ARTAN ortalama sıcaklıklar, yağışlardaki düzensizlikler ve aşırı hava olaylarının sıklığı, çiftçileri ve gıda güvenliğini zorlamaya devam ediyor. Bu yıl hem zirai don hem de kuraklık ülke tarımını etkisi altına aldı. İklim değişikliklerinin tarımda yarattığı olumsuzlukların ucu da vatandaşa dokundu. Geçen hafta Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı ağustos ayı enflasyonu, fiyatlardaki artış hızının gerilemeye devam ettiğini; ancak aylık bazda beklentilerin üzerinde artış kaydedildiğini ortaya koymuştu. Buna göre, temmuzda yüzde 2.06 olan ve ağustosta yüzde 1.75’e gerilemesi beklenen aylık enflasyon, yüzde 2.04 ile beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Ağustos enflasyonunun beklentilerin üzerinde gelmesinin ana nedenini gıda; gıdadaki yüksekliğin ana nedenini de kuraklık, zirai don ve yüksek girdiler oluşturdu. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in de vurguladığı gibi, zirai don ve kuraklığın etkisiyle uzun dönem ortalamasının oldukça üzerinde fiyat artışı gerçekleşen gıda grubu, aylık enflasyonu neredeyse 1 puan (0.7 puan) yukarı çekti. Başka bir ifadeyle, ağustosta aylık yüzde 2.04 artan TÜFE’nin yaklaşık 1 puanı tek başına gıda ve alkolsüz içeceklerden geldi. Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan da son dönemde sıklıkla kuraklığın gıda fiyatları üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturduğuna dikkat çekiyor. Sektör temsilcileri ise hem ‘iklim değişikliği nedeniyle rekoltede yaşanan ciddi kaybın’ hem de ‘girdi maliyetlerindeki artışın sürmesi’ nedenleriyle gıdadaki artışın devam etmesini bekliyor.

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez, zirai donun meyvelerde, kuraklığın ise meyvelerin yanı sıra hububat, bakliyat ve ayçiçeğinde ciddi rekolte kayıplarına yol açtığını söyledi. “Şubat, mart ve nisanda yaşanan zirai don nedeniyle başta narenciye, üzüm, kayısı, fındık, fıstık, kiraz, elma, şeftali, nektarin, armut, erik, badem, ceviz, çay, gül olmak üzere kendimize yeterliliğimizin yüksek olduğu ve en önemli ihracat kalemlerimiz olan ürünlerde ciddi rekolte kayıpları yaşadık” diyen Suiçmez, “Budama, sulama, gübreleme gibi temel bakım işlemlerinin zamanında yapılmaması durumunda yaşanan zirai donun olumsuz etkilerinin birkaç yıl sürmesi bekleniyor” diye konuştu.

Suiçmez, kuraklığın etkilerine yönelik ise şu değerlendirmeyi yaptı: “Kuraklık en çok kıraç alanlarda buğday ve arpa gibi hububat, mercimek ve nohut gibi bakliyat, ayçiçeği üretimi ile fındık, üzüm, kayısı, antepfıstığı, narenciye dahil birçok meyveyi üretim azalması ve kalite kaybı açısından olumsuz etkiledi.”

Suiçmez ayrıca, iklim değişikliği nedeniyle yaşanan rekolte kayıplarının yanı sıra girdi maliyetlerindeki artışın da devam ettiğine; bunun da gıda fiyatlarını artırmaya devam edeceğine işaret ediyor. Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi’nin haziranda yıllık yüzde 33.88 arttığını; Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi’nin de temmuzda yıllık yüzde 44.32 yükseldiğini anımsatan Suiçmez, “Gelecek aylarda gıda fiyatlarının daha da artmasını bekliyoruz” dedi.

Suiçmez, alınabilecek önlemleri ise şöyle sıraladı: “Üretim maliyetlerinin düşürülmesi, girdilere sübvansiyon uygulanması, desteklerin yeterli olması ve zamanında ödenmesi, alım fiyatlarının maliyetin üzerinde olması, çiftçi borçlarının kredi faizlerinin silinmesi ve ana para ödemelerinin taksite bağlanması, TARSİM kapsamının poliçe ve kesinti yüksekliği sorununun giderilerek yaygınlaşması.”

TÜRKİYE Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, yaz aylarındaki hasat döneminde çiftçilerin kuraklıkla nedeniyle yaklaşık yüzde 85 oranında verim düşüklüğüyle karşı karşıya kaldığına dikkat çekmişti. Bayraktar, bu durumun çiftçilerin gelirlerine yansıdığına dikkat çekerek şu taleplerde bulunmuştu: “Gıda arzının sürdürülebilirliği adına doğal afetlerden zarar gören çiftçilerimizin Ziraat Bankası’na ve Tarım Kredi Kooperatiflerine olan borçlarının faizsiz olarak en az 1 yıl ertelenmesini talep ediyoruz.”

TCMB Başkanı Fatih Karahan da hem yılın üçüncü enflasyon raporu toplantısında hem de geçen hafta ABD’li finans ajansı Bloomberg’e verdiği röportajda kuraklığın fiyatlar üzerindeki yukarı yönlü etkilerine dikkat çekmiş ve şöyle demişti: “Kuraklık, tarımsal üretimi olumsuz yönde etkileyerek gıda fiyatları üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturuyor. Ağustos ayında gerek işlenmemiş gerekse işlenmiş gıda fiyatlarında yükseliş gördük.”

Karahan, yılın üçüncü enflasyon raporu toplantısında ise bu riske şöyle dikkat çekmişti: “Bitkisel üretim tahminleri zirai don hadisesi ve artan sıcaklıklara bağlı olarak rekolte kayıplarına işaret etmekte. Belirginleşen kuraklığın önümüzdeki dönemde gıda fiyatları üzerinde yukarı yönlü riskleri artırdığını değerlendiriyoruz.”

Haber: Gamze BAL



Haber kaynağına ulaşmak için lütfen TIKLAYINIZ.