5. ZİRAAT BAYİLERİ ZİRVESİ SONUÇ BİLDİRGESİ
5. ZİRAAT BAYİLERİ ZİRVESİ SONUÇ BİLDİRGESİ
( 18 Şubat 2017, Bursa)
Tarım Sektörü, ülkemizde yaşanan tüm olumsuzluklara ve %7,7 ye düşmüş kırsal nüfusumuza rağmen 6 milyon kişiye istihdam ve gelir kaynağı yaratan, 80 milyona ulaşan nüfusumuzu besleyen önemli ve stratejik sektördür.
İstihdam alanları oluşturması yanı sıra, ülkemiz Gayrı Safi Milli Hasılasına sağladığı katkı ve insanımızın yeterli beslenmesinin temini için önemi her geçen gün artan stratejik bir sektör olma konumunu sürdürmektedir.
Tarımsal üretimin planlı, programlı ve yeterli bir şekilde sürdürülmesinin temini ise ulusal çıkarlarımızı temel alan üretim odaklı, üreticisi ve mühendisinden yana politikalarla mümkündür. Oluşturulacak politikalarda tarımsal üretime yönelik olarak yüksek seviyede verim artışını sağlayacak kaliteli tohumluk üretimi ve temininde; bitkisel ürünlerde görülen her türlü hastalık ve zararlılarla mücadele için kullanılan Bitki Koruma Ürünlerinin uygulanmasında ve gübre kullanımında bilimsel esaslar temel alınmalı, tüm uygulamalar çevrenin sürdürülebilirliği esasına dayanmalıdır.
Bu anlamda, ülkemiz tarımsal üretiminin artırılması ve öncelikle ülke insanımızın kaliteli, yeterli ve sağlıklı gıda gereksiniminin karşılanması, sonrasında da uluslararası tarım ticaretin de etkin olabilmek için vazgeçilmez olan üretimi, tüketimi ve pazarlanmasına yönelik olarak oluşan sorunların ve bu sorunlara ilişkin çözüm yollarının ortaya çıkarılması amacıyla Ziraat Mühendisleri Odasınca, konunun bütün paydaşlarının bir araya getirildiği Ziraat Bayileri Zirvesinin beşincisi 18 Şubat 2017 tarihinde Ziraat Mühendisleri Odası Bursa Şubemizin ev sahipliğinde Bursa`da gerçekleştirilmiştir.
5. Ziraat Bayileri Zirvesine, Ziraat Mühendisleri Odası Genel Başkanı ve Genel Merkez Yöneticileri, Adana, Antalya, Aydın, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Eskişehir, Gaziantep, İzmir, Kahramanmaraş, Konya, Manisa, Mersin, Muğla, Samsun, Şanlıurfa ve Tekirdağ Şube Başkanları, Isparta ve Sakarya İl Temsilcileri, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Bursa İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü; Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekanlığı; Fide Üreticileri Birliği; TÜRKTED, TODAB, GÜİD, TİSİT, ZİMİD Temsilcileri ve ülkemizin değişik bölgelerinden gelen 150`ye yakın Ziraat Bayisi katılmıştır.
Türkiye`de 6 bin 912 Bitki Koruma Ürün Bayii, 2500 Tohumluk Bayii, 8000`e yakın Gübre Bayii bulunmaktadır. Toplamda sayıları 16 bini aşan bayiler, varoluş amaçlarına ilişkin çalışmaları, tüm bürokratik iş yoğunluklarına, denetleme ve üretim süreçlerindeki zorluklara rağmen üreticilere aynı zamanda tarım danışmanlığı hizmeti de götürmektedir.
Ülkemizdeki 6 bin 912 Bitki Koruma Ürün bayisinden 5486`sı ziraat mühendisi, 1128`i ziraat teknikeri ve teknisyeni, 103`ü eczacı ve 193`ü ise meslek dışı kişilerden oluşmaktadır. Bunların aralarında ilkokul mezunları ve hatta okuryazarlar vardır. Aynı şekilde gübre satışı için ruhsatlandırmada teknik eleman şartı aranmamaktadır. Bu koşullarda ne yazık ki meslektaşlarımız gerektiği gibi hizmet verememektedirler.
