ÜRETİCİDEN 1 TL’YE ALINAN SÜT TÜKETİCİYE 3 TL’YE SATILIYOR - MİLLİYET
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Adana Şube Başkanı Semih Karademir, Çiftçinin binbir emekle ürettiği sütü 1 TL`ye alanların tüketiciye 3 TL`ye sattığını söyledi…
Birleşmiş Milletler Uluslararası Sütçülük Federasyonu‘nun 1956 yılında bütün üye ülkelerde kutlanması kararı aldığı "Dünya Süt Günü" nedeniyle yazılı açıklama yapan Karademir, 1991 yılından bu yana 21 Mayıs Dünya Süt Günü‘nün içinde bulunduğu 21 - 28 Mayıs tarihlerini kapsayan haftanın ‘Süt Haftası‘ olarak kutlandığını söyledi.
Sütün faydalarının saymakla bitmeyeceğini söyleyen Karademir, "Bu kadar faydalı bir ürünü üreten süt üreticisinin dertleri de saymakla bitmez. Dolayısıyla onların dertlerine kulak vermemiz gerekiyor" diye konuştu.
SÜTTEN AĞZI YANANLAR!
Üreticinin, binbir emekle ürettiği sütü iyi bir fiyattan satmak istediğini belirten Karademir, "Üretici emeğinin karşılığını almak istiyor. Olmuyor! Tüketici uygun fiyata süt içmek istiyor. Olmuyor! Ne çiftçi istediği fiyattan sütünü satabiliyor ne de tüketici istediği fiyattan süt içebiliyor. Çiftçinin elinden çıkan sütün fiyatı neredeyse 3 katına çıkarak tüketiciye ulaşıyor. Çiftçiden yaklaşık 1 TL`ye alınan süt yaklaşık 3 TL`ye tüketiciye satılıyor. Peki, bu aradaki 2 TL`ye kimler el koyuyor? Çok düşünmeye gerek yok, elbette süt sanayicileri… Sanayiciler çiftçiden olabildiğince düşük fiyata süt almaya, tüketiciye de en yüksek fiyata satmaya çalışıyor. Hem üretici, hem de tüketici rantını baskılıyorlar. Tabii ki yem fiyatları dolayısıyla çiftçi maliyetlerinin nasıl geliştiğiyle pek ilgilendikleri yok!" dedi.
SEK ÖZELLEŞTİRİLDİ ORTALIK KARIŞTI!
Süt Endüstrisi Kurumu`nun (SEK) 1995 yılında özelleştirilmesiyle hem üreticinin, hem de tüketicinin kaybettiğine dikkat çeken Karademir, "Çünkü SEK piyasada fiyatın hem üretici, hem tüketici lehine istikrarını sağlıyordu. Özelleşme öncesinde piyasada % 27.4`lük paya sahipken özelleşme sonrası süt piyasasının kontrolü 6 tane büyük firmaya kaldı" bilgisini verdi.
KOOPERATİFLEŞME İSTENMİYOR!
Karademir, süt üreticisinin çoğunluğunun küçük üretici ve örgütsüz olduğuna vurgu yaparak, çiftçilerin süt fiyatında avantaj elde edebilecekleri tek aracın kooperatifleşme olduğunu söyledi. Karademir açıklamasını şöyle sürdürdü;
"Ancak devletin kooperatifleşmeyi teşvik ettiği pek yok. Çünkü sütte sanayici baskısı var. Sanayici ucuza süt almak istiyor çiftçiden. Ama çiftçi kooperatifte olursa çiftçinin pazarlık gücü artacağı için sanayici bunu istemiyor. Çiftçi sanayiciye mahkum olsun, sanayicinin belirdiği fiyattan çiftçi sütünü satsın istiyor. Türkiye`de süt kooperatifçiliğinde güzel örnekler var. Örneğin, Tire Süt Kooperatifi süt çiftçisi adına birçok başarılı işe imza attı. Devlet kooperatifleşmeyi destekleme sistemi üzerinden teşvik etse kooperatifleşme adına çok güzel sonuçlar çıkacak ancak devlet buna yanaşmıyor.
Çiğ süt üretiminde bütün emeği veren çiftçi ama çiftçi ne süt üretmek için kullandığı girdilerin, ne de sütün satış fiyatını belirleyebiliyor. Devlet de serbestleşme uygulamalarıyla piyasadan çekilince, çiftçi piyasada girdi-ürün piyasasını kontrol edenlerle baş başa kalıyor. Yemin fiyatını belirleyemiyor, sütün fiyatını belirleyemiyor. O ancak belirlenen fiyatlardan hareket etmek zorunda bırakılıyor. Yemciler diyorlar ki yeme zam yaptık bu fiyattan alacaksın. Sanayiciler diyor ki biz bu fiyattan alacağız, sen de bu fiyattan satacaksın. 2015 yılı içinde sanayiciler çiftçiden aldıkları çiğ sütün fiyatını 1.15TL`nin altına çekmeye çalışıyorlar.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı verilerine göre Türkiye`de geçmişe göre çiğ süt fiyatları artıyor ama yem fiyatları da artıyor. 2002 ile 2014 yılları arasında ortalama cari fiyatlarla çiğ süt fiyatları % 203 artarken, yem fiyatları % 280 arttı.
SÜT KRİZİ YAKIN!
Bakmayın TUİK verilerinde sağılan hayvan sayısının ve üretilen süt miktarının arttığına eğer süt çiftçisi açısından durum böyle devam edecek olursa. Yani süt para etmezse, yem maliyetleri ve diğer maliyetler artmaya devam ederse, yaklaşık 10 sene öncesi gibi çiftçiler hayvanlarını mezbahaya yollarlar. Sonra hem süt krizi hem et krizi yine çıkar. Bu ihtimal de hiç öyle uzak bir ihtimal değil."