Z�RAAT M�HEND�SLER� ODASI'NIN " VETER�NER H�ZMETLER�, B�TK� SA�LI�I, GIDA VE YEM KANUNU TASARISI TASLA�I" HAKKINDA RAPORU

Anasayfa
Liste
Z�RAAT M�HEND�SLER� ODASI'NIN " VETER�NER H�ZMETLER�, B�TK� SA�LI�I, GIDA VE YEM KANUNU TASARISI TASLA�I" HAKKINDA RAPORU

Z�RAAT M�HEND�SLER� ODASI'NIN " VETER�NER H�ZMETLER�, B�TK� SA�LI�I, GIDA VE YEM KANUNU TASARISI TASLA�I" HAKKINDA RAPORU

GENEL MERKEZ ( )
01.03.2010 (Son G�ncelleme: 08.03.2010 15:54:20)

Z�RAAT M�HEND�SLER� ODASI‘NIN " VETER�NER H�ZMETLER�, B�TK� SA�LI�I, GIDA VE YEM KANUNU TASARISI TASLA�I"� HAKKINDA RAPORU

��

�Yetki karma�as� ve tutars�zl�klar oldu�u, merkezi otorite ve buna ba�l� yerel otoriteler taraf�ndan g�da denetim ve kontrol hizmetlerinin etkin ve verimli olarak ger�ekle�tirilemedi�i, Bakanl��n bu y�nde yeniden yap�land�r�lmas� gerekti�i� y�n�yle ele�tirilen 5179 say�l� Kanun yerine ge�mek �zere, Bakanl�k yetkilileri ile AB Komisyon yetkilileri aras�nda yap�lan g�r��me ile Tar�m ve K�yi�leri Bakanl��‘nca 2006 y�l�nda "G�da Kanunu", "Yem Kanunu", "G�da Hijyeni ile G�da ve yemin Resmi Kontrolleri", "Veteriner Hizmetleri Kanun" Taslaklar� haz�rlanarak 4‘l� hijyen paketi ad� alt�nda kamuoyunun g�r��ne a��lm��t�r. Kanun taslaklar� kamuoyunun, Oda‘m�z�n da i�inde bulundu�u, meslek �rg�tleri ve sivil toplum kurulu�lar�n�n kar�� kmalar� �zerine geri �ekilmi�tir.� Bu defa taslaklar birle�tirilerek "Veteriner Hizmetleri, G�da ve Yem Kanun Tasla�� " �olarak tek bir kanun ad� alt�nda tekrar kamuoyunun g�r��ne a��lm��t�r. Bu Kanun tasla�� da kamuoyunu bask�s� �zerine geri �ekilmi� ve 2009 y�l� ba��nda ise �ng�r�len Kanun‘da yukar�daki konulara� "bitki sa�l��" ve "Zootekni- hayvan yeti�tirme ve �slah�"� konular� ilave edilmi�tir. Tarladan sofraya g�da konsepti gerek�esi ile "Bitki Sa�l��" kanun tasla��na dahil edilirken g�da g�venli�ini do�rudan etkileyen "Su �r�nleri" ve "Bitki Yeti�tirme ve Islah�" konular� tasla�a dahil edilmemi�tir. Taslak metin "Veteriner Hizmetleri, Bitki Sa�l��, G�da ve Yem Kanunu Tasar�s� Tasla��" ad� alt�nda yeniden �ekillendirilmi�tir.

Kanun tasla��nda ana �emsiye g�da g�venilirli�i olmas� ve bunun alt�nda bitki, hayvan sa�l�� ve su �r�nleri olmas� gerekirken hayvan sa�l�� ve refah�, hayvanlar�n korunmas�, veteriner hizmetleri, veteriner sa�l�k �r�nleri, zootekni ana unsur olarak ele al�nm�� bunun alt�nda g�da g�venilirli�i i�lenmi�tir.

�KANUN TASARISI;
* Genel H�k�mler,
* Hayvan Sa�l��,
* Hayvan Refah� ve Zootekni,
* Veteriner Sa�l�k �r�nleri,
* Bitki Sa�l��,
* G�da ve Yem,
* Hijyen,
* Resm� Kontroller,
* Ceza� H�k�mler
* �e�itli H�k�mler
olmak �zere dokuz k�s�m, 42 madde ve 1 ge�ici maddeden olu�maktad�r.

Kanun Tasar� Tasla��n�n 5179 say�l� "G�dalar�n �retimi T�ketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun H�km�nde Kararnamenin De�i�tirilerek Kabul� Hakk�nda Kanun" a g�re farkl�l�klar� ve de�i�iklikleri �unlard�r.

1) Ama� ve kapsam b�l�m�, AB mevzuat h�k�mleri a��s�ndan yetersiz oldu�u gibi 5179 say�l� kanunun ama� ve kapsam b�l�m�ne g�re de �ok daha geridir. Ama� ve kapsamda, halk�n beslenmesi konular�na yer verilmemekle birlikte g�da ile temas eden madde ve malzemeleri ise yer verilmektedir.

2) Veteriner Hizmetleri, Bitki Sa�l��, G�da ve Yem Kanun Tasar�s� Tasla�� metninde hayvan sa�l�� alan�nda g�rev alacak personelin tan�mlar� net olarak belirlenmi�ken g�da, yem ve bitki sa�l�� alan�nda g�rev alacak personelin tan�mlar�na yer verilmemektedir. Bununla birlikte g�da sekt�r�nde EK:1 ile hangi i� yerlerinde hangi meslek mensubunun �al��abilece�i, EK:2 ile de hangi i�yerlerini hangi meslek mensuplar�n�n denetleyebilece�i belirlenmi�tir. Bu durumu olumlu bir geli�me olarak g�r�lmekle birlikte Sorumlu Y�netici m�essesesinin kald�r�l�yor olmas�, i�letmeler i�in 30 beygir veya 10 i�ci �al��t�rma s�n�r�na ba�l� olarak �retimin nevine g�re hangi meslek mensuplar�n�n �al��t�r�laca��na ili�kin s�n�r konulmas� kabul edilebilir de�ildir. Zira 30 beygir veya 10 i�ci �al��t�rma ko�ulunun alt�nda faaliyetlerini s�rd�ren i�letmeler as�l uzman bilgisine ihtiya� duyan ve �e�itli nedenlerle g�da g�venilirli�inin en �ok ihlal edildi�i i�letmelerdir.

3) Kanun tasla��n�n ikinci ve ��nc� k�sm�, hayvan sa�l��, hayvan refah� ve zootekni ile veteriner sa�l�k �r�nleri konusunu esas alarak haz�rlanm�� oldu�u g�r�lmekte, di�er konular sanki hayvan sa�l�� ve veteriner hizmetlerinin bir par�as�ym�� gibi ele al�nmaktad�r. Hayvansal �r�n tan�m� i�ine hayvansal k�kenli g�dalar da eklenerek, hem kanun i�inde m�kerrerlik olu�turulmu� hem de canl� hayvanlarla ayn� madde i�ine konularak bu konudaki yetkiler tek bir meslek grubunun �al��ma alan� i�ine aktar�lmaya �al��lm��t�r. Dolay�s� ile hayvansal k�kenli �r�nler g�da b�l�m�nden ayr�lmaya �al��lm��t�r. Oysa g�da alan�nda bilimsel s�n�flama itibariyle di�er g�dalarda oldu�u gibi, hayvansal �r�nler de g�da tan�m� i�ine girmektedir ve hayvansal �r�nler b�t�n d�nya da g�da mevzuat� h�k�mlerine tabi �r�nlerdir.

4) Kanun tasla��n�n be�inci k�sm�nda; g�da ve yem g�venli�i �artlar�nda eksiklik ve yetersizlikler vard�r. 5179 say�l� G�da Kanunu, haz�rlanan maddeden �ok daha ileri durumdad�r. Metinde ge�en g�venli g�da, g�vensiz g�da, ��pheli g�da, t�ketime uygun olmayan g�da gibi terimler a��klanmam��t�r. Bu terimlerin tart��maya ve yoruma ihtiya� duymaks�z�n a��k ve net olmas� gereklidir.

