GÜRSU KUNT

ANTALYA- "PORTAKALI, SOYDUM... BAÞUCUMA KOYDUM... BEN BÝN YALAN UYDURDUM..." ÇOCUKLUK YILLARIMIZIN BU TEKERLEMESÝ, ARTIK PORTAKAL ÜRETÝCÝSÝNÝN KULAÐINA HÝÇ DE SEVÝMLÝ GELMÝYOR. ÜRETÝCÝ, BÝR ZAMANLAR BAÞTACI YAPTIÐI PORTAKALI, NE KEYÝFLE BAÞUCUNA KOYABÝLÝYOR, NE DE "DESTEK GELECEK" YALANLARINA ÝNANABÝLÝYOR. DURUM, DÝÐER TÜRLERDEN DAHA SULU VE LEZZETLÝ OLAN, DÜNYANIN KABUL ETTÝÐÝ BÝR MARKA HALÝNE GELEN FÝNÝKE PORTAKALI ÝÇÝN DE AYNI. CALÝFORNÝA ÜNÝVERSÝTESÝ TARAFINDAN, DÜNYANIN EN KALÝTELÝ PORTAKALI SEÇÝLEN FÝNÝKE PORTAKALI, GÜNÜMÜZDE LEZZETÝNDEN HÝÇBÝR ÞEY KAYBETMESE DE BAHARIN ÝLK GÜNLERÝNDE AÇAN MÝS KOKULU ÇÝÇEKLERÝNÝ, BAHÇELERÝNÝ GÝDEREK KAYBEDÝYOR. ÜRETÝCÝLER VE YEREL YÖNETÝCÝLER ÝSE YILLARDIR FÝNÝKE PORTAKALI'nýn korunmasý gerektiðine dikkat çekiyor.

Bugün yerel yöneticilerin, Finike Portakalý'NI KURTARMA ÇABALARI GÖSTERDÝÐÝ ÜRÜN, ÝLÇEYE ÝLK OLARAK 1930'lu yýllarda Þekerci Ailesi tarafýndan getiriliyor. Ondan önce Finike'NÝN VERÝMLÝ TOPRAKLARINDA, PÝRÝNÇ ÜRETÝMÝ YAPILIYOR. ANCAK PÝRÝNCÝN, SÝVRÝSÝNEKLER NEDENÝYLE SITMA HASTALIÐINI YAYMASI, PÝRÝNÇ TARLALARININ SÖKÜLÜP, YERÝNE PORTAKAL AÐAÇLARININ DÝKÝLMESÝNE NEDEN OLUYOR. BÖYLECE BÝR ZAMANLAR, PÝRÝNÇ NEDENÝYLE SÝVRÝ SÝNEKLERÝN DOLAÞTIÐI TOPRAKLAR ÜZERÝNDE, BÝRDEN ÇÝÇEKLERÝNÝN KOKUSU NEFESÝ KESEN, KOYU YEÞÝL YAPRAKLAR ARASINDA, GÜNEÞ RENGÝ MEYVELER ÜRETÝLMEYE BAÞLIYOR. PORTAKAL 1950'lere kadar, Finike arazilerinde hýzlý bir geliþim gösteriyor. 1994 yýlýnda ise Californiya'DA YAPILAN TAT KONTROLÜNDE BÝRÝNCÝ OLUYOR. CALÝFORNÝA ÜNÝVERSÝTESÝ ARAÞTIRMACILARI, HALA DÜNYANIN EN KALÝTELÝSÝ KABUL ETTÝÐÝ BU ÜRÜNÜN BÝR EÞDEÐERÝNÝN OLUP OLMADIÐINI ARAÞTIRIYOR. ANCAK DÜNYA BÝRÝNCÝLÝÐÝ TESCÝL EDÝLEN FÝNÝKE PORTAKALI ÝÇÝN, YEREL YÖNETÝMLER YILLARDIR PORTAKALIN KORUNMASI VE TANITIMININ YAPILMASI ÝÇÝN DESTEK ÝSTÝYOR.

