ORTAK MAKİNE KULLANIMI EN İYİ MODEL - CUMHURİYET/TARIM HAYVANCILIK - 12.04.2005

GENEL MERKEZ ( )
14.04.2005 (Son Güncelleme: 14.04.2005 14:34:58)

PROF. DR. KAMİL OKYAY SINDIR
(ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI İZMİR ŞUBESİ BAŞKANI)

TARIMDA ORTAK MAKİNE KULLANIMI, ATIL MAKİNE KAPASİTELERİNİN DEĞERLENDİRİLEREK İŞLETMELER İÇİN EKONOMİK BİR DEĞER OLUŞTURMASI AÇISINDAN, HER KOŞULDA VE ÖZELLİKLE ÜLKEMİZ KOŞULLARINDA KAÇINILMAZ OLAN BİR MODELDİR. BU MODELİN ÇİFTÇİLERİMİZ TARAFINDAN BENİMSENMESİ HER ŞEYDEN ÖNCE ÇİFTÇİMİZİN EĞİTİMİNE BAĞLIDIR. AYNI ZAMANDA BİRLİK, DERNEK GİBİ OLUŞUMLARIN ÇİFTÇİLERDEN GELECEK TALEP DOĞRULTUSUNDA YAPILANDIRILMASI, OLMAZSA OLMAZ BİR ZORUNLULUKTUR. TARIMSAL MEKANİZASYON UYGULAMALARINDA EN YAYGIN KULLANIM MODELİ OLAN ''BİREYSEL SAHİP OLMA VE KULLANMA'' DIR. BUNUN EN BAŞTA GELEN DEZAVANTAJLARINDAN BİRİSİ, İHTİYAÇ DUYULANIN ÇOK ÜZERİNDE BİR KAPASİTEYE SAHİP MAKİNENİN SATIN ALINARAK KULLANIMIDIR. ESASEN TARIMSAL ÜRETİMİN VAROLUŞUNDAN BU YANA MEVCUT OLAN ''ORTAK MAKİNE KULLANIMI'' NIN EN BELİRGİN AVANTAJI İSE, MAKİNE KULLANIMINDA VERİMİ EN ÜST DÜZEYE ÇIKARMASIDIR. ORTAK KULLANIMDA EN ETKİLİ MODELLERDEN BİRİ, AVRUPA'da da yoğun bir şekilde kullanılmakta olan makine ringleridir. Makine ringlerinde; ringin alet ve makinesi yoktur, tüm makineler üyelerin (çiftçilerin, müteahhitlerin, vd.) kendilerine aittir. Üyeler kendi makinelerini kendileri kullanarak ücret karşılığında ringe üye diğer çiftçilere hizmet götürürler.

Makine ringlerinin en temel prensibi ''mutlak gönüllülük'' tür. Ringe üye olmak veya ayrılmak serbesttir. Ring yönetimi tarafından istenen hizmeti yapmamakta serbesttirler. İşi herkes yapabilir, hiç kimse mecbur değildir. Zorunlu Koşul: Ringe üye çiftçiler arasından, hizmet talebinde bulunanlar isteklerini doğrudan ring yöneticisine bildirmeleridir. Aynı şekilde hizmet sunanlar da ring yöneticisini telefonla haberdar etmelidirler.