5) Sorumluluklar k�sm�nda eksiklik ve yetersizlikler bulunmaktad�r. Onaya tabi i�letmelerin bakanl�k�a belirlenece�i ifade edilmektedir. AB mevzuat�na g�re, onaya tabi olan i�letmeler hayvansal k�kenli �r�n i�leyen g�da ve yem i�letmeleridir. H�lbuki �lkemizde, b�t�n g�da maddeleri �reten i�yerleri g�da siciline kaydedilmekte ve her bir �retilen g�da maddesi i�in �retim izni verilmektedir. Bu uygulama, i�letmelerin teknik ve hijyenik kapasitesinin y�kseltilmesini sa�lanmakta, haks�z rekabete sebep olan kay�t d�� ile m�cadele de �nemli bir role sahiptir. Kald� ki ayn� Kanun Tasla��n�n i�inde yer alan �� faaliyet alan�nda "onay" anlay��n�n ve uygulama alan�n�n bulunmas�n� anlamak m�mk�n de�ildir. Veteriner sa�l�k �r�nleri biyolojik �r�nler ile bitki sa�l�k �r�nlerinin �retimi, ihracat�, ithalat� ve piyasaya arz� tamamen onaya tabiyken (bitki koruma �r�nlerinin onay i�lemlerinin kimlere verilece�i de belli de�ildir. Yani bu alanda herkesin �retim, ithalat, ihracat ve sat�� yapaca�� anla��lmaktad�r.), g�da ve yemde hangi �r�nlerin onaya tabii olaca��n� Bakanl�k belirleyecektir. Veteriner biyolojik �r�nlerin tamam�n�n onay�n�n bir veteriner hekime ya da �al��t�rana verilece�i, veteriner sa�l�k �r�nlerinin ise kimya m�hendisi, kimyager, eczac� yada veteriner hekime verilece�i kesin h�kme ba�lanm��ken, insan sa�l��n�n ana �gesi olan g�da alan�nda isteyen herkese onay verilece�i anla��lmaktad�r ki b�ylesine mesleki taassup i�inde olunmas� g�da alan�na bak�� yans�tmaktad�r.

6) Sorumlu Y�netici istihdam zorunlulu�u kald�r�lm�� olup EK:1‘de verilen g�da ve yem i�yerleri i�in konu ile ilgili meslek mensuplar� �al��t�rma mecburiyeti getirilmi�tir. Bu durum Sorumlu Y�neticilik m�essesiyle yetersiz olan g�da denetim sistemine katk� sa�layan d�zenlemeyi ortadan kald�rarak, babadan o�la ge�en g�da �retim s�recine m�hendislik bilgisini, at�lyeden i�letmeye, i�letmeden fabrikaya d�n��m zincirine katk� sa�layacak m�hendislik yetkinli�ini ve m�hendislerin sahada istihdam�n� �yok eden bir d�n��m� ifade etmektedir.

�

6) Ulusal G�da Kodeks Komisyonu muhafaza edilmekte ancak yap�s� ve �al��ma �ekli ��kar�lacak y�netmeli�e b�rak�lmaktad�r. Ayr�ca, 5179 say�l� kanunda bulunan ulusal g�da meclisi ve g�da bankalar� birli�i, bilimsel komitelerle ilgili maddelere de bu taslakta yer verilmemi�tir. G�da Kodeksi b�l�m�nde, ulusal g�da kodeks komisyonunun yap�s� ve �al��ma usul�n�n Bakanl�k�a belirlenece�i ifade edilmektedir. �yle anla��l�yor ki Bakanl�k Komisyonun bug�nk� yap�s�ndan rahats�zd�r. Komisyon, meslek �rg�tlerinin s�rece katk� sa�lama olana�� sa�lanmad�� i�in eksiklik ta��sa da bakanl�k, �zel sekt�r ve �niversiteyi bir araya getirerek taraflar�n g�r��lerini ortaya koymalar�na ve kodekslerin daha k�sa zamanda haz�rlanmas�na olanak sa�lam��t�r.

5179 say�l� kanunda bulunan ulusal g�da meclisi ve g�da bankalar� birli�i, bilimsel komitelerle ilgili maddeler bu taslakta yer verilmemi�tir. G�da bankalar birli�inin bu taslaktan ��kar�lmas� olumlu g�r�lmekle birlikte taraflar�n bir araya gelmesini sa�layan ve ulusal g�da politikalar�n�n olu�turulmas�nda �nemli g�rev �stlenmesi gereken ulusal g�da meclisinin ve risk de�erlendirmesini bilimsel bir �ekilde yapacak olan bilimsel komitelere taslakta yer verilmemesi ise anla��lmaz bir eksikliktir.

�

7) T�ketici haklar�, madde ba�l��nda yer almas�na ra�men madde i�eri�inde t�ketici haklar� ile ilgili herhangi bir husus bulunmamaktad�r. Ayr�ca t�keticinin aldat�lmas�nda ve yan�lt�lmas�nda �nemli olan sunum ve reklam konusunda 5179 say�l� Kanun daha geni� tan�mlar i�erirken taslakta �ok genel ifadeler kullan�lm��t�r.

�

8)Risk de�erlendirme biriminin ba��ms�z, tarafs�z ve �effafl�k esaslar�na ve bilimsel kan�tlara g�re Tar�m ve K�yi�leri Bakanl��nca olu�turulaca�� ifade edilmektedir. Uygulamay� da Bakanl�k yapaca��na g�re burada ifade edilen ilkeler nas�l uygulanacak, ba��ms�zl�k ve tarafs�zl�k nas�l sa�lanacakt�r ��pheyle bakmak gerekir. Kald� ki bu y�nde herhangi bir h�k�m de bulunmamaktad�r.

�

10) Mevzuatta belirlenen �artlar� s�rd�remedi�ini belirlenen i�letmelerin kay�t ve onay� bir y�l s�re ile ask�ya al�nmaktad�r. Bu �ok uzun bir s�re olup g�da g�venirli�ini tehdit edebilecek bir s�redir. Bu s�renin k�salt�larak makul bir s�reye indirilmesi gerekir.

11) Mahalli idarelere b�rak�lan yetkilerin iptal edilerek Tar�m ve K�yi�leri Bakanl�� b�nyesinde toplanm�� olmas� denetim ve kontrol g�revinin tek elde toplan�yor olmas� olumlu bir geli�medir.

�

12) Kontrol g�revlisinin kontrol sonucu her t�rl� karar almaya ve uygulamaya yetkili oldu�u ifade edilmektedir. Kontrol g�revlisinin geni� yetki ile donat�lmas� olumlu bir geli�me olmakla birlikte bu yetkiler �ok iyi tan�mlanmad�� takdirde hakim durumun k�t�ye kullanmas� tehlikesini de ta��maktad�r. G�rev, yetki ve sorumluluklar�n ki�inin alg�, deneyim ve e�itim niteli�ine ba�l� olmas�na izin vermeyecek �ekilde a��k�a tan�mlanmas�na gerek vard�r. Denet�iler, kanunda �ng�r�len cezalara uygulamaya yetkili k�l�nmakta ancak denet�inin yetkinli�i ile ilgili h�k�mler kanun tasar�s�nda bulunmamaktad�r. Avrupa Birli�i‘nde g�da denet�ilerinin ISO 17020 ‘ye g�re akredite edilmesi zorunludur ve g�da denet�ilerinin kolluk g�c� gibi ceza verme yetkisi bulunmaktad�r. Denetim biriminin ve denet�ilerin ISO 17020 �artlar�n� kar��lamas� ile ilgili hususlara kanun tasar�s�nda yer verilmelidir. Taslakta, hangi meslek mensuplar�n�n hangi i�lerinde denetleme g�revi g�recekleri Ek:2‘de verilmekle birlikte son y�llarda Fak�ltelerin mezun etti�i ki�ilere "........... Fak�ltesinden mezun olmu�tur " diye diploma verdi�i bilinmektedir, M�hendislik ya da mesleki formasyonu belirlenmemi� meslek mensuplar�n�n Ek: 2‘ de tan�mlanm�� mesleki s�n�flamalara nas�l intibak ettirilece�i bir sorun alan� olarak g�r�lmelidir.

