TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI'NIN TARIMSAL YAYIM VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİNE İLİŞKİN DAVADA, CEVABA CEVAP DİLEKÇESİ
T.C.
TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI
Hukuk Müşavirliği
SAYI : B.12.0.HKM.0.01-641.02- İD.2007-4 / 10154
KONU: TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası
13.12.2007
DANIŞTAY ONUNCU DAİRESİ BAŞKANLIĞINA
Dosya Esas No:2006/6776
DAVACI TARAFIN CEVABINA CEVAP VEREN (DAVALI): Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ANKARA
KARŞI T ARAF (DAVACI): TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası
VEKİLİ: Av. Zühal Dönmez
Bestekar Sok. No:49/5 Kavaklıdere / ANKARA
KONUSU: Davacı tarafın cevaba karşı cevaplarını içeren 29.06.2007 tarihli dilekçesine karşı cevaplarımızın sunulmasıdır.
TEBLİĞ TARİHİ: 21.11.2007
CEVAPLARIMIZ
Davaya karşı savunmalarımızı içeren dilekçemizde sunduğumuz beyanlarımızı ve yürütmenin durdurulması kararına karşı itirazlarımızı tekrarlamakla birlikte bir kez daha vurgulamak gerekirse; davacı tarafından Bakanlığımız aleyhine açılan dava, hukuki dayanaktan yoksun olup, reddine karar verilmesini talep ediyoruz.
Kanunların gerekçeleri tamamlayıcı parçaları olup, gerekçeler, maddelerin kanuna yazılış amacını belirler ve maddeler hakkında açıklayıcı bilgi verir. Bu çerçevede dosyada yer alan Tarım Kanununun 9. maddesinin gerekçesine bakıldığında "... Ayrıca bu madde, tarımsal bilgi ve teknolojilerin üretilmesi, geliştirilmesi ve yayım hizmetleri yanında, kamu dışında Kanunda sayılan hizmetleri yapabilecek kuruluşlara da görev vermeyi öngörmektedir. Özel sektörün Bakanlıktan izin alarak yapacağı bu tür çalışmalarla araştırma, eğitim ve yayım faaliyetlerinin geliştirilip yaygınlaştırılmasına katkıda bulunması hedeflenmektedir." denmektedir. Buradan anlaşılacağı üzere Kanun maddesinin gerekçesi Bakanlığa eğitim, sertifikalandırma ve yetkilendirme ile ilgili her türlü alanda kendi dışındaki kuruluşlara yetki verme hakkını tanımaktadır.
Tarım Kanununun 9. maddesinde yer alan "Bakanlık, tarım, çiftçi eğitimi ve yayım faaliyetlerinde, sivil toplum örgütleri, özel sektör kuruluşları ve serbest danışmanların görev almasını sağlamak için gerekli düzenlemeler yapar, bu kuruluş ve kişileri teşvik eder, çalışma esaslarını belirler ve denetler.
Çiftçi eğitimi, özel yayım ve danışmanlık hizmetleri çalışma esas ve usulleri ile ilgili diğer şartlar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir." ifadesi ile çiftçi eğitimi, yayım ve danışmanlık hizmetlerinin düzenlenmesine ilişkin her türlü yetki Bakanlığımıza verilmiştir.
Tarımsal yayım; kapsamındaki bireylere okul dışında, (gönüllük ilkesi altında) eğitsel hizmetler götürerek onların tarımsal faaliyetlerdeki etkinliklerinin artırılmasını gelir düzeylerinin yükseltilmesini ve yaşam koşullarının iyileştirilerek genel refah düzeylerinin yükseltilmesini amaçlayan faaliyetler sürecidir. Buna göre tarımsal yayım eğitimi kırsal kesimde yaşayan bireylerin eğitim ihtiyacını karşılamak ve kişilere doğruluğu kanıtlanmış bulgu ve bilgilerin belirli bir formda bilinçli olarak iletilmesini gerektirmektedir.
Bunu sağlayacak olan yayım sistemi içerisinde çok sayıda yayım örgütünün ve yayımcının organize olduğu ve değişik yaklaşımları kullanarak kırsal alanda gelişmeye yönelik planlı ve organize değişiklikleri destekleyen bu amaca yönelik yönetim ve yayım mesajlarını içeren bir bütündür, Yukarıdaki tarımsal yayını ve yayım sistemi tanımlarından anlaşılacağı üzere tarımsal yayım bütün bileşenleri ile ayakta duran bir sistemdir. Bu sebeple bileşenlerden bir tanesi olan yayım eğitimi, teknik elemanların sahip olduğu bulgu ve bilgilerin, çiftçilerin alabileceği şekilde onlara ulaştırılmasını amaçlamaktadır.
