Son günlerde bazý basýn organlarýnda sokak sütü ve kutu sütleri ile ilgili yer alan haberlerle ilgili olarak 7 Þubat 2008 günü Þube Binamýzda Basýn Açýklamasý yapýlmýþtýr.

Son günlerde bazý basýn organlarýnda sokak sütü ve kutu sütleri ile ilgili yer alan haberlerle ilgili olarak 7 Þubat 2008 günü Þube Binamýzda Basýn Açýklamasý yapýlmýþtýr. Basýn açýklamasý aþaðýdadýr.

Kamuoyuna Duyurulur

Saðlýk Ýçin Süt Ýçin !

Saðlýk Riski Taþýyan Sokak Sütlerine Ýtibar Etmeyin !

Kamuoyuna Duyurulur,

Son günlerde kamuoyunda yanlýþ bilgilenmeye neden olan ve süt ve süt ürünlerinin üretim ve tüketimine zarar verebilecek çok sayýda yazýnýn yayýnlanmakta olduðunu, hatta çeþitli ilköðretim kitaplarýnda sütün yapay bileþikleri olduðu yönündeki yanlýþ bilgilerin çocuklarýmýza aktarýlmakta olduðunu üzülerek izlemekteyiz. Konuyu, sektörün üreticiden tüketiciye tüm zincir üzerinde en temel meslek gruplarý olan Ziraat ve Gýda Mühendisliði disiplinlerini yok sayarak irdelemeye çalýþan söz konusu yazýlarda, süt ve süt ürünlerinin gerek içerikleri ve gerekse üretim teknikleri itibariyle çok yanlýþ ve eksik ifadelerin yer aldýðý ve kamuoyunun da son derece yanlýþ bilgilendirildiði gözlemlenmektedir. Söz konusu yanlýþ söylemler arasýnda;

•1.      Sütün iyi bir kalsiyum kaynaðý olmadýðý ifade edilmektedir. Oysa ki, sütün en önemli besleyici özelliði onun bir kalsiyum kaynaðý oluþudur. Örneðin yarým litre süt içerek aldýðýmýz kalsiyumu 5 kg et, 2.5 kg ekmek, 6.5 kg patates, 8.5 kg elma yada 1.5 kg havuç yiyerek alabiliriz. Topluma süt içmeyin demek bireylerin özellikle kemik ve diþ hastalýklarýna yakalanmalarýna davetiye çýkarmaktýr. Ýnsanlarýn bu tür hastalýklar sonucu bozulan saðlýklarýný, morallerini ve tedavi için hem kendilerinin hem de kamunun masraflarýný düþündüðünüzde bu görüþün ne kadar sakýncalý olduðunu görürsünüz. Kaldý ki ileriki yaþlarda kadýnlarda sýkça görülen ve bir kemik erimesi hastalýðý olan osteoporozlu hastalara doktorlar genellikle süt, yoðurt, lor, çökelek ve sert peynirler yemelerini öðütlemektedirler. Bu hastalýðýn nedeni çocukluk ve gençlik çaðýnda yeterince süt ve ürünleri tüketmemekten dolayý gerekli kalsiyumu alamamaktýr. Peki kalsiyumu süt ve ürünleri gibi doðal gýdalardan almayalým da tablet olarak mý alalým?. Bunun yanýnda süt içerisinde insanlarýn beslenmesinde ve saðlýklarýnýn korunmasýnda önemli rol oynayan proteinler, diðer mineral maddeler, vitaminler, yað ve süt þekeri vardýr ki, bunlarýn çoðu sadece süt ve ürünlerinde bulunur.

•2.      Yine ayný þekilde son derece yanlýþ ve sakýncalý bir söylem olarak; "kendi kendine ekþiyen sütü tüketin, kutularda satýlan sütleri içmeyin,  sokak sütünü tercih edin" ve benzeri ifadeler yer almaktadýr. Oysa ki, özellikle ülkemizde kültürü yapýlan hayvanlarda zoonoz hastalýklarýn görülme oraný oldukça yüksektir ve bu nedenle de hiçbir teknolojik iþlem görmeden kendi kendine ekþiyen sütlerin ve sokak sütçülerinden satýn alýnan sütlerin tüketimi de son derece sakýncalý olmktadýr. Böylesi çið sütler içerisinde tüberküloz, brusella gibi hastalýklarýn etmenleri olan patojen bakteriler olabilir. Kaldý ki ülkemizde yýlda yaklaþýk 500.000 Brusella vakasýnýn görüldüðü ve bunun çoðunluðunun da çið sütten ya da çið sütten üretilen peynirlerden geçtiði bilinmektedir. Sütün doðal halde tüketilmesi elbette hepimizin arzuladýðý ve amaçladýðý bir þey olsa da, ülkemizde bugün hayvan hastalýklarý, ahýr hijyeni, saðým hijyeni ve soðutma zincirinin yetersizliði düþünüldüðünde sokak sütü veya kesilen sütü tüketmenin ne kadar sakýncalý olduðu ortadadýr. Söz konusu hastalýk riskleri nedeniyle de çið süt pastörize edilerek veya sterilize edilerek süt ürünlerine iþlenir. Yani süt önce insan saðlýðý için güvenli hale getirilir ve ancak ondan sonra tüketilir veya süt ürünlerine iþlenir.

