'ÖZEL TEKEL' UYARISI - 07.11.2003
TEKEL'in blok satışı durumunda JTI'NIN TÜRKİYE'DE PAZAR PAYI YÜZDE 72'YE ÇIKACAK
' Özel tekel' UYARISI
<İ>**ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI'nın raporunda, TEKEL'İN ÖZELLEŞTİRİLEREK ''ÖZEL TEKEL'' YARATILMASININ TÜRKİYE'de üreticiden işçiye, tüketiciden kamu yönetimine kadar bütün kesimler için ciddi riskler doğuracağı belirtildi.
Piyasadaki payı yüzde 61 olan TEKEL'İN BLOK SATIŞI DURUMUNDA EN YÜKSEK TEKLİFİ VEREN JAPON TOBACCO INTERNATİONAL'ın (JTI) Türkiye'DE PAZAR PAYI YÜZDE 72'ye çıkacak. JTI'NİN TÜRKİYE SİGARA PAZARINDA MİKTAR VE HASILAT BAZINDA PAZAR PAYI ŞU ANDA YÜZDE 12 CİVARINDA. ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI'nın (ZMO) ''Tütün Sektörünün Geleceği'' adlı çalışmasında TEKEL'İN ÖZELLEŞTİRİLEREK ''ÖZEL TEKEL'' YARATILMASININ TÜRKİYE'de üreticiden işçiye tüketiciden kamu yönetimine kadar bütün kesimler için ciddi riskler doğuracağı belirtildi.
KİGEM tarafından baskıya hazırlanan raporda, yerli üretimin sürdürülmesinin nasıl sağlanacağı ve yabancı tütün üreticisi ile mevcut gelir uçurumunun nasıl kapatılacağı sorularına yanıt bulunamadığı dile getirildi. Raporda, olası riskler ve önceden alınması gereken önlemler sıralandı:
* TEKEL'İN SİGARA VE İÇKİ PAZARINDAN ÇEKİLMESİ...
* ÖNCELİKLE YABANCI TÜTÜNE DAYALI YABANCI SİGARA MARKALARININ ÜRETİMİ, TÜRK TÜTÜNÜNDEN YAPILAN TÜRK SİGARALARININ ÜRETİLMEMESİ...
* TÜTÜN ÜRETİCİLERİNİN YERLİ / YABANCI ÖZEL SEKTÖRE BAĞIMLI ''SÖZLEŞMELİ'' STATÜDE TAŞERON ÜRETİCİ / TARIM İŞÇİSİ OLARAK ÇALIŞMASI...
* GELİR KAYBI, TARLAYI TERK ETME VE KENTE GÖÇ...
* 30 BİN TEKEL İŞÇİSİNİN İŞTEN ÇIKARILMASI YA DA SENDİKASIZ, UCUZ İŞGÜCÜ OLARAK ÇALIŞMASI.
* DEĞİŞEN DAMAK TADI VE PAHALI TÜKETİM...
* KAMUNUN DENETİM GÜCÜNÜ YİTİRMESİ...
* STOK FAZLASI TÜTÜN VE SİGARALARIN TÜRKİYE'ye girmesi...
* Dışalımın artmasıyla yüksek miktarda döviz kaybı...
* Sağlık harcamasında artış...
Raporda, TEKEL'İN ÖZELLEŞTİRİLMESİ SÜRECİNDE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER İSE ŞÖYLE SIRALANDI:
* TEKEL ÖZELLEŞTİRİLMEMELİ, ÖZERKLEŞTİRİLMELİ...
* ÖZELLEŞTİRME MUTLAKA YAPILACAKSA, MÜLKİYET DEVRİ YERİNE ORTAKLIK YÖNTEMİ GÜNDEME GETİRİLMELİ VE ÇOĞUNLUK HİSSESİ MUTLAKA TEKEL'in olmalı...
* Tütün üreticileri öncelikle korunmalı, AB'DEKİ ÜRETİCİLERLE REKABET EDECEK DÜZEYDE DESTEKLENMELİ...
* ÜRETİM YALNIZCA KISILMAMALI, ÖZELLİKLE GEREKSİNİM DUYULAN TÜTÜN ÇEŞİTLERİ İÇİN TEŞVİKLER VERİLMELİ...
* FİYATLAR TÜTÜN DİKİMİNDEN ÖNCE İLAN EDİLMELİ...
* SÖZLEŞMELİ ÜRETİM, ŞİRKETLER İLE TEK TEK ÜRETİCİLER ARASINDA DEĞİL, ŞİRKETLER İLE ÜRETİCİ ÖRGÜTLERİ ARASINDA YAPILMALI, DEVLET SÜRECİ DENETLEMELİ VE YÖNLENDİRMELİ...
* TÜRK TÜTÜNÜNDEN YAPILAN SİGARALARLA YABANCI MENŞELİ TÜTÜNLERDEN YAPILAN SİGARALARA FARKLI MİKTARLARDA VERGİ UYGULANARAK, YABANCI TİP SİGARA KULLANIMI AZALTILMALI...