FINDIK ÜŞÜMEZSE TEHLİKE VAR DEMEKTİR!- 1 MART 2024
Fındığın soğuklanmaya (üşümeye) ihtiyacı olan bir bitki olduğunu belirten sıcaklığın 7 derecenin altına düştüğünde mümkün olacağını söyledi.
Fındıktaki üşüme zamanının bitki çeşidine göre 400-500 saatten 1300 saate kadar değişmektedir. Bu süreyi karşıladıktan sonra fındık normal seyrinde çiçek açıp meyve vermektedir.Aksi takdirde tehlike var demektir
Son zamanlarda hava sıcaklıkları mevsim normallerinin üzerinde seyrettiği görülmektedir. Sıcaklığın mevsim normallerin üzerinde uzun süre ve dalgalı seyir etmesi elbette çiçeklenme üzerine de olumsuz etki edeceği muhakkaktır.
Soğuk (üşüme) fındık için olmaz ise olmazdır
Fındıkta çeşitlere göre farklı süre soğuklama ihtiyacı vardır. Kış dinlenmesi sıcaklığın 7 derecenin altında olduğu sürelerde geçerlidir. Soğuklama süresi 0 ila 7 derece arasındaki sıcaklıklarda karşılanır. Örneğin sıcaklık eksi 8 dereceye düştüğünde dinlenme bakımından etkisizdir. Çeşitlerine göre değişmekle beraber fındıkta 400-500 saatten 1300 saate kadar dinlenme ihtiyacı vardır. Bu süreyi karşıladıktan sonra fındık çiçek açıp meyve vermektedirler.
Bitki çeşitliliği yüksek verim için önemlidir
Bahçede fındık bitkisi çeşitliliği önemlidir. Tombul, çakıldak, fosa, palaz fındık bir arada bulunduğu zaman daha yüksek bir meyve tutumu sağlanmış oluyor. Özellikle bahçe tesisinde tek çeşit ile bahçe kurmuyoruz. Bunun sebebi budur. Bunun dışında fındık rüzgârla tozlanan bir türdür. Yüksek rüzgârlar veya havada rüzgar olmaması tozlanmayı etkiliyor. Tozlanma zamanı sisli geçen havalarda tozlanma problemleri ortaya çıkabiliyor. Yine yüksek şiddetle esen rüzgârlar tozlanma üzerine etkisizdir. Hafif esen rüzgârlar iyi bir tozlanma sağlar. O halde rüzgâr hızının uygun olması gerekiyor. Bir de bu kış döneminde strese maruz kalmaması gerekiyor. Stres koşullarından biri de kuraklıktır. Örneğin uzun bir süre yağış yağmazsa bu durum çiçek gelişiminin normal olmamasına yol açabilir.
Tam tespit için ciddi çalışmaların yapılması gerekir
Hatta su anda fındıkta çiçeklenmenin, tozlanmanın devam ettiğini, karanfillerin çiçek tozu kabul edecek durumda olduğunu gözlemlemekteyiz. Son bir kaç yılı değerlendirdiğimizde tozlanmanın biraz daha ileri bir tarihe kaydığını söyleyebiliriz. Yalnız sunu da ifade edelim ki fındıkta tozlanma zamanı aralık-ocak-şubat aylarını kapsayan bir periyottur. Bu aylar içinde çiçeklenme ve tozlanma zamanı çeşit ve ekolojik Sartlara göre değişiyor. Burada önemli olan erkek ve dişi çiçeklerin ayni zamanda açmasıdır yani çiçeklenmenin erken ya da geç olması sorun değil bunların çiçek açım periyotlarının ayni olmaması problemdir. Bunu da gözlemlemek için çeşitler bazında yer ve yöneyi de dikkate alarak ciddi bir gözlem yapılması gerekiyor. Bu çalışmalar akademik olarak farklı kuruluşlar tarafından yürütülmektedir.
Fındık bitkisinin gövdesi tam dinlenme döneminde -25 oC'ye kadar dayanabilmektedir. Gelişmenin başlamasıyla bu dayanıklılık azalmaktadır. Erkek çiçekler yani püsler açmadan önce anterler içerisinde iken -8 oC'de, fenerlenme döneminde ise çiçek tozları -4 oC 'de zarar görmeye başlar. Karanfil olarak adlandırılan dişi çiçekler ise yine -8 oC'den itibaren zarar görmeye başlamakta ve - 16 oC'de tamamen ölmektedir. İlkbaharın geç donları, tomurcukların kabardığı, karanfillerin sap oluşturmaya başladığı dönemde -2 oC 'den itibaren zarar vermektedir. Yeni oluşmaya başlayan meyveler dona karşı çok hassastır. Hasar oranı donun şiddeti ve süresine bağlı olarak değişmektedir.
Gübreler yaptırılacak olan toprak ve yaprak analizleri neticesine göre uygun biçimde verilmelidir. Don zararından tamamen koruyan ve Bakanlığımızca ruhsat verilen herhangi bir ürün bulunmamaktadır. Bitkinin geç uyanmasını sağlayan bitki gelişim düzenleyicileri bulunmaktadır. Fakat bunlar donun etkisini tamamen yok etmeyip donun şiddetini bir miktar azaltabilmektedirler.
Don zararından korumak için yapılması gerekenler:
- Bahçenin değişik yerlerinde özellikle de rüzgarın geldiği yönde bol duman veren sap, saman, kuru ot, fındık zurufu, paçavra gibi maddeler yakılarak bitkilerin ve arazi yüzeyinin duman içinde kalması sağlanır.
2.Yağmurlama sulama sistemiyle sulama yapılır. Su donarken çevresine ısı vererek toprak yüzeyinde sıcaklığın düşmesini önler.
3.Don olacağı beklenen gecelerden önce bahçeler sulanır.
4.Toprağın üzeri hasır, plastik örtü malzemeleri ile örtülerek ısı kaybı önlenebilir.
5.Bazı kimyasal maddeler kullanılarak sisleme yapılabilir.
6.Havaya su buharı püskürtülerek nem oranı artırılır
7.Bahçenin uygun yerlerine konulacak vantilatör ile hava sirkülasyonu sağlanarak soğuk havanın birikmesi önlenebilir.
8.Bahçenin uygun yerlerinde odun, kömür, lastik vb. yakarak ısıtma yapılabilir