"KURALSIZ PİYASA TÜKETİCİ VE ÜRETİCİ ALEYHİNE SONUÇLAR DOĞURUYOR" - DÜNYA GIDA - HAZİRAN'2005
Süt sektörünü değerlendiren ZMO Başkanı Günaydın:
“Kuralsız piyasa tüketici ve üretici aleyhine sonuçlar doğuruyor”
Dünya Süt Günü nedeniyle açıklama yapan Günaydın, “Güçlü ve çağdaş bir süt sektörünün ölçütü, çocukların yaşadığı evlerin önüne her sabah bırakılan bir şişe sağlıklı süttür” dedi. ZMO Başkanı Günaydın: “Sokak sütçüsü ile polisiye yöntemlerle mücadele Türkiye’nin sosyolojik ve ekonomik gerçekleriyle uyuşmuyor.”
Çocukların süt içmediği ve üreticinin hakkını alamadığı bir ülkede süt gününün kutlanamayacağını ifade eden Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Gökhan Günaydın, “Süt sektöründe Türkiye’nin verili koşulları, Dünya Süt Günü’nün kutlamalarla geçirilemeyeceğini açıkça ortaya koyuyor. Ortada kutlanabilecek olumlu gelişmeler yok. Güçlü ve çağdaş bir süt sektörünün ölçütü, çocukların yaşadığı evlerin önüne her sabah bırakılan bir şişe sağlıklı süttür” şeklinde konuştu.
21 Mayıs Dünya Süt Günü nedeniyle açıklama yapan Günaydın, son dönemde sıkıntılı günler geçiren süt sektörü ile ilgili değerlendirme yaptı. Günaydın, “A, B, D ve E vitaminleri bakımından çok zengin ve kalsiyum-protein deposu olan süt, özellikle çocukların büyümesi ve kemik sağlığı açısından yaşamsal önemdedir. Buna karşılık ülkemizde çocuklar süt içemiyor. Kişi başına yıllık içme sütü tüketimi birçok Avrupa ülkesinde 100 litrenin üzerinde iken, Türkiye’de 5-6 lt. düzeyinde kalıyor” dedi.
Süt üretiminde yaşanan nitelik, nicelik ve fiyat sorunlarının sektörün geleceği açısından son derece tehlikeli olduğunu vurgulayan Günaydın, “Üretici açısından süt, kırsal yaşamın vazgeçilmez gelir kaynakları arasında bulunuyor. Türkiye’de süt üretiminin yaklaşık yüzde 60’ı pazara sunuyor. İç tüketim ve pazara yapılan üretimde, üretim girdileri sürekli pahalanırken süt fiyatlarının gerilemesi, üreticiyi büyük güçlüklerle karşı karşıya bırakıyor. Süt/yem fiyatı paritesi 0.90’ın altına indi. SEK’in ve YEMSAN’ın özelleştirilmesi sonrasında, kamunun piyasa yapıcı gücü tümüyle ortadan kalkarken, ‘kuralsız piyasa’, üretici ve tüketici aleyhine sonuçlar üretiyor. Bu ortamda, günümüzde üreticiden süt 350-400 bin TL’ye alınırken, tüketiciye 4-4.5 kat fiyatla, 1.6-1.7 milyon TL’den satılıyor” şeklinde konuştu.
Sektördeki yüzde 80 oranındaki kayıtdışılığın halkın sağlığını tehdit ettiğini belirten Günaydın, sütteki kalite sorununu aşmanın ve sektörü kayıt altına almanın zorunlu olduğunu kaydetti. Sokak sütçüsü ile polisiye yöntemlerle mücadelenin Türkiye’nin sosyolojik ve ekonomik gerçekleriyle uyuşmadığını kaydeden Günaydın, sözlerine şöyle devam etti:
“Öte yandan, sokak sütçüleri tüketicilere mikrop taşıyor. Bununla birlikte, sütü işleyen ve kutulayan kesimlerin, bu sorunu aşmak için polisiye önlemlerle sokak sütünü engelleme istemleri, Türkiye’nin sosyolojik ve ekonomik gerçekleriyle bağdaşmıyor. Sokak sütünün arz ve talep tarafları, Türkiye’nin en yoksul kesimlerinden oluşuyor. Çözüm, bu insanları tümüyle sistem dışına itmek ile sağlanamaz. Tam tersine, kooperatif yapılar altında örgütlenen ve süt işleme süreçlerinde de söz sahibi olan üretici ve dağıtıcıların, kamunun etkin müdahalesi ile kurulacak soğuk zincir içinde, tüketiciye aracı rantından arınmış sağlıklı ve ucuz süt ulaştıracağı bir sistem, Türkiye gerçeklerine uygun ve ülke yararınadır.”