�

13) �thalatta, ithalata uygun olmayan �r�nler ithalat��n�n bilgisi dahilinde ne yap�laca�� konusunda idareye yetki vermesi, bunun i�in uygun olmayan �r�n�n;

a)�� Geri g�nderilecek,

b)� �zel i�leme tabi tutulacak,

c)�� Ba�ka ama�la kullan�lmas�na izin verilecek

d)� �mha edilecek, h�km� getirilmi� olmas� olumlu bir geli�medir.

�

14) Bakanl��n yapaca�� resmi kontroller kar��l��nda �cret alaca�� h�k�m alt�na al�nmaktad�r. Oysa G�da g�venirli�i hizmeti bir kamu hizmetidir. Kamu �rg�t�n�n kamu sa�l�� ad�na y�r�tt�� bir denetim hizmeti i�in �cret almas� T�rk hukuk sisteminde yer alan bir husus de�ildir. Dolay�s�yla resmi kontrollerden �cret al�namaz. Bu hususun tekrar g�zden ge�irilmesi gerekmektedir. Denetim sisteminin etkin verimlili�i �l��t�nde halk�n sa�l��n�n korunaca�� amac�ndan uzakla��larak denetimlerden �cret al�nacak olmas� �ok tehlikeli bir geli�me olup Bakanl��n paraya ihtiyac� oldu�u zamanlarda resmi kontrolleri art�rmayaca�� ve deli dumrul misali gelen ge�enden �cret almak i�in bu yola ba�vurmayaca�� n� kimse garanti edemez.

�

15) Cezai h�k�mlerin daha �nce haz�rlanm�� 3 tasla�a g�re daha anla��labilir ve uygulanabilir hale getirilmeye �aba g�sterildi�i anla��lmakla birlikte cezalarla ilgili olarak ayn� Kanun metninde farkl� cezai uygulamalar�n ama�land�� g�r�lmektedir ki bu durum hem Kanun yapma tekni�ine hem de Kanun‘un ruhuna uygun d��memektedir. Bir �rnek olarak; onay al�nmamas� durumunda uygulanacak cezai m�eyyidelerde veteriner �r�nleri ve bitki koruma �r�nleri i�in otuz bin TL ama g�da i�in on bin YTL ceza �ng�r�lm�� olmas� durumu ilgin�tir.� Bununla birlikte g�da g�venilirli�i tehlikesi bulunan birincil �retim a�amas�ndaki �r�nlere ili�kin ne yap�laca��na dair bir h�k�m bulunmamaktad�r. Oysa sorunlar�n b�y�k bir k�sm� birincil �retimden kaynaklanmaktad�r.� Konunun taraflar�yla bir araya gelinip h�km�n yeniden d�zenlenmesi gerekmektedir.

�

16)Birinci �retim, ki�isel t�ketim ve geleneksel �retim, av hayvanlar� ilgili istisnalar getirilmesi olumlu bir geli�medir. Ayr�ca kurbanl�k hayvan kesimleri ve kesim yerleri ile ilgili Bakanl��a istisnai h�k�mler getirme yetkisi verilmektedir.

�

�17) Taslak metin kanun yapma tekni�ine ayk�r� olarak birden fazla birbiri ile ilintili ama ba��ms�z �al��ma alan�n� ayn� metin i�ine zoraki olarak bir araya getirmeye �al��maktad�r. Konular�n birbirinden ba��ms�z olarak kendi alan�n� d�zenlemesi gerekirken �zellikle veteriner hizmetlerinin ilgili meslek grubu i�in kendi menfaat ve beklentilerini metne hakim k�lma anlay��n�n �r�n�d�r.� G�da alan�ndaki d�zenlemeler veteriner hizmetlerinin alt�nda kaybolmu�tur. Oysa veteriner hizmetleri g�da g�venirli�ini temin eden unsurlar�n sadece bir alt grubunu temsil etmektedir. Kanun tasla��ndaki g�da b�l�m� halen y�r�rl�kte bulunan 5179 say�l� G�dalar�n �retimi T�ketimi ve Denetlenmesine Dair KHK‘nin De�i�tirilerek Kabul� Hakk�nda Kanun‘un teknik ve i�erik olarak olduk�a gerisindedir. D�nyan�n hi�bir yerinde bu �ekilde bir Kanun bulunmamaktad�r.

�

18) Halk sa�l�� ve koruyucu sa�l�k hizmetlerinin tam anlam�yla uygulanmas�, insan t�ketimine sunulan her t�rl� g�da maddesinin g�da yasas� kapsam�nda yer almas� ile m�mk�nd�r. Taslakta, g�da de�eri olmayan ev ve s�s hayvanlar�, veteriner sa�l�k �r�nleri, hayvansal yan �r�nler yer al�rken, g�da ile temas eden madde ve malzemeler, yeni g�dalar, fonksiyonel g�dalar, GDO lu �r�nlerin kapsamda yer bulmamas�, �nemli bir �eli�kidir.

19) Resmi Veteriner Hekim, Yetkilendirilmi� Veteriner Hekim gibi bir mesle�e i�aret eden tan�mlar�n yap�lmas�, denetim, resmi kontrol vb. t�m g�revlerin Veteriner Hekimler �zerinden ger�ekle�tirilmesi anlam�na gelmekte, bu durum g�da g�venli�i s�recinde g�rev alan di�er mesleklerin yok say�ld�� ve Bakanl��n konuya nesnel yakla�mad��n� g�stermektedir. Resmi Veteriner Hekim tan�m�yla kamuda, Yetkilendirilmi� Veteriner Hekim tan�m�yla ise �zel sekt�rde veteriner hekimlere alan geni�letme ve istihdam yaratma �abalar�n�n yasa arac�l��yla zorland�� a��k�a g�r�lmektedir. Tasla��n Hayvan sa�l�� vs. ile ilgili b�l�mlerinde resmi Veteriner hekime i�aret eden vurgulamalar varken, bitki sa�l��, g�da ve yem b�l�mlerinde, resmi m�hendislerin ve bu anlay��la yetkilendirilmi� m�hendislerin yer almamas� anlaml�d�r.

�

SONU� VE DE�ERLEND�RME:

* Taslak metin Kanun yapma tekni�ine ayk�r� olarak birden fazla birbiri ile ilintili ama ba��ms�z �al��ma alan�n� ayn� metin i�ine zoraki olarak sokma giri�iminin varl��n� yans�tmaktad�r ve geleneksel olarak �lkemiz Kanun yapma tekni�inden uzak bir metindir.

�

* AB �lkelerinin �retim ko�ullar� ile �ekillenmi� yayg�n t�ketim anlay�� gere�i hayvansal �r�nler % 70 oran�nda t�ketilmektedir. Oysa, �lkemizdeki t�ketim anlay�� bunun tam tersi bir seyir izlemektedir. AB uyum s�recinde, aday olan �lkelerin kendi t�ketim profilinin ve geleneksel �r�nlerinin korunmas�, �e�itli belgelerde ya da raporlarda yer almaktad�r. Ayr�ca, AB‘nin yay�mlad�� mevzuat h�k�mlerine g�re ( hayvansal hammaddeler d��ndaki ) t�m g�da maddelerinin �retim ve d�� ticaretinde resmi kontrol�r ad� alt�nda m�hendisler imza yetkisine sahiptir. Dolay�s�yla, AB �lkelerinde denetim ve kontrol hizmetlerinin tek bir meslek taraf�ndan y�r�t�ld�� do�ru de�ildir.