Tarımsal yayım sertifika eğitimlerinin amacı, tarım sektörünün ihtiyaçlarını karşılayacak düzeyde mesleki, teknik bilgi ve donanıma sahip olarak tarımla ilgili lise, ön lisans ve lisans düzeyinde mezun olan kişilerin bu bilgi ve donanımlarını, çiftçinin kullanabileceği bir formatta verilmesini ve meslek yaşamında tarımsal üreticiye yönelik çalışmalarında karşılaşabileceği sorunları nasıl çözebileceği konusunda yetenek geliştirmesini sağlamaktır. Bu amaca ulaşmak ve kamu tarafından yürütülecek tarımsal yayım hizmetlerinin etkili olabilmesi için tarımsal yayım hizmetlerinde görev alacak personelini eğitmek ve sertifikalandırmak Bakanlığımızın en doğal hakkıdır.
Yönetmelikteki tanımıyla Tarımsal yayım ve danışmanlık sistemi; Tarımsal işletme sahiplerinin; tarımsal bilgi, teknik ve yöntemler, konusundaki ihtiyaçlarının zamanında ve yeterli düzeyde karşılanması amacıyla faaliyet gösteren kişi ve kuruluşlardan oluşan, çoğulcu sistemi ifade ettiğinden bu sistemin düzgün çalışabilmesi ve organizasyonunun sağlanmasının ilk adımı olan tarımsal yayım ve danışmanlık eğitimlerinin, tarımda kamu otoritesi olan Bakanlık tarafından yönlendirilmesi ve kontrol edilmesi gereklidir.
441 sayılı Tarım ve Köyişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki Kanun Hükmünde Kararnamenin 2. Maddesinin (h) fıkrasında;
"h)Verimli ve faydalı tarım bilgilerini çiftçi ailelerine benimsetmek ve ülke düzeyinde yaygınlaştırmak amacıyla, tarımsal yayım ve eğitim sistemi ve programları ile projelerini hazırlamak, uygulamak, örnek çiftçi yetiştirmek üzere eğitim program ve projeleri uygulamak, çiftçi kadınları ve kızlarına ev ekonomisi, çocukları ve gençlerine teknik ve pratik çiftçilik öğretmek üzere tedbirler almak, uygulamalar yapmak, örnek çiftçi yetiştirmek ve tarım yayımı ve eğitimi için her türlü eğitim merkezi gibi tesisleri kurmak, kurslar açmak, bu alanlarda teknisyen yetiştirmek, bu amaçla Milli Eğitim Bakanlığı .ve ilgili kuruluşlarla işbirliğinde bulunmak,"şeklinde hüküm getirilmiştir.Buradan anlaşılacağı üzere Bakanlığımızın tarım yayım ve eğitim için her türlü eğitim merkezi kurmak yetkisi bulunmaktadır.
Yönetmelik; sadece tarımsal danışmanlık hizmetlerini düzenlememekte, aynı zamanda Bakanlık kuruluşları tarafından gerçekleştirilen tarımsal yayım hizmetlerine ilişkin düzenlemeleri de içermektedir. Yönetmelik hükümleri gereğince, sadece kamu dışında çalışacak danışmanların eğitim ve sertifikalandırılmaları gerçekleştirilmeyecek, aynı zamanda Bakanlıkta görev yapan ve yapacak olan yayım personelinin de eğitim ve sertifikalandırılmaları gerçekleştirilecektir. Söz konusu Yönetmelik hem kamu hem de kamu dışında görev yapacak personelin eğitimlerini içerdiği için 13. madde her iki grubu da (kamu ve kamu dışını) kapsayacak şekilde yazılmıştır. Ancak 13. Maddeden "Bakanlık" ifadesinin çıkarılması Bakanlığın kendi personeline bile eğitim verme olanağını elinden alacaktır.
Davaya karşı sunduğumuz savunma dilekçemizde belirtildiği üzere Yönetmeliğin hazırlıkları sırasında konunun bütün tarafları bu amaçla yapılan toplantılara davet edilmiş, toplantı sırasında sözlü ifade ettikleri görüşlerin yanı sıra yazılı görüşleri de alınmıştır. Söz konusu süreçte görüşü alınan bir kuruluş da davacı Ziraat Mühendisleri Odasıdır. Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Hizmetlerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmelik Taslağının konunun ilgili taraflarınca tartışılması amacıyla düzenlenen toplantıya davet edilmiş, iki temsilcisi ile katılım sağlanmıştır. Davacı tarafından , toplantıda belirtilmiş olan görüşler yazı ekinde Bakanlığımıza gönderilmiş olup, iptali talep edilen 13.maddeye ilişkin görüş belirtilmemiş ve talepte bulunulmamıştır.
