KADINLAR: GÜCÜN ARKASINDA KALAN DEĞİL, GÜCÜN TA KENDİSİDİR! EŞİT ŞARTLAR VE EŞİT İMKANLAR İLE BİRLİKTE DAHA GÜÇLÜ OLABİLİRİZ!
"Kadınlarımız ilim ve fen sahibi olacaklar ve erkeklerin geçtikleri bütün öğretim basamaklarından geçeceklerdir. Kadınlar toplum yaşamında erkeklerle birlikte yürüyerek birbirinin yardımcısı ve destekçisi olacaklardır."
Mustafa Kemal ATATÜRK
8 Mart, kadınların eşit işe eşit ücret, günde sekiz saat çalışma ve doğum izni talepleriyle 1857 yılında başlattıkları eşitlik mücadelesinde, hakları uğruna can verdiği gündür. Günümüzde 8 Mart, kadın sorunlarına çözüm önerilerinin kadınlara karşı her türlü ayrımcılığın kaldırılması ve kadına yönelik şiddete son verilmesi istemlerinin bir kez daha dile getirildiği bir gündür.
Kadınlar, dünya nüfusunun %50’sini, yeryüzündeki toplam işgücünün üçte ikisini oluşturuyor. Ancak kadınlar dünya gelirinin % l0’unu almakta ve dünyanın tüm mal varlığının ancak %1’ine sahip bulunmaktadır. Yaşamın bütün alanlarında çalışma alanında, istihdamda, karar alma mekanizmalarında, politikada kadınlar nüfusları oranında maalesef yeterince temsil edilmemektedir.
Dünya Ekonomik Forumu tarafından yayınlanan 2021 Küresel Cinsiyet Eşitsizliği Raporu’na göre: Ülkeler kıyaslandığında kadınlar ve erkekler arasında en az ayrım olan ülkelerin başında İzlanda geliyor. İzlanda’yı Finlandiya, Norveç, Yeni Zelanda ve İsveç takip ediyor. Türkiye cinsiyet eşitliği endeksinde 156 ülke içinde 133. sırada yer alıyor.
Oysa ki, Atatürk`ün girişimiyle kadınlara 1930`da belediye seçimlerinde seçme, 1933’te muhtar seçme ve köy heyetine seçilme, 5 Aralık1934`te Anayasa`da yapılan değişiklikle milletvekili seçme ve seçilme hakları tanındı. Bugün kadınların başta yaşam hakkı olmak üzere, temel hak ve özgürlükler için mücadele vermek zorunda olmaları, uygarlığımız ve demokrasimizin gelişimi konusunda düşünülmesi gereken bir durumdur.
TÜİK 2021 yılı verilerine göre;
Kadınların %48,1`i, erkeklerin ise %70,9`u yaşadıkları çevrede kendilerini güvende hissettikleri tespit edilmiştir.
Yükseköğretimde görevli profesörler içinde kadın profesör oranı 2020-2021 öğretim yılında %32,4 olmuştur. Doçent kadrosunda görev yapan kadın oranı %40,1, öğretim görevlisi kadrosunda görev yapan kadın oranı ise %50,6 olarak gerçekleşmiştir.
TBMM verilerine göre; 2021 yılsonu itibarıyla 582 milletvekili içerisinde kadın milletvekili sayısının 101, erkek milletvekili sayısının ise 481 olduğu bilinmektedir.
Dışişleri Bakanlığı verilerine göre; kadın büyükelçi oranı 2011 yılında %11,9 iken bu oran 2021 yılında %26,5 olmuştur.
Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre; 2020 yılında hanesinde 3 yaşın altında çocuğu olan 25-49 yaş grubundaki kadınların istihdam oranının %25,2, erkeklerin istihdam oranının ise %85,5 olduğu görülmüştür. Yarı zamanlı çalışanların istihdam içindeki oranı 2020 yılında toplamda %12,4 olurken, kadınlarda bu oran %19,5, erkeklerde ise %9,3 olarak gerçekleşmiştir.
