PARA DERGİSİ: ÜRETİCİ ÖRGÜTLERİNİN SÖZLEŞMELERE TARAF OLABİLECEK OLMASI OLUMLU- 24/30 EYLÜL 2023
5 Nisan 2023`te yayınlanan 7442 sayılı “Orman Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile 5488 sayılı Tarım Kanunu`nda önemli değişiklikler yapılarak, tarımsal üretim planlaması, ekilmeyen arazilerin kiralanması, sözleşmeli üretim zorunluluğu ve sözleşmeli üretimde anlaşmazlıklarda arabuluculuk sistemi ilgili önemli düzenlemeler gündeme getirildi. Torba Yasa mantığıyla seçim öncesi hızla yasalaşma aşamasında yeterince tartışmanın yapılmadığı ortamda, peşi sıra çıkarılmaya başlanan ilgili yönetmelikler ciddi belirsizlikler ve olumsuzluklar içermektedir. Güncel verilerin olmadığı ve kurumsal altyapının yetersiz olduğu bir ortamda, sözleşmeli üretimi zorunlu kılacak şekilde, üretim için cezai yaptırımlar eşliğinde bir dizi izin mekanizmasına dayalı tarımsal üretim planlaması modeline geçilmesi, çiftçilerin üretim ortamı iyileştirilmezse üretim alanlarını terk etme sürecini hızlandıracak, tarladaki girdiden raftaki ürüne kadar her süreci büyük şirketlerin yönlendireceği tekelci bir şirket tarımı modelini gündeme getirecektir. Bu bağlamda sözleşmeli üreticilik yönetmeliğinin tip sözleşmeleri ortaya koymadığı halen belirsiz ortamda, tek olumlu gelişme üretici örgütlerinin de sözleşmelere taraf olabilecek olmasıdır.
2024-2026 dönemine ilişkin enflasyon, istihdam, büyüme gibi temel makroekonomik hedeflerinin yer aldığı Orta Vadeli Program’da tarıma yönelik somut ve ciddi önlemlere yer verilmedi. Bu süreçte açıklanan 2023 yılında yapılacak tarımsal destekleme kararı, üreticiler için tam bir hayal kırıklığı oldu. Desteklerin yine üretimden önce değil hasattan sonra açıklaması, geç verilen desteğin aslında destek olmaması, toplam destek bütçesinin artırılmaması, alan bazlı desteklerden gübre desteğinin sabit tutulması, mazot desteğinin ortalama yüzde 37 artırılması, tarım ürünlerine verilecek destek tutarlarındaki artışın girdi maliyetlerindeki artış oranlarının çok altında kalması, alım fiyatlarının maliyet altında açıklaması ve yeterli alımın zamanında yapılmaması, bu yıl ve gelecek yıllarda tarımdan kopuşu hızlandıracaktır. Dışalımın çözüm olmadığı süreçte temel ürünlerde kendimize yeterliliğimizi sağlayacak şekilde üretim sorunu çözülmeden tüketim sorunu çözülemez, gıda enflasyonu artarak devam eder.