Dava konusu Yönetmelik ile tarımsal danışmanlık hizmeti vermek üzere yetkilendirilen tek meslek grubu ziraat mühendisleri değildir. Yönetmeliğin bir çok yerinde de ifade edildiği gibi; tarımla ilgili lisans, ön lisans ve lise düzeyinde eğitim veren eğitim kurumları~dan mezun olan kişilere, gerekli eğitimlerini tamamlamalarından sonra danışmanlık sertifıkaları verilecektir. Bu nedenle de Yönetmelik çerçevesinde; veteriner hekimler, su ürünleri mühendisleri, gıda mühendisleri, tütün eksperleri, ziraat teknikerleri, ziraat teknisyenleri gibi tarımla ilgili çok geniş birçok meslek grubu bu hizmetlerde yer alacaktır.
Yönetmeliğin çıkarılma amacı ve Bakanlığın kurmak istediği sistem incelendiğinde; amacın tarımsal danışmanlık hizmetlerinin etkinliğinin ve kalitesinin sağlanması için, sertifika eğitimlerini düzenleyecek üniversitelerin ve meslek kuruluşlarının, bu eğitimler sonucunda sertifikalandırmayı yapacak olan Bakanlıkla irtibatının sağlanması, ülke genelinde tek bir sertifika eğitim programının uygulanmasının garanti altına alınması ve eğitimlerin sürekli olarak geliştirilmesi olduğu görülecektir.
Bu amaçla da; Yönetmeliğin 13. maddesinin 2. fıkrasında "Tarımsal yayım ve danışmanlık eğitim merkezlerinin yetkilendirilmesi için başvurular Bakanlığa yapılır. Bakanlık incelemeleri yapar, gerekli gördüğü hallerde merkez teknik komitesinin görüşüne başvurur. Başvurusu olumsuz bulunan kurum ve kuruluşlara durum gerekçesi ile birlikte bildirilir." hükmü yer almaktadır. Bu sayede Bakanlık, davacının da içinde yer aldığı bütün meslek kuruluşlarına ve üniversitelere bu alanda sertifika eğitimi düzenlenme yetkisi vermekte ve bu merkezlerde düzenlenecek eğitimleri, vereceği sertifika ile geçerli saymaktadır.
Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Hizmetlerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmeliğin amacı birinci maddesinde belirlenmiş olup,buna göre, "Bu Yönetmelik; tarımsal işletme sahiplerinin bilgi, teknik ve yöntemler konusundaki ihtiyaçlarının zamanında ve yeterli düzeyde karşılanması ile ilgili usul ve esasları belirlemek amacı ile hazırlanmıştır." yine aynı Yönetmelikte tarımsal işletme ise şu şekilde tanımlanmaktadır "Üretim faktörlerini kullanarak; bitkisel ve/veya hayvansal ve/veya su ürünlerinin üretimi için tarımsal faaliyet yapan veya söz konusu tarımsal faaliyete ilave olarak işleme, depolama, muhafaza ve pazarlamaya yönelik faaliyetlerde bulunan işletmeyi," demektedir. Bu tanım çiftçilik işlerinin tümünü kapsamakta olup, çiftçi ifadesinin olgusudur.
Dolayısı ile Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Hizmetlerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmelik, 441 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 11. maddesi f bendinde ve 5488 sayılı Tarım Kanunun 9.maddesinde belirtilen hizmetleri yürütmek üzere çıkarılmıştır. Bakanlık tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerinin yürütülmesinde resmi otoritedir. Bu bağlamda Bakanlık uhdesinde yer alan tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerini, yetkilendirdiği kişi ve kuruluşlar ile yapmak istemektedir. Bu hizmeti yapacak olan kişilerin Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Eğitimi sonucu sertifikalandırılması Bakanlığın hukuki şartlarındandır.
Yönetmeliğin 16. maddesi ve bu Yönetmelik kapsamında Bakanlık Makamının 16.02.2007 tarih ve 13.12.0.HM.0.02.145.07-7 sayılı Oluru ile uygulamaya konulan Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Eğitimi Hizmetleri Uygulama Esaslarından da anlaşılacağı üzere tarımsal yayım ve danışmanlık eğitimine katılan kursiyerler meslek elemanı niteliğinde olup, tarımla ilgili lise, ön lisans ve lisans mezunlarıdır. Dolayısı ile bu Yönetmelik ve ilgili uygulama esası dahilinde verilen eğitimde meslek elemanı yetiştirmek söz konusu değildir. Yetişmiş olan meslek elemanlarının bilgi ve becerilerini geliştirmeye yöneliktir. Bu nedenle Danıştay Onuncu Dairesinin yürütmenin durdurulmasına dair 12.03.2007 tarihli kararında belirtildiğinin aksine, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 12 (g) maddesi ile bir çatışma olması söz konusu değildir.
Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Hizmetlerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmeliğin geçici 1. maddesi gereği Bakanlıkta görev yapan yayım personelinin 3 yıl içerisinde uygun sertifikaları almaları zorunlu olup, Bakanlık tarafından eğitim merkezi kurulması, Bakanlık personelinin sertifika alması gerekmektedir. Bakanlığın asli görevlerinden biri olan çiftçi eğitim ve yayım hizmetlerinin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bakanlığın yayım faaliyetlerinin yerine getirilmesi ve bunun sonucunda da tarımsal üretim için hayati önem arz eden faydalı tarımsal bilgi ve teknolojilerin çiftçiye ulaşması gerekmektedir. Aksi durumda tarımsal üretim olumsuz etkilenecek, oluşacak şartlarda gıda güvenliği, toplumun sağlıklı ve yeterli beslenmesi sağlanamayacaktır.
Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Hizmetlerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmelik kapsamında ziraat mühendisleri, veteriner hekimler, su ürünleri mühendisleri, ev ekonomistleri ile diğer tarım la ilgili lise, önlisans ve lisans mezunları tarımsal yayım ve danışmanlık eğitimine katılabilmekte ve sertifika alabilmektedir. Bakanlık tarafından kurulan eğitim merkezi, meslek kuruluşu olmayan ev ekonomisti, su ürünleri ve tütün teknolojisi mezunlarının sertifika alarak tarımsal yayım ve danışmanlık hizmeti vermeleri imkanını getirmektedir. Aksine durum, tarımsal üretimde zaafiyet oluşturacağı gibi Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Hizmetlerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmelik dahilinde düzenlenecek Tarımsal Yayım ve Danışmanlık eğitimlerine katılımda da fırsat eşitsizliğine neden olacaktır.
Tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerinin yürütülmesinde, işlemlerin ve yetkilendirmelerin tek elden ve Bakanlık tarafından uygulanması ülke tarımı ve uygulamanın tekliği açısından önemli görülmektedir.
Bilindiği üzere, ülkemiz AB üyelik sürecinde olup, çıkarılan kanun, tüzük ve yönetmeliklerin ,AB‘nin düzenlemeleri ve uygulamaları ile uyumlu olması gerekmektedir. Dava konusu yönetmeliğin hazırlanması sırasında öncelikle ülkemiz koşulları dikkate alınmış ama aynı zamanda konuya ilişkin AB düzenlemeleri ve AB ülkelerindeki uygulamalar da göz önünde bulundurulmuştur. Konuya bu çerçeveden bakıldığında; AB 2003 yılında yayınladığı 178212003 sayılı Tüzük ile üye ülkeleri 2007 yılına kadar tarımsal danışmanlık sistemlerini kurmakla yükümlü kılmıştır. AB Komisyonunun öngördüğü tarımsal danışmanlık sistemi; danışman olarak çalışanların sertifikalandırıldığı ve hizmet veren kuruluşların yetkilendirildiği bir sistemdir. 178212003 sayılı AB Tüzüğü tarımsal danışmanlık sisteminin kurulması, yetkilendirilmesi ve denetlenmesi ile ilgili olarak kesin bir şekilde üye ülkelerin - meslek kuruluşlarına değil- kamu otoritelerine görev vermiş bulunmaktadır.. .Bu açıdan da Yönetmelikte Bakanlığın sertifika, eğitim verme yetkisi ve izleme değerlendirmeye ilişkin görevlerinin muhafaza edilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamda; AB ülkelerinin büyük çoğunluğunda özel sektörün yapacağı danışmanlık hizmetlerine ilişkin her türlü düzenleme ve yetkilendirme Tarım Bakanlıklarının görevleri arasındadır. Konu bu çerçevede değerlendirildiğinde; sadece bir meslek grubunun temsilcisi olan davacının bir çok meslek grubu için yapılacak sertifika eğitimlerini Bakanlıktan hiçbir izin ve yetki almaksızın gerçekleştirme isteği; ne yönetmeliğin ruhu ile, ne ülke gerçekleri ile, ne de bilimsel gerçeklerle örtüşmemektedir.
Davaya karşı savunmalarımızda ayrıntılı olarak izah edildiği üzere ve yukarıda da açıklandığı üzere Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Hizmetlerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmeliğin davaya konu edilen hükümleri kanuna ve hukuka aykırılık taşımamaktadır.
SONUÇ VE iSTEM : Arz olunan, davaya cevap dilekçesinde belirtilen ve re‘sen dikkate alınacak diğer nedenlerle davanın reddine ve yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini arz ve talep ederim.
TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANI ADINA
Deniz EREN
Hukuk Müşaviri