DÜNYA TÝCARET ÖRGÜTÜ’NÜN TARIM ANLAÞMASI

Türkiye’nin üzerinden silindir gibi geçer

“Türkiye DTÖ içinde, kendi çýkarlarýna uygun geliþmekte olan ve az geliþmiþ ülkelere öncülük eden bir konum almalý. Bunu Malezya ve Kenya yapabiliyorsa, yüzyýlýn baþýnda emperyalizme karþý onurlu bir zafer kazanan Türkiye’de yapabilir. Türkiye o zaman, ABD ve AB’nin çýkarlarýna hizmet etmekten çýkar, dünyadaki yoksullarýn, köylülerin çýkarýna olan bir anlaþmaya öncülük edebilir.”

Dünya tarýmý için alýnan kararlarýn Türkiye için ne anlam ifade ettiðini ve bu noktaya nasýl gelindiðini Ziraat Mühendisleri Odasý Baþkaný Gökhan Günaydýn’a sorduk.

AYDINLIK– Dünya Ticaret Örgütü’nün tüm dünyaya dayattýðý liberal tarým politikasý bu günlere nasýl geldi?

GÖKHAN GÜNAYDIN- Ýkinci Dünya Savaþý’ndan sonra, dünya tarým politikasý liberalleþtirilerek yeniden inþaa edildi. Bunu Amerika ve Avrupa (bütünüyle olmasa da) dayattý. Kendi tarýmcýsýna büyük destekler uygulayan bu merkezler, zamanla iç piyasalarýný aþtý ve dýþ pazar aramaya baþladý. DTÖ merkezli tartýþmalarýn temelinde de bu dýþ Pazar arayýþlarý yatýyor. 90’lý yýllara kadar uygulanan uluslararasý tarým politikasý yüksek maliyetleri de beraberinde getirince, bütün dünyayý kapsayacak politikalarý uygulamak üzere projeler geliþtirildi. GATT’ýn Dünya Ticaret Örgütü’ne dönüþtürüldüðü Uruguay Turu Anlaþmasý da, bu projeleri hayata geçirecek hukuki zemini yarattý.

CANCUN’DA YAPILAMAYAN
 CENEVRE’DE YAPILDI

AYDINLIK- Dünya Ticaret Örgütü, bugün dünya tarýmýnda ne yapmak istiyor?

GÖKHAN GÜNAYDIN- DTÖ, dün olduðu gibi bugün de dünya tarýmýný liberalize etmeye çalýþýyor. Az geliþmiþ ve geliþmekte olan ülkelerin iç destekleri azaltma, gümrüklerini indirme ve ihracat desteðini indirmek için verdikleri taahhüt süresi 2004 yýlý sonunda bitiyor. DTÖ de 2005’ten sonra uygulanacak yeni indirim sürecini baþlatmak için proje hazýrlýyor. Bu Meksika’nýn Cancun kentindeki toplantýda baþlatýlmak istenmiþti. Ancak baþta Afrika ülkeleri olmak üzere Hindistan, Malezya, Brezilya gibi ülkeler Amerika ve Avrupa’ya dur dediler. Ancak bunun az geliþmiþ ve geliþmekte olan ülkeler için bir zafer olmadýðýnýn uyarýsýný biz yapmýþtýk. Nitekim þimdi bazý tavizler veriliyormuþ gibi gösterilip, bizim gibi ülkelerin tarýmýný yok etmeye yarayacak yeni bir anlaþmanýn eþiðine gelmiþ bulunuyoruz.

AYDINLIK- DTÖ’nün gündemindeki 50 maddelik yeni anlaþma neler içeriyor?

GÜNAYDIN- Bu anlaþma temelde üç ana baþlýkta hüküm sevkediyor. Birincisi, iç destekler daha da aþaðý çekilecek. Uruguay Turu Anlaþmasý, üreticisine tarýmsal katma deðerin yüzde 10’undan daha az destek veren ülkeleri destek indiriminden muaf tutuyordu. Þimdi ABD ve AB bu desteðin daha da aþaðýlara çekilmesi için bizim gibi ülkelere baský kurdu.
Ýkincisi, gümrüklerin bant þeklinde, kademeli olarak indirilmesini öngörüyor. Bizim gibi ülkeler zaten bütçe olanaklarýndan dolayý tarýmýný yeterince destekleyip geliþtiremedikleri için iç pazarlarýný sadece gümrükleriyle koruyabiliyordu. Ürün bazýnda bakacak olursak, þu anda hayvansal ürünlere yüzde 227, hububata yüzde 180, çaya ve muza yüzde 150 gümrük uygulayabiliyoruz. Gümrük duvarlarýmýzýn indirilmesiyle, tahminen Eylül ayýna kadar bu ürünleri üreten Türk çiftçisini koruyamaz hale geleceðiz.
Tarým Bakaný, zaten gümrüklerimiz indirdik diyor. Bu kara bir mizah, bakan tarýmý çöküþ noktasýna getirdiklerini bir anlamda itiraf da ediyor.

DTÖ, TÜRKÝYE’YÝ SÝLÝNDÝR
 GÝBÝ EZER

Türkiye’nin kendi içinde de yapmasý gerekenler var. Dünya tarýmý liberalizasyona doðru sürüklenirken, Türkiye buna direnebilmek için kendi tarýmýný güçlendirmeli. Yüksek maliyet ve düþük verim ve plansýzlýk sorununu ortadan kaldýrmalý. Bu nedenle üreticisini desteklemeli. Eðer böyle giderse Türkiye en fazla 50 yýl daha beslenebilir. Bu suçu da asla çiftçiye atamazlar, tek suçlu ülkeyi yönetenlerdir. Eðer bütçenizi iç ve dýþ borç faizi ödemeye odaklarsanýz, ekonominin can damarý olan Tekel’i, þeker fabrikalarýný, Tüpraþ’ý yok pahasýna elden çýkarýrsanýz, Türkiye’yi hiç de iyi bir gelecek beklemez. DTÖ anlaþmasý da Türkiye’nin üzerinden silindir gibi geçer.