DANIŞTAY 6. DAİRESİ, DALAMAN TİGEM ARAZİLERİNİN TURİZM BÖLGESİ İLAN EDİLMESİNE İLİŞKİN BAKANLAR KURULU KARARININ YÜRÜTMESİNİ DURDURDU

GENEL MERKEZ ( )
18.09.2007 (Son Güncelleme: 18.09.2007 14:41:31)

T.C.
DANIŞTAY
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2005/999

Davacı ve Yürütmenin Durdurulmasını İsteyen : Tarım-İş Sendikası Genel Başkanlığı

Vekili : Av. Ahmet Vefa Gürtürkün, Bankacı Sk. No :10 Kocatepe/ANKARA

Davacı Yanında Davaya Katılanlar : 1-TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Başkanlığı

Vekili : Av. Zühal Sirkecioğlu Dönmez

Bestekar Sokak No:49/5 Kavaklıdere / ANKARA

2-TEMA-Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı

Vekili : Av. Ömer Aykul

Süleymanbey Sokak No:1 Ergün Polat Apt. K:2 D:12 80820-Gayrettepe/İSTANBUL

Karşı Taraf : 1) Başbakanlık - ANKARA

2) Kültür ve Turizm Bakanlığı - ANKARA

İstemin Özeti : 06.01.2005 günlü, 25692 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2004/8328 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 2. maddesinin ekli II sayılı listesinin 6. sırasında "Muğla - Dalaman Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi" olarak ilan edilen kısmının yürütülmesinin durdurulmasına ve iptaline karar verilmesi istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : Dava konusu edilen Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi ilan edilen sınırlar içinde ülke ekonomisine katkı sağlaması, üretilen gayri milli hasılasının arttırılmasının yanı sıra istihdam kapasitesinin artmasına imkan sağlamak amacıyla tarım arazilerinin korunmasına ilişkin alınan gerekli önlemlerin dikkate alınacağı, Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi ilanı ile tarım arazilerinin yok edileceğine ilişkin iddialarının Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi kavramı ile bağdaşmadığı, davanın ve yürütmenin durdurulması isteminin reddi gerekeceği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi Gonca Temizhan‘ın Düşüncesi : 6.1.2005 günlü, 25692 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2004/8328 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 2.maddesinin ekli II sayılı isteğinin 6.sırasında "Muğla - Dalaman Kültür ve Turizm Bakanlığı‘nın Koruma ve Geçiş-Bölgesi olarak ilan edilen kısımların iptali istemiyle açılan davada yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporuyla dosyanın birlikte incelenmesinden dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşıldığından yürütmenin durdurulması hakkındaki istemin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı Ahmet Arslan‘ın Düşüncesi : Dava 6.1.2005 günlü, 25692 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanan 2004/8328 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 2.maddesinin eki II sayılı listenin 6.sırasında "Muğla Dalaman Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi" olarak ilan edilen kısmının iptali ve yürütülmesinin durdurulması istemiyle açılmıştır.

2634 sayılı Turizm Teşvik Kanununun 3.maddesinde, Kültür ve Turizm Koruma ve Geliştirme Bölgelerinin, tarihi ve kültürel değerlerin yoğun olarak yer aldığı ve/veya turizm potansiyelinin yüksek olduğu yöreleri korumak, kullanmak, sektörel kalkınmayı ve planlı gelişimi sağlamak amacıyla değerlendirmek üzere sınırları Bakanlığın önerisi ve Bakanlar Kurulu Kararıyla tespit ve ilan edilen bölgeleri ifade ettiği, 4.maddesinde de bu bölgelerin tespitinde; Ülkenin doğal, tarihi, arkeolojik ve sosyo-kültürel turizm değerleri, kış, av, su sporları ve sağlık turizmi ile mevcut diğer turizm potansiyelinin dikkate alınacağı hükme bağlanmıştır.

