EGEMEN GAZETESİ: SARMALIK TÜTÜN PİYASADA KONTROLSÜZ BÜYÜYOR- 21 ARALIK 2018
Ziraat Mühendisleri Odası Genel Başkanı Özden Güngör, tütün üretiminin 15 yılda büyük kan kaybı yaşadığını belirterek, 2002’de 405 bin olan tütün üreticisinin 2018’de yüzde 86 azalıp 56 bine düştüğünü söyledi. Güngör, 2002’de 159 bin 521 ton olan tütün üretiminin ise yüzde 48 azalıp 82 bin 500 tona gerilediğini bildirdi. Sarmalık kıyılmış tütün piyasasının da zirve yaptığını ve kontrolsüz durumda olduğuna dikkat çeken Güngör, “Var olan piyasayı yasal zemine çekmek gerçekçi bir yaklaşım olacaktır” dedi.
TÜRK TÜTÜNÜ İLGİ GÖRÜYOR
Güngör, yaptığı açıklamada, Türkiye’nin uluslararası piyasalarda marka değeri olan en önemli tarımsal ürünlerinden birinin tütün olduğunu anlattı. Türkiye’de yetiştirilen oryantal tütünlerin, dünya piyasalarında uzun yıllar yüksek talep gördüğüne dikkat çeken Güngör, tütün üretiminin, ticareti ve tüketimiyle adeta bu toprakların siyasal, ekonomik ve toplumsal tanıklığını yansıtan bir ürün haline geldiğini bildirdi.
2002’DEN SONRA DÜŞÜŞ YAŞANDI
Tütüncülükte dikkat çeken en önemli düzenlemenin 2002’de yapıldığını anlatan Güngör, “4733 Sayılı Tütün Yasası ile destekleme alımlarına son verilmiş, sözleşmeli üretim modeli ile tütün üretimi başlamış, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Üst Kurulu (TAPDK) kurulmuş, akabindeki yıllarda TEKEL Genel Müdürlüğü tasfiye edilmiştir. Bu değişikliklerle birlikte üretim miktarında ve üretici sayısında önemli düşüşler yaşanmıştır” diye konuştu.
TAPDK’nın kuruluşundan 15 yıl sonra 2017’nin sonunda 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kapatılarak görev ve yetkilerinin Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı kurularak Tarım ve Orman Bakanlığına devredildiğini dile getiren Güngör, Tütün Eksperleri Derneği’nce hazırlanan rapora ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Güngör, dünyada oryantal tip tütün üretiminde uzun yıllar söz sahibi olan Türkiye’nin son yıllarda yaşanan kan kaybına rağmen 185 bin tonluk dünya oryantal tütün pazarının yüzde 32’sini elinde bulundurduğunu ifade etti. Tütün üretiminin sözleşmeli üretim modeli ile gerçekleştirildiğini dile getiren Güngör, “2018 yılında sözleşmeli üretim yapan 56 bin üretici 943 bin dekar alanda yurt genelinde 82,5 milyon kilogram tütün üretmiştir. Aynı zamanda sözleşmesiz olarak üretilen ve kayıtlara geçen 11 milyon kilogram tütün ile birlikte yurt genelinde toplam tütün rekoltesi 93,5 milyon kilogram olarak gerçekleşmiştir” dedi.
TÜTÜN ÜRETİMİ DAHA GERİLER
Milli Tarım Projesi ile yeniden tanımlanan tarımsal havzalar içerisinde tütünün yer bulamadığını anımsatan Güngör, sözleşmeli yaprak tütün üretim ve ihracatının yüzde 90’ından fazlasını karşılayan Ege bölgesi, Orta Karadeniz bölgesi ve Adıyaman-Hatay-Antakya havzalarındaki tütün üretiminin de desteklenecek ürünler içerisinde yer almasının gerekli olduğuna vurgu yaptı. Güngör, “Tütün üreticisi gelecek yıllarda da yalnız bırakılırsa dünya tütün ihracatındaki payımızı Makedonya, Bulgaristan ve Yunanistan’a kaptırma riskimiz bulunmaktadır” diye konuştu.
SARMALIK TÜTÜN PİYASA YAPTI!
Tekel’in tütün piyasalarından çekilmesi, sigara fabrikalarının satılmasıyla çokuluslu şirketlerin yerli tütünden imal edilen sigaraları piyasaya yeterince sunmadıklarını ve yurt içinde satılan sigaralarda yerli tütün kullanımının en alt seviyeye indiğini ifade eden Güngör, şöyle devam etti: “Özellikle Akdeniz, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerine olan talebin kısıtlanmasıyla tütün üreticileri sözleşme yapacak firma bulamamıştır. Ancak özellikle 2010 yılından sonra tütün mamulleri üzerinde artan vergi oranları, tüketicinin ucuz ürüne yönelmesi ‘Sarmalık kıyılmış tütün’ olarak nitelenen piyasanın büyümesine neden olmuştur. Bu piyasa özellikle Tekel’in piyasadan çekilmesiyle boşlukta kalmış bulunan tütün üreticilerine yeniden bir alternatif sunmuştur. Sarmalık kıyılmış olarak tüketilmek üzere yaklaşık 20-25 bin ton tütün üretiminin olduğu tahmin edilmektedir. Bu rakamın 2018 yılında 11 bin tonu kayıtlara geçmiştir.”
Hali hazırda sarmalık kıyılmış tütün piyasasının zirve yaptığını ve kontrolsüz durumda olduğuna dikkat çeken Güngör, “Var olan piyasayı yasal zemine çekmek gerçekçi bir yaklaşım olacaktır. Yurt içinde üretilen ve sarmalık kıyılmış tütünün doldurulması ile tüketilen makaron (boş sigara tüpü) üretim rakamları, resmi veri elde edemediğimiz bu sahadaki üretim ve tüketim rakamlarına ilişkin bir dayanak oluşturmaktadır. 2016 yılında yurt içinde satışa arz edilen 18 milyar adet makarona karşılık bu rakam 2017 yılında yarı yarıya bir artışla 27 milyar adete yükselmiştir” diye konuştu.
56 MİLYARLIK TÜTÜN İÇTİK!
İç piyasaya arz edilen tütün mamullerinin 2017’de toplam 56 milyar liralık bir perakende satış hasılatına ulaştığına dikkat çeken Güngör, makaron ve sigara kâğıdınınsa tahmini perakende satış hasılatı bu rakama eklendiğinde, toplam tütün mamulü piyasasının perakende satış hacminin 58 milyar lira olduğu tahmin edildiğini sözlerine ekledi. 2017’de tütün mamullerinden elde edilen ÖTV gelirinin 37,4 milyar TL olarak gerçekleştiğini ifade eden Güngör, “Gerçekleşme rakamlarına göre tütün mamullerinden elde edilen vergi gelirleri toplam vergi gelirlerinin yüzde 7’sine tekabül etmektedir. 2017 yılında tabloya Kıyılmış Tütün ihracatının eklenmesi ile toplam 603 milyon dolarlık tütün mamulü ihracatı gerçekleşmiştir” dedi.
Haber kaynağına ulaşmak için lütfen tıklayınız.