lu çıktığının belirtilmesi ciddi bir soru işareti. Dinç`e göre bakanlığın "bulaşıklık iddiası" olayın vehametini daha da artırıyor. Çünkü o gemide pirincin yanı sıra ne taşındığı bilinmiyor. Gemideki diğer ambarlarda mercimek ve nohut olması halinde onlara da GDO bulaşması ve bu ürünlerin piyasaya girmesi muhtemel.
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Ahmet Atalık da aynı görüşte: "Bulaşıklık hafifletici bir nokta değil, tedirginliğimizi daha da artırır. Şayet pirinçte yakalandıysa nohuta, mercimeğe, bulgura da bulaşabilir. GDO`lu olmasa da yurt dışından gelen tüm tarım ürünlerinin analizi sıklıkla yapılmalı."
AÇIK PİRİNÇ KULLANIN
Pirincin genetiğinin Japonya, Çin, İran ve ABD tarafından değiştirildiğini kaydeden Atalık da, ticari amaçlı GDO`lu pirinç üretiminin olmadığına dikkat çekiyor. Türkiye`de GDO`lu 3 soya ve 16 mısır çeşidine hayvan yemi olarak kullanılması amacıyla izin verildiğini aktaran ancak gıda amaçlı izin verilmiş hiçbir GDO olmadığına dikkat çeken Atalık, binde 1 bile bulaşma olsa o ürünün imha edilmesi gerektiğini söylüyor. Atalık`ın tüketicilere önerisi ise açık pirinç ve paketli ürünlerde de yerli üretimleri tercih etmeleri yönünde.
Ne olmuştu?
Mersin`de el konulan 23 bin ton GDO`lu pirinçle ilgili 3 firmanın üst düzey yöneticilerinin de arasında olduğu 8 kişi, "biyolojik terör" ve "kaçakçılık" iddialarıyla tutuklandı. Soruşturma dosyasına giren İTÜ`nün raporunda pirinçlerin GDO`lu olduğu, bulaşıklık ihtimaline karşı da, pirinçlerin steril su ile iki kez yıkanarak analiz edildiği belirtildi.