Zirvede Bitki Koruma Ürün Bayileri, Sektörde Yaşanan sorunlar ve Çözümleri; Tohum ve Bitki Besleme Ürün Bayileri, sektörde Yaşanan sorunlar ve Çözümleri konulu panellerde tarım kimyasalları, gübre, tohum, fide ve fidan sektöründeki sorunlarının yanı sıra bu girdileri satan Ziraat Mühendislerinin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri tartışılmıştır. Yapılan tartışmalar sonucunda aşağıdaki konular karar altına alınmış ve kamuoyuyla paylaşılmasına karar verilmiştir.
Ø Tarım sigorta sisteminin dört temel unsuru kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum örgütleri, sigorta şirketi ve üreticilerdir. Sigorta sisteminin başarısı söz konusu unsurların işbirliği içinde çalışmasına, alınacak kararlardan en çok etkilenecek üreticilerin önerilerinin ve sorunlarının dikkate alınmasına bağlıdır.
Ø Bitkisel ürünlerin zarar tespitlerinde uzman incelemesi işlemlerinde veteriner hekimlerdeki uygulamaya benzer biçimde sadece Ziraat mühendislerine yetki verilmelidir. Üretici TARSİM uyuşmazlıklarının çözümünde hakem heyeti oluşturulmalı ve oluşturulacak hakem heyetinde ise Kamu, Ziraat Odaları ve Ziraat Mühendisleri Odası temsilcilerine yer verilmelidir.
Ø Uygulanan sigorta sisteminde 2017 yılında uygulamaya geçecek verim sigortası uygulamasının yanında tarla bitkileri ve meyve üretiminde kalite kaybı sigortası tarım sigortaları kapsamına alınmalıdır.
Ø Son yıllarda tarım sigortası yaptıran üretici sayısının artışı çiftçilerin sigorta sistemini bir güvence olarak görmesinin, bu konudaki bilincinin artmasının yanında yoksullaşan, ürettikleri ürünün karşılığını alamadığı için borçlanan üreticilerin başvurdukları tarımsal kredi taleplerinin karşılanmasında rol oynayan finans sektörünün tarım sigortasını zorunlu tutmasından kaynaklanmaktadır. Bu nedenle sigorta sisteminin daha yaygın, başarılı ve üreticiler açısından sürdürülebilir olması için üreticilerin girdi maliyetlerinin azaltılarak gelir düzeylerinin artırılması ve Tarım Kanununda öngörülen oranların da üzerinde desteklemelerin yapılması gereklidir.
Ø Günümüzde 7,7 milyara ulaşan dünya nüfusu ile dünyadaki nüfus artı hızı dikkate alındığında; 2050 yılında dünya nüfusunun 10 milyar olacağı tahmin edilmektedir. Artan dünya ve ülke nüfusunun gıda gereksiniminin karşılanması için tarım kimyasallarının kullanılması kaçınılmaz olup tarım kimyasallarının kullanılması, pazarlanması ve denetlenmesi çalışmalarının uzmanlar ve özellikle de ziraat mühendisleri tarafından yapılması gerekmektedir.
Ø Ayrıca, Ziraat Mühendisleri Odası`nın bayilerin eğitimi, tarım kimyasallarının denetlenmesi, kontrolü ve yaptırımların uygulaması konusunda hak ve yetkileri artırılmalıdır. Tarım kimyasallarının satışı ziraat mühendislerince yapılmalıdır.
Ø Kanunlar ve Yetki Tüzüğümüzde de yer aldığı halde uygulanmayan Bayilerin ZMO üyesi olma zorunluluğuna Bakanlıkça yapılacak düzenlemelerde yer verilmesi sağlanmalıdır.
Ø Tarım kimyasallarına ait atıkların imhası çiftçilerin sorumluluğuna bırakılmamalıdır. Atıklar Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Yerel Yönetimler ve ilgili firmalar tarafından yürütülecek işbirliği çerçevesinde geri dönüşüm veya imhasının sağlanmasına dönük etkin projeler yürütülmeli, bu konuda çiftçiler eğitilmeli, onları teşvik edecek destekler sağlanmalıdır.