* TBMM‘ye sunulan taslakta sorumlu y�neticilik uygulamas�n�n kald�r�lmas� �ng�r�lmektedir. �zellikle kay�t ve denetim d�� ile merdiven alt� g�da maddesi �retiminin yo�un oldu�u T�rkiye‘de, hem i�yerlerinin oto kontrol�, hem de kalitenin y�kselmesi a��s�ndan b�y�k yararlar sa�layan, sorumlu y�neticilik uygulamas�n�n kald�r�lmas�, t�ketici sa�l��na y�nelik �nemli sorunlara yol a�acakt�r. Taslakta g�da ve yem �reten i�yerlerinin onay� ve sorumlu y�netici �al��t�r�lmas� uygulamas�na net ifadelerle yer verilmeli, belirsizlik giderilerek, konu y�netmelik ya da Bakanl�k inisiyatifine b�rak�lmamal�d�r.�

* Taslakta, "Bakanl�k, bu Kanun kapsam�ndaki ceza� yapt�r�mlar�n uygulanmas� ile ilgili yetkiler hari� olmak �zere, uygun g�rece�i g�rev ve yetkiler i�in kamu kurum ve kurulu�lar�, kamu kurumu niteli�indeki meslek kurulu�lar�, ger�ek ki�iler, �zel hukuk t�zel ki�ileri, birlikler, kooperatifler, vak�f ve �niversiteler ile i�birli�i yapabilir. Bunlardan, Bakanl�k�a belirlenen �artlara sahip olanlara, bu g�rev ve yetkilerin tamam� veya bir k�sm� tamamen veya k�smen devredebilir veya hizmet al�m� yolu ile yerine getirebilir. Bakanl�k, devir yapt�� kurulu�lar� denetler" denilmektedir. Bu durum; uyumla�t�r�ld�� belirtilen 882/2004 reg�lasyonunun, resmi kontrol yetkisinin� (akredite olmu� analiz laboratuarlar�nda yap�lacak analiz i�lemleri d��nda) �zel ki�i, kurum ve kurulu�lara aktar�lamayaca�� h�km� ile �eli�mekte ve sonu� olarak bu durum, devletin asli g�revi ve sorumlulu�u olan g�da g�venli�inin sa�lanmas� hususunun devredilmesi anlam�n� ta��maktad�r.

* Resmi kontroller sosyal devlet anlay�� i�inde merkezi h�k�metin yapmas� gereken g�revlerinden biridir ve Devlet olman�n gere�idir. Bu ba�lamda, denetim ve kontrol hizmetlerin etkin ve yayg�n �ekilde devlet eliyle yerine getirilmesi gerekmektedir.� Yap�lacak denetim ve kontrol g�revlerinin �cretlendirilmesi alan�n birilerinin menfaat sa�lama isteminin d��a vurumudur. Bu durum hizmetlerin �zelle�tirilmesi ve yanda� sermayeye kaynak transfer etme anlay��na hizmet edecektir. Bununla birlikte sorumlu y�neticilik uygulamas�n�n i�letmeye-vatanda�a y�k oldu�unu ifade eden anlay��n, i�letmeyi-vatanda�� m��teri gibi g�rerek hizmetleri �zelle�tirme d��ncesinin i�letmeler i�in b�y�k bir mali y�k getirece�i de a��kken bu konudaki ger�ek d��ncesi de a��a ��kmaktad�r.

* G�da alan�ndaki d�zenlemeler veteriner hizmetlerinin alt�nda kaybolmu�tur. Oysa veteriner hizmetleri g�da g�venli�ini temin eden unsurlar�n sadece bir alt grubunu temsil etmektedir. G�da g�venli�i kavram�, bilimsel i�eri�inin �tesinde bir meslek gurubunun b�t�n g�da alan�na hakim olma anlay��na kurban edilmek istenmektedir.

* Taslak metin �lkemiz ger�eklerinden uzak, �retim yap�m�z, ekolojik fakt�rlerimiz, mikroklima �zelliklerimiz ve genetik zenginli�imiz dikkate al�nmadan haz�rlanm�� bir metindir.

* Bitki koruma alan�nda da bu d��nce net bir �ekilde g�r�lmekte olup, Bakanl�k�a bu g�ne de�in ve halen h�zla y�r�t�lmekte olan mevzuat �al��malar�yla �eli�kiler metne hakimdir.

* Kanun tasla��ndaki g�da b�l�m� halen y�r�rl�kte bulunan 5179 say�l� G�dalar�n �retimi T�ketimi ve Denetlenmesine Dair KHK‘nin De�i�tirilerek Kabul� Hakk�nda Kanun‘un teknik ve i�erik olarak olduk�a gerisindedir.

* Sorumlu Y�neticilik m�essesesi �lkemiz g�da sekt�r�ne b�t�n olumsuzluklara ra�men 1995 y�l�ndan itibaren �nemli hizmetler g�rmektedir. Yetersiz g�da denetim kontrol sistemine etken olarak katk� koyan bir yap� kurgulamak gerekirken, i�letmelere yol g�steren ve �lkemiz tar�m ve g�da sekt�r�ne teknik olarak katk� koyan ve de istihdam yaratan g��l� bir yap�ya evrilmesi beklentimizi korurken sistemin bir meslek grubunun istemleri do�rultusunda yok edilmesi giri�imini anlay��la kar��lamak m�mk�n de�ildir.

* Ulusal programda yer alan ve y�r�rl�kteki AB mevzuat�na uyum sa�lanmas� gereklili�i uyar�nca,� AB‘ne uyum �er�evesinde 178/2002 say�l� AB direktifine g�re 5179 say�l� kanunun eksik olan hususlar�n�n giderilerek

�

•1-�� G�da, Yem Hizmetleri ve Resmi Kontrol,

•2-�� Veteriner Hizmetleri,

•3-�� Bitki Sa�l�� Hizmetleri 3 ayr� Kanun olarak d�zenlenmelidir.

�

* G�da konusu t�m d�nya devletlerinde oldu�u gibi �lkemizde de olmazsa olmaz bir olgudur. G�da g�venilirli�inin halen TBMM Tar�m, Orman ve K�yi�leri Komisyonunda g�r��ld�� zere, Tar�m ve G�da Bakanl��n�n Te�kilat ve G�revleri Hakk�nda Kanun Tasar�s�nda yer ald�� ekilde G�da ve Kontrol Genel M�d�rl�� rg�tsel yap�s� i�inde etkin olmas� m�mk�n de�ildir. Tar�m ve K�yi�leri Bakanl�� b�nyesinde ayr� bir GIDA G�VENL�� GENEL M�D�RL�� kurulmal�d�r. Avrupa Birli�i‘nde oldu�u gibi bilimsel �l�ekte �al��an, g�dada risk fakt�r�n� esas alarak metinler olu�turan ve tavsiye karar� �reten EFSA (Avrupa G�da G�venli�i Otoritesi ) benzeri T�RK�YE GIDA G�VENL�� OTOR�TES� kurulmal� ve ba��ms�z olmal�d�r. Bu iki kurum birbiri ile ili�kili �al��mal� ve siyasi otoritenin bask�s�ndan uzak olmal�d�r.

�

��

TASLAK KANUNUN MADDELER�N�N �NCELENMES�

��

B�R�NC� KISIM�� : Genel H�k�mler

Birinci B�l�m� : Ama�, Kapsam, Tan�mlar

Madde 1 - Ama�:

•�� G�da g�venli�i �emsiyesi alt�nda yer alsalar dahi bitki sa�l��, hayvan yeti�tiricili�i ve sa�l��, hayvan refah�, hayvan hareketleri, veteriner sa�l�k �r�nleri, su �r�nleri i�leme, g�da ve yem gibi birbirinden farkl� disiplinlerin tek bir Kanun b�nyesinde toplanm��t�r. Bununla birlikte "halk�n beslenmesi" hususunun ama� k�sm�na dahil edilmesi gerekir.

�

Madde 2 - Kapsam:

•�� Mevcut Taslak, g�da ve yem maddeleri yan�nda insan t�ketimi ama�l� olmayan bitkisel �r�nler, hayvansal �r�nler, embriyo, semen ve veteriner sa�l�k �r�nleri gibi �ok farkl� yakla��mlara ve bu t�r �r�nlere yer vermesi nedeniyle uygulanabilirlikten uzak bulunmaktad�r. G�da g�venli�i �emsiyesi alt�nda yer alsalar dahi birbirinden farkl� (bitki sa�l��, hayvan yeti�tiricili�i ve sa�l��, hayvan refah�, hayvan hareketleri, veteriner sa�l�k �r�nleri, g�da ve yem gibi) disiplinler tek bir Kanun kapsam�nda toplanm��t�r. Birbirinden farkl� disiplinlere d�rtl� ya da be�li paket olarak tek bir Kanun kapsam�nda yer verilmesi, konular baz�nda b�t�nl��n kaybolmas�na, ilgili b�l�mlerin k�salt�lmas�na ve yeterince i�lenememesine yol a�m��t�r.

