Tarým Bakanlýðý’nda “reorganizasyon”:

Gökhan GÜNAYDIN
Ziraat Mühendisleri Odasý Baþkaný

Cumhuriyet Gazetesi’nin 9 Mayýs 2006 tarihli “Tarým ve Hayvancýlýk” ekinde, “Tarým Bakanlýðý’nýn Kuruluþ ve Görevleri Hakkýnda Kanun Tasarýsý”na iliþkin görüþ, eleþtiri ve katkýlarýmýzý sýralamýþtýk… Esasa iliþkin görüþlerimizin yanýnda, Bakanlýðýn, 21 Þubat 2006 tarihinde görüþe sunduðu 4 adet Tasarý hakkýnda 22 Þubat’ta toplantý yapýp, 28 Þubat’a kadar yazýlý görüþleri istemesinin “Göstermelik bir danýþma sürecine” iþaret ettiðini belirtmiþ idik.

Meðer beterin beteri varmýþ. Bakanlýk, o günden sonra “dýþarýya” bir sýr perdesi gerdi ve kendi içinde “çalýþtý”… Sonuçta ortaya çýkan tablo þudur: Daha önce 3 farklý yasa tasarýsýna konu edilen düzenleme, önemli ölçüde deðiþtirilerek 1 adet yasa taslaðýna indirgenmiþ durumdadýr. Üstelik, diðerlerinden tümüyle farklý olan bu yeni “düzenleme”, 39 bin ziraat mühendisi, su ürünleri mühendisi, balýkçýlýk teknolojisi mühendisi ve tütün teknolojisi mühendisinin örgütlü olduðu Ziraat Mühendisleri ODASI da dahil olmak üzere kimseye bilgi verilmeden, Baþbakanlýða sevk edilmiþ durumda…

Bu uzunca sayýlabilecek “giriþ”, aþaðýdaki tümceyi açýklamaya yöneliktir aslýnda. Olaðan olan, herhangi bir Kurumun, kendisine gönderilen bir yasa tasarýsý üzerinde görüþ bildirmesidir. Bu olmayýnca, en uygun sözcük “EDÝNME” oluyor…

Bu doðrultuda, Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý’nýn yeniden yapýlandýrýlmasýna yönelik çalýþmalar çerçevesinde hazýrlanan, “Tarým ve Gýda Bakanlýðý’nýn Kuruluþ ve Görevleri Hakkýnda Kanun Tasarýsý Taslaðý” EDÝNÝLMÝÞ ve incelenmiþtir.

Buna göre, sözü edilen Taslak, Bakanlýðýn ana hizmet birimlerini; “a) Ziraat Ýþleri Genel Müdürlüðü, b) Gýda ve Veteriner Hizmetleri Genel Müdürlüðü, c) Su Ürünleri Genel Müdürlüðü, ç) Tarým Reformu ve Kýrsal Kalkýnma Genel Müdürlüðü, d) Avrupa Birliði ve Dýþ Ýliþkiler Genel Müdürlüðü” olarak saymaktadýr.

Taslak incelendiðinde, Ziraat Ýþleri Genel Müdürlüðü’nün yalnýzca bitkisel üretimden ibaret görüldüðü; buna karþýlýk Gýda ve Veteriner Hizmetleri Genel Müdürlüðü’nün görevleri arasýna hayvansal üretim, ýslah, yetiþtirme, bakým, besleme, hayvancýlýk iþletmeciliði gibi birçok hususun yerleþtirildiði görülmektedir.

Bu yaklaþým, dilbilimi ve tarým bilimi açýsýndan önemli sorunlar içermektedir.

Öncelikle belirtilmelidir ki, tarým ve ziraat, eþanlamlý iki sözcüktür. Bu baðlamda, Bakanlýðýn adýnýn “Tarým ve Gýda Bakanlýðý” olarak belirlerken, Genel Müdürlüklerden birinin adýnýn “Ziraat Ýþleri” olarak seçilmesi, dilbilimi açýsýndan doðru deðildir.