Ø Kalıntıda Kamu kurumunun denetimdeki bayilerin öneri, satış ve uygulamadaki rolleri nedeniyle işbirliği zorunludur. Bayilerin, ZMO`nun, Ziraat Fakültelerinin, Araştırma Kuruluşlarının önerileri kesinlikle dikkate alınmalı, alınan öneriler kararlara yansıtılmalıdır. Bu konuda Bakanlığın işbirliğine açığız, önerilerinizi dikkate alacağız açıklamalarını olumlu karşılanmakla birlikte, Bakanlığın işbirliği açıklamalarının arkasında durması işbirliğinin her konuda hayata geçirilmesi gerektiğine inanılmaktadır.
Ø Bayilerin üzerindeki bürokratik işlemlere ait yükler azaltılmalı, uzmanlıklarını ve teknik bilgilerini arazide üreticilere aktarabilmesini sağlayacak düzenlemeler yapılmalı ve ek yük getirecek düzenlemelerden kaçınılmalıdır.
Ø Pestisitleri temin eden ve üreticilere pazarlayan ziraat bayileri;
1-Rekabet
2-Tahsilat
3-Ticari olarak uzun vade problemleri yaşamaktadır.
Ø Bu sorunların ve beraberinde pestisitlerin teknik olarak tavsiye dozları, bu dozların etkinliklerinde sorunlar yaşanmaktadır. Mevcut olan reçete ve barkod sisteminin bu sorunların çözülmesine katkısı yoktur. Bu sorunlar çözülmeden Bakanlığın uygulamaya çalıştığı kare kod sisteminin, izlenebilirliği sağlayarak kalıntı sorununa çözüm olmayacağı açıktır.
Ø Pestisitlerin reçete ile satışı kâğıt üzerinde kalmış bir uygulamadır. Reçete ile satışta beklenilen sonucun alınabilmesi için uygulamanın insan ve çevre sağlığı açısından risk oluşturabilecek pestisitlerle sınırlandırılarak reçetelerin uzman kişilerce yapılacak kontroller sonucu düzenlenmesi gerekmektedir.
Ø Kalıntının önlenmesi, izlenebilirliğinin sağlanması ziraat mühendislerinin sahada aktif olarak çalışması ile küçük üreticilerin (aile işletmelerinin) kooperatifler biçiminde örgütlenmesi ile mümkündür.
Ø Bitkisel üretimdeki ilaç kalıntısı ve diğer sorunların entegre mücadele uygulamaları kapsamında çözülmesi amacıyla; biyolojik ve kültürel mücadele ürünlerine verilen destekler arttırılmalıdır.
Ø Tüm sektörlerde olduğu gibi tohumculuk sektöründe de Ar-Ge vazgeçilmez ve stratejik bir faaliyet alanıdır. Ülkemiz tohumculuk sektörünün hem ülke hem de dünya ölçeğinde daha fazla yer ve söz sahibi olabilmesi; dünya tohumculuk sektöründen daha fazla pay alabilmesi Ar-Ge çalışmaları sonucu yeni bitki çeşitlerinin üretime kazandırılmasına ve var olanlarının geliştirilmesine bağlıdır.
Ø Ar-Ge çalışmalarının tohum sektöründe yaygınlaşması ve başarısı ise nitelikli insan kaynağının yetiştirilmesi ile yetişmiş nitelikli insan kaynağının günümüz bilim ve teknolojisini kullanabilir, uygulayabilir ve geliştirebilir düzeye getirilmesi ile sağlanabilir. Bu nedenle Ar-Ge`ye ve nitelikli insan gücünün yetiştirilmesine geçmişten daha fazla önem verilmeli, verilen destekler artırılmalıdır.
Ø Yetişmiş nitelikli uzmanlarımızca yerel tohumlarımız temel alınarak yürütülecek Ar-Ge çalışmaları ile tohumculuk sektöründe dışa bağımlılık önlenmelidir. Ülkemizin gen kaynağını oluşturan ve gelecekte genetik materyal olarak kullanılabilecek yerel çeşitlerimiz Bakanlık tarafından koruma altına alınmalı tescili sağlanmalıdır.
Ø 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu ve bu kanuna dayalı olarak çıkarılan yönetmeliğin açık hükümlerine karşın tohum, fide ve fidan satışları zirai ilaç ve tohum bayilerinin dışındaki kişi ve kuruluşlarca yapılmaktadır. Üretime girdi sağlamanın yanı sıra yetiştiricilik periyodunun her aşamasında üreticilerin yanında yer alan bayi meslektaşlarımız bu durumdan ticari olarak etkilenmektedir. Odamızca bu konu çeşitli aralıklarla Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının merkezi ve yerel yönetim kademelerine aktarılmasına karşın soruna çözüm üretilmemiştir.
Ø Başarısız uygulamalara ve üreticilerin zararına neden olmamak için fidan satışlarında ziraat mühendislerince hazırlanmış üretim projesi zorunluluğu getirilmeli veya istenmelidir.
Ø 308 sayılı Tohumlukların Tescil, Kontrol ve Sertifikasyonu Hakkında Kanunda tohum satış belgesi alabilmek için Ziraat mühendisleri odası üyeliği aranır iken 5553 sayılı kanunda bu şartın kaldırılması Ziraat Mühendisleri Odası mevzuatlarına, kanuna ve yetki tüzüğüne aykırıdır. Meslek odası üyesi olmayan kişilerin meslek etiği ve çalışma şartları açısından denetlenmesi mümkün değildir. Tohum satış belgesi düzenlenmesinde Ziraat Mühendisleri Odasına üyelik şartı mutlaka aranmalıdır.
Ø TODAB üyesi ve tohum satış ruhsatı olmayan komisyoncular tarafından yasa ve yönetmeliklere aykırı yapılan ticaretin Bakanlık ve TODAB tarafından engellenmesi şarttır.
Ø Tohumculuk bayilerinin 5553 sayılı Tohumculuk Kanununa göre üye olma zorunluluğu bulunan Tohum Dağıtıcıları Alt Birliği (TODAB) üyeliğinde giriş aidatı dışında yıllık cirodan alınan %0,3`lük aidat kaldırılmalıdır.
Ø Tarımsal üretimin ve verimliliğin en temel unsuru olan gübrelerin satışı genellikle konu ile ilgili teknik bilgisi olmayan meslek guruplarınca yapılmaktadır. Gelişi güzel yapılan satış ve uygulamalar ile toprak, su ve çevre kirliliği yaşanmakta insan ve çevre sağlığı risk altına girmektedir. Büyük ölçüde dışa bağımlı olduğumuz gübre sektöründe aşırı ve gereksiz gübre tüketiminin önlenmesi ve risklerin ortadan kaldırılması için gübre pazarlamasının ziraat mühendislerince yapılmasını sağlayacak düzenlemeler ivedilikle yapılmalıdır.
Ø Küresel iklim değişikliği, yer altı ve yer üstü varlıklarımızın hızla tüketilmesi, kirlenmesi aynı zamanda her geçen gün azalması, tarımsal üretimi etkileyen ve gelecekte daha ciddi olarak etkileyecek en önemli güncel sorunlardır. Bu nedenle tohum, toprak, su ve gıdanın dünya nüfusunun beslenmesi için stratejik ve savaşlara neden olabilecek en önemli varlıklar olduğu bilinciyle tarımsal üretimimiz planlanmalı bunun için de üretimin her aşamasında ziraat mühendisleri ve üreticiler bir araya getirilmelidir.
Ø Toprağını, suyunu ve havasını sürdürülebilirliği temel alarak kullanan, koruyan ve geliştiren ülkeler "tohumuna sahip ise gıdasına; gıdasına sahip ise insanlığa sahip olacak ve insanlığı yönetecektir" düşüncesinden hareket ile tarımsal üretimin tüm paydaşlarını bu düşünce çerçevesinde birlikte çalışmaya; tartıştığımız ortaya koyduğumuz sorunları önyargısız çözmeye bir arada olmaya davet ediyoruz. Tarımsal üretimin korunması ve geliştirilmesi bağlamında tüm sektörlere ortaya konan çaba, emek ve yapılan iyi uygulamalar için şükranlarımızı ve teşekkürlerimizi sunuyoruz.
Kamuoyuna Saygıyla Duyurulur.
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası
Düzenleme Komitesi