•�� Taslak b�nyesinde yer alan farkl� konular aras�ndaki h�k�mlerin y�r�t�lmesi s�ras�nda Bakanl�k birimleri aras�nda dahi yetki payla��m�nda sorunlar ya�anacakt�r. Bu da, ba�ta g�da ve yem sanayi olmak �zere t�m sekt�r�n s�k�nt� ya�amas�na sebep olacak ve geli�mesine engel olacakt�r.

•�� Tasla��n birincil �retim a�amas�n� da kapsamas�, denetim ve kontrol hizmetlerinin Tar�m ve K�yi�leri Bakanl�� b�nyesinde toplanmas�, izlenebilirlik gibi g�da g�venli�i prensiplerinin birincil �retim a�amas�nda uygulanmas�n� sa�layarak �r�n g�venli�inin geli�tirilmesine katk� sa�layaca�� d��n�lmektedir. Bitkisel �retim kay�tlar� ve kimyasal kullan�m�n kontrol ve izlenebilirli�in sa�lanmas� a��s�ndan da yeni d�zenlemeler getirdi�i de g�r�lmektedir.

Madde 3 -� Tan�mlar:

•�� Halen di�er Kanunlarda yer alan tan�mlar� taslakta farkl� bir �ekilde tan�mlanm��t�r. �rne�in; halen 1380 say�l� Su �r�nleri Kanununda yer alan "su �r�nleri" tan�m� ile Taslakta yer alan "hayvansal �r�n" "Bal�k��l�k �r�nleri" tan�mlar� birbirinden farkl�d�r.� Bu da ilerde uygulamada sorun yaratacakt�r.

•�� Hayvansal �r�n tan�m� ile g�da tan�m�n�n s�n�rlar� net olarak �izilmeli ve birbirinin alanlar�n� kapsamamal�d�r.

•�� Taslakta kimi yerde �r�n kimi yerde mal ifadeleri kullan�lmaktad�r. Tan�mlarda �r�n tan�m var mal tan�m� bulunmamaktad�r. �fade birli�i a��s�ndan tek bir terim kullan�lmal�d�r.

•�� Taslakta, tan�mlarda "Bitki Sa�l�k Sertifikas�" verilmekte ancak tasla��n 17. Maddesinde bitki pasaportundan bahsedilmektedir. Halbuki uluslar aras� terminolojide bitki pasaportu de�il bikri sa�l�k sertifikas� ifadesi kullan�lmaktad�r.

�

�K�NC� KISIM: Hayvan Sa�l��, Hayvan Refah� ve Zootekni

Birinci B�l�m: Bula��c� hayvan hastal�klar�n�n kontrol� ve y�k�ml�l�kler, �nsanlar Taraf�ndan T�ketilmesi Ama�lanmayan Hayvansal Yan �r�nler ve Hayvan Hastal�k Tazminat�

Madde 4 - Bula��c� hayvan hastal�klar�n�n kontrol� ve y�k�ml�l�kler

Madde 5 - �nsanlar taraf�ndan t�ketilmesi ama�lanmayan hayvansal yan �r�nler

Madde 6 - Hayvan hastal�k tazminat�

��

�kinci B�l�m: Hayvanlar�n Tan�mlanmas� ve Kay�t Alt�na Al�nmas�, Canl� Hayvanlar ve Hayvansal �r�nlerin Sevkleri ile Hayvan Sat�� Yerleri ve Sat��a �li�kin Sa�l�k Ko�ullar�

Madde 7 - Hayvanlar�n tan�mlanmas�, hayvanlar�n, hayvan i�letmelerinin kay�t alt�na al�nmas�

Madde 8 - Canl� hayvanlar ve hayvansal �r�nlerin sevkleri ile hayvan sat�� yerleri ve sat��a ili�kin sa�l�k ko�ullar�

��nc� B�l�m : Hayvan Refah� ve Zootekni

Madde 9 - Hayvan refah�

Madde 10 - Zootekni

D�rd�nc� B�l�m: Veteriner Hizmetleri ile ilgili Faaliyet Onaylar�

Madde 11 - Veteriner hizmetleri ile ilgili faaliyet onaylar�

��

��NC� KISIM: Veteriner Sa�l�k �r�nleri

��

Birinci B�l�m� : Veteriner Sa�l�k �r�nlerinin Onay�, �retimi ve Sahibinin Sorumluluklar�, Toptan ve Perakende Sat��, Tan�t�m�, Uygulanmas�

Madde 12 - Veteriner sa�l�k �r�nlerinin onay�, �retimi ve sahibinin sorumluluklar�

Madde 13 - Veteriner sa�l�k �r�nlerinin toptan ve perakende sat��, tan�t�m�

Madde 14 - Veteriner t�bbi �r�nlerin uygulanmas�

�

•�� Kanun tasla��n�n ikinci ve ��nc� k�sm�, hayvan sa�l��, hayvan refah�, hayvan hareketleri ve zootekni ile veteriner sa�l�k �r�nleri konular� esas olmak �zere veteriner konular�n� detayl� bir �ekilde i�eren bir "Veteriner Hizmetleri Kanunu" g�r�nt�s�ndedir.� Hayvansal k�kenli g�dalara "hayvansal �r�n" tan�m� i�inde yer verilerek, kanun i�inde m�kerrerlikler olu�turulmu� ve hayvansal �r�nler, veteriner hekimli�i disiplini yetkisinde toplanm��t�r. Oysa, hasad� takip eden bitkisel �r�nlerde oldu�u gibi kesim ve sa��m sonras�ndaki et ve s�t birer hammadde olup "g�da bilimi" konusunda e�itim alm�� personel taraf�ndan �e�itli teknolojik i�lemler uygulanarak farkl� bile�im ve �ekillerde katma de�er kat�larak yeni �r�nlere i�lenebilmektedir. AB mevzuat�nda hayvanlar�n kesim �ncesi ve kesim sonras� kontrol� hayvan sa�l�� kontrol� resmi veteriner hekim taraf�ndan yap�lmakta olup bu a�amada hayvan sa�l�� kontrol� bitmektedir. Taze et ve et �r�nleri, s�t �r�nleri, su �r�nleri ve bal, yumurta gibi hayvansal orijinli �r�nlerini i�leme tesislerinde yap�lan resmi kontroller ise bir hayvan sa�l�� kontrol� olmay�p g�da hijyeni ve i�leme teknolojisi kontrol�d�r. �lkemizde bu konularda �niversite e�itimi alan Ziraat, G�da, Kimya, Su �r�nleri, Bal�k��l�k Teknolojisi gibi M�hendisliklerin bu yasal yetkiye sahip olmas� gerekir. Halbuki, bu tip �r�nler, gerek i�leme teknolojisi gerekse �r�n�n ta��mas� gereken teknik �zellikleri a��s�ndan b�t�n d�nyada g�da mevzuat� h�k�mlerine tabidir. Bu durum yetki karma�as�na yol a�acakt�r.

•�� Yetkilendirilmi� veteriner hekim eliyle resmi veteriner hekim alan�n�n rant ve yetki aktar�m� yap�larak veteriner hekimlere �zel imtiyazlar sa�lama istemi metne hakimken neden resmi m�hendis ve yetkilendirilmi� m�hendis kavram�n�n metinde yer almad�� ayr� bir sorgulama aln�d�r. AB ile uyum ad� alt�nda mesleki taassubun �n plana ��kt��, �lkemiz ko�ullar� ve menfaatleri g�z ard� edilen metinde mesleki �at��malara yol a�acak ve kurumsal uyumu yok edecek �abalar�n metne yans�mas�n� anlamak m�mk�n de�ildir.