Makine ringlerinin kuruluşunda, mümkün olduğunca geniş bir alan kapsamı ve çok sayıda üyenin katılımı sağlanmalıdır. Üyelerin sunduğu hizmet fiyatları yönetim kurulu tarafından önceden belirlenip listeler halinde tüm üyelere bildirilmelidir. Makine ringi, kuruluşunun başından itibaren tam-zamanlı (full- time) çalışan ve özellikle tarım eğitimi almış bir yönetici tarafından idare edilmelidir. Ring yöneticisine yapılan ödeme şekli ve miktarı itici bir güçtür ve ringin başarısında önemli bir rol oynar. Ringin yönetici ve yardımcılarının ücretleri ve diğer yönetim masrafları genel olarak; a) üyelik aidatları, b) işletme büyüklüğüne göre ödenen ek aidatlar, c) yıllık ciro üzerinden belirlenen komisyon veya d) devlet tarafından yapılan yardım ile karşılanmaktadır. Almanya'DA, 1995 YIL SONU VERİLERİNE GÖRE, 289 MAKİNE RİNGİ, TOPLAM 197 BİN 106 ÜYESİYLE FAALİYET GÖSTERMEKTEDİR. MR BAŞINA; ORTALAMA ÜYE SAYISI 700, İŞLENEN TARIM ALANI 25 BİN HEKTARDIR. ALMANYA'da tüm işletmelerin % 40.2'Sİ MAKİNE RİNGİ ÜYESİDİR VE İŞLENEN TOPLAM ALANIN % 47.1'i bu işletmeler tarafından işlenmektedir. Diğer Avrupa ülkelerinin yaklaşık tümünde makine ringleri bulunmakta ve sayıları her yıl artmaktadır.

Ülkemizde ortalama işletme büyüklüğünün küçük olması nedeniyle, tarımsal üretimimize katılmış bulunan makine kapasitesi tam olarak ve verimli bir şekilde kullanılamamaktadır.

Ülkemiz şartlarında MR organizasyonlarının başarısına etkili faktörlerin başında özellikle kırsal kesimde iletişim imkanlarının yaygın olarak kullanılmaması gelmektedir. Diğer yandan mevcut tarım alet ve makineleri ve traktör imalat sektörümüz nispeten küçük işletmelere göre yönlendirildiği için en uygun MR büyüklüklerinin ve üye sayılarının araştırmalar sonucu belirlenmesi gerekmektedir. Çiftçilerimizin, bu tür organizasyonları finanse edebilecek düzeyde bulunmaması veya en azından bu zihniyette bulunmaması nedeniyle devletimizin bu konuda teşvikler, sübvansiyonlar gibi önlemler ile desteklemesi gerekmektedir.

Ortak makine kullanımının planlaması ve uygun modelin belirlenmesi aşamasında sistematik olarak dikkate alınması gereken unsurlar özetle şunlardır:

- İşletme büyüklükleri ve dağılımı, tarımsal yapı ve üretim sistemleri, işletmelerin üretim dönemleri itibarıyla işgücü arzları, konularında yeterli bir bilgi birikimi oluşturulmalıdır.

- Bu bilgiler daha sonra hükümetin gelişme stratejileri ve programları ile karşılaştırılmalı ve geleceğe yönelik üretim miktar ve çeşitliliği konularındaki trendlerin mekanizasyon düzeyi üzerindeki etkileri ortaya konmalıdır.

- Mevcut mekanizasyon düzeyi belirlenmelidir.

- Üretimi destekleyen mevcut kuruluşlar (yayım servisleri, kredi imkanları, makine satış organizasyonları, makine bakım ve onarım imkanları, tohum, gübre, ilaç v.b. girdi sağlayan kuruluşlar, v.b.) ortaya konmalıdır.

- Üreticilerin ve bu sektörde yer alan diğer tüm bireylerin davranış biçimleri ve farklı modeller üzerindeki reaksiyonları ortaya konmalıdır.

- Özellikle çiftçilerin, töre ve gelenekleri hakkında, bireyler ve gruplar arası işbirliğine yaklaşımları konusunda doğru bir bilgi birikimi sağlanmalıdır.

- Makinelerin kullanımı, işletilmesi, bakım ve onarımı konularında tecrübeli insan işgücü potansiyeli tespit edilmelidir.

- Bunun sonucunda en uygun tarımsal mekanizasyon politikası ve ayrıca en uygun kullanım bölgeleri ortaya konabilecektir. Devlet veya özel teşebbüs olması konusunda hükümetlerin doğal olarak siyasi görüşleri önem taşıyacaktır.

Okunma Sayısı: 839