TARIMDAKİ GERİLEME BÜYÜMEYİ DURDURDU - REFERANS
Türkiye nüfusunun yüzde 24'ünün geçimini sağladığı tarım sektöründeki geriye gidiş ikinci çeyrekte büyümeyi durdurdu. Tarım ikinci çeyrekte yüzde 3.5 küçüldü.
ÖZGÜL ÖZTÜRK
Türkiye istatistik Kurumu‘nun (TÜÎK), üretim yöntemiyle hesaplanan 2008 yılının ikinci dönemine ilişkin GSYH sonuçları geçtiğimiz hafta açıklandı. Buna göre Türkiye ekonomisinde son beş buçuk yılda kesintisiz devam eden, ancak 2006‘nın ikinci yarısından itibaren hız kesen büyüme, bu yılın ikinci çeyreğinde adeta durma noktasına geldi.
Bu duruma büyük oranda tarımdaki kan kaybı neden oldu. Geçen yılın tümünde yüzde 7.2 küçülen tarım sektöründe, bu yıl ilk çeyrekteki yüzde 2.6 büyümenin ardından, ikinci çeyrekte ise yüzde 3.5 oranında bir küçülme yaşandı. Nisan-Mayıs-Haziran aylarından oluşan ikinci dönemde balıkçılık sektöründe ise yüzde 12,4 büyüme görüldü. Tarım, yılın ilk altı ayında ise yüzde 1.5 küçülme kaydetti.
Üretimdeki düşüş neden oldu
Tarımdaki küçülmeyi değerlendiren Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Gökhan Günaydın, bu duruma 2007‘de uygulanmakta olan IMF ve Dünya Bankası destekli tasfiye politikalarının yanı sıra kuraklığın neden olduğunu söyledi. Günaydın, bu iki etkenin yanı sıra bu yıl yüksek üretim maliyetlerine karşılık ürününü düşük fiyata satmak zorunda kalan çiftçinin üretimden kopmasının da tarım sektöründe küçülmeyi beraberinde getirdiğini kaydetti.
TÜİK verileri güvenilir değil
Son açıklanan rakamlarla birlikte TÜÎK verilerinin güvenilirliğini tartışmaya açtığını dile getiren ZMO Başkanı Günaydın, "2008‘in ikinci çeyreğine ilişkin GSYH rakamları, TÜİK verilerinin ne oranda güvenilir olduğuna ilişkin çarpıcı bir örnek oluşturuyor, örneğin TÜİK, 30 Haziran 2008‘de yılın 1. çeyreğindeki tarıma ilişkin büyüme rakamını yüzde 5.6 olarak açıklamış, bu rakam uzmanlar tarafından şaşkınlıkla karşılanmıştı. 2007 yılı bütününde yüzde 7.2 küçülen sektörün 3 ay sonra yüzde 5.6 büyümesi kimseye inandırıcı gelmemişti. Nitekim TÜİK 10 Eylül‘deki açıklamasında bu veriyi revize ederek 1. çeyrekteki tarım gelişme hızının yüzde 5.6 değil, 2.6 olduğunu açıkladı. Ancak bu iki rakam arasında yüzde 100‘ü aşan bir sapma bulunuyor" diye konuştu.
Bitkisel üretimdeki önemli ürünlerde bu yılın sonuna doğru bir artış olacağını belirten Türkiye Ziraat Odaları Birliği Başkanı Şemsi Bayraktar ise yılın tamamı için açıklanacak tarımsal gelişme rakamlarında belirli oranda bir büyüme görülebileceğini söyledi. Bunun, tarım sektörünün iyi bir yıl geçirdiği anlamına gelmeyeceğini vurgulayan Bayraktar, "Çünkü geçen yıl tarımda yüzde 7‘nin üzerinde bir küçülme oldu. Böyle bir küçülmenin ardından sektörün daha da küçülmesi değil normalleşmesi beklenir. 2008 yılında da bir önceki yıl gibi kuraklık olduğundan ve gübre ve mazottaki çok yüksek fiyat artışlarından dolayı tam bir normalleşme olacağını düşünemiyoruz" dedi.
"Tarımı ihmal ettik"
Türkiye Gıda Dernekleri Federasyonu Başkanı Şemsi Kopuz, tarım teşviklerindeki değişikliklerin büyümeye doğrudan etki ettiğini söyledi. Tarımdaki yüzde 3.5‘lik gerilemenin sadece kuraklığa bağlanamayacağına dikkat çeken Kopuz: "Tarımdaki geriye gidişte yıllarca tanını ihmal edişimiz yatıyor" dedi. Tarımsal yavaşlamanın en fazla baklagil ve pamukta görüldüğüne işarete eden Kopuz, yavaşlamanın yıl sununda da devam edeceğini kaydetti. Tarımdaki yavaşlamanın önüne geçilebilmesi için tarıma sermayenin ve eğitilmiş insan gücünün çekilmesi gerektiğini dile getiren Kopuz, sözlerini şöyle sürdürdü: "Bunun için tarımda miras hukuku değiştirilmeli, tarım işletme büyüklükleri ekonomik büyüklüğe bir an önce çıkarılmalı, eğitilmiş insan gücünün ve sermayenin tarıma çekilmesi hedeflenmelidir. Sulama yapılabilecek alanlar biran önce sulamaya açılmalı ve sulamada damlama ve yağmurlama sulamaya geçilmelidir."
TARIMSAL DIŞ TİCARET AÇIĞI DA ARTIYOR
Üretimdeki düşüşün yanı sıra bu yıl tarımsal ürün ithalatında da ciddi bir artış söz konusu. 2007 yılında 916 milyon dolar olan dış ticaret açığı 2008 yılının ilk 7 ayında 2 milyar 163 milyon dolara ulaştı. TÜİK‘e göre, 2008‘in Ocak-Temmuz döneminde geçen yılın aynı dönemine göre ithalattaki en yüksek artış hayvansal, bitkisel katı ve sıvı yağlar, hububat, yağlı tohum ve meyveler, gübreler ile tütünde gerçekleşti. Arz-talep açığı nedeniyle geçen yıl 412 milyon dolar olan yağ ithalatı bu yılın aynı döneminde yüzde 163‘lük artışla 1 milyar 83 milyon dolara ulaştı. Hububat ithalatı 635 milyon dolardan 1 milyar 448 milyon dolara, yağlı tohumlar ise 543 milyon dolardan 1 milyar 50 milyon dolara yükseldi.