��

D�RD�NC� KISIM: Bitki Sa�l��

Birinci B�l�m: Zararl� Organizmalar�n Kontrol� ve Y�k�ml�l�kler, Bitki Hastal�k ve Zararl�lar� Tazminat�, Kay�t ve Bitki Pasaportu

Madde 15 - Zararl� organizmalar�n kontrol� ve y�k�ml�l�kler

Madde 16 - Bitki hastal�k ve zararl�lar� tazminat�

Madde 17 - Kay�t ve bitki pasaportu

��

�kinci B�l�m: Bitki Koruma �r�nlerinin Onay�, �retimi ve Sahibinin Sorumluluklar�, Toptan ve Perakende Sat��, tan�t�m�, Uygulanmas�

Madde 18 - Bitki koruma �r�nlerinin onay�, �retimi ve sahibinin sorumluluklar�

Madde 19 - Bitki koruma �r�nlerinin toptan ve perakende sat��, tan�t�m�

Madde 20 - Bitki koruma �r�nlerinin uygulanmas�

��

Tar�m ve K�yi�leri Bakanl�� taraf�nca bir taraftan bitki sa�l�� konusunda m�stakil mevzuat ��karma y�n�nde �al��malara y�r�t�l�rken di�er taraftan genel h�k�m mahiyetinde baz� hususlar�n Kanun Tasar� Tasla��na ilave edilmesi zorlama bir d�zenlemedir. Bitki hastal�k ve zararl�lar�yla ilgili hususlar� ve m�cadeleyi kapsayan bitki sa�l�� alan�nda ya�anan re�eteli sat��tan tutun, zirai m�cadele ila�lar�n�n sat�� ve kontrol�ne kadar bir s�r� soruna ra�men hususun metne zoraki olarak sokulma iste�i sorunlar� ��zmek yerine daha da derinle�tirecektir. G�da alan�na veteriner hekim hakimiyeti sa�lamak i�in taslak metne veteriner hizmetlerinin sokulmas�na kar�� duru�un �n�ne ge�mek amac�yla zorlama bir �ekilde taslak metne bitki sa�l�� alan�n�n ta��nd�� d��n�lmelidir.

��

BE��NC� KISIM: GIDA ve YEM

�

Birinci B�l�m: G�da ve Yem G�venli�i, Sorumluluklar, G�da Kodeksi, Etiketleme ve �zlenebilirlik, Sunum ve Rekl�m, T�ketici Haklar�n�n Korunmas�

Madde 21 - G�da ve yem g�venli�i �artlar�

•�� Taslakta g�da maddelerinin G�da Kodeksine uygun olarak t�retilip t�ketime sunulmas� belirlenmi� iken yem maddelerinin uymas� gereken kriterler belirlenmemi�tir.

�

Madde 22 - Sorumluluklar

�Taslakta sorumlu y�neticilik m�essesesi kald�r�lmakta, g�da ve yem i�letmelerinin i�in nevine meslek mensuplar�n�n �al��t�rmak mecburiyeti oldu�u EK:1de tan�mlanmaktad�r. Ancak son y�llarda Fak�lteler mezunlar�na unvan vermemekte sadece "...........Fak�ltesinden mezun olmu�tur." �eklinde diploma verilmektedir. Dolay�s�yla herhangi bir unvan almadan mezun olan bu fak�lte mezunlar�n�n g�da denetim sisteminde durumu ne olacakt�r ve nas�l sorumluluk verilecektir bilinmemektedir. Bununla birlikte bir �ok alt sekt�r i�in sadece 30 beygir g�� kullan�m� veya 10 i��i �al��t�ran i�letmeler i�in ilgi meslek mensuplar�n�n �al��t�r�lma zorunlulu�u as�l olarak denetlenmesi ve m�hendislik bilgi ve birikimin s�rece dahil olarak halk�m�z�n g�da g�venli�ini sa�lama gereklili�ine kar��t bir durumdur. Zira zaten b�y�k i�letmelerin g�da g�venli�i konusundaki hassasiyetleri �ok daha y�ksek seviyededir. Kald� ki 1995 y�l�ndan beri uygulanmakta olan Sorumlu Y�neticilik m�essesesi Tar�m ve K�yi�leri Bakanl��n�n s�rece sahip ��kmamas� ve sahada ya�anan sorunlara ra�men g�da sekt�r�ne ve halk�m�z�n g�da g�venli�ine katk� sa�lam��t�r. As�l olan Sorumlu Y�neticili�i ortadan kald�rmak de�il sorunlar�n� ��zerek �ok daha etkin bir yap�ya kavu�turmak olmal�d�r. Sorumlu Y�neticilik m�essesesinin kald�r�lmas�yla sekt�rde hizmet verip ekmek yiyen 15 000 civar�nda Ziraat, G�da ve Kimya M�hendisi i�sizler ordusuna kar��acakt�r.

��

Madde 23 - G�da Kodeksi

•�� Ulusal G�da Kodeks Komisyonu(UGKK) muhafaza edilmekte ancak yap�s�� ve �al��ma �ekli ��kar�lacak y�netmeli�e b�rak�lmaktad�r. UGKK‘n�n yap�s�n�n Bakanl��a b�rak�lmas� bir tak�m s�k�nt�lar� da beraberinde getirecektir. Ayr�ca, 5179 say�l� kanunda bulunan Ulusal G�da Meclisi ve G�da Bankalar� Birli�i, bilimsel komitelerle ilgili maddelere de bu taslakta yer verilmemi�tir.

��

Madde 24 - G�da ve yemlerde etiketleme ve izlenebilirlik, sunum ve rekl�m, t�ketici haklar�n�n korunmas�

•�� "T�ketici Haklar�n�n Korunmas�" konusu madde ba�l��nda yer almas�na ra�men madde i�eri�inde herhangi bir husus bulunmamaktad�r.

•�� Sunum ve rekl�m konusu, 5179 say�l� Kanun‘da daha geni� ve kapsaml� h�k�mler yer al�rken; yeni taslakta amaca hizmet etmeyen �ok genel ifadelerle ge�i�tirilmi�tir.

�kinci B�l�m: H�zl� Uyar� Sistemi, Acil Durumlar, Kriz Y�netimi, Risk Analizi, Kamuoyunun Bilgilendirilmesi, �htiyati Tedbirler

Madde 25 - H�zl� uyar� sistemi, acil durumlar, kriz y�netimi

Madde 26 - Risk analizi, risk durumunda kamuoyunun bilgilendirilmesi, ihtiyati tedbirler

•�� Risk de�erlendirmesi konusunda AB‘de oldu�u gibi ayr� bir otorite kurulmas� gerekirken taslakta risk de�erlendirme biriminin ba��ms�z, tarafs�z ve �effafl�k esaslar�na ve bilimsel kan�tlara g�re Tar�m Bakanl��nca olu�turulaca�� ifade edilmektedir. Burada ifade edilen ilkelerin nas�l uygulanaca��, ba��ms�zl�k ve tarafs�zl��n nas�l sa�lanaca�� konusunda herhangi bir h�k�m bulunmamaktad�r.

•�� Risk analizi prensiplerinden "risk de�erlendirmesi" ve "risk ileti�imi"nin uygulanmas� Bakanl��a b�rak�lmaktad�r. Oysaki 178/2002/EC say�l� temel AB mevzuat�nda bu konular �effaf, bilimsel �al��an ba��ms�z bir kurum taraf�ndan y�r�t�lmektedir.

��

��nc� B�l�m : Sularla �lgili H�k�mler, Takviye Edici G�dalar, �zel T�bbi Ama�l� Diyet G�dalar

Madde 27 - Sularla ilgili h�k�mler

Madde 28 - Takviye edici g�dalar, �zel t�bbi ama�l� diyet g�dalar

•�� Sular ve �zel t�bbi ama�l� g�dalar ile ilgili h�k�mler, do�rudan 5179 say�l� Kanundaki h�k�mler ta��narak belirlenmi�tir.

•�� Taslakta, halen Sa�l�k Bakanl�� yetkisinde y�r�t�len t�bbi ama�l� bebek mamalar� konusu yer almam��t�r.

�

ALTINCI KISIM�� : H�JYEN

��

Birinci B�l�m: Hijyen Kurallar�, �yi Uygulama K�lavuzlar�, ��letmelerin Kay�t ve Onay�

Madde 29 - Hijyen kurallar�, iyi uygulama k�lavuzlar�

Madde 30 - ��letmelerin kay�t ve onay�

•�� Taslakta, onaya tabi i�letme kavram� getirilmektedir. AB mevzuat�na g�re, Onaya tabi olan i�letmeler hayvansal k�kenli �r�n i�leyen g�da ve yem i�letmeleridir. H�lbuki �lkemizde, b�t�n g�da maddeleri �reten i�yerleri g�da siciline kaydedilmekte ve her bir �retilen g�da maddesi i�in �retim izni verilmektedir. Bu uygulama i�letmelerin teknik ve hijyenik kapasitesinin y�kseltilmesini sa�lam��t�r. Halbuki AB kendi i� pazar�nda t�ketime sunulan �r�nlerin serbest�e pazarlanmas�ndan kaynaklanan �e�itli s�k�nt�lar ya�amas� nedeniyle etkin bir izin-tescil prosed�r� getirmek i�in �e�itli �al��malar yapmaktad�r.�

•�� Halen var olan �retim izni uygulamas�, �lkemizde kay�t d��l��n �nlenmesi ve mevzuata uygun �retim baz�nda izin-tescil i�lemleri yap�larak g�da g�venli�inin sa�lanmas� a��s�ndan �nemli bir i�leve sahip bulunmaktad�r.