Dosyadaki bilgi ve belgeler ile yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporun birlikte değerlendirilmesinden, Muğla-Dalaman özelinde, korunması gereken doğal veriler ile sit alanları ve askeri alanların bulunduğu bölgenin "koruma-gelişme bölgesi" şeklinde kullanıma ayrılması ve kullanım konusunda bir esneklik gösteren dava konusu sınır belirlemesinin ilgili bakanlıkların denetim ve sorumluluğu alanındaki alanlarla ilgili yetkilerin Kültür ve Turizm Bakanlığı‘na devri anlamına geldiği, Kültür ve Turizm Koruma ve Geliştirme Bölgesinin sınırlarının belirlenmesi ve planlama sürecinde yalnızca turizm gibi gelişim ve kullanma kavramlarının öne çıktığı bir anlayışla sınırlı kalınması, tam planlama bölgesi içinde ayrıntılı bir arazi kullanım planı geliştirilmemiş olması ve korunacak alanların büyüklük ve konumlarına değinilmemesinin önemli bir eksiklik olduğu, kamu mülkiyetindeki arsa ve araziler üzerinde öngörülen büyüklükteki gelişme kararını, Kanunun "Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişme Bölgesi" tanımında belirtilen koruma amacı ile bağdaştırabilme olanağının bulunmadığı, bölgenin tarımsal kesimi açısından büyük öneme sahip üretici bir tarım işletmecisinin, kaynak kullanımı açısından tüketime ve sınırlı bir turist kesimine yönelik bir kullanıma uygunluk ölçüsü ile değerlendirilmiş olmasının kamu yararına ve ülke çıkarlarına aykırı olduğu gibi 5403 sayılı Toprak Koruma Ve Arazi Kullanımı Kanununu da aykırı olacağı, orman arazilerinde öngörülen turistik yatırımların yapılması halinde orman arazileri tahrip olabileceği, bölgenin mutlak koruma özellikleri dikkate alındığında "Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişme Bölgesi" kullanımının tümüyle "turizm gelişme" kullanımına dönüşeceğinden dava konusu Bakanlar Kurulu kararında kamu yararı bulunmadığı sonucuna varıldığı anlaşılmaktadır.

Bu durumda, 6.1.2005 günlü, 25692 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanan 2004/8328 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 2.maddesinin eki II sayılı listenin 6. sırasında "Muğla Dalaman Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi" olarak ilan edilen kısmında kamu yararı bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, dava konusu 6.1.2005 günlü, 25692 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanan 2004/8328 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 2.maddesinin eki II sayılı listenin 6.sırasında "Muğla Dalaman Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi" ilan edilen kısmının yürütülmesinin durdurulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve 2577 sayılı Yasanın 27. maddesi uyarınca dosya incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

Dava, 06.01.2005 günlü, 25692 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2004/8328 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 2. maddesinin ekli II sayılı listesinin 6. sırasında "Muğla - Dalaman Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi" olarak ilan edilen kısmının yürütülmesinin durdurulmasına ve iptali istemiyle açılmıştır.

6.1.2005 günlü 25692 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2004/8328 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 2. maddesinin ekli II sayılı listesinin 6. sırasında "Muğla -Dalaman Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi" olarak ilan edilen kısmının iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılan davada, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 1.8.2003 günlü 25186 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 4957 sayılı Kanunla değişik 3. maddesi ile aynı Kanunun 37. maddesine dayanılarak çıkarılan 5.5.2004 günlü 25463 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişme Bölgeleri ile Turizm Merkezlerinin Belirlenmesine ve İlanına İlişkin Yönetmelik‘te öngörülen koşullara, şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına uygun bulunup bulunmadığının incelenmesi amacıyla Dairemizin 16.1.2007 günlü kararı üzerine 7.5.2007 gününde Naip Üye Zeynep Yılmaz niyabetinde Prof. Dr. Melih Ersoy, Prof. Dr. Duran Taraklı, Doç. Dr. Çağatay Keskinok‘un katılımıyla oluşan bilirkişi kurulunca yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda hazırlanan raporda özetle;