FÝNÝKE'ye portakalýn geldiði, 30'LU YILLARDAN, 50'li yýllara kadar ürünün ilçede çok büyük bir geliþim gösterdiðini ifade eden Finike Belediye Baþkaný Nail Dülgeroðlu, "Zaman içinde çeþitler de geliþtirildi. 30-40 çeþit ürün elde edildi. Üretimle birlikte, Avrupa'DA BÝR NUMARA OLAN PAKETLEME ÜNÝTELERÝ DE YAPILDI. ANCAK SON YILLARDAKÝ TARIM POLÝTÝKALARI, BU GELÝÞÝMÝN DURMASINA HATTA GERÝLEMESÝNE NEDEN OLDU. ÖZELLÝKLE DE SON 2 YILDIR ÜRETÝMDE CÝDDÝ DÜÞÜÞ VAR. ÝHRACAT TEÞVÝÐÝNÝN DÜÞMESÝ, GÝRDÝYE DE DESTEK OLMAMASI BU SIKINTININ BOYUTLARINI ARTIRIYOR" DÝYE KONUÞTU.

BÝR ZAMANLAR 800 DÖNÜMLÜK ARAZÝDE ÜRETÝLEN PORTAKALIN, 500 BÝN DÖNÜME DÜÞTÜÐÜNÜ KAYDEDEN DÜLGEROÐLU, "ÜRETÝM TEKNÝKLERÝNÝ GELÝÞMESÝ, ÜRÜN MÝKTARINI ÇOK ETKÝLEMESE DE ÜRETÝCÝ HATALI POLÝTAKALAR YÜZÜNDEN ZARAR ETMEKTEN KURTULAMIYOR. ÝLÇEDE, YILLIK 100 BÝN TON OLAN TOPLAM NARENCÝYE ÜRETÝMÝNÝN 80 BÝN TONUNUN PORTAKAL, 5 BÝN TONUNU LÝMON, KALAN MÝKTARI ÝSE TURUNÇ VE MANDALÝNA OLUÞTURUYOR" DEDÝ.

DÜLGEROÐLU, SON ZAMANLARDA PORTAKAL BAHÇELERÝNÝN SÖKÜLEREK YERÝNE KONUTLAR YAPILDIÐINI BELÝRTÝYOR VE DÜLGEROÐLU'dan bir de acý itiraf geliyor; "Durum böyle devam ederse, ilçenin sembolü olan portakalý, 50 yýl sonra fotoðraflarda göreceðiz." Tarým alanlarýnýn giderek daralmasýndaki en büyük etkinin, verimli araziler üzerindeki yerleþim yerleri olduðunu ifade eden Dülgeroðlu, sözlerine de þöyle devam ediyor:

"Her yerin belediye olmasý aslýnda en büyük sorun. Tarým karakterli topraklar üzerinde, yerleþim yerleri var. Belediyeler imar planý yapmak zorunda. Böylece tarým topraklarýnýn üzerinde, evler, okullar, sosyal tesisler yer alýyor. Oysa yerleþim yerlerinin alternatifleri var. Orman vasfýný kaybetmiþ hazine arazileri belediyelere tahsis edilmeli. Böylece, tarým topraklarý korunup, boþ arazi de yerleþim yeri olarak deðerlendirilebilir. Oysa bu alanlar duruyor ve tarým alanlarýndan imar geçiriliyor. 17 yýldýr Finike Belediye Baþkanlýðý yapýyorum ve bunu 17 yýldýr söylüyorum. Bu iþle ilgili olan en üst idarecilere kadar durumu defalarca dile getirmiþ olmama raðmen, Finike için hiçbir þey yapamadýk. Oysa Finike'NÝN ÇEVRESÝNDE, 2 FÝNÝKE KURULACAK KADAR YER VAR. BEN, FÝNÝKE'deki tarým arazilerinden, portakal bahçelerinden kurtarabildiðimi, kurtardým. Ancak öyle sanýyorum ki 50 yýl sonra, ilçenin sembolü olan portakalý ancak fotoðraflarda görebileceðiz."

Finike'DE KONUT ÝHTÝYACININ KARÞILANMASI ÝÇÝN HAZÝNE ALANINDAN, 2 BÝN 200 KONUT YAPILABÝLECEK ALAN YARATTIKLARINI DA BELÝRTEN DÜLGEROÐLU, "BU ALAN DAHA ÖNCE 55 MÝLYAR LÝRA MUHAMMEN BEDELLE ÝHALEYE ÇIKARILMIÞTI. BELEDÝYE OLARAK BU ÝHALEYE BÝZ DE GÝRDÝK VE 85 MÝLYAR LÝRAYA ALDIK. ANCAK, ÝLGÝLÝ BÝRÝMLER, SATIÞIN ÇOK UCUZA YAPILDIÐI GEREKÇESÝYLE ÝHALENÝN ÝPTAL EDÝLMESÝNÝ SAÐLADILAR. DANIÞTAY'da ihalenin iptalinin reddine karar verilmesi için dava açtým. Ancak bu dava kabul edilmedi" diyerek de sorunun bir baþka boyutunu dile getirdi. Dülgeroðlu'NUN TARIM ALANLARIYLA ÝLGÝLÝ ÖNERÝSÝ ÝSE ÞÖYLE;