•�� Mevzuatta belirlenen �artlar� s�rd�remedi�ini belirlenen i�letmelerin kay�t ve onay� bir y�l s�re ile ask�ya al�nmamaktad�r. Bu �ok uzun bir s�re olup g�da g�venli�ini tehdit edebilecek bir s�redir. Bu s�renin k�salt�larak makul bir s�reye indirilmesi gerekir.

•�� Taslakta onay prosed�r� gerektiren i�yerleri belirtilmelidir.

YED�NC� KISIM�� : RESM� KONTROLLER

��

Birinci B�l�m: Resmi Kontroller, �tiraz Hakk�, Resmi Sertifikalar, Kontrol Sonucu Uygun Olmayan Canl� Hayvan ve Hayvansal �r�nler, Laboratuarlar

Madde 31 - Resmi kontroller, itiraz hakk�, resmi sertifikalar

•�� Mahalli idarelere b�rak�lan yetkiler iptal edilerek t�m yetkiler Tar�m ve K�yi�leri Bakanl�� b�nyesinde toplanmaktad�r. Kontrol g�revlisinin Kontrol sonucu her t�rl� karar almaya ve uygulamaya yetkili oldu�u ifade edilmektedir. Verilen bu geni� yetki �ok iyi tan�mlanmal�d�r.

Hangi meslek mensuplar�n�n hangi i�lerinde denetleme g�revi g�recekleri EK 2‘de verilmektedir. Ancak, kanunda �ng�r�len cezalar� uygulamaya yetkili k�l�nan denet�inin yetkinli�i ile ilgili h�k�mler bulunmamaktad�r.

•�� Bakanl�k kanun kapsam�ndaki cezai yetkiler hari� olmak �zere uygun g�rece�i g�rev ve yetkileri devredebilmektedir.

G�da g�venilirli�i, t�m d�nya‘da oldu�u gibi AB‘de de en �nemli g�ndem maddesi haline gelmi�tir. T�keticilerin g�da g�venilirli�i konusunda s�regelen endi�elerine Birli�in mevcut tepkisinin bir y�n�, g�da g�venilirli�i konular�ndan sorumlu olan t�m hizmetleri Sa�l�k ve T�keticiyi Koruma Genel M�d�rl��nde 1999‘da bir araya getirmek olmu�tur. Bu �ekilde, t�m mevcut kaynaklar birle�tirilerek etkin g�da g�venli�inin sa�lanmas� ama�lanm��t�r. AB genelinde meydana gelen �e�itli krizlerin de etkisiyle Bakanl�klar yeniden kurulmu� ve g�da ve t�ketici boyutu dikkate al�narak yeni birimler olu�turulmu�tur. Devletlerin kendi sekt�rel yap�lar� ve �lke ihtiya�lar�n� (t�ketici al��kanl�klar� ve �retim potansiyeli) g�z �n�nde tutarak g�da konusunda farkl� uygulamalarda bulunduklar� g�zlenmektedir.

�

AB merkezi ve �ye �lkeler itibariyle 178/2002/EC T�z��n�n 2002 y�l�nda yay�mlanmas�n� m�teakip de�i�ik kurumlar taraf�ndan y�r�t�len g�da kontrol sistemi, t�keticinin korunmas� ve g�da g�venli�i odakl� bir yakla��m i�inde yeniden olu�turmu� ve hizmetler belirli bir birimde toplanm��t�r. AB �yesi �lkelerde yap�sal farkl�l�klar bulunmakla birlikte, g�da konusunda resmi kontrol ve denetimler resmi kurumlar taraf�ndan y�r�t�lmektedir.

�

AB‘nin Resmi Kontrollere Dair 882/2004/EC Y�netmeli�i uyar�nca;

Belirli kontrol g�revleri, bir ya da daha fazla kontrol organ�na devredilebilmektedir. Bu durum, �zellikle resmi numunelerin laboratuvarda incelenmesinde i�in ge�erlidir.

�ye Devletlerin b�yle bir yetki devrinde bulunmas� halinde, resmi kontrolleri yerine getirme g�revinin devredildi�i organlar�n, yetkinlik ve ba��ms�zl�klar�n� sa�layacak, kesin bi�imde tan�mlanm�� ko�ullara ve uluslararas� tan�nm�� kurallara (EN 45004-Akreditasyon) uygun hareket etmesi gerekmektedir.

Belirli bir kontrol g�revini bir kontrol organ�na devretmek isteyen bir �ye Devlet, di�er �ye Devletleri ve Komisyonu undan haberdar etmek zorundad�r. Bu bildirim, Komisyonca de�erlendirmeye al�narak uygulan�p uygulanmayaca�� konusunda karar verilmektedir.

Yetkili otoritenin resmi kontroller ile ilgili belirli g�revleri eyalet/il/il�e te�kilat�na devredebilmesi i�in;�

•�� Denetim birimlerinin "Denetim yapan �e�itli tipteki kurulu�lar�n i�leyi�i ile ilgili genel kriterler" EN 45004 (= ISO 17020) Avrupa Standard�na uygun olarak �al��yor olmas� ve buna g�re akredite olmu� olmas� gerekmektedir.

•�� Yetkili otorite, resmi kontroller esnas�nda al�nan �rneklerin analizini y�r�tebilecek olan laboratuarlar� belirlemelidir. Bu laboratuvarlar, "Test ve kalibrasyon laboratuarlar� i�in genel �artlara" ili�kin EN ISO/IEC 17025 �artlar�n� yerine getirmelidir.

•�� Yetkili otorite ile denetim birimi aras�nda etkin koordinasyonun olmas� gerekmektedir.

•�� Y�r�t�lecek g�revler ve ko�ullar tan�mlanm�� olmal�d�r. Bu yetki devrinden "deli dana " hastal��n�n ��kmas�n�n nedeninin laboratuarlardaki dikkatsiz �al��malar oldu�u belirlendi�inden bu yetkinin geri al�nmas� AB �lkelerinde tart��lmaktad�r.

��

Denetim Birimleri :

•�� Devredilen g�revleri y�r�tebilmek i�in gerekli olan uzmanl�k, donan�m ve altyap�ya sahip olmal�,

•�� Yeterli say�da uygun bir �ekilde nitelikli ve tecr�beli personele sahip olmal�,

�

Sonu� olarak;

•�� Devredilen yetkilerin ger�ekle�tirilmesi ile ilgili olarak tarafs�z olmal� ve herhangi bir ��kar �at��mas� bulunmamal�d�r.

•�� AB‘de �zel sekt�re devredilen denetim yetkisi bulunmamaktad�r. Denetim kamu taraf�ndan ger�ekle�tirilmektedir.

•�� ngiltere, Bel�ika ve Hollanda‘da �zel laboratuvarlara analiz g�revi devredilmi�tir.

•�� Hemen her �ye �lkede ba��ms�z bir "G�da Otoritesi" bulunmaktad�r.

•�� Denetimler, �lkenin idari yap�s�na ba�l� olarak Bakanl�klar, ba��ms�z otorite ve i�birli�i halinde yerel idarelerce yap�lmaktad�r.

•�� AB‘de denet�iler daha geni� yetkilere sahiptir.

•�� Risk de�erlendirmesi ve risk y�netiminin kurumsal olarak birbirinden mutlak ayr�lmas� gerekmektedir.

