MARTA KADAR ANALİZ YOK - MİLLİYET
MİTHAT YURDAKUL / Ankara
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, 26 Ekim‘de çıkardığı Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO) yönetmeliğini, uygulamadan kaynaklanan sorunlar ve kamuoyundan gelen tepkiler üzerine, 25 gün sonra değiştirdi. Resmi Gazete‘de dün yayımlanan yeni yönetmeliğe göre, 26 Ekim 2009‘dan önce kontrol belgesi alınmış ve AB kriterlerine uygun olan ürünlerin ithalatı, 1 Mart 2010‘a kadar serbest bırakıldı.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, görüşlerini aldığı sektör temsilcilerinden, yönetmeliğin ertelenmesi konusunda talep almıştı. TOBB Başkanvekili Faik Yavuz‘un başını çektiği grup, ithalatçının altyapısının hazır olmadığı gerekçesiyle yönetmelikte 5 aylık erteleme talep etmişti.
Binde 9 limiti kalktı
Değişikliğe göre, ilk yönetmelikte yer alan, "Gıda veya yem, GDO‘lardan biri ya da birkaçını toplamda en az yüzde 0.9 oranında içeriyor ise, GDO‘lu olarak kabul edilir. GDO içermesi halinde ithalatına, işlenmesine, nakline, dağıtımına ve satışına izin verilmez" hükümleri yönetmelikten çıkarıldı. Buna göre, gıda veya yem, GDO‘lardan biri ya da birkaçını içerirse orana bakılmadan GDO‘lu olarak kabul edilecek, ithalat ve satışına izin verilmeyecek.
Etikete GDO‘suzdur yazısı
Değişikliğe göre, GDO‘suz ürünlerin etiketinde istenirse ve ürünün GDO‘suz olduğu ispatlanırsa GDO‘suz olduğu yazılabilecek.
Yönetmeliğin ilk halinde, "GDO‘suz ürünlerin etiketinde GDO‘suz olduğuna dair ifadeler bulunamaz" deniyordu.
TARIM BAKANLIĞI: Milyonda 1 oranında bile olsa ürünler GDO‘lu sayılacak
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Arslan, "Avrupa Birliği yüzde 0.9 oranında GDO‘yu kabul ediyor. İlk yönetmelik buna göre hazırlandı ancak kamuoyundan gelen tepkiler üzerine GDO oranını sıfıra çektik. Yani bir ürünün GDO‘lu sayılması için orana bakılmayacak. Milyonda 1 düzeyinde bile olsa GDO‘lu sayılacak. Artık bir üründe (GDO var) veya (GDO yok) diye sınıflandırma yapılacak" dedi. Yapılan denetimlerde, bazı mısır, mısırözü, kanola, soya, yem katkı maddesi ve pirinç örneklerinde GDO tespit ettiklerini kaydeden Arslan, bu ürünlerin ithalatına izin verilmediğini açıkladı.
Türkiye‘ye kesinlikle GDO‘lu tohum ithal edilmediğini ve ithalatına da gerek olmadığını vurgulayan Arslan, "Bundan sonra Türkiye‘de tescil edilen komitenin uygun bulduğu ürünler kamuoyunun bilgisine sunulduktan sonra bakanlık izniyle ithal edilebilecek" dedi.
GDO yönetmeliğinde yapılan değişiklikler
- GDO‘lu ürünlerin ithalatında, geldiği ülkedeki yetkili kuruluş tarafından düzenlenmiş analiz raporu istenecek.
- GDO‘lu gıdaların etiketinde, GDO‘lu olduğu mutlaka yazılacak.
- GDO‘lu yemler de yem mevzuatına göre etiketlenecek ve GDO‘lu olduğu belirtilecek.
- GDO‘lu gıda ve yemlerin transit geçişine izin verilecek.
- GDO ithalatına 11 kişilik komite karar verecek. Komite üyeleriTÜBİTAK, üniversite ve araştırma kuruluşlarında görev yapan öğretim üyesi ve uzmanlardan oluşacak.
‘Ertelemeyi Cargill istedi‘ iddiası
Milliyet‘e konuşan Türkiye Ziraatçılar Derneği (TZD) Genel Başkanı İbrahim Yetkin, izin, başvuru ve ithalat hükümlerinin ertelenmesinde uluslararası GDO lobisinin etkili olduğunu savundu. Yetkin, ABD‘li Cargill firmasının da hükümet nezdinde erteleme yönünde girişimleri olduğunu iddia etti. Yetkin, "26 Ekim‘de çıkan yönetmelik geri alınmış oluyor. Bu bir fiyaskodur" dedi.
İTHALATÇILAR: Gıda fiyatı üç katına çıkacak
Tüm Gıda Dış Ticaret Derneği (TÜGİDER) Genel Sekreteri Melahat Özkan ise yönetmelikte yapılan değişiklikle GDO‘lu ürün ithalatının duracağını ve bu nedenle gıda maddelerinin fiyatlarında önemli oranda artışlar meydana geleceğini söyledi. Özkan, "İthalat durursa tavuk fiyatı bugünün üç katına çıkar" dedi. Özkan, kontrol belgeli ürünlerin ithalatının 1 Mart‘a kadar serbest bırakılmasının da çözüm olmayacağını vurgulayarak, "Hiçbir makam kendi sınırları dışına çıkmış bir ihraç ürünü için sonradan belge vermez. Mallar gemide kalacak" diye konuştu.
ZİRAAT MÜHENDİSLERİ: Kontrolsüz ithalatın yolu açıldı
Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Gökhan Günaydın da düzenlediği basın toplantısında, lobi faaliyetlerine teslim olunduğunu öne sürerek şöyle konuştu:
"Halk sağlığına karşı risk oluşturan GDO‘lu ürünlerin kontrolsüz girişine izin verildi. Asıl amaç yönetmeliğin geçici maddesinde gizli. Bu madde 1 Mart 2010‘a kadar her türlü GDO‘lu ürünün 1998‘den bu yana olduğu gibi hiçbir kontrole tabi olmadan ülkeye serbestçe girmesinin yolunu açıyor. Son gelişmeler bu düzenlemenin, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı‘nın inisiyatifinin çok üzerinde bir yerden geldiğini gösteriyor."