Aslýnda yukarýda belirtilen tarým ve ziraat sözcüklerinin seçimleri, “tarýmý bitkisel ve hayvansal üretimin tümünü kapsayan bir üst kavram, ziraatý ise yalnýzca bitkisel üretimden ibaret bir olgu” olarak görmek isteyen yaklaþýmý ifade etmektedir.

Oysa tarým, “bitkisel üretim” ve “hayvansal üretim” olmak üzere iki temel üretim dalýndan oluþur. Bu iki temel tarýmsal üretim dalý arasýndaki tek ayrým, kullandýklarý materyalin birinde bitki, birinde hayvan oluþudur.

Nitekim Büyük Tarým Sözlüðü’nde tarým; “bitki ve hayvan ürünlerinin, teknolojik koþullar altýnda ve en ekonomik yollardan elde edilmesi ve pazarlanmasý faaliyetleri” olarak tanýmlanmaktadýr. (Madran, Nurettin, Hacettepe Kitapçýlýk, Ankara, 1984, s.1130)

Bu bilimsel gerçek, yasalarca da benimsenmiþtir. Bu doðrultuda; 

25 Nisan 2006 gün, 26149 sayýlý Resmi Gazete’de yayýmlanarak yürürlüðe giren 5488 sayýlý Tarým Kanunu’nun 3 üncü madde (ý) bendinde tarým; “doðal kaynaklarý uygun girdilerle birlikte kullanarak yapýlan her türlü üretim, yetiþtirme, iþleme ve pazarlama faaliyetleri” olarak tanýmlanmaktadýr.  

Ayný doðrultuda olmak üzere, 213 sayýlý Vergi Usul Kanunu’nun 47 inci maddesinde, yýllýk istihsal deðeri; .. her ziraat biriminden bir yýlda elde edileceði hesaplanan mahsul deðerinin iþletmede veya iþletmelerde mevcut ziraat birimi sayýlarý ile çarpýlmasý suretiyle bulunacak deðerlerin toplamýdýr” olarak tanýmlandýktan sonra, zirai kazancýn belirlenmesinde esas olan ziraat birimleri; “(a) Tarla, bað ve sebze ziraati ile ormancýlýkta dönüm, b) ölçü olarak aðaç kabul edilenlerde ürün verecek hale gelmiþ aðaç sayýsý, c) hayvancýlýkta hayvan sayýsý” olarak ifade edilmektedir.

Görüldüðü üzere, dilbilimsel ve tarým bilimi açýsýndan bitkisel ve hayvansal üretim, tarýmýn alt sektörleri konumundadýrlar ve onun ayrýlmaz bir parçasýdýrlar.

Buna karþýlýk, sözü edilen 3 tasarý birleþtirilmesiyle önemli oranda deðiþtirilen ve kurumlarýn görüþüne açýlmadan Baþbakanlýða sevk edilen yeni tasarý taslaðý, bu gerçeði görmezden gelmekte, tarýmýn giderek aðýrlaþan sorunlarý bir yanda dururken, adeta “yangýndan mal kaçýrma” anlayýþý içinde, meslek taassubunun karanlýk yollarýna düþmektedir.

Tarým Orman Su Ürünleri Eðitim Konseyi’nin Isparta’da yapýlan toplantýsýnda, tüm Ziraat Fakülteleri dekanlarý, sözü edilen düzenlemenin bilim dýþý yönelimini oybirliði ile imzaladýklarý metin ile teyit etmiþlerdir.

Ziraat Mühendisleri Odasý’na kayýtlý 39 bin mühendis, Nevþehir’de yapýlan Danýþma Kurulu’nda karar baðlanan eylem planýný, adým adým yürürlüðe koymaya; tarým sektörü ve mesleði koruma ve kollamaya kararlýdýr.

Bu eylem planýnýn ilk halkasý olarak 11 Mayýs 2006 tarihinde Tarým ve Köyiþleri Bakaný’ný ziyaret ederek duyarlýlýðýmýzý aktardýr. Dileðimiz, Bakanlýðýn, disiplinler arasý hassas ayrýma özen göstererek tasarýyý geri çekmesi ve gerçek anlamda katýlýmcý süreçlerde bakanlýðýn yapýlandýrýlmasýný saðlamasýdýr.