"NASIL, TARÝHÝ SÝT ALANI, DOÐAL SÝT ALANI VARSA VE BUNLAR YASALARLA KORUNUYORSA, TARIM ARAZÝLERÝ DE BÖYLE BÝR YASAL KORUMA ALTINA ALINMALI. TÜRKÝYE'de aðaç kesmek kolay bir iþ. Bir aðaç kesene, 20 aðaç dikmesi zorunluluðu getirilmeli."

Finike Portakalý'NIN, DÜNYACA ÜNLÜ MARKASINI KORUYABÝLME YÖNÜNDEKÝ ÇABALARI DEVAM EDERKEN, DÝÐER YANDA ANTALYA'nýn genelindeki diðer narenciye üreticileri de hatalý tarým politikalarýnýn beraberinde getirdiði sorunlarý yaþýyor. Sorunlarý üç temel noktaya oturtan Ziraat Mühendisleri Odasý Antalya Þube Baþkaný Vahap Tuncer, "Ýlk neden ihracat teþvik primlerinin azalmasý, ikincisi hýzlý kentleþme ve rant, üçüncü neden ise geçtiðimiz yýl yaþanan Rusya krizi nedeniyle, pazar kaybý yaþanmasý" diyor.

1995'TEN BU YANA BAÞTA NARENCÝYE, PAMUK VE HUBUBAT ALANLARININ AZALDIÐINI, SERA ALANLARININ ÝSE ARTTIÐINI ÝFADE EDEN TUNCER, "SERACILIÐIN DAHA ÇOK GELÝR GETÝRECEÐÝNÝ DÜÞÜNEN ÜRETÝCÝLER, NARENCÝYE BAHÇELERÝNÝ BOZUP, SERAYA ÇEVÝRDÝ. ÝHRACATA TEÞVÝK PRÝMÝNÝN AZALMASI BUNUN EN ÖNEMLÝ NEDENÝ. DAHA ÖNCE TON BAÞINA 100 DOLAR OLAN PRÝM, KADEMELÝ OLARAK DÜÞÜRÜLEREK, BU YIL 40 DOLARA ÝNDÝ. AYRICA PÝRÝM ARTIK ARTIK NAKÝT ÖDENMÝYOR VE ÝHRACATÇININ DEVLETE OLAN BORCUNDAN KESÝLÝYOR" DÝYE KONUÞTU.

NARENCÝYE ÜRETÝMÝNÝN AZALMASINDAKÝ BÝR DÝÐER ETKENÝN ÝSE HIZLI KENTLEÞME VE RANT OLDUÐUNU BELÝRTEN TUNCER, "KENT MERKEZÝNDE KIRCAMÝ, LARA, GÜZELOBA, BAHTILI, ÇAKIRLAR BÖLGELERÝNDEKÝ NARENCÝYE BAHÇELERÝ YA ÝMARA AÇILDI, YA DA SERAYA ÇEVRÝLEREK YOK EDÝLDÝ. KUMLUCA, FÝNÝKE, DEMRE'deki narenciye bahçeleri de bitti. Oysa Finike narenciyede en önemli alan. Finike'DE ÜRETÝLEN PORTAKALIN DÜNYANIN BAÞKA BÝR YERÝNDE ÜRETÝLMÝYOR. BÝR DÝÐER NEDEN ÝSE RUSYA'da yaþanan kriz. Türkiye bu yüzden önemli bir pazar kaybýna uðradý ve yeni pazarlar bulmakta zorlandý. Bu sýkýntý da kýsa sürede aþýlacak gibi görünmüyor. Ayrýca üretim girdilerine de devlet desteði verilmeli" dedi.

Bu arada girdi maliyetlerini bile karþýlayamadýklarýný söyleyen üreticiler, geçtiðimiz yýllarda kilosunu 300 bin liradan sattýklarý portakala, bu yýl 100 bin liradan bile alýcý bulamadýklarýný ifade etti. Üreticiler, ellerinde kalan ürünleri ise bahçelerinde kazdýklarý dev çukurlara gömmekte bulduklarýný söyledi.