Muğla- Dalaman özelinde, korunması gereken doğal veriler ile (tarımsal alanlar, ormanlar), sit alanları ve askeri alanların bulunduğu bir bölgenin "koruma-gelişme bölgesi" şeklinde kullanıma ayrılmasını ve kullanım konusunda bir esneklik öngören dava konusu sınır belirlenmesinin, ilgili bakanlıkların denetimindeki ve sorumluğundaki alanlarla ilgili yetkilerin Turizm Bakanlığı‘na devri anlamına geldiği, bu şekilde, korunacak doğal verileri olan somut bir yere ilişkin idari işlem ile ilgili bakanlıklar arasında yetki devrinin gerçekleştirildiği, bölgede arazi kullanımları yönüyle gelişme açısından değerlendirilmesi kesinlikle olanaklı olmayan alanların önemli bir ağırlık oluşturduğu, buna karşın dava konusu bölgeleme ile büyük bir bölümü- doğrudan alan kullanımları şeklinde bir gelişme açısından-kullanılması olanaklı olmayan çok büyük bir alan üzerinde genel ve esnekliği olan bir kullanım kararı getirilerek belirsizlik üretildiği, dava konusu" koruma ve gelişme bölgesi," sınırının, yasanın öngördüğü "sürdürülebilirlik" "koruma-kullanma dengesi", "koruma-gelişme dengesi" ilişkisinin sağlıklı biçimde oluşturulabileceği anlamlı bir bölgeyi tanımlayamadığı, dava konusu sınırlar içinde kalan koruma alanlarının nitelikleri dikkate alındığında Yasanın öngördüğü koruma-gelişme bölgesi kavramının uygulanabileceği alanlar kapsamına alınmasının olanaklı olmadığının gözlenebildiği, koruma alanları dışında kalan alanların turizm açısından kullanılabilirliği konusu bir yana bu alanların göreli olarak koruma alanlarına göre küçüklüğünün de, "koruma-gelişme" şeklinde bir bölgelemeyi anlamsız hale getirmekte olduğu, alan kullanımları açısından yaratılan esnekliğin değerli tarım topraklarının yitirilmesi yanı sıra bölgenin ağırlıklı ekonomik uğraşısı olarak tarım sektörünün istihdam yapısını da olumsuz etkileyeceği, koruma önceliklerinin bulunduğu bu bölgede, Yasanın öngördüğü teşvik ve desteklerle yönlendirildiğinde ileride değerli tarım topraklarının yitirilmesi ve tarım sektörü aleyhine bir dengesizliğin yaratılmasının kaçınılmaz olduğu, dava konusu bölgede bu denli yoğun bir yatırım öngörülmesinin, Anayasa‘nın 169.maddesindeki "Devlet, ormanların korunması ve sahaların genişletilmesi için gerekli kanunları koyar ve tedbirleri alır" ve "Ormanlara zarar verebilecek hiçbir faaliyet ve eyleme müsaade edilemez. " ilkelerine taban tabana zıt olduğu, bölgenin mutlak koruma özellikleri dikkate alındığında "Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişme Bölgesi" kullanımının tümüyle "turizm gelişme" kullanımına dönüşeceği, bölgenin tarımsal kesimi açısından büyük öneme sahip üretici bir tarım işletmesinin, kaynak kullanımı açısından tüketime ve sınırlı bir turist kesimine yönelik bir kullanıma uygunluk ölçütü ile değerlendirilmiş olmasının kamu yararına ve ülke çıkarlarına aykırı olduğu, orman arazilerinde öngörülen turistik yatırımların yaşama geçirilmesi durumunda, adacıklar şeklinde bugüne kadar nasılsa ulaşılabilmiş çam ormanlarının da ortadan kalkmasına neden olacağı, uyuşmazlık konusu Bakanlar Kurulu Kararının kamu yararına uygun olmadığı belirtilmiştir.

Yukarıda içeriği açıklanan bilirkişi raporu taraflara tebliğ edilmiş, rapora davalı idare tarafından yapılan itiraz uyuşmazlığın esasını etkiler nitelikte görülmemiştir.

Dosyadaki bilgi ve belgelerle bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlık konusu 6.1.2005 günlü, 25692 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2004/8328 sayılı Bakanlar Kurulu kararının 2.maddesinin ekli II sayılı listesinin 6.sırasında "Muğla-Dalaman Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi olarak ilan edilen kısmında kamu yararı bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu‘nun 27. maddesinde öngörülen koşulların bulunması nedeniyle yürütmenin durdurulması hakkındaki istemin kabulüne 20.07.2007 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Başkan Bekir AKSOYLU

Üye Nazlı KOÇER

Üye Levent ARTUK

Üye Habibe ÜNAL

Üye Zeynep YILMAZ

Okunma Sayısı: 1452