�

AB 27 �ye �lkede;

•�� Kamu Denetimi�� : 100%

•�� Kamu ve Yerel Otorite denetimi�� : 44% (11/25)

•�� Ba��ms�z G�da Otoritesi�� : 84% (21/25)

•�� zel Sekt�re G�rev Devreden�� : 12%(3/25)

(Hollanda, Bel�ika ve �ngiltere‘de �zel laboratuvarlara analiz g�revi devredilmi�tir)

Denetimlerden sorumlu birim*:

•�� G�da Otoritesi�� : 63 % (12/19)

•�� Bakanl�klar�� : 26 % (5/19)

•�� Bakanl�k ve G�da Otoritesi�� : 10% (2/19)

�

* �ye �lkelerde, Hollanda hari� olmak �zere resmi kontrol ve denetim g�revi herhangi bir kurulu�a devredilmemi�tir. Ancak �lkemizde oldu�u gibi �zel laboratuvarlar akredite olmak ko�uluyla resmi numunelerin analizlerini yapabilmektedir. Hollanda g�da g�venli�i kurumu kendi alan�nda uzmanla�ana kadar, be� y�ll��na ge�ici olarak �i� s�t denetimi g�revini, uzun y�llard�r bu g�revi y�r�ten alan�nda uzmanla�m�� Hollanda S�t ve S�t �r�nleri Kontrol �daresine (COKZ) vermi�tir. Be� y�l i�erisinde g�revi yeniden b�nyesinde toplamas� beklenmektedir.

Madde 32 - Resmi kontrol sonucu uygun olmayan canl� hayvan ve �r�nler

��

•�� Resmi kontroller sonucunda uygun olmayan canl� hayvan ve �r�nlere hangi i�lemlerin yap�laca�� tan�mlanmakta ancak uygun olmayan �r�n a��k olarak tan�mlanmamaktad�r Uygun olmayan g�da ve yem maddelerinin "mevzuata uygun hale getirilmesi ko�uluyla piyasaya arz�" gibi i�eri�i belli olmayan ifadeler sekt�rde haks�z rekabeti do�uracak ve t�ketici g�venli�ini olumsuz etkileyecektir.

��

Madde 33 - Laboratuvarlar

•�� Laboratuvaralar�n �al��ma usul ve esaslar� belirlenmektedir.

�

�kinci B�l�m: �thalat ve �hracatta Resmi Kontroller, G�mr�kler ve S�n�r Kontrol Noktalar�

Madde 34 - �thalat ve ihracatta resmi kontroller, giri� ve ��k�� g�mr�kleri ve s�n�r kontrol noktalar�

•�� �thalat ve ihracat resmi kontrollerinde mevzuata ayk�r� bulunan �r�nlerin "�zel i�leme tabi tutulmas�" ve "esas kullan�m amac� d��nda ba�ka bir ama�la kullan�m�na izin verilmesi" gibi h�k�mler g�da g�venli�i a��s�ndan bir risk olu�turmaktad�r.

•�� Transit ge�i� h�k�mlerinin ne �ekilde y�r�t�lece�ine net olarak yer verilmemi�tir.

��

��nc� B�l�m : Resmi Kontrollerin, Veteriner ve Bitki sa�l�� Hizmetlerinin Finansman� ve Harcamalar

�

��

Madde 35 - Resmi kontrollerin, veteriner ve bitki sa�l�� hizmetlerinin finansman� ve harcamalar

��

•�� Bakanl�k yapaca�� resmi kontroller kar��l��nda �cret almaktad�r. Halbuki G�da g�venli�i hizmeti bir kamu hizmetidir ve �cret al�namaz.

��

SEK�Z�NC� KISIM: CEZA� H�K�MLER

��

Birinci B�l�m: Cezai H�k�mler, Cezalar�n Uygulanmas�, Tahsili, �tirazlar

Madde 36 - Cezai h�k�mler, cezalar�n uygulanmas�, tahsili, itirazlar

•�� Cezai h�k�mler daha �nceki taslaklara g�re daha anla��labilir ve uygulanabilir hale getirilmeye �al��lm�� olmakla birlikte birincil �retimden kaynaklanan olumsuzluklar i�in cezai h�k�mler getirilmemi�tir. Gere�inden fazla Veteriner ila�� ve pestisit kullan�lmas� ve kal�nt� limitlerinin belirlenen s�n�rlar�n �tesinde tespiti halinde kim sorumlu olacak ve cezas� ne olacakt�r bilinmemektedir. Cezalar aras�nda orant�l�k olmal�, �rne�in yasak bitki koruma ilac� ve veteriner ilac� kullanan�n cezas� ayni olmal�d�r.

�rnek:

2.c)"G�da de�eri bulunan hayvanlara uygulanmas� yasaklanan veya bu y�nde uyar�lar ta��yan maddeleri ihtiva eden veteriner t�bb� �r�nlerini, g�da de�eri bulunan hayvanlara uygulayanlara be�bin T�rk Liras� idar� para cezas� verilir. Yasakl� maddeler ve yasakl� maddelerin uyguland�� hayvanlardan elde edilen �r�nler hakk�nda m�lkiyetinin kamuya ge�irilmesine karar verilir" denilirken

4.i) "Bakanl�k�a kullan�m� yasaklanan bitki koruma �r�nlerini re�eteye yazanlara bin T�rk Liras� idar� para cezas� verilir." Denilmektedir ki bu durum bile Kanun yapma tekni�ine ayk�r�l�k i�ermektedir.

�

•�� DOKUZUNCU KISIM: �E��TL� H�K�MLER

��

Birinci B�l�m: Komisyonlar ve �lgili Kurulu�larla ��birli�i, �stisnai Uygulamalar

Madde 37 - Komisyonlar ve ilgili kurulu�larla i�birli�i

Madde 38 - �stisnai uygulamalar

•�� Birinci �retim, ki�isel t�ketim ve geleneksel �retim, av hayvanlar� ilgili istisnalar getirilebilmektedir. Ayr�ca kurbanl�k hayvan kesimleri ve kesim yerleri ile ilgili Bakanl��a istisnai h�k�mler getirme yetkisi verilmektedir.

Madde 39- Yetki

31. madde devredilebilecek yetkiler i�in burada tekrar d�zenleme yap�lmaktad�r.

�

�kinci B�l�m: Uygulanmayacak H�k�mler, Y�r�rl�kten Kald�r�lan Mevzuat ve H�k�mler

Madde 40 - Uygulanmayacak h�k�mler, Y�r�rl�kten kald�r�lan mevzuat ve h�k�mler

Tasar�yla, Hayvan Sa�l�� ve Zab�tas� Kanunu, G�dalar�n �retimi, T�ketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun H�km�nde Kararnamenin De�i�tirilerek Kabul� Hakk�nda Kanun,� Zirai M�cadele ve Zirai Karantina Kanunu, Yem Kanunu, Hayvan Islah� Kanunu ile �spen�iyari ve T�bbi M�stahzarlar Kanunu y�r�rl�kten kald�r�l�yor. Su �r�nleri Kanunu, Hayvanlar� Koruma Kanunu, Veteriner Hekimli�i Mesle�inin �cras�na, T�rk Veteriner Hekimler Birli�i ile Odalar�n�n Te�ekk�l Tarz�na ve G�rece�i ��lere Dair Kanunun da baz� maddeleri y�r�rl�kten kald�r�l�yor. 5393 say�l� Belediye Kanunu 5216 say�l� B�y�k�ehir Belediye Kanunu ve 5302 say�l� �l �zel �daresi Kanunlar�n yer alan g�da ile ilgili hizmetler ��kar�lmaktad�r.

�

Ge�ici Madde 1:

•�� Taslakta yay�mlanmas� �ng�r�len Y�netmeliklerin haz�rlama s�releri belirtilmemi�tir.

Ge�ici Madde 2:

Ge�ici Madde 3:

Madde 41 - Yetki

Madde 42 - Y�r�rl�k

Madde 43 - Y�r�tme

��

Okunma Say�s�: 2193

Payla�:

Facebook Twitter Whatsapp

T�m Oda G�r��leri

Z�RAAT M�HEND�SLER� ODASI'NIN " VETER�NER H�ZMETLER�, B�TK� SA�LI�I, GIDA VE YEM KANUNU TASARISI TASLA�I" HAKKINDA RAPORU

�ubeler

H�zl� Ula��m

Sosyal Medya

E-Liste