•3.      Süt uygun teknolojiler kullanýlarak, 72 - 75 ⁰C de 15-20 saniye süreyle pastörize edilerek besin deðerinin de korunmasý saðlanýr. Oysa ki evlerimizde çið sütün 100 ^oC nin üzerinde yaklaþýk 10 dakika kaynatýlmasý ile sütün besin deðerinde büyük oranda kayýplar söz konusu olmaktadýr. Görüldüðü gibi pastörizasyon iþlemi kaynatma iþleminden daha düþük sýcaklýk derecelerinde yapýlýr ve dolayýsýyla pastörize süt besin deðeri açýsýndan evlerimizde kaynatýlan sütten daha zengindir.

•4.      Piyasada dayanýklý süt adýyla bilinen sütlere UHT iþlemi uygulanýr. UHT teknolojisi ile süt 135 - 150^oC de 2-4 saniye süreyle ýsýl iþleme tabi tutulur. Burada uygulanan sýcaklýk oldukça yüksek olmasýna raðmen, þok bir ýsýtma ve þok bir soðutma uygulamasý yapýldýðý içindir ki sütün besin deðerinde önemli kayýplar söz konusu deðildir. Bugüne kadar yapýlan bilimsel araþtýrma sonuçlarýna göre, kaynatýlmýþ sütteki besin maddeleri kaybýnýn UHT sütten çok daha yüksek olduðu ortaya konmuþtur.

•5.      Ayrýca ne pastörizasyon iþlemine tabi tutulan, ne de UHT tekniði ile iþleme tabi tutulan dayanýklý sütlere kamuoyunda sanýldýðý gibi herhangi bir katký maddesi katýlmasý söz konusu deðildir kaldý ki böylesi uygulamalar yasaktýr. Bu tür sütlerin dayanýklýlýðý, sanýldýðý gibi katký maddelerinin süte karýþtýrýlmasý ile deðil, üretim hammaddesi olan kaliteli çið süt eldesi, üretim sürecindeki hassas otomasyon teknikleri ve sýcaklýk uygulamalarý ile aseptik ambalajlama denilen özel bir ambalajlama tekniði sayesinde gerçekleþtirilir.

•6.      Ayrýca, ambalajlý satýlan gerek pastörize gerekse UHT sütlerin üreticiden tüketiciye iletiminde soðuk zincirin korunabilmesi sayesinde ulusal ve uluslar arasý hijyen standardlarýna uyum saðlayabilmek mümkün olabilmektedir.

Esas itibariyle, sektörün temel sorunlarý arasýnda, damýzlýk hayvan ithalatýnda serbestlik getirilmesi ile dünyada yaygýn bir risk olan BSE ve olasý diðer bazý zoonoz hastalýklarýn ülkemize giriþi nedeniyle tüketici saðlýðýnýn ciddi bir risk altýna sokulmasý yer almaktadýr. Ayrýca üreticiden tüketiciye ulaþan süt ürünlerinin fiyatlarýndan üreticimizin eline geçen yaklaþýk ¼ oranýnýn, baþta AB olmak üzere birçok geliþmiþ ülkedeki gibi yaklaþýk ½ oranýna yaklaþtýrýlabilmesi için gerekli yasal ve politika düzenlemelerinin ve desteklemelerin hayata geçirilmesi bir zorunluluktur. Üreticimizin bu sayede sektörde faaliyet gösteren birkaç büyük sanayi üreticimizin tekelinden korunabilmesi suretiyle ayný zamanda sokak sütçülüðünün de önüne geçilebilmesi mümkün olacaktýr.

Bütün bu bilgilerin ýþýðý altýnda halkýmýzýn, konu ile ilgili spekülasyonlara ve yanlýþ ve eksik ifadelere itibar etmemelerini diliyoruz...

Saðlýk için Saðlýklý Süt için !...

Kamuoyuna saygýlarýmýzla duyururuz,

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odasý

Ýzmir Þubesi Yönetim Kurulu