2020 yılında okuryazar olmayan kadınların işgücüne katılım oranı %12,4, lise altı eğitimli kadınların işgücüne katılım oranı %24,1, lise mezunu kadınların işgücüne katılım oranı %29,9, mesleki veya teknik lise mezunu kadınların işgücüne katılım oranı %37,0 iken yükseköğretim mezunu kadınların işgücüne katılım oranı %65,6 olmuştur.
Peki tarıma emek veren kadınlar haklarını yeterince alabiliyor mu? Kadına “toprak ana” benzetmesi yapılırken, kırsalda yaşayan kadınların sesini duyabiliyor muyuz?
Kırsalda yaşayan kadının eğitim fırsatını yakalaması, sağlık hizmetlerine erişmesi güçtür, sosyal-kültürel etkinliklere katılması-örgütlenme şansı ise çok azdır.
TÜİK verilerine göre:
Tarım sektöründe toplam 5.060 bin kişi istihdam ediliyor.
Tarım sektöründe çalışan erkek sayısı 2.952 bin kişi (%15,1) , kadın sayısı 2.108 bin kişidir (%23,7).
Tarımda ücretli veya yevmiyeli çalışan kadın sayısı 194 bin kişi, işveren olarak çalışan kadın 3 bin kişi, kendi hesabına çalışan 181 bin kişi, ücretsiz aile işçisi olarak 1.606 bin kişidir.
Tarımda çalışan kadınların % 94,1’i hiçbir sosyal güvenlik kurumuna kayıtlı değildir.
Cinsiyet ve meslek grubuna göre yıllık ortalama kazanç (2018) göstergelerine göre: Nitelikli tarım, ormancılık ve su ürünlerinde çalışan erkek 42.219 TL/yıl kazanırken kadın 37.190 TL/yıl kazanmaktadır.
Kadınlarda iş gücüne dahil olmayan 21.818 bin kişi bulunmakta, bunlardan iş bulma ümidi olmayan 810 bin kadın, ev işleri ile meşgul olan 10.178 bin kadın bulunmaktadır.
Kadın çiftçilerin çalışma koşulları, çalışma süreleri, ücret durumları, iş bölümü, barınma koşulları, sağlık koşulları, sosyal güvenlik, aile içi ve aile dışı rolleri toplumsal yapıyı önemli ölçüde etkilemektedir. Bu nedenle, kadın çiftçilere yönelik politikalar oluşturulmasına, kadın çiftçilerin tarımsal üretime daha verimli ve daha iyi koşullarda katılabilmesine yönelik yeni önerilerin ortaya konması gerekmektedir.
Dünyanın bir başka gerçeği ise maalesef ki savaş. Savaşların görünmeyen yüzü olan mülteci ve sığınmacı kadınlar ise yakınlarını kaybetmelerinin yanı sıra yoksulluk, açlık, enfeksiyon hastalıkları, düzenli sağlık bakımı alamama, dil sorunu, kültüre yabancı olma, cinsel ve fiziksel saldırılar, erken yaşta evlendirilme, para karşılığı satılma, istenmeyen gebelik gibi ciddi sorunlar yaşamaktadır. Cinsiyet eşitsizliği, savaş koşullarında artarak sürdüğünden dünyada barış ortamının sağlanması gerekmektedir.
Tarihimiz her türlü zorluğa karşı başarmayı bilen kadınlarla doludur. Kurtuluş Savaşı’nda cephede yerini alan, bilim-sanat-hukuk için çalışan kadınlarımız direnerek, başkaldırarak, çalışarak bir yol açmışlardır.
Geçmişten günümüze ZMO’ya üye olan ve emeği geçen tüm kadın meslektaşlarımıza tarım sektörüne yapmış oldukları katkılar nedeniyle şükranlarımızı sunuyoruz.
Daha insan hakları merkezli, yaşanabilir bir dünya için, kadının etkinlik alanının güçlendirilmesi, eğitim, istihdam, sağlık, siyaset, hukuk ve benzeri alanlarda olanaklardan eşit düzeyde yararlanması, kadın ve erkeğe verilen hakların, yüklenen sorumlulukların adil bir biçimde dağıtılması için gerekli yasal ve sosyal düzenlemelerin yapılmasını beklemekteyiz.
Saygılarımızla.
Baki Remzi SUİÇMEZ
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası
Yönetim Kurulu Başkanı
(Yönetim